Het is opvallend dat wij als raadsleden steeds meer informatieve bijeenkomsten krijgen voorgeschoteld vanuit de gemeente. Heel goed. Maar het geeft ook aan dat wij te maken krijgen met gecompliceerde vraagstukken.
Deze week waren er twee informatieve bijeenkomsten. En beiden gingen over zogenoemde ‘Gemeenschappelijke regelingen’ sociaal werkvoorziener Empatec en Sociaal Domein Fryslân (SDF).
Gemeenschappelijke regeling
Wat is een ‘gemeenschappelijke regeling’? Als gemeente hebben wij allerlei taken. Vaak opgedragen vanuit ‘Den Haag’. Je kunt dan als gemeente die taak zelf uitvoeren. Maar je kunt er ook voor kiezen om met andere gemeenten samen te werken. Dat kan efficiënter zijn en dus kostenverlagend. Als je dat met meerdere gemeenten doet kun je met één directie en managementlaag een groter gebied – over de gemeentegrenzen heen – bedienen. Prima! Gelijk doen, zou je zeggen.
Maar de praktijk is weerbarstiger. Want op zo’n instelling blijkt weinig democratische controle te zijn. Boven zo’n instelling zit een directie, een raad van commissarissen, een algemeen bestuur waarin de wethouders zitten van de gemeenten die er aan mee doen. En ook nog een dagelijks bestuur van een paar wethouders. Maar wij als raadsleden kunnen er vrijwel niet over mee praten. En dan kan het fout gaan.
Wij zagen dat in de vorige raadsperiode bij sociaal werkvoorziener Empatec. Het ‘bedrijf’ ging op een gegeven moment zo zijn eigen gang, dat het voor ons als gemeente steeds duurder werd. En daar deed de wethouder van Sudwest niets aan. Kon ook niet, want de wethouders van andere gemeenten zagen het anders. En wij als raadsleden konden er alleen maar naar kijken en er achteraf iets van vinden. We hebben er zelfs een zelden gebruikt middel als raads-enquête aan gewijd. Dat is zoiets als een parlementaire enquête die de Tweede Kamer inzet als zij een hele grote graat in de keel hebben. (Denk aan de toeslagenaffaire.)
Wet geen panacee
Omdat de Rijksoverheid zich ook wel eens achter de oren krabde over die Gemeenschappelijke Regelingen is er vorig jaar een wet voor gekomen. Daarmee bood ‘Den Haag’ een gemeenteraad de mogelijkheid een werkgroep van raadsleden te laten samen stellen die onder andere bij vergaderingen van het bestuur mag zijn en gevraagd en ongevraagd advies mag geven. Zo’n werkgroep vergt overigens ook weer extra kosten.
Bij Empatec is zo’n een radenwerkgroep ingesteld. Nieuw Sociaal vindt dit geen oplossing. Zo’n extra laag erbij maakt de gehele organisatie alleen maar nog logger en nog meer troebel. Daarom zijn wij helemaal tegen deze Gemeenschappelijke Regeling. Het gaat ons niet alleen om de kosten en het gebrek aan democratische controle. Maar het gaat ons om de mensen die er werken. Zij worden de dupe. Maar zij werken niet voor niets bij een sociaal werkvoorziener. Het zijn mensen die onze zorg en aandacht verdienen. En dat kan volgens Nieuw Sociaal veel beter in een kleinere sociale werkvoorziening geleid door onze eigen gemeente, waar de menselijke maat gehanteerd wordt en niet ‘het systeem regeert’.
Zo kijken we ook aan tegen Sociaal Domein Fryslân, waar gemeente Leeuwarden leidend is in het inkopen van jeugdzorg. Ook hier regeert in feite het systeem. Als er iets aan de hand is met een jongere wordt een vinkjeslijst afgewerkt en wordt de ingekochte zorg op hem of haar af gestuurd. Uiteraard speelt hierbij ook de vraag of er voldoende financiële middelen zijn en hoe die ingezet worden. Met sturen op geld is het welzijn van deze kinderen niet gediend. Wij willen dat de jeugd meer lokaal geholpen wordt. De problematiek in Leeuwarden is anders dan in Harlingen en die in Harlingen is weer anders dan in een van de vele kleine kernen van Sudwest. Nieuw Sociaal wil dat de kinderen zoveel mogelijk met hulp van hun ouders/verzorgers op kunnen groeien tot volwassenen en waar er hulp nodig is dat dit ‘in de buurt’ wordt aangeboden. Met zo’n grote organisatie als SDF gaat dat niet goed.
Een mooie Koningsdag
Tenslotte kijken we deze week terug op een mooie Koningsdag waar in steden en dorpen vele vrijwilligers gezorgd hebben voor een feestelijke sfeer. Dank vrijwilliger, ook JIJ STAAT CENTRAAL BIJ NIEUW SOCIAAL.