Gemeenten in Nederland - Groningen is daarop zeker geen uitzondering - zitten in grote financiële nood. Een belangrijke reden hiervoor is dat de kosten van de zorg (waaronder de jeugdhulp) sterk toenemen terwijl het Rijk hiervoor structureel te weinig geld overmaakt. Voor gemeenten rest de keuze: Laat je wachtlijsten ontstaan of bezuinig je op andere plekken in je begroting?
Ook in Groningen speelt dit dilemma.. Hier stegen de kosten voor de jeugdhulp in de afgelopen twee jaar enorm (zie tabel). De gevolgen waren grote bezuinigingen op andere terreinen, het uitstellen van investeringen en het verhogen van de lasten.
2017 2019 Stijging in % Aantal kinderen met jeugdhulp 4 t/m 11 jaar december 1.629 1.854 12% Aantal kinderen met jeugdhulp 0 t/m 23 jaar december 3.622 3.952 9% Uitgaven jeugdhulp 4 t/m 11 jaar (alle zorg ecl. jeugdhulpplus, LWI en niet-gecontracteerde zorg) 12,1 mln 20,3 mln 68% Uitgaven jeugdhulp 0 t/m 23 jaar 36,4 mln 55,8 mln 53% Uitgaven jeugdhulp 4 t/m 11 jaar 2,9 mln 5,2 mln 78%Vervelend genoeg wordt niet al het extra geld dat gemeenten reserveren voor de zorg besteed aan de zorg. Er zijn zorgaanbieders die flinke winsten maken met het geld dat gemeenten aan hen overmaken. Vorig jaar publiceerden onderzoeksplatform Follow the Money, KRO-NCRV’s Pointer en Reporter Radio een onderzoek waaruit blijkt dat 174 zorginstellingen in Nederland sinds de decentralisatie van 2015 een winstmarge hebben van meer dan 10%, waar 2-3% gangbaar is. Op de lijst stonden ook vijf Groningse zorgaanbieders. Jaarrekeningen van alle zorgaanbieders zijn openbaar op te vragen via deze link.
Ik stelde hier (samen met de ChristenUnie) schriftelijke vragen over aan het gemeentebestuur. Dat antwoordde dat bij verreweg de meeste zorgaanbieders in Groningen helemaal geen winst maken, maar vechten tegen faillissement. Desalniettemin keurde ook het gemeentebestuur de grote winsten bij een paar zorgbedrijven af: “structureel hoge bedrijfsresultaten uit zorgactiviteiten passen niet bij de door ons gewenste continuïteit van zorgverlening en verantwoorde besteding van publieke middelen.” Ook nam het gemeentebestuur een aantal maatregelen bij zorgbedrijven: met één had het geen contract meer in 2019, anderen moesten stappen ondernemen om de kwaliteit van zorg op orde te krijgen.
Team050Een van de bedrijven die in 2018 een winstmarge van boven de tien procent behaalde, en dus op de lijst van Follow the Money stond, was Team050. Dat maakte in 2018 1,8 miljoen euro winst, een winstmarge van 26,6%. Team050 maakt dit soort winsten omdat ze, volgens een jaarverslag, weinig management hebben en een laag verzuim.
Lisette Sloot, de directeur van Team050, reageerde vorig jaar op onze schriftelijke vragen in dit filmpje bij OogTV: “het is nooit het doel geweest om winst te maken, maar het is blijkbaar wel het resultaat van ons bedrijfsvoering, en we zouden het heel tof vinden als we anderen zouden kunnen inspireren.”
Wat zou Team050 dan doen met die winst? Lisette Sloot bij OogTV: “enerzijds groeien wij nog steeds heel erg hard, we hebben dus een stuk nodig voor het bestendigen en stabiliseren van onze organisatie. Tegelijkertijd vinden we het ook belangrijk om een groot deel van de winst terug te laten vloeien naar de sector.”
Iets dergelijks is ook terug te zien in het jaarverslag van 2018. Team050 wil de kwaliteit van haar zorg verbeteren, de organisatie bestendigen en investeren in nieuwe zorgconcepten. Ook zet het 30% van de winst (600,000 euro) opzij in een speciaal fonds dat moet zorgen voor innovatie binnen de sector.
Maar wat is daarvan terecht gekomen? Daarvoor vroeg ik het jaarverslag van Team050 over 2019 op. Wat blijkt? er is vrijwel niets van terecht gekomen. Integendeel: Team050 boekte wederom een miljoenenwinst en haalde een truc uit die lijkt te zijn weggelegd voor beursgenoteerde bedrijven.
2,8 miljoen euro aan winst uit de vorige jaren werd namelijk gebruikt om een van de twee aandeelhouders, de Zorgfabriek BV, uit te kopen. Volgens het jaarverslag gebeurt dat omdat de bedrijfsstructuur daar ‘transparanter’ van wordt. Ik vraag me af hoe geloofwaardig dit is. De winst en verliesrekening wordt niet beïnvloed door de aandeelhoudersstructuur, en veel verschil maakt ‘t niet voor de bedrijfsvoering. Zou het dan iets te maken hebben met hoeveel geld dit de aandeelhouders oplevert?
Het inkopen van aandelen wordt de laatste jaren steeds populairder. Dit heeft namelijk als voordeel dat niet alleen de verkopende partij geld krijgt voor zijn aandelen maar dat de aandeelhouders die overblijven een groter aandeel in het bedrijf vergaren zonder daar iets voor te hoeven doen.
Waarom is dit bij Team050 relevant? De partij die met 2,8 miljoen euro uitgekocht wordt is de Zorgfabriek BV, een bedrijf in handen van Team-050 directeur Lisette Sloot en haar zakenpartner Erik van der Zijden. Zij zijn het dus die de 2,8 miljoen euro opstrijken. En wie is dan de enige overgebleven aandeelhouder? Sloot Beheer BV, juist, een bedrijf van Lisette Sloot.
En het innovatiebudget dan, waarmee Team050 haar winst terug in de sector probeerde te pompen? Van de zes ton die in 2018 opzij werd gezet, was in 2019 nog geen ton uitgegeven. Dat zet dus geen zoden aan de dijk.
Wel kwam Team050 op een andere manier de gemeente tegemoet. Volgens het jaarverslag van Team050 vraagt het bedrijf van de gemeente al niet de hoofdprijs qua tarieven en besloot het in 2019 ook nog eens af te zien van de indexatie (meegroeien met inflatie). Dat is een mooi gebaar, maar de winst van Team050 over 2019 was nog altijd ruim een miljoen euro. Desalniettemin stelt het bedrijf: “Zo dragen we samen bij aan het beheersen van de kosten en vloeit een deel van onze winst terug naar de maatschappij.”
84 procentAls een deel van de winst terugvloeit in de maatschappij, hoeveel dan? Het is reden voor mij om niet alleen de jaarrekeningen van de afgelopen twee jaar te bekijken, maar alle openbaar beschikbare jaarrekeningen. Die gaan zes jaar terug (zie tabel). Daaruit blijkt dat Team050 over de afgelopen zes jaar een gemiddelde winstmarge had van 17.66%. De totale winst over deze zes jaar na belasting bedroeg 4.57 miljoen euro. Het overgrote deel, 3.84 miljoen euro ofwel 84 procent, werd door middel van dividenduitkeringen of het terugkopen van aandelen doorgesluisd naar de aandeelhouders. Die winst vloeit dus helemaal niet terug naar de maatschappij.
Zijn hier dan geen regels tegen? Nou, nee. Er is slechts een Wet Normering Topinkomens (WNT) die het salaris van bestuurders reguleert. Dit werkt met een puntensysteem en komt er vaak op neer dat een bestuurder van een zorgbedrijf maximaal ruim een ton aan salaris mag incasseren. Bij Team050 lag dit maximum in 2019 op 107,000 euro, een grens waar Sloot ruim onder blijft. Dat zij daarnaast als aandeelhouder flink profiteert van de winsten van haar bedrijf, wordt door de WNT niet meegenomen. We moeten daarnaast ook niet vergeten dat directeur Sloot naast de inkomsten als aandeelhouder ook gewoon op de loonlijst staat van Team050. Het afgelopen jaar verdiende ze daarmee ruim 95,000 euro en in de jaren daarvoor ruim 50,000 euro per jaar.
Wat hier aan te doen?Vorig jaar vroeg ik in mijn schriftelijke vragen aan het gemeentebestuur of de gemeente de winstgevendheid van bedrijven meeneemt bij de contractering. Het bestuur antwoordde dat in het verleden gemaakte winsten of dividenduitkeringen geen reden kunnen zijn om zorgbedrijven uit te sluiten van contracten. Maar, structureel hoge winsten kunnen wel aanleiding zijn om nader onderzoek te doen naar de bedrijfsvoering en kwaliteit van de zorg.
Dat gebeurde dan ook bij de vijf aanbieders (waaronder Team050) waar ik naar vroeg. Bij sommige bedrijven werd een onderzoek geopend, andere werden verplicht maatregelen te nemen omdat de kwaliteit van de zorg niet op orde zou zijn.
Maar ondanks dat het gemeentebestuur wel actie heeft ondernomen op de winstgevendheid van zorgbedrijven, maakte Team050 in 2019 toch een winst van ruim een miljoen euro. Ook investeerde het bedrijf deze winst niet terug in de sector, zoals directeur Sloot beweerde, maar werd dit voor het overgrote deel uitgekeerd aan aandeelhouders.
Het is reden voor mij om opnieuw schriftelijke vragen te stellen aan het gemeentebestuur. Deze vind je hier. Ik wil weten of het gemeentebestuur structurele oplossingen ziet om te voorkomen dat zorggeld weglekt naar aandeelhouders van zorgbedrijven.
Maar de belangrijkste vraag is deze: innovatie in de jeugdzorg is hard nodig. Zoals in de eerste tabel van dit stuk is af te lezen, zijn de kosten onhoudbaar. Ook Team050 heeft dit door: op hun website stelt Team050 dat “zorg transparanter, kwalitatief beter, sneller, persoonlijker en goedkoper kan worden georganiseerd”. Volgens mij bewijzen ze dat dat in sommige gevallen inderdaad mogelijk is. Maar van deze innovatie wordt op dit moment alleen de eigenaar van Team050 beter. Hoe gaan we dat veranderen?
Maar wat is daarvan terecht gekomen? Daarvoor vroeg ik het jaarverslag van Team050 over 2019 op. Wat blijkt? er is vrijwel niets van terecht gekomen. Integendeel: Team050 boekte wederom een miljoenenwinst en haalde een truc uit die lijkt te zijn weggelegd voor beursgenoteerde bedrijven.
2,8 miljoen euro aan winst uit de vorige jaren werd namelijk gebruikt om een van de twee aandeelhouders, de Zorgfabriek BV, uit te kopen. Volgens het jaarverslag gebeurt dat omdat de bedrijfsstructuur daar ‘transparanter’ van wordt. Ik vraag me af hoe geloofwaardig dit is. De winst en verliesrekening wordt niet beïnvloed door de aandeelhoudersstructuur, en veel verschil maakt ‘t niet voor de bedrijfsvoering. Zou het dan iets te maken hebben met hoeveel geld dit de aandeelhouders oplevert?
Het inkopen van aandelen wordt de laatste jaren steeds populairder. Dit heeft namelijk als voordeel dat niet alleen de verkopende partij geld krijgt voor zijn aandelen maar dat de aandeelhouders die overblijven een groter aandeel in het bedrijf vergaren zonder daar iets voor te hoeven doen.
Waarom is dit bij Team050 relevant? De partij die met 2,8 miljoen euro uitgekocht wordt is de Zorgfabriek BV, een bedrijf in handen van Team-050 directeur Lisette Sloot en haar zakenpartner Erik van der Zijden. Zij zijn het dus die de 2,8 miljoen euro opstrijken. En wie is dan de enige overgebleven aandeelhouder? Sloot Beheer BV, juist, een bedrijf van Lisette Sloot.
En het innovatiebudget dan, waarmee Team050 haar winst terug in de sector probeerde te pompen? Van de zes ton die in 2018 opzij werd gezet, was in 2019 nog geen ton uitgegeven. Dat zet dus geen zoden aan de dijk.
Wel kwam Team050 op een andere manier de gemeente tegemoet. Volgens het jaarverslag van Team050 vraagt het bedrijf van de gemeente al niet de hoofdprijs qua tarieven en besloot het in 2019 ook nog eens af te zien van de indexatie (meegroeien met inflatie). Dat is een mooi gebaar, maar de winst van Team050 over 2019 was nog altijd ruim een miljoen euro. Desalniettemin stelt het bedrijf: “Zo dragen we samen bij aan het beheersen van de kosten en vloeit een deel van onze winst terug naar de maatschappij.”
84 procentAls een deel van de winst terugvloeit in de maatschappij, hoeveel dan? Het is reden voor mij om niet alleen de jaarrekeningen van de afgelopen twee jaar te bekijken, maar alle openbaar beschikbare jaarrekeningen. Die gaan zes jaar terug (zie tabel). Daaruit blijkt dat Team050 over de afgelopen zes jaar een gemiddelde winstmarge had van 17.66%. De totale winst over deze zes jaar na belasting bedroeg 4.57 miljoen euro. Het overgrote deel, 3.84 miljoen euro ofwel 84 procent, werd door middel van dividenduitkeringen of het terugkopen van aandelen doorgesluisd naar de aandeelhouders. Die winst vloeit dus helemaal niet terug naar de maatschappij.
Zijn hier dan geen regels tegen? Nou, nee. Er is slechts een Wet Normering Topinkomens (WNT) die het salaris van bestuurders reguleert. Dit werkt met een puntensysteem en komt er vaak op neer dat een bestuurder van een zorgbedrijf maximaal ruim een ton aan salaris mag incasseren. Bij Team050 lag dit maximum in 2019 op 107,000 euro, een grens waar Sloot ruim onder blijft. Dat zij daarnaast als aandeelhouder flink profiteert van de winsten van haar bedrijf, wordt door de WNT niet meegenomen. We moeten daarnaast ook niet vergeten dat directeur Sloot naast de inkomsten als aandeelhouder ook gewoon op de loonlijst staat van Team050. Het afgelopen jaar verdiende ze daarmee ruim 95,000 euro en in de jaren daarvoor ruim 50,000 euro per jaar.
Wat hier aan te doen?Vorig jaar vroeg ik in mijn schriftelijke vragen aan het gemeentebestuur of de gemeente de winstgevendheid van bedrijven meeneemt bij de contractering. Het bestuur antwoordde dat in het verleden gemaakte winsten of dividenduitkeringen geen reden kunnen zijn om zorgbedrijven uit te sluiten van contracten. Maar, structureel hoge winsten kunnen wel aanleiding zijn om nader onderzoek te doen naar de bedrijfsvoering en kwaliteit van de zorg.
Dat gebeurde dan ook bij de vijf aanbieders (waaronder Team050) waar ik naar vroeg. Bij sommige bedrijven werd een onderzoek geopend, andere werden verplicht maatregelen te nemen omdat de kwaliteit van de zorg niet op orde zou zijn.
Maar ondanks dat het gemeentebestuur wel actie heeft ondernomen op de winstgevendheid van zorgbedrijven, maakte Team050 in 2019 toch een winst van ruim een miljoen euro. Ook investeerde het bedrijf deze winst niet terug in de sector, zoals directeur Sloot beweerde, maar werd dit voor het overgrote deel uitgekeerd aan aandeelhouders.
Het is reden voor mij om opnieuw schriftelijke vragen te stellen aan het gemeentebestuur. Deze vind je hier. Ik wil weten of het gemeentebestuur structurele oplossingen ziet om te voorkomen dat zorggeld weglekt naar aandeelhouders van zorgbedrijven.
Maar de belangrijkste vraag is deze: innovatie in de jeugdzorg is hard nodig. Zoals in de eerste tabel van dit stuk is af te lezen, zijn de kosten onhoudbaar. Ook Team050 heeft dit door: op hun website stelt Team050 dat “zorg transparanter, kwalitatief beter, sneller, persoonlijker en goedkoper kan worden georganiseerd”. Volgens mij bewijzen ze dat dat in sommige gevallen inderdaad mogelijk is. Maar van deze innovatie wordt op dit moment alleen de eigenaar van Team050 beter. Hoe gaan we dat veranderen?