De dominantie van de landelijke partijen in de gemeenteraden is al sedert de eeuwwisseling aan het afkalven ten gunste van de lokale partijen.

Dat is een doorn in het oog van de landelijke partijen. Zij willen dat tegengaan via wetgeving en besluiten. Dat begon al met de Wet subsidiëring politieke partijen (Wspp) uit 1999. De lokale partijen kregen geen cent subsidie. Wat in strijd is met artikel 4 van de Grondwet. We zijn nu 20 jaar verder en de Wspp is inmiddels opgenomen in de Wet financiering politieke partijen (Wfpp). En nog steeds is er geen subsidie voor de lokale partijen geregeld.

De landelijke partijen hadden via de Wfpp onredelijke eisen gesteld waaraan de lokale partijen moesten voldoen. De VPPG heeft destijds een juridische procedure hiertegen aangespannen maar we moesten dat afbreken vanwege financiële redenen.

In 2004 kreeg een werknemer van de VNG, die ook lid was van de VVD, de opdracht om de vereniging Raadslid.Nu, inmiddels van naam veranderd, op te richten. Die oprichting werd beloond met een driejarige subsidie van € 10.000,- per jaar, vanuit het Actieprogramma Lokaal Bestuur, een gezamenlijk project van de VNG en BZK. Die belangenvereniging (want dat is Raadslid.nu in de kern) krijgt daarbovenop ook subsidies voor onderzoeken en het organiseren van congressen.

De onafhankelijke vakvereniging VPPG krijgt geen cent subsidie. Ook niet voor onderzoeken en congressen. De daaropvolgende actie van BZK en VNG was gericht op de betaling van de contributie aan de onafhankelijke vakvereniging VPPG. Met de welwillende medewerking van de vereniging van griffiers (VvG) werd de betaling gesaboteerd. Ofschoon de griffiers in deze geen enkele bevoegdheid toekomt, beriepen ze zich op de onterechte en zelfs absurde stelling van BZK en VNG dat de VPPG geen beroepsvereniging is maar een met de landelijke partijen vergelijkbare politieke partij. Er zijn gelukkig nog griffiers die niet bang zijn om hun juridisch gezond verstand te gebruiken maar het overgrote deel van de griffiers volgt braaf de instructies van de VvG op, die op hun beurt de instructies van de VNG gehoorzamen.

Opnieuw naar de rechter

De VPPG werd hierdoor opnieuw gedwongen om naar de rechter te stappen. Deze heeft in twee uitspraken op 12 juli 2017 bevestigd dat de vakvereniging VPPG wel degelijk een beroepsvereniging is conform het Rechtspositiebesluit 2014. De gemeenten dienen daarom de contributie van de leden rechtstreeks over te maken naar de VPPG. Zelfs deze rechterlijke uitspraken worden door de minister en de VNG niet gerespecteerd, zoals blijkt uit een mailwisseling met de griffier van de gemeente Ommen.

Onlangs heeft de minister jaarlijks € 200.000,- beschikbaar gesteld voor een Contactpunt Lokale Politieke Partijen. Om daaraan invulling te geven kreeg mevrouw Anne Graumans, onder de vleugel van ProDemos, de opdracht. Mevrouw Graumans leerde het politieke vak als medewerker van het Kenniscentrum van de Partij van de Arbeid en zij voerde campagne voor de PvdA tijdens de TK-verkiezingen van 2003, de Europese verkiezingen in 2005 en tijdens de verkiezingen voor de Provinciale Staten en de gemeenteraad in 2006. Van 2006 tot 2010 was zij voor de PvdA raadslid in Amsterdam. Deze actie van de minister is, net als de hierboven vermelde acties, er duidelijk op gericht de lokale partijen niet alleen in het landelijke partijensysteem te forceren maar ook om de subsidie aan de lokale partijen te onthouden.

De rol van de lokale partijen

Dat die subsidie er niet is en waarschijnlijk ook niet snel zal komen is deels ook te wijten aan het feit dat de lokale groeperingen onvoldoende gebruik maken van de kennis (van wetten en regels) en de ervaring van de VPPG. Ze vertrouwen teveel nog op hetgeen de griffier en de burgemeester hen vertellen, die het vaak zelf ook niet goed weten. Het is van groot belang dat raadsleden van lokale partijen lid worden van de VPPG en opleidingen volgen via de VPPG-academie. Zoals mevrouw Jorritsma zei toen ze voorzitter was van de VNG: "In Den Haag wordt de kracht van de VPPG niet afgemeten aan de argumenten van de VPPG maar aan de omvang van hun ledenbestand".

Bron: VPPG Nieuwsbrief 2 februari 2019