Woensdagmiddag presenteerde de Europese Commissie haar plan voor een herstel uit de coronacrisis. GroenLinks vindt dat het plan op de juiste prioriteiten inzet en een goede start biedt om op verder te bouwen. Wel moeten er garanties komen dat de uitgaven aan strenge eisen voldoen.

GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “Dit plan biedt een alternatief voor jarenlange stagnatie in Europa en verdient daarom steun. Nu is het zaak dat de miljarden ons niet alleen door deze crisis loodsen, maar tegelijk de klimaatcrisis bij de hoorns vatten.”

Bellen met Bas Luister naar de podcast van Bas Eickhout waarin het herstelplan besproken wordt. Woensdagavond besprak Eickhout de plannen van de Europese Commissie in een Facebook Live onder andere met Catherine de Vries vanuit Milaan. Financiering

De Europese Commissie stelt een herstelfonds voor van 750 miljard euro bovenop de reguliere Europese begroting. Om dit te financieren stelt de Commissie voor dat de EU langjarige leningen aangaat die terugbetaald worden door alle lidstaten, maar ook door inkomsten uit Europese belastingen op de grootste multinationals, plastic, een CO2-grensheffing en emissiehandel.

Eickhout is blij dat het grootste deel (500 miljard euro) van het herstelfonds in de vorm van subsidies gegeven wordt, in plaats van alleen leningen: “Het is in ieders belang dat ook zwaar getroffen EU-landen met beperkte financiële ruimte niet in een nieuwe schuldencrisis en langdurige recessie terechtkomen. Dat zou de gehele EU treffen. We hebben een sterke EU de komende jaren keihard nodig om ons in de wereld staande te houden en de klimaatcrisis op te lossen.”

Voorwaarden

GroenLinks zal wel scherp letten op de voorwaarden voor besteding van de corona-herstelmiljarden. De Commissie zet weliswaar in op de juiste prioriteiten - groen, digitaal, innovatie en gezondheid -, maar de kleine lettertjes zijn cruciaal om te voorkomen dat er geld gaat naar de vervuilende delen van de economie of naar landen die Europese fundamenten van de rechtsstaat niet respecteren.

Eickhout: “De precieze regels voor het uitgeven van de coronamiljarden zijn nog niet duidelijk, het is cruciaal dat daar strenge duurzaamheidscriteria voor komen. Het kan niet zo zijn dat geld uit het herstelplan terecht komt bij vervuilende autobedrijven of luchthavens. Laten we het bredere plaatje niet uit het oog verliezen.”

Eickhout wijst erop dat de Europese Commissie tot nu toe geen duurzaamheidseisen heeft gesteld aan de 2.000 miljard euro aan nationale staatssteun. “Ook de vernieuwde voorstellen voor de Europese meerjarenbegroting zijn niet fundamenteel vergroend. We weten dat we naar een groene economie toe moeten, we hebben de tijd en het geld niet om eerst nog terug te keren naar de oude economie.”

Europarlementariër Tineke Strik wijst erop dat de Commissie zegt dat herstel na corona gebaseerd moet zijn op onze gedeelde Europese waarden. "Een EU-wet om fondsen afhankelijk te maken van respect voor de rechtstaat is hierin cruciaal. Het is nu aan EU-leiders om dit om te zetten in harde voorwaarden."

"Goed dat er een nieuw Europees programma voor gezondheid komt", reageert Europarlementariër Kim van Sparrentak. "Zo maken we Europa onafhankelijker van de farmaceutische industrie en pakken we de doorgeslagen marktwerking aan."

Eickhout verwacht een lastig debat over het plan om het verdelen van geld te koppelen aan economische hervormingen. “Het is verstandig om hervormingen te eisen in ruil voor steun, maar worden dat groene en sociale hervormingen of wordt het een neoliberaal afbraakbeleid zoals in de vorige crisis? Parlementen moeten zeggenschap krijgen over welk soort hervormingen ze willen stimuleren.”

Hoe nu verder?

De voorstellen van de Europese Commissie kunnen alleen doorgaan als alle EU-lidstaten en het Europees Parlement akkoord gaan. Het voorstel van de Commissie kent veel raakvlakken met de Duits-Franse plannen en de positie van het Europees Parlement. GroenLinks maakt zich zorgen over de opstelling van het Nederlandse kabinet dat tot nu toe alleen leningen wil verstrekken en zich blijft verzetten tegen een EU-begroting met voldoende middelen om de Europese prioriteiten te financieren. 

Eickhout: “Nederland dreigt een blok aan het been te worden voor een ambitieus economisch herstel. Nederland zou er beter aan doen om diplomatieke inspanningen te richten op een goede, duurzame besteding van het geld, in plaats van de vrek uit te hangen.”

GroenLinks-partijleider Jesse Klaver: “Met dit voorstel zet de Europese commissie een belangrijke stap voorwaarts. Eindelijk wordt een begin gemaakt om grote bedrijven eerlijk te laten meebetalen aan het aanpakken van de crisis. Het huidige kapitalisme heeft gefaald en er zijn alternatieven nodig. Dat kan niet zonder Europa.”

Klaver doet een dringend beroep op premier Rutte en minister Hoekstra. “Stop met het frustreren en vertragen. Tot nu toe weigerde de Nederlandse regering het grote bedrijfsleven mee te laten betalen. Het is cruciaal dat Nederland daarmee ophoudt en zich inzet voor alle Europese burgers die worden getroffen door de economische gevolgen van de coronacrisis.”