Sinds het uitbreken van de coronacrisis, staat de wereld op z’n kop. De gevolgen zijn immens en voelbaar tot in onze mooie stad achter de duinen. Het meest pijnlijk voor patiënten, voor ouderen en jongeren in een kwetsbare positie, voor ondernemers die hun omzet in een oogwenk zagen verdampen en natuurlijk voor veel medewerkers in de zorg. Tegelijk passen de meeste inwoners van onze stad zich gelukkig zonder heel veel moeite aan aan de in een paar weken dramatisch gewijzigde omstandigheden. Mijn zorg als lokale volksvertegenwoordiger gaat in deze tijden van coronacrisis vooral uit naar de gezondheid van u allemaal, naar hen die afhankelijk zijn van zorg en ondersteuning van anderen en naar hen, kinderen en ouderen, voor wie het thuis niet veilig en vertrouwd is.
Om te voorkomen dat alle gemeenteraadsfracties over elkaar heen buitelen met op zichzelf allemaal begrijpelijke en logische vragen heeft het presidium - het dagelijks bestuur van de gemeenteraad - het college gevraagd om een brief met alle lokale maatregelen in het kader van de coronacrisis. Deze brief bespreken we a.s. donderdag met het college. Daaraan voorafgaand konden we onze vragen bij de lokale gevolg en aanpak van de coronacrisis alvast schriftelijk stellen. Dat heeft de ChristenUnie/SGP-fractie gedaan, en onderstaand kunt u onze vragen nalezen. Ze zijn thematisch geclusterd en wel als volgt: jeugd, zorg, ondernemers/zzp’ers, prostitutie, Haagse Markt, voedselbank/armoede, arbeidsmigranten, maatschappelijke opvang, mantelzorgers, huisuitzettingen/interventies, communicatie, handhaving en financiën.
Pieter Grinwis
Jeugd (onderwijs, opvang, kwetsbare gezinnen)De impact van de coronacrisis op het onderwijs en de kinderopvang is enorm. Veel ouders hebben het thuisonderwijs met frisse moed opgepakt, tegelijk leven bij veel ouders zorgen en vragen. En daar waar ouders en/of kinderen extra kwetsbaar zijn, heeft onder andere de gemeente een belangrijke rol.
1. Ad collegebrief, p. 5: “Het outreachend jongerenwerk wordt nu vooral via online contact vormgegeven om kinderen en jongeren zo goed mogelijk te blijven bereiken.” Hoe wordt dat online contact vormgegeven? In hoeverre wordt de doelgroep hier tot nog toe mee bereikt?2. Ad collegebrief, p.6: is het college bereid aan onderwijs- en kinderopvangorganisaties het verzoek te doen om kinderen in een kwetsbare positie noodopvang te bieden, zoals dit bijvoorbeeld in Dordrecht is gedaan?3. In de Kamerbrief van minister Slob staat dat gemeenten in dit kader het initiatief moeten nemen om tot “oplossingen op maat te komen”. Hoe vult de gemeente Den Haag deze regierol in? Welke acties zijn er tot nu toe ondernomen en welke zijn nog nodig? 4. In dezelfde Kamerbrief over onderwijsmaatregelen staat dat met de VNG is afgesproken dat elke gemeente 1 herkenbaar ‘loket’ opent voor vragen vanuit het onderwijs. Wanneer komt er een dergelijk loket in Den Haag?5. Ad collegebrief, p. 6: niet voor alle jongeren is er vanuit school voldoende ‘dagbesteding’, of voor jongeren die stageliepen is hun dagbesteding weggevallen. Is het college bereid om in overleg met scholen te bezien hoe deze doelgroep tot dienst kan zijn in deze crisis? 6. Ad bijlage 1, pag 7: vanuit onder andere VTH en NJi zijn online praktische tips te vinden voor gezinnen die kampen met spanningen en ruzies. In hoeverre wordt hiermee deze doelgroep bereikt? Nu al blijkt het aantal meldingen van huiselijk geweld te zijn toegenomen. Welke nadere maatregelen worden er getroffen om huiselijk geweld zoveel als mogelijk te voorkomen? 7. Zijn er vanuit de gemeente protocollen voor scholen of kinderopvanglocaties voor wanneer er medewerkers aldaar besmet (blijken te) zijn?8. Het speciaal onderwijs in Den Haag biedt opvang aan kinderen van ouders met vitale beroepen. In andere steden (bijvoorbeeld Zwolle) biedt men ook opvang aan kinderen die structuur nodig hebben en aan kinderen wier ouders de 24/7-zorg te zwaar is. Wat gebeurt er aan opvang voor deze doelgroep? Welke (aanjagende) rol pakt de gemeente hierin? 9. Is het aantal zorgmeldingen bij de politie de afgelopen weken gestegen? Zo ja, met hoeveel?
ZorgDeze crisistijden vragen extra veel van onze zorgmedewerkers. Hun werk is meer dan ooit van onmisbare waarde. Zij draaien overuren en zijn in contact met de meest kwetsbare mensen uit onze stad, waarbij ze tegelijkertijd ook zelf gezondheidsrisico’s lopen.
10. Ad bijlage 1, p. 7: voor de Wmo-teams gaat de dienstverlening (o.a. keukentafelgesprekken) zoveel mogelijk telefonisch en met beeldbellen door. Welke mogelijkheden ziet het college om tijd vrij te maken voor consulenten (om elders ingezet te worden of te voorkomen overwerkt te raken), door bijvoorbeeld alle of een deel van de aflopende indicaties automatisch met een bepaalde periode te verlengen?11. Welke maatregelen treft de gemeente ter bescherming van Haagse thuiszorgmedewerkers? Zij komen op dit moment bovengemiddeld veel in aanraking met (kwetsbare) mensen. Zijn/komen er voor deze medewerkers vanuit de gemeente ook mondkapjes en/of andere vormen van bescherming beschikbaar?12. Welke invloed heeft de coronacrisis op onze lokale ziekenhuizen en huisartsen? Kunnen zij op dit moment het aantal patiënten nog aan? Wat zijn in dit kader de gevolgen voor overige (niet-corona)patiënten? Welke rol zouden de ‘oude’ ziekenhuizen Bronovo en het voormalige Rode Kruis Ziekenhuis tijdens deze crisis kunnen vervullen?
Ondernemers/zzp’ersOndernemers en zzp’ers kunnen inmiddels via een online formulier een aanvraag doen voor tijdelijke inkomensondersteuning. Verschillende gemeenten zullen in het kader van deze regeling deze week de eerste overmakingen doen. De gemeente Dordrecht is bijvoorbeeld voornemens vandaag of morgen over te gaan tot de eerste betalingen.
13. Wanneer verwacht de gemeente Den Haag te starten met de eerste overmakingen?14. Is de gemeente bereid om, in aanvulling op deze regeling, zzp’ers ook tegemoet te komen voor wat betreft de betaling van gemeentelijke belastingen?15. Hoteliers kunnen gebruik maken van de mogelijkheden tot uitstel van betaling van de toeristenbelasting. Is het gezien de grote nadelige financiële gevolgen voor ondernemers niet mogelijk om in plaats van betaling van de toeristenbelasting uit te stellen, deze voor de rest van het jaar helemaal niet meer te innen?
ProstitutieNu de seksindustrie haar deuren heeft gesloten, is er veel onrust en leven er grote zorgen onder sekswerkers, die van de ene op de andere dag zonder werk en daarmee zonder inkomen zitten.
16. Ad collegebrief, p. 5 (sekswerkers en slachtoffers mensenhandel): “Sekswerkers die bekend zijn worden actief benaderd met de vraag of zij hulp nodig hebben.” Welke inspanningen levert de gemeente om sekswerkers die niet bekend zijn te bereiken? In hoeverre worden digitale middelen ingezet om, bijvoorbeeld via exploitanten, de sekswerkers actief te benaderen? Als dat nog niet of onvoldoende gebeurt, is het college bereid om juist voor deze doelgroep gebruik te maken van digitale communicatie?17. Voor relatief veel prostituees vormt de coronacrisis een aanleiding om uit te stappen. Is het college bereid om een extra beroep op uitstaptrajecten te honoreren c.q. om extra gelden beschikbaar te stellen om te voorzien in de toenemende vraag naar maatschappelijk werk en (langdurige) uitstaptrajecten?18. Ad collegebrief, p. 5 (sekswerkers en slachtoffers mensenhandel): “Voor sekswerkers die buiten de regelingen vallen, wordt bekeken of er een noodpotje vanuit de gemeente gecreëerd kan worden.” Dat is fijn, want de nood en urgentie bij deze mensen is groot. Wanneer komt dit noodpotje beschikbaar en hoe wordt dit vormgegeven?19. Zijn de sekswerkers al in staat gesteld om versneld een overbruggingsuitkering aan te vragen en zo nee, waarom niet?20. Waarom is deze doelgroep niet meteen meegenomen in de zzp-regeling, waar sinds deze week via de website van de gemeente een beroep op te doen is?
Haagse MarktWat onze fractie betreft is er geen reden om de Haagse Markt anders te behandelen dan de ‘reguliere’ supermarkten. Aangezien de markt een essentieel onderdeel is van de voedselketen, is het noodzakelijk dat mensen hier nog terecht kunnen voor hun inkopen, maar...
21. Ook op de markten is het noodzakelijk dat de voorzorgsmaatregelen strikt worden opgevolgd. Welke mogelijkheden ziet de gemeente om op de markten te werken met een vorm van ‘deurbeleid’, waardoor het aantal mensen en de onderlinge afstand in het kader van social distancing aan de gestelde normen kan voldoen? Welke rol kunnen bijvoorbeeld boa’s bij de ingangen van de Haagse Markt spelen om te voorkomen dat te veel mensen op het marktterrein zich verzamelen? Welke andere maatregelen is het college bereid te nemen ter bevordering van de volksgezondheid?22. Welke mogelijkheden ziet de gemeente om, bijvoorbeeld door vrijstelling van huur, ervoor te zorgen dat marktkooplieden met met name non-foodkramen niet meer (door financiële noodzaak gedreven) hun plek op de markt innemen, waardoor de markt rustiger en met voldoende onderlinge afstand opgezet kan worden?
Voedselbank/armoedeIn verband met de sluiting van de Voedselbank Haaglanden, voorziet de gemeente de komende tijd in supermarktbonnen van vijftien euro voor gezinnen tot vier personen, en twee bonnen voor gezinnen met vijf of meer personen.
23. Hoe lang is het college voornemens te voorzien in deze supermarktbonnen?24. Normaliter is het voedselpakket een ‘aanvulling’ voor de klanten. Er klinken daarom geluiden dat vijftien euro, helemaal voor huishoudens van vier personen, een (te) krap bedrag is. Is de gemeente bereid dit bedrag te verhogen?25. In hoeverre zet de gemeente zich in de tussentijd in voor het overeind helpen van de bestaande structuur van de Voedselbank?26. Is de gemeente daartoe in overleg met lokale initiatieven, zoals in Moerwijk, waar het werk van de voedselbank middels giften alsnog op gang wordt gehouden?27. Mensen met een kleine portemonnee maken in deze tijden meerkosten, bijvoorbeeld omdat gratis of goedkope maaltijden in groepsverband wegvallen, goedkope producten door hamstergedrag niet meer in de supermarkt te verkrijgen zijn of door hogere telefoonkosten. Is het college in dat kader bereid het weekgeld van mensen in de schuldsanering te verhogen?
ArbeidsmigrantenArbeidsmigranten zijn tijdens deze coronacrisis extra kwetsbaar. Zo is social distancing heel lastig wanneer men met meerdere mensen in een kleine ruimte gehuisvest is. Bovendien dreigen veel arbeidsmigranten hun werk en daarmee hun zorgverzekering te verliezen.
28. Ad collegebrief, p. 9: wat doet de gemeente, naast de communicatievoorziening, voor deze groep? Heeft het college in beeld hoeveel van deze mensen hun werk (dreigen te) verliezen of al hebben verloren? Is inzichtelijk hoeveel van hen inmiddels zijn geremigreerd?29. Stuurt het college bij uitzendbureaus actief aan op humaan beleid met betrekking tot arbeidsmigranten?30. Kan de gemeente voorzien in extra opvangplekken/woonlocaties voor arbeidsmigranten die op straat komen te staan? Hoe staat het in dat kader met de ‘hotellocatie’ in Laakhavens, die sinds dit najaar op de tocht staat?31. Welke rol kunnen voormalige ‘Airbnb-woningen’ vervullen in de huisvesting van arbeidsmigranten en andere woningzoekenden nu vakantieverhuur aan toeristen van woningen zonder onttrekkingsvergunning enerzijds door de coronacrisis is stilgevallen en anderzijds verboden is?
Maatschappelijke opvangDe gemeente heeft in het kader van maatschappelijke opvang twee tijdelijke extra locaties geopend aan de Binckhorstlaan en Twickelstraat.
32. Ad collegebrief, p. 5: op welke manier is het college pro-actief in het (helpen) zoeken van zeer kleinschalige daklozenopvang, mochten er daklozen in quarantaine moeten? Welke rol kunnen leegstaande hotels en andere tijdelijk leegstaande voorzieningen gericht op tijdelijk verblijf vervullen voor daklozen en voor mensen voor wie het thuis niet veilig is?
MantelzorgersMantelzorgers worden tegemoet gekomen op het gebied van hun parkeervergunning. De huidige vergunning is echter gebonden aan verschillende voorwaarden, zoals een Wmo-advies of een indicatie voor wijkverpleegkundige of langdurige zorg. Veel ouderen hebben op dit moment wel hulp van mantelzorgers nodig, maar hebben niet een dergelijke indicatie.
33. Ad collegebrief, p. 4: kan de gemeente ook maatregelen treffen ten behoeve van de parkeerkosten van de mantelzorgers van deze ouderen? Bijvoorbeeld door middel van een mantelzorg-parkeervergunning die korte tijd (bijvoorbeeld drie maanden) geldig is en waar minder eisen aan verbonden zijn?
Huisuitzettingen/interventiesDe gemeente heeft contact gezocht met woningcorporaties, water- en energieaanbieders om, in deze bijzondere omstandigheden, de problematiek van huisuitzettingen en afsluitingen van water en licht te bespreken. In de meeste gevallen wordt medewerking verleend.
34. Ad collegebrief, p.6: zijn er ook gevallen waarin geen bereidheid tot medewerking wordt getoond? Wat doet de gemeente in die gevallen?35. In de bijlage 1, p. 4 wordt in dit licht gesproken over ‘gerichte interventies’: in hoeverre kan de gemeente garanderen dat er in de hele stad geen uithuiszettingen of afsluitingen meer plaatsvinden gedurende de coronacrisis?36. Ad collegebrief, p. 6: voor wat betreft particuliere verhuurders: de gemeente doet op hen een ‘dringend beroep’ dat zij coulant omgaan met huurders. In hoeverre wordt hier gehoor aan gegeven? Is dit het sterkst mogelijke drukmiddel dat de gemeente tot haar beschikking heeft?37. Voor veel mensen is deze crisis financieel een moeilijke tijd en zijn alle inkomsten nodig om het gezin van eten te kunnen voorzien. Zijn er vanuit de gemeente gesprekken met incassobureaus om na te gaan in hoeverre het mogelijk is nieuwe beslagleggingen te voorkomen en huidige beslagleggingen wellicht tijdelijk ongedaan te maken?38. Worden achterstallige incasso’s vanuit de gemeente tijdelijk niet geïncasseerd? Worden uitkeringen tijdelijk niet stopgezet of gekort?
CommunicatieHeldere en toegankelijke informatievoorziening is in deze tijden, waarin veel mensen op zoek zijn naar informatie en antwoorden, cruciaal. Op 19 maart werd een centraal nummer voor kwetsbare Hagenaars gepresenteerd.
39. Noch op homepage van gemeente, noch bij doorklikken naar de pagina over het coronavirus is dit nummer te zien. Kan dit telefoonnummer beter onder de aandacht worden gebracht op de website en elders?
HandhavingHet kabinet heeft op 23 maart verdergaande maatregelen aangekondigd, en burgemeesters de mogelijkheid gegeven beter te handhaven (bijvoorbeeld door boetes uit te delen) en middels een noodverordening sneller op te treden en locaties te sluiten.
40. Op welke manier worden momenteel in Den Haag de landelijke maatregelen gehandhaafd? Welke rol spelen boa’s hierin? Is de gemeentelijke capaciteit en de capaciteit van de politie wat dit betreft nu en in de toekomst toereikend?41. Welke prioriteit geeft de gemeente aan het handhaven van de richtlijn van het houden van minstens anderhalve meter onderlinge afstand, bijvoorbeeld in parken, op markten en in winkelstraten?42. Heeft het college de indruk dat sommige groepen zich relatief minder goed aan de richtlijn voor het houden van anderhalve meter onderlinge afstand houden dan andere? Wat kan en gaat het college doen om via gerichte communicatie en handhaving die naleving beter te krijgen?
FinanciënNormaliter verwacht het Rijk van gemeenten niet alleen een sluitende begroting, maar ook dat de tekorten binnen de perken blijven. Tegelijkertijd vraagt deze coronacrisis om uitzonderlijke maatregelen en inspanningen en bijbehorende uitgaven, zowel van het Rijk als van gemeenten.
43. Welke ruimte biedt het Rijk aan de gemeente om fideel te zijn in het kwijtschelden ofwel niet innen van belastingen en in het doen van extra niet begrote uitgaven? Hoeveel coulance is er vanuit het Rijk, zowel aan de inkomsten- als aan de uitgavenkant?44. Welke ruimte is het college bereid hierin te pakken? Welke begrotingsoffers acht het billijk? Heeft het college de houding van ‘whatever it takes’ of van een boekhouder? En wat merken bijvoorbeeld zorginstellingen en andere organisaties, die nu extra kosten moeten maken, hiervan als ze bij de gemeente aankloppen?