Tijdens de jaarwisseling gaan miljoenen Nederlanders de straat op om de buren een gelukkig nieuwjaar te wensen en gezamenlijk een vuurpijl af te steken of een bengaalse fontein te bewonderen. Het feestelijk moment om tijdens Oud & Nieuw kleurrijk vuur te maken is in Nederland een traditie geworden; waar heel veel mensen plezier aan beleven. Het hoort bij de jaarwisseling, zoals ook oliebollen en champagne. Bijna al deze miljoenen Nederlanders houden zich keurig aan de regels en veroorzaken vrijwel geen overlast - maar des te meer vreugde en gemeenschapsgevoel.
Helaas is de decembermaand ook in toenemende mate het toneel van ernstige misdragingen, letsel en schade. Zo wordt er vuurwerk afgestoken op tijden en plaatsen waar het niet is toegestaan, wat buurtbewoners en huisdieren grote onrust, onveiligheid en ongenoegen oplevert. Met name in migrantenwijken zien we zelfs dat jongeren auto’s in brand steken, bushokjes slopen en hulpverleners bekogelen met levensgevaarlijke explosieven.
Omdat de problemen volledig uit de hand lopen, gaan er in Nederland steeds meer stemmen op om het afsteken van vuurwerk integraal te verbieden. Hiermee dreigt een jaarlijks ritueel dat voor heel veel mensen een pleziertje is te worden uitgebannen - terwijl de echte problemen hiermee geenszins worden opgelost.
Het is immers nu al verboden om vóór de daadwerkelijke jaarwisseling vuurwerk af te steken; en überhaupt al om illegaal vuurwerk af te steken. Een totaalverbod op consumentenvuurwerk zal ertoe leiden dat de goedwillende Nederlander niet meer met zijn of haar dierbaren kan genieten van een traditionele jaarwisseling. Ondertussen zullen de kwaadwillende criminelen en overlastgevers zich er niets van aantrekken en ongestoord doorgaan met het verzieken van de feestelijkheden. Ook zullen er nóg meer mensen zijn die illegaal vuurwerk gaan kopen, terwijl nu juist dat vuurwerk zo gevaarlijk is en overlast veroorzaakt.
Forum voor Democratie ziet er niets in om de goeden onder de kwaden te laten lijden en wil het probleem bij de kern aanpakken. De bestaande regels moeten gewoon adequaat gehandhaafd worden. De handhaving kan fors verbeterd worden, door middel van de volgende concrete maatregelen:
1) Import illegaal vuurwerk aan bandenEerst moet de import van illegaal vuurwerk aan banden worden gelegd. Op dit moment is het een fluitje van een cent om in België of Duitsland zwaar vuurwerk aan te schaffen (dat in Nederland illegaal is) en ermee over de grens naar Nederland te rijden. Alleen door de grenscontroles weer in te voeren kan dit worden tegengegaan. Illegaal vuurwerk moet juridisch gezien worden beschouwd als een wapen in de zin van de Wapenwet. Zo kan het smokkelen of bezitten ervan veel zwaarder bestraft worden.
2) Vergroten capaciteit politieOm het afsteken van vuurwerk buiten de toegestane tijden te bestrijden, heeft de politie veel meer capaciteit nodig om voldoende aanwezig te zijn op straat en snel op meldingen van overlast af te kunnen gaan. In wijken die tijdens de jaarwisseling op een oorlogsgebied lijken, moet desnoods het leger worden ingezet.
3) Drastisch verhogen straf op overtreding regels, overlast of illegaal vuurwerkOp dit moment komen jongeren die (al dan niet illegaal) vuurwerk afsteken buiten de toegestane tijden - áls ze dan toch, ondanks het extreme capaciteitstekort bij de politie, gepakt worden - gemakkelijk weg met een HALT-maatregel of een waarschuwing. Ze staan dezelfde dag weer op straat en gaan vrolijk door met het afsteken van vuurwerk. In plaats daarvan zouden ze een afschrikwekkende boete en huisarrest moeten krijgen tot na de jaarwisseling. De ouders moeten verplicht worden het huisarrest te handhaven, zodat ook zij gestraft kunnen worden als hun kroost zich toch op straat begeeft.
4) GroepsaansprakelijkheidOm de handhaving verder te vergemakkelijken, moet er omtrent het afsteken van vuurwerk strafrechtelijke groepsaansprakelijkheid worden ingevoerd. Nu is het nog zo, dat indien er vanuit een groep illegaal vuurwerk wordt afgestoken, alleen degene die het daadwerkelijk heeft afgestoken gestraft kan worden. Dit levert vaak problemen op in de bewijsvoering. Indien ook de andere leden van de groep gestraft kunnen worden, zullen zij bovendien eerder geneigd zijn om de groep te verlaten. Een soortgelijke regeling bestaat ook al voor de bestrijding van geweld door groepen hooligans.
5) Voorwaardelijk opzet bij letselTot slot is er nog het lichamelijk letsel bij mensen die niet eens zelf het vuurwerk hebben afgestoken. De oorzaak is dat het vuurwerk niet volgens de gebruiksaanwijzing wordt afgestoken. Indien iemand vuurwerk afsteekt zonder de gebruiksaanwijzing te volgen, aanvaardt diegene bewust het risico dat zijn of haar vuurwerk letsel bij anderen veroorzaakt. Indien dat risico zich voordoet, zou diegene daarom standaard moeten kunnen worden vervolgd voor (zware) mishandeling.
Forum voor Democratie blijft altijd nadenken over slimme maatregelen om de jaarwisseling zo veilig en plezierig mogelijk te laten verlopen. Een totaalverbod op vuurwerk draagt daar echter niet aan bij. Een effectieve handhaving van de bestaande regels wel en er zijn tal van mogelijkheden om de handhaving te verbeteren. Zo kunnen de goedwillende Nederlanders veilig blijven genieten van vuurwerk, terwijl de criminelen, degenen die voor overlast zorgen en die letsel veroorzaken, het leven zo zuur mogelijk gemaakt wordt.