Mijmeringen bij corona.
door Tiny Polderman, steunfractielid namens GroenLinks Veere in de PvdA/GroenLinksfractie.
De coronacrisis heeft onmiskenbaar nare gevolgen voor de wereld, Nederland en onze eigen gemeente Veere. Onze huidige consumptiemaatschappij blijkt een efficiënt distributiesysteem te zijn voor nieuwe virussen. Daar werd al jaren lang voor gewaarschuwd. Maar deze crisis kan een wake-up call zijn! En kansen bieden om snel over te schakelen naar een nieuwe, circulaire economie. Oók in de gemeente Veere.
De coronacrisis raakt ons allemaal, de negatieve aspecten wegen zwaar. Dagelijks lezen we hierover in de krant. We hebben met eigen ogen gezien hoe kwetsbaar we zijn in het rijke Westen.
Ook in Zeeland en onze eigen gemeente kennen we de problemen. De horeca en recreatiesector worden hard getroffen. De landbouw merkt de grote gevolgen van het ‘op slot gaan’ van grenzen en het niet meer kunnen leveren aan de horeca. Winkels moeten dicht. Verpleeghuizen houden de deuren gesloten voor bezoek. In een vergrijsde gemeente als de onze komt deze maatregel hard aan: heel veel Veerenaren hebben familieleden of kennissen die in een tehuis wonen, waar zij niet meer op bezoek mogen. De werkenden in de zorg staan onder grote druk en de angst voor besmetting is groot. En er zijn veel zieken en ook binnen onze gemeente zijn er mensen overleden. PvdA/GroenLinks Veere leeft met u allen mee.
Het gemeentebestuur kan niet meer op de oude voet functioneren en het is de vraag wanneer er weer ‘normaal’ vergaderd mag worden. Onder uitzonderlijke omstandigheden is het nieuwe college geïnstalleerd. Zonder familie, zonder publiek, met de raad in een minimale bezetting. PvdA/GroenLinks heeft weer een wethouder, in de persoon van Chris Maas. Daarover is in de media uitgebreid bericht. Arie van Vliet is nu ons nieuwe raadslid. Door de coronacrisis wordt het nieuwe college ernstig in zijn functioneren beperkt. Voor de plannen uit het hoofdlijnenprogramma zal er minder, veel minder geld beschikbaar zijn, met name door de terugval in de toeristenbelasting. De aandacht zal de komende tijd vooral gericht moeten zijn op de volksgezondheid, de rest lijkt ineens ver weg, …en onbelangrijk.
Maar de voordelen van de coronacrisis zijn evident. Het fileprobleem is opgelost, de lucht wordt schoner en ook de stikstofuitstoot neemt af. Allemaal door het massale thuiswerken en -blijven. Zwerfafval is verminderd. Onze toeristische kernen zijn rustig. Als fractie hebben we jarenlang geijverd voor een betere balans tussen leefbaarheid en toerisme, maar op deze radicale – en bijna beangstigende – manier willen we het natuurlijk ook niet.
Deze crisis heeft verschillende problemen in het huidige systeem blootgelegd. Een voorbeeld is de afhankelijkheid van andere landen, voor medische producten maar ook voor bepaalde productonderdelen, waardoor sommige productieprocessen stil komen te liggen. Het grenzeloos over de aardbol rondreizen voor een ultiem gevoel van vrijheid, ondanks het veelgebruikte en overbekende begrip ‘vliegschaamte’. Ook door het 24/7 overal en altijd alles te kunnen kopen. Met als gevolg een zo groot mogelijke productie tegen een maximale winst, met te weinig oog voor mensenrechten of milieu-impact. Onze industriële en onethische omgang met (levende en dode) dieren. Dat is de hedonistische basis waarop de moderne samenleving is gebouwd. Onze consumptiemaatschappij blijkt dus ook een uiterst efficiënt distributiesysteem voor virussen. Het is goed om hier lessen uit te trekken en de kans te grijpen om een radicale verandering in gang te zetten. Het momentum is er.
De weg naar een nieuwe economie - waarin financieel, milieu- en maatschappelijk rendement in balans zijn - is al ingeslagen; er is een groeiende groep van leidende duurzame ondernemers, die opstaat om echte veranderingen in gang te zetten; óók in de gemeente Veere.
Er bestaat natuurlijk een groot risico dat we de schade na de uitbraak zo snel mogelijk willen inhalen op de oude manier. In dat scenario zijn klimaat en samenleving uiteindelijk de grote verliezers en consumeren we ons snel naar een volgende klap. Maar uiteindelijk hebben we geen keuze: we móeten overstappen naar een nieuwe, circulaire, economie.
Broeikasgassen zijn afgenomen, we gebruiken minder grondstoffen en energie en sparen zo de natuur. Dat is winst. Of we die winst kunnen vasthouden hangt mede af van hoe we ons gedrag, dat we nu gedwongen veranderen, kunnen voortzetten. We reizen niet meer en vervoer naar werk is minimaal geworden. Grote groepen zijn aan het telewerken. Hopelijk went en bevalt dat; en is het eenvoudig om hiermee (gedeeltelijk) door te gaan.
In tijden van crises is er geld, dat heeft minister Hoekstra wel bewezen met zijn steunmaatregelen voor de economie. Juist bij de inzet van een hoop publiek geld is het mogelijk én wenselijk hier duurzame eisen aan te verbinden.
Het is een feit dat grote veranderingen tot stand komen of versneld worden door rampen. Denk aan de Deltawerken; al decennia voor de watersnoodramp van 1953 was bekend dat er actie ondernomen moest worden. Een recenter voorbeeld zijn de aardbevingen in Groningen. De grootste ramp is niet het virus, een grotere ramp zal zijn als we hier géén lering uit trekken. Laten we de klimaatcrisis voor zijn, door ook dáár nu meer dan ooit in te investeren. Hopelijk kan de lokale politiek daar ook een steentje aan bijdragen.