Het Europees Parlement begint vanaf maandag 30 september met de hoorzittingen voor kandidaat-eurocommissarissen. Iedere voorgestelde eurocommissaris beantwoordt in een sessie van drie uur vragen van Europarlementariërs. Zo kan het Europees Parlement beoordelen of een kandidaat-eurocommissaris geschikt vinden voor zijn of haar portefeuille. Dit webartikel zullen we steeds updaten met het laatste nieuws uit de hoorzittingen.
16 november
De andere twee kandidaat-eurocommissarissen die vandaag gehoord werden, de Roemeense Adina-Ioana Vălean (Transport) en Fransman Thierry Breton (Interne markt), konden de GroenLinks-Europarlementariërs Kim van Sparrentak en Bas Eickhout niet overtuigen, toch kregen ze genoeg steun van andere partijen in het Europees Parlement.
Eickhout over Valean: "Voor mij was het optreden van Valean niet overtuigend. Een Green New Deal in de transportsector lijkt me bij haar niet in goede handen. Daar bovenop heeft ze de sociale rechten van vrachtwagenchauffeurs niet op haar radar."
Van Sparrentak over Breton: "De commissaris voor interne markt moet duurzaamheid en sociale bescherming voorop stellen. Helaas lijkt Breton dat niet te doen. Doorgeslagen marktwerking heeft ons in de problemen gebracht bij onder meer verplichte aanbestedingen in de zorg. Hij kon ook niet garanderen dat interne marktregels Europese landen niet in de weg mogen staan bij het bannen van auto's met verbrandingsmotoren."
Rechtstaat16 november
Hoe kan een Hongaarse eurocommissaris de rechtstaat beschermen in toetredende EU-landen? Voor Europarlementariër Tineke Strik was het antwoord van kandidaat-eurocommissaris Olivér Várhelyi niet duidelijk genoeg. Een meerderheid in de commissie Buitenlandse Zaken wil dat Várhelyi eerst nog schriftelijk vragen beantwoordt.
Tweede ronde12 november
Drie kandidaat-eurocommissarissen werden eerder door het het Europees Parlement afgewezen. Hun vervangers Olivér Várhelyi (Hongarije), Adina-Ioana Vălean (Roemenië) and Thierry Breton (Frankrijk) verschijnen op 12 november voor hun hoorzittingen.
Afwijzing10 oktober
Ook in de tweede hoorzitting slaagt de Franse kandidaat Sylvie Goulard er niet in om de twijfel rond haar kandidatuur weg te nemen. Groenlinks-Europarlementariër Kim van Sparrentak: “Ze was niet overtuigend op inhoud en liet geen blijk van inzicht zien op ethische kwesties.” Een meerderheid steunt de afwijzing.
"Green New Deal"8 oktober
Aanstaand vicevoorzitter van de Europese Commissie, Frans Timmermans, kwam sterk over tijdens zijn hoorzitting. Hij kent de dossiers goed en hij sprak met toewijding over zijn plannen om van de Green Deal een succes te maken. Gisteren bleef echter nog vaag of daar ook echt harde wetgevende voorstellen in komen te staan. Ook over de wijze waarop hij de klimaatwet vorm wilt geven, die de nieuwe Commissie binnen de eerste 100 dagen wilt presenteren, bleef onduidelijkheid bestaan. Timmermans zegde toe in te zetten op ambitieuzere klimaatdoelstellingen voor 2030, maar hij wil eerst meer onderzoeksrapporten zien voordat hij instemt met de hoognodige -55 procent CO2-verlaging waar de EU eigenlijk volgend jaar al mee moet komen. Al met al goede intenties en plannen, maar de juiste uitvoering daarvan moet nog blijken. Het Europees Parlement steunt zijn kandidatuur.
Digitaal8 oktober
De ervaren politica en beoogd vicevoorzitter van de Europese Commissie Margrethe Vestager "Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk" kwam sterk over tijdens haar hearing. Op het digitale dossier toonde ze zich kundig en ingelezen, maar bleven concrete voorstellen uit. Positief was dat ze zich sterk toonde voor het hervormen van de corporate tax en gaf ze aan dat werknemers in de platformeconomie betere rechten verdienen. Op het gebied van het mainstreamen van klimaat en milieu stelde ze wat de Groenen betreft teleur.
Economie en sociaal beleid8 oktober
Kandidaat-vicevoorzitter van de Europese Commissie Valdis Dombrovskis ("Economie die werkt voor mensen") zegde toe aan de slag te gaan met het vergroenen van de economie. Hij werd niet concreter over hoe het 1000 miljard grote duurzame investeringsplan van Von der Leyen er uit komt te zien. Wel beloofde hij een nieuw plan voor het vergroenen van de financiële sector en zegde hij toe met voorstellen te komen voor meer transparantie over de duurzaamheidsimpact van verschillende financiële instellingen en bedrijven. Hij kwam niet met veel nieuwe voorstellen voor een socialer Europa en liet nog grotendeels open in hoeverre hij de begrotingsregels wil aanpassen om averechtse bezuinigingen in te toekomst te voorkomen. Het Europees Parlement steunt zijn kandidatuur.
Landbouw II8 oktober
Met de hakken over de sloot is de Poolse kandidaat-landbouwcommissaris, Janusz Wojciechowski, alsnog goedgekeurd door het Europees Parlement. Zijn eerste optreden was slecht en de concreetheid van zijn antwoorden schoten ernstig tekort. Zijn extra schriftelijke antwoorden en tweede hoorzitting waren een stuk beter. Daarom lijkt de EU voor de eerste keer een landbouwcommissaris te krijgen die de continue verdere industrialisering van de landbouw niet als een onontkoombaar gegeven beschouwt.
EU-Turkije deal II8 oktober
Ook Ylva Johansson is na het beantwoorden van extra schriftelijke vragen goedgekeurd als Eurocommissaris (Asiel en Migratie). Uiteraard hadden we meer details en concrete voorstellen willen zien in haar antwoorden. Toch bieden de schriftelijke antwoorden over het redden van asielzoekers op zee, en de versterkte controle op de bescherming van de rechten van vluchtelingen in derde landen voldoende basis om haar nu te steunen.
Europese waarden7 oktober
Beoogd Eurocommissaris Věra Jourová (Transparantie en Waarden) had zich goed ingelezen op haar dossiers. Tijdens de hoorzitting deed ze de toezegging om op te komen voor de persvrijheid en rechten van minderheden te beschermen. Wel bleef Jourová vaag wat betreft haar plannen rondom het waarborgen van de democratie en rechtstaat. Ze gaf aan deze waarden belangrijk te vinden, maar deed in de hoorzitting geen concrete toezeggingen. Jourová krijgt de steun van het Europees Parlement.
Buitenlandse ZakenMaandag 7 oktober
De hoorzitting met aanstaand Hoge Vertegenwoordiger van de Europese Commissie, Josep Borrell (Buitenlandse Zaken), verliep zonder problemen. Hij wil zich inzetten voor een sterkere EU op het wereldtoneel, waarbij er niet alleen vooruitgang komt als landen het met elkaar eens zijn maar we ook actiever op zoek moeten naar het compromis. Het werd alleen nog niet duidelijk op welke concrete beleidsterreinen Borrell op zoek gaat naar compromissen. Daarnaast viel het op dat Borrell wijst op de noodzaak van een structurele oplossing voor de opvang van asielzoekers die zijn gered op zee.
"The European Way of Life"Donderdag 3 oktober
Een opvallende hoorzitting met de kandidaat-vicevoorzitter voor de Europese Commissie Margaritis Schinas (migratie, veiligheid en onderwijs). Hij was goed voorbereid en kent zijn dossiers. Schinas sprak ambitieuze woorden over arbeidsmigratie, maar noemde alleen de hoogopgeleiden bij naam. Als hij echt oplossingen voor de vergrijzing en arbeidsmarkt wil vinden, zal hij ook ruimte moeten bieden aan vakmensen, bijvoorbeeld in de zorg- en bouwsector. Daarnaast wil hij de verantwoordelijkheid voor de terugkeer van migranten en vluchtelingen overlaten aan niet-Europese grenslanden. Verwacht van de nieuwe Europese Commissie daarom geen grote veranderingen in het bestaande asielbeleid, met haar focus op afweren en terugkeren. De Europese Commissie blijft verder vasthouden aan de omstreden naam van Schinas’ portefeuille “The European Way of Life”, die hij zelf ook met hand en tand verdedigt als vertaling van onze Europese waarden. Volgens de Europese Groenen geeft de naam eerder een signaal af van uitsluiting van minderheden en tweedeling in de maatschappij. Schinas zal dat effect op mensen in de samenleving niet kunnen wegnemen. Hoewel er geen schriftelijke vragen meer komen dringt een meerderheid van het Europees Parlement aan op een naamswijziging van zijn portefeuille.
MilieuDonderdag 3 oktober
Kandidaat-eurocommissaris Virginijus Sinkevičius (milieu en oceanen) had zich goed ingelezen voor de hoorzitting en kwam sympathiek over. Hij erkende dat plastic en microplastics een groot probleem zijn voor mens, dier en milieu en beloofde een harde aanpak op dit dossier. Daarnaast begrijpt hij de link tussen het verlies van biodiversiteit en het huidige landbouw- en visbeleid. Hij is tevens groot voorstander van een circulaire economie, schone lucht en de bescherming van natuur. Het Europees Parlement steunt zijn kandidatuur.
EconomieDonderdag 3 oktober
Kandidaat-eurocommissaris Paulo Gentiloni (economie) maakte een positieve indruk tijdens zijn hearing. Hij zei bijvoorbeeld toe dat er een actieplan komt om bedrijven eerlijker belasting te laten betalen.
Openbare aanbestedingenwoensdag 2 oktober
Europarlementariër Kim van Sparrentak vroeg tijdens de hoorzitting met kandidaat-eurocommissaris Sylvie Goulard naar haar plannen om de Europese regels voor openbare aanbestedingen te herzien. Groene criteria zijn nodig om de transitie naar een duurzame economie te versnellen. Daarnaast is een evaluatie van de aanbestedingsregels cruciaal om de hierdoor ontstane problemen in de publieke sector, zoals in Nederland de jeugdzorg, aan te pakken. Hoewel Goulard vertelde de ‘groene transitie’ belangrijk te vinden, kwamen er geen concrete voorstellen om het Europees aanbestedingsbeleid te herzien. Op verzoek van de Europese Groenen komt er nog een ronde met schriftelijke vragen.
Justitiewoensdag 2 oktober
De hoorzitting met kandidaat-eurocommissaris Didier Reynders (Justitie) verliep zonder problemen. Als eurocommissaris zal hij, onder andere, toezien op de naleving van de rechtsstaat in de EU-landen. Tijdens zijn hoorzitting maakte hij een goede indruk en benadrukte hij nogmaals dat hij zich zal inzetten voor de rechtsstaat en consumentenbescherming. Terwijl kandidaat-eurocommissaris Ylva Johansson niet op ons verzoek inging, zegde Reynders wel toe dat de Europese Commissie het effect op mensenrechten zal onderzoeken voordat samenwerking met derde landen wordt aangegaan. Dat moet dus ook gaan gelden voor migratiedeals. Hij krijgt de steun van de Europese Groenen.
EU-Turkije dealdinsdag 1 oktober
Tijdens de hoorzitting van Ylva Johansson vroeg Europarlementariër Tineke Strik naar de schrijnende situatie in Turkije en Libië. Er is een gebrek aan informatie en controle op de informele, en niet-bindende deals die de EU met niet-Europese grenslanden afsluit om migratie te reguleren. Johansson was vaag in haar antwoorden, maar leek toe te zeggen het Europees Parlement te betrekken bij migratiedeals zodat meer controle op schendingen van mensenrechten mogelijk wordt. Op verzoek van de Europese Groenen komt er nog een ronde met schriftelijke vragen.
Sociale huisvestingdinsdag 1 oktober
Europarlementariër Kim van Sparrentak vroeg kandidaat-eurocommissaris Nicolas Schmit om toezeggingen op sociale huisvesting om armoede aan te pakken. In Nederland zijn er veel starters en families met lage en middelgrote inkomens die geen huis kunnen vinden op de vrije markt, maar door Europese regels ook geen sociale huurwoning kunnen krijgen. Een voorbeeld van hoe Europa dwarszit bij succesvol sociaal beleid, aldus Van Sparrentak. Schmit zegt toe om sociale huisvesting mee te nemen als onderdeel van de strijd tegen armoede.
LandbouwDinsdag 1 oktober
Kandidaat-eurocommissaris Janusz Wojciechowski (Landbouw) stelde teleur bij zijn hoorzitting. Zijn openingsstatement was warrig en hij gaf ontwijkende en soms zelfs tegenstrijdige antwoorden op vragen. Het ontbrak Wojciechowski aan een duidelijke visie op toekomstig landbouwbeleid. Naast de Europese Groenen, vonden ook andere fracties dit onvoldoende om hem te accepteren als eurocommissaris. Wojciechowski krijgt daarom nog een ronde met schriftelijke vragen.
GezondheidDinsdag 1 oktober
De hearing met kandidaat-eurocommissaris Stella Kyriakides verliep overwegend goed. Deze eurocommissaris zal zich inzetten voor de de gezondheid van mens, dier en natuur. Kyriakides was goed voorbereid en kwam professioneel over. Ze zei verder dat de wetgeving rondom pesticiden niet goed werkt en op zoek wil naar alternatieven. Als Europese Groenen steunen we deze kandidaat.
Handelmaandag 30 september
Eurocommissaris Phil Hogan (Internationale Handel) kwam zijn hoorzitting door zonder problemen. Hij noemde duurzaamheid in woord een topprioriteit, maar kwam met weinig voorstellen om dat ook echt tanden te geven in concreet handelsbeleid. Te weinig voor de Europese Groenen om voor te stemmen.
Belangenverstrengelingdonderdag 26 september
Al voordat de hoorzittingen daadwerkelijk zijn begonnen, is er nieuws te melden. De commissie Juridische Zaken van het Europees Parlement maakt bezwaar tegen twee kandidaat-eurocommissarissen, Rovana Plumb (Roemenië) en László Trócsányi (Hongarije), vanwege belangenverstrengeling. “Onder deze omstandigheden kan hun hoorzitting niet doorgaan. Dit is een duidelijk signaal naar Boedapest en Boekarest dat ze op zoek moeten naar andere kandidaten van onbesproken gedrag”, reageert Eickhout.
SpoorboekjeOm 25 eurocommissarissen te horen is er een schema opgesteld waarin in blokken van drie uur steeds twee eurocommissarisen in twee aparte bijeenkomsten gehoord worden. Europarlementariërs uit de relevante parlementscommissies stellen de vragen, waarna een eurocommissaris steeds een paar minuten de tijd heeft voor een antwoord. Uiteraard zijn alle hoorzittingen openbaar, ze zijn live te volgen op de website van het Europees Parlement.
Na afloop van een hoorzitting komen per parlementscommissie de coördinatoren van de politieke fracties bijeen. In een gezamenlijke brief aan de voorzitter van het Europees Parlement geven zij hun oordeel over de hoorzitting. Daarin kunnen ze bijvoorbeeld de kandidaat terugroepen voor een tweede hoorzitting of duidelijk maken dat ze de kandidaat ongeschikt vinden voor een portefeuille. In het verleden zijn er regelmatig eurocomisssarissen gesneuveld na een zo’n hoorzitting.
De hoorzittingen beginnen met de eurocommissarissen met de ‘lichtste’ portefeuilles, de drie uitvoerende vicevoorzitters, Timmermans, Vestager en Dombrovskis, sluiten af op dinsdag 8 oktober. Het volledige overzicht staat op de website van het Europees Parlement.
PortefuilleverdelingHet is aan de EU-landen om ieder een eurocommissaris voor te dragen, maar het is aan de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, om de portefeuilleverdeling te maken. Die stelde ze voor op 10 september. Samen Europarlementariër Bas Eickhout bespraken we in onze podcast Bellen met Bas sommige opmerkelijke keuzes.
Blijf op de hoogteMeer weten over de Europese politiek? De medewerkers van GroenLinks in het Europees Parlement sturen wekelijks een EuropaUpdate uit met daarin een overzicht van het laatste nieuws.