Algemene beschouwingen op de Voorjaarsnota 2023 – 2027
De algemene beschouwingen op de Voorjaarsnota 2023 – 2027, zoals op donderdag 8 juni uitgesproken door onze fractievoorzitter Hans Kuyper:
Soms vraag je je af waar iedereen is.
Die gedachte overviel me weer eens tijdens een fietstocht door onze prachtige polders, vorige week. Ik scharrelde van Krommeniedijk via de Hammen, en Busch en Dam, naar de Kil, via de Kaaik naar de Zuid van Assendelft. Een prachtige rit.
Maar gaandeweg bekroop me een ongemakkelijk gevoel.
Hier en daar staken wat hazenlepels boven het gras uit, er stapte een eenzame reiger door een sloot. Maar daar bleef het bij. Ik hoorde wel ergens een grutto – maar ik zag er niet eentje.
Geen vliegje in mijn mond, geen wolken muggen tegen de avondhemel. Geen bloemen, behalve zo nu en dan een plukje in de berm.
Dat hele, magnifieke landschap, waar de Romeinen rondvoeren, het eerste Zaanse kerkje verrees, waar de middeleeuwse dijken nog zichtbaar zijn en de Stelling van Amsterdam godzijdank onaangetast ligt – was leeg. Volkomen leeg.
Het was beangstigend.
En terug in de stad was het niet veel beter. Overal postertjes waarop om personeel wordt gesmeekt. Minder bussen, minder treinen. Tekorten in onderwijs en zorg. De bouw loopt achter… Waar is iedereen? In mijn tuin wel bloemen, maar dit jaar nog
geen enkele vlinder. Af en toe een hommel. Van de dertig gierzwaluwen een paar jaar terug scheren er nu nog maar zes over onze dakpannen.
Ook hier in het stadhuis wordt het stiller en stiller. Terwijl we juist zo veel mensen nodig hebben. We hebben geld tekort, maar houden miljoenen over omdat er niemand is om het uit te geven. Waar is iedereen? In arren moede zetten we formatiebudget om in budget voor externe inhuur. Begrijpelijk misschien, maar het staat haaks op wat we willen en wat juist zo bitter nodig is: kennis die toeneemt, mensen die blijven, betrokkenheid.
Als we niet ingrijpen, vallen we straks aan twee kanten van de donut, terwijl we in onze Economische Visie terecht hebben vastgesteld dat we juist in het groene vlak van de donut willen blijven. Voor klimaat en natuur is het al twaalf uur geweest. De aarde kan onze schranszucht niet meer dragen. Tegelijk moeten we ervoor zorgen dat onze zwakste inwoners niet in de kou komen te staan.
En dat laatste lijkt te lukken.
De Vroege en Voorschoolse Educatie bijvoorbeeld doet het prima. We bereiken steeds beter de kinderen die iets van ons nodig hebben en dat is meer dan hoopvol. Maar ook als ze ouder worden, kan onze jeugd nog wel wat hulp gebruiken. Daarvoor komen wij binnenkort met een agendainitiatief.
Ook de begeleiding vanuit de bijstand naar werk gaat boven verwachting. Dat geeft hoop en op die inspanningen moeten we vooral niet bezuinigen.
We hebben een kabinet dat ons niet altijd helpt, maar er zit wel een fijne staatssecretaris voor cultuur. Zij draagt bijvoorbeeld de bibliotheken een warm hart toe en daar zouden we meer gebruik van kunnen maken. Uit de beantwoording van onze technische vragen vanmiddag blijkt dat we dat gelukkig ook gaan doen.
Het is meer dan passend dat Zaanstad binnen de MRA hoofdstad van de houtbouw wil worden. Sterker nog: dat zijn we al eeuwen. Maar we zouden daarbij de oorsprong van die koppositie niet uit het oog moeten verliezen. Behalve het moderne platenstapelen dienen we dus ook de aloude houtskeletbouw te koesteren, te documenteren en vooral: regeltechnisch mogelijk te blijven maken.
Een paar initiatieven van de recente Ideeënmarkt hebben wij geadopteerd en die zullen we agenderen. Sommigen al bij deze Voorjaarsnota in de vorm van een motie, andere vergen langere voorbereiding en uitgebreidere bespreking. We hopen ook van de andere fracties dergelijke initiatieven te zien, want als een Ideeënmarkt nergens toe leidt, bloedt het initatief snel dood en daar is het ons inziens te waardevol voor.
We willen deze opsomming graag afsluiten met een waarschuwing. Als we ons afvragen waar iedereen is, is dat geen oproep om onze inwoners scherper in de gaten te houden. We maken ons zorgen om spionnenclubjes als het TOOI, over algoritmes die valse onpartijdigheid suggereren, over de restricties die aan demonstraties worden opgelegd. In samenhang met onvoldoende middelen voor de WOO en, als gevolg daarvan, een gebrekkige informatieontsluiting maakt dit Zaanstad een ondoorzichtige overheid en dat is in de huidige tijd van permanent wantrouwen en boosheid uiterst ongewenst.
Voorzitter tot slot: het college presenteert ons in deze Voorjaarsnota een aantal denkrichtingen over hoe we onze ambities beter in lijn kunnen brengen met onze mogelijkheden. Dat is in deze onzekere tijd goed en nuttig, en er zitten zeker interessante voorstellen bij, maar daar gaan we in de twee Zaanstad Beraden van komende week niet uitkomen. Wij stellen voor die discussie in de aanloop naar de begroting uitgebreid te voeren tijdens één of meer volledige avonden, of misschien zelfs een raadsbijeenkomst zoals de geslaagde sessie van afgelopen zaterdag. Daar zijn de uitdagingen prangend genoeg voor.
Daarbij zou het nuttig zijn om wat meer inzicht te krijgen in wat de verschillende denkrichtingen concreet kunnen opleveren. Dan zijn ze ook beter onderling te vergelijken. Wij zien een dergelijke uitwerking graag verschijnen en praten er dan liefst nog vóór het zomerreces over verder.
En laten we hopen, voorzitter, dat iedereen daar dan is.”
Namens ROSA
Hans Kuyper, fractievoorzitter
Donderdag 8 juni 2023