Dit is een bijdrage van: Hans Kuyper
Het Zaanstad Beraad van 29 februari 2024 mag met recht historisch genoemd worden. Wat op het eerste gezicht een gewone technische sessie leek, weggestopt in de benauwde Zaal 4/5 van het Stadhuis, markeerde een omslag in het denken van de gemeentelijke organisatie. Op initiatief van ROSA werd de raad van Zaanstad bijgepraat over het Verdrag van Faro, via een enthousiaste presentatie vanuit de afdeling erfgoed.
Het Verdrag van Faro werd al in 2005 opgesteld en trad zes jaar later in werking, maar Nederland heeft het pas afgelopen 10 januari ondertekend. Daarom was het voor de meeste raadsleden nog redelijk onbekend. En dat terwijl het veel impact op toekomstig beleid zal gaan hebben.
In het Portugese Faro bespraken de landen van de Raad van Europa hoe ze uitvoering gaan geven aan al eerder gesloten verdragen over de bescherming van erfgoed en landschap. Daarbij is het uitgangspunt dat erfgoed van ons allemaal is, en dat dus ook zoveel mogelijk mensen erbij betrokken moeten zijn. Speerpunten zijn educatie en participatie. Lees er hier meer over, op de site van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed.
Het Verdrag van Faro hanteert een heel brede definitie van erfgoed. Niet alleen tastbare zaken als gebouwen of museumcollecties, maar ook tradities en regionale feestdagen vallen eronder. En de nadruk ligt daarbij op wat die plekken of gebeurtenissen betekenen voor de mensen die ze beleven of beleefd hebben. Zo bindt het erfgoed de samenleving. En aangezien de gemeentelijke organisatie zich richt op die samenleving, kan het erfgoed ook alle afdelingen binnen het stadhuis beter met elkaar verbinden. In de presentatie werd al uiteengezet hoe de projectmanagers van de diverse MAAK-gebieden (dat zijn de delen van Zaanstad waar veel ontwikkelingen (gaan) plaatsvinden) en de wijkmanagers worden aangehaakt. En ook economische zaken denkt al mee in de geest van Faro.
Daarmee maakt erfgoed voortaan onderdeel uit van de allereerste planvorming. Het bewaren en versterken van het verhaal van Zaanstad wordt een uitgangspunt voor het vormgeven van de toekomst. Dat is decennialang één van de speerpunten van ROSA geweest, maar vooral in de eerste jaren werden we vaak niet begrepen. Dus dat nu een vakkundige en bevlogen ambtenaar aan de raad kwam uitleggen dat we het voortaan gewoon zo gaan dóén, en dat de hele raad daar blij bij zat te knikken – dat was een hoogtepunt in ons bijna dertigjarig bestaan. Niet voor niets zat onze wethouder op de publieke tribune om mee te genieten en foto’s te maken.
Succes heeft vele vaders en je moet altijd terughoudend zijn met borstklopperij, maar nu moet het even. We kunnen hier rustig stellen dat de onverminderde inzet van ROSA om het verhaal van ons erfgoed de plaats te geven die het toekomt eraan heeft bijgedragen dat het Verdrag van Faro nu in een gespreid bedje landt, in onze wereld van hout. Dat maakte het voor ons niet alleen een historische avond, maar ook een ontroerende.
Want ergens hoog boven de glunderende Zaan zal onze Ruud ongetwijfeld hebben zitten stralen, met twee dikke duimen omhoog.