In ‘De MaasDriehoek’ staat te lezen dat het standpunt van de Graafse coalitie “Grave zelfstandig” is. Dat klopt niet. De gemeenteraad van Grave heeft besloten tot herindeling noch zelfstandigheid. De grootste voorvechter van het behoud van een zelfstandige gemeente Grave is de fractievoorzitter van de lokale partij ‘Keerpunt 2010’. Dat bleek afgelopen dinsdag tijdens de ingelaste raadsvergadering. Hoe zwaar weegt de mening van de inwoners van Escharen, Gassel, Grave en Velp? Zwaar. Héél zwaar. In een door het Graafse CDA ingediende motie heeft de raad bevestigd dat: “het volstrekt ontbreken van een democratisch kiezersmandaat om mee te gaan in het grote samenvoegingsproces niet heeft geleid tot een besluit vóór het behoud van zelfstandigheid dan wel de opheffing van de gemeente Grave”. Dat besluit valt namelijk pas nadat de kiezers van Grave zich hierover uitspreken in een tweede opiniepeiling. De mening van de inwoners van Escharen, Gassel, Grave en Velp legt veel gewicht in de schaal. Dat bleek al na de verkiezingen, toen bijna tachtig procent van de kiezers de voorstanders van één gemeente Land van Cuijk een gevoelige slag toebrachten. Het CDA heeft deze uitslag niet naast zich neergelegd, maar geaccepteerd. Je kan niet om een uitspraak van de inwoners vragen en dan alsnog je eigen gang gaan. Zeker niet als de uitslag zo overduidelijk is als aangaande het draagvlak voor één gemeente Land van Cuijk. Juist de vraag of je je gemeente moet opheffen, is een zaak van de burgers. Het CDA vindt dat zij de richting mogen bepalen. Dat begint met vérstrekkende burgerparticipatie en het opzetten van een goed functionerende kernendemocratie. Dat blijkt ook uit het bestuursprogramma 2018-2022 "Met energie en vertrouwen". Het Graafse CDA heeft in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen keihard campagne gevoerd voor één gemeente Land van Cuijk. Uit de peiling bleek 77% van de kiezers niets te voelen voor deze megafusie van vijf gemeenten. Hoe kijkt het CDA daar tegenaan? In Escharen, Gassel, Grave en Velp is volstrekt onvoldoende draagvlak vóór één grote gemeente Land van Cuijk. Voor het CDA was de uitslag van de peiling een klap in het gezicht, maar de kiezer heeft altijd gelijk. Het is echter belangrijk te onthouden dat vóór de gemeenteraadsverkiezingen al duidelijk was dat één gemeente Land van Cuijk niet op voldoende bestuurlijk draagvlak in de regio kon rekenen. De (meerderheid van de) gemeenteraad van Mill & Sint Hubert had de stekker er al uitgetrokken. De peiling liet een meerderheid voor ‘een vorm van’ herindeling zien. Is het CDA desondanks vóór behoud van zelfstandigheid? Neen. Er is sinds de gemeenteraadsverkiezingen niet één keer gezegd dat het Graafse CDA vóór behoud van zelfstandigheid of tegen herindeling is. De kiezer heeft gesproken en een dikke streep door één gemeente Land van Cuijk gezet. De gemeenteraad van Grave heeft die uitslag gerespecteerd en besloot tot een objectief onderzoek naar de twee overige opties. Een aanzienlijke minderheid (van 44%) van de kiezers koos vóór zelfstandigheid. Als je de stemmen van beide herindelingsvarianten - 23% voor één gemeente Land van Cuijk en 33% voor een samengaan van Grave met Cuijk en Mill - bij elkaar optelt, lijkt een meerderheid open te staan voor een fusie. Of dat wérkelijk zo is, moet nog blijken uit een tweede peiling. Cuijk zet een herindeling met Sint Anthonis en Boxmeer door. Grave sluit daar niet bij aan, terwijl de fusie van Grave met Cuijk en Mill & Sint Hubert van de baan is. Negeert het CDA daarmee de meerderheid van de kiezers? Neen. Voor één gemeente van Land Cuijk heb je vijf gemeenten nodig. Mill is al, eerder dan Grave, afgehaakt. Het besluit van Cuijk is weliswaar duidelijk, maar pas definitief als het uiteindelijke herindelingsontwerp aan de gemeenteraad wordt aangeboden. Daarnaast kan je niet stellen dat het wegvallen van de herindeling Cuijk, Grave, Mill automatisch leidt tot draagvlak onder de inwoners voor aansluiting bij de herindeling Cuijk, Boxmeer en Sint Anthonis. Als je naar de middengroep (van 33%, voor de fusie van Grave met Cuijk en Mill) kijkt, hoeft slechts 7% van hen te kiezen voor zelfstandigheid om die optie aan een absolute meerderheid te helpen. Om van 23% naar 51% te komen… Reken maar uit. Het CDA hamert op de uitslag van de peiling en zet het democratisch draagvlak voorop. In de raadsvergadering werd deze opstelling ‘eenzijdig’ genoemd. Hoe reageert het CDA op die kritiek? Als je nuchter kijkt naar de interpretatie van de peiling door LPG en CDA zie je dat de uitslag ervan wordt gerespecteerd. Ook is afgesproken dat de kiezer een stem in het kapittel krijgt: na een goede voorlichtingscampagne met inhoudelijke gesprekken en debatten. Je kan niet de kiezer om een uitspraak vragen en deze naast je neerleggen als je het ermee oneens bent. Zo ondemocratisch is het CDA niet. Juist daarom heeft het CDA, binnen en buiten de gemeente Grave, kritisch gekeken naar het draagvlak voor herindeling en de plaats daarvan in het proces en/of het publieke debat. Opvallend was dat de voorstanders van samenvoeging daar nauwelijks aandacht voor lijken te hebben. Zij houden sterke betogen waarin talloze goede argumenten voor een gemeentelijke fusie de revue passeren. Je hoort ze echter niet (of nauwelijks) over het draagvlak onder de bevolking. Door zich te focussen op de werkelijkheid van het stadhuis, ontstaat er een bestuurlijke kokervisie die voorbijgaat aan de werkelijkheid op straat en hun zorgen over en bedenkingen bij een megafusie. Om die eenzijdigheid te doorbreken koos het CDA voor de centrale vraag: hoe is het gesteld met het draagvlak (in brede zin) onder de bevolking? De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties onderstreept dit in het nieuwe beleidskader. Die vraag naar draagvlak gaat verder dan meerderheden in gemeenteraden, informatieavonden (over een reeds genomen besluit) en inspraak over de naam van de nieuwe gemeente. Hoe kijkt het CDA aan tegen de ontwikkelingen in het Land van Cuijk? Dik driekwart van de kiezers in Escharen, Gassel, Grave en Velp ziet niets in één gemeente Land van Cuijk. Dat wil niet zeggen dat het Land van Cuijk slecht is en dat je de samenwerking niet mag intensiveren. Het is echter betreurenswaardig dat de bestuurlijke ontwikkelingen versneld zijn (door de herindeling met één jaar te vervroegen) en dat er vrijwel meteen gekozen is voor een coalition of the willing, zonder het gesprek aan te gaan over mogelijke opties. De Minister heeft meerdere keren heeft aangegeven dat bestuurskracht van gemeenten ook op andere wijzen dan intergemeentelijke samenwerking of herindeling versterkt kan worden, bijvoorbeeld door voor sommige opgaven en regio’s taakdifferentiatie of alternatieve bestuursmodellen als oplossing te bieden. Het is jammer dat er nooit “met de benen op tafel” over alternatieven is gesproken. Out of the box denken had via een ándere weg hetzelfde doel binnen handbereik kunnen brengen. Dat Cuijk een duidelijk antwoord van Grave eiste, maar dat antwoord (dat uiterlijk in juni was gekomen) niet heeft afgewacht, is veelzeggend. Als er echter volop democratisch draagvlak is voor de grote fusie van Cuijk, Boxmeer en Sint Anthonis dan is er (voor die inwoners) niet aan de hand. Maar laat draagvlak nou hét ondergeschoven kind lijken (zie voetnoot 2 op pagina 3 van de “variantenanalyse met betrekking tot herindelingspartners” [stap 2a] in het fusieproces Cuijk, Boxmeer, Sint Anthonis” waarover De Gelderlander eind februari schreef onder de kop “Stuurgroep CBA: Wij van CBA adviseren CBA” [naar de bekende reclameslogan “Wij van WC-Eend adviseren WC-Eend”]. Daarin wordt gesteld dat er geen sprake was [en is] van aanvullend onderzoek en/of een burgerpeiling [naar het voorbeeld van de gemeente Grave]). Het is echter niet aan ons om daarover een oordeel te vormen. Toch geeft de peiling van 2018 te denken. Waarom lopen onze inwoners niet warm voor het Land van Cuijk? Is dat omdat ze meer op Nijmegen, Wijchen en Uden georiënteerd zijn? Hoe zit dat elders in de regio? Is een schaalsprong van deze omvang niet alleen te groot van burgers, maar ook voor het bestuurlijke en ambtelijke apparaat? Ervaringen in het land geven op hun minst aanleiding tot reflectie. Hoe nu verder? We dienen, in een democratie, mensen mee te nemen, anders raken we ze kwijt en zeggen ze - op een gegeven moment - keihard neen. De voorstanders van één gemeente Land van Cuijk hebben die dreun vorig jaar te verwerken gekregen. Wat doe je met zo’n tegenslag? Als CDA hebben we, zoals het hoort, het gelijk van de kiezer geaccepteerd. We moeten het uiteindelijk met elkaar rooien: in de raad, in de werkorganisatie CGM, in de regio Land van Cuijk en daarbuiten. Dat doen we óók door elkaar ruimte en een beetje tijd te geven voor een democratisch en waardig proces. Dat laatste is - door het duidelijke besluit van Cuijk - wat lastig. Op de vraag: wat nu? antwoorden wij ook vandaag: voor ons staat democratisch draagvlak voorop. Het CDA wil niet dat de discussie over de bestuurlijke toekomst afleidt van de mensen die wij dienen. Daarom geven wij prioriteit aan het thema leefbaarheid in brede zin. Dat betekent dat er vaart gemaakt moet worden van de kernendemocratie en serieuze burgerparticipatie. In de CDA-motie is afgelopen dinsdag is aangenomen, wordt het college opgedragen in het najaar met een eerste visie te komen. Voor ons gaat het niet om de macht, maar om de mensen. Daarom vinden wij het wezenlijk dat vóór peiling en een besluit over zelfstandigheid of herindeling de kernendemocratie en burgerparticipatie moeten staan als een huis. Pas dan kan je het gemeentebestuur, na verkiezingen, uit handen geven aan een nieuwe raad. Roland Eijbersen,Jochem Jacobs,Alex van Megen