De ‘zure gezichten’ waren weer talrijk na de monsterzege van Boris Johnson bij de Britse parlementsverkiezingen. De BBC een tranendal en de NOS snikkend. De Nederlandse media waren ‘verrast’. ‘Zure gezichten’ zijn na de overwinning van Donald Trump in 2016 bijna een traditie geworden. Dat zal in 2020 niet anders zijn.
Het probleem van de gevestigde orde in politiek en media is dat men de juiste analyse niet kan of wil maken. Wat is de rode lijn in deze trend? De middenklasse voelt zich economisch bestolen door een dalende koopkracht. En mensen met lagere inkomens in oudere stadswijken voelen zich cultureel verraden. Zij moeten zich maar aanpassen aan de nieuwkomers. Zo niet, dan volgen scheldwoorden als ‘racist’ of ‘populist’. Afwijkende meningen worden gecriminaliseerd en afgedaan als ‘onderbuikgevoelens’. Einde discussie.
Het Europees continent komt post-Brexit, volledig in dit spoor. Brexit werd jarenlang vertraagd door een kongsi van de Britse en EU-bureaucratie. De grootste vijand van de democratie is een politiek gedreven bureaucratie. De stembus is dan de enige plek om de machtsverhoudingen te veranderen. In West-Europa klampt het politiek establishment zich vast. In Duitsland heerst een politieke apathie. In Frankrijk krijgt de president steeds meer Napoleon kuren. In Italië probeert het oude systeem Matteo Salvini buiten de deur te houden. Landen in Midden- en Oost-Europa krijgen er in Brussel van langs omdat ze geregeld dwarsliggen. Bovendien krijgen ze sancties aan hun broek wegens ‘niet democratisch’. Dat wil zeggen: niet doen wat Parijs en Berlijn willen.
Drie drijfassen stuwen die onvrede verder op en ze komen alle drie uit Brussel: De peperdure ‘Green Deal’ van Frans Timmermans, het immigratiebeleid en de Transferunie in een stagnerende eurozone. Nederland wordt, mede door de EU-begroting 2021-2027, tot grootste nettobetaler gemaakt. De drie beleidsassen hebben bij de EU-bureaucratie religieuze waarde. Ze versterken immers de macht van de EU. Maar ze zijn alle drie onhoudbaar en onbetaalbaar.
De ‘Green Deal’ is met 11.500 miljard euro de grootste aanslag op de koopkracht uit de recente Europese geschiedenis. Duitsland begon als eerste met een omvangrijk klimaatbeleid. Elektriciteit is er een luxe-artikel geworden. In Duitsland steeg het aantal mensen op en onder de armoedegrens naar ruim 13 miljoen mensen. Het heeft een ‘onderklasse’ geproduceerd. Frankrijk holt zijn middenklasse volledig uit, getuige het aanhoudende protest van de gele hesjes.
Zweden voerde in 2015 een beleid van open grenzen. Het land is na Lesotho nummer 2 op de lijst van aanrandingen en verkrachtingen. Intussen bestoken bendes elkaar in de buitenwijken van grote steden. In 2019 circa 100 grote explosies.
Salvini liet in Italië zien hoe het wel moet: de grens sluiten voor massa-immigratie, schepen van NGO’s aan de ketting en consequent illegalen uitzetten. Dat neemt aanzuigende werking weg en biedt juist ruimte voor opvang in de regio.
Nederland zit in alle drie trends klem, of erger: zet zichzelf klem. Onze klimaatwet is met de afschaffing van gas de meest bizarre van de EU. Daarnaast is er de zelfgemaakte stikstofcrisis die onder andere leidt tot minder bouw van sociale woningen terwijl het migratiesaldo toeneemt. Er zijn minder huizen voor meer mensen. De prijs van vastgoed stijgt, evenals de woningnood. Wat er in veel gemeenten toe leidt dat Nederlanders langer op de wachtlijst moeten staan voor sociale woningen omdat statushouders voorrang krijgen. Volstrekt onaanvaardbaar.
Vooral in de eurozone zwemt Nederland de fuik in. De nul rente van de Europese Centrale Bank (ECB) kost spaarders en gepensioneerden koopkracht. Frankrijk wil transfermechanismen in de eurozone via het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM). Nederland moet garant staan. Net als bij een reddingfonds voor banken en een Europees deposito- garantiesysteem.
Nederland moet dus ‘nee’ leren zeggen in Brussel. De grootste test in 2020 wordt de EU-begroting 2021-2027. Een harde ‘non/nein’ is nodig. Zonder Boris Johnson is het woord ‘veto’ nu aan Rutte. Zou Rutte dat deze keer wel durven?