Judith Harmsen redactie binnenland (bron Trouw 11 januari 2022)
Het is onaanvaardbaar dat de coalitie extra wil bezuinigen op de jeugdzorg, vindt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De gemeenten dreigen daarom alle gesprekken over de verbetering van de jeugdzorg te staken, zo lang het nieuwe kabinet aan de plannen vasthoudt.
“We maken ons grote zorgen om de kwetsbare kinderen”, zegt de Utrechtse wethouder Eelco Eerenberg (D66), namens de VNG verantwoordelijk voor het dossier jeugdhulp. Hij legt uit dat de bezuiniging van 500 miljoen euro per jaar opgeteld moet worden bij een korting van een miljard euro per jaar, waarover het rijk en de gemeenten al eerder afspraken maakten. “Dat betekent dat er de komende jaren 1,5 miljard euro, oftewel 30 procent, van het totale jeugdzorgbudget wordt afgehaald. Dat zal grote gevolgen hebben.”
Het is niet voor het eerst dat rijk en gemeenten het oneens zijn over de jeugdzorgbudgetten. In de sector zijn grote problemen. Kinderen en jongeren moeten soms maandenlang wachten op hulp, en er is een groot tekort aan kundig personeel. De afgelopen jaren gaven gemeenten ieder jaar meer geld uit aan de jeugdzorg dan zij van de landelijke overheid ontvingen. Toch lukte het maar niet om structureel extra geld los te krijgen bij het rijk.
Er moest vorig jaar zelfs een soort scheidsrechter aan te pas komen. Een commissie van experts – de zogenoemde arbitragecommissie – boog zich over het conflict en oordeelde in mei dat het rijk inderdaad de komende jaren meer geld moet uittrekken voor de jeugdzorg.
Daarnaast droeg de arbitragecommissie het rijk, de gemeenten en jeugdzorgprofessionals op in gesprek te gaan over hoe de jeugdzorg zodanig kan worden verbeterd, dat die op de lange termijn effectiever wordt en minder geld kost. Volgens de commissie kan op die manier uiteindelijk vanaf 2028 een miljard euro per jaar worden bespaard.
Gesprekken over welke maatregelen daarvoor nodig zijn, zijn gaande, maar de coalitie wil dus nog meer geld besparen. Om precies te zijn nog eens 100 miljoen euro in 2024 en per 2025 structureel een half miljard euro extra per jaar. Volgens VVD, D66, CDA en ChristenUnie kan dat bijvoorbeeld door een eigen bijdrage in te voeren, waardoor gezinnen voor een deel zelf de kosten van de jeugdhulp gaan betalen.
De gemeenten zijn onaangenaam verrast door de aankondiging en dreigen nu gesprekken over de hervorming van de jeugdzorg te staken. Op de ledenvergadering zal de VNG de gemeenten donderdag vragen in te stemmen met een resolutie waarin staat dat zij niet meewerken aan verbeteringen in de sector, zolang het kabinet niet van gedachten verandert waar het de bezuinigingen betreft.
“Wij hebben van die arbitragecommissie een opdracht gekregen”, zegt Eerenberg. “De jeugdzorg in Nederland stevig verbeteren en ook nog eens een miljard aan bezuinigingen realiseren. Dat is al een hele kluif. We willen van het kabinet horen dat dat ook onze opdracht blijft.”