Poliflw

Een groep artsen heeft een landelijke campagne aangekondigd om aandacht te vragen voor luchtvervuiling door de intensieve veehouderij en gezondheid. In gebieden waar veel dieren gehouden worden heeft de slechte luchtkwaliteit directe invloed op de longen van omwonenden, en daarmee ook op de gevolgen van het coronavirus. Partij voor de Dieren Kamerlid Eva van Esch heeft de minister gevraagd om snel actie te ondernemen en inwoners te beschermen tegen de impact van een eventuele tweede golf. “De artsen spreken duidelijke taal: we moeten anders gaan eten en stoppen met de intensieve veehouderij. We maken onszelf ziek en dat is niet langer uit te leggen,” licht Van Esch toe. Het fijnstof en de ammoniak uit de veehouderij worden aan meerdere longaandoeningen gelinkt. Eerder kondigde de minister een onderzoek aan naar de relatie tussen de veehouderij, luchtverontreiniging en COVID-19. De Partij voor de Dieren vindt dat de minister aan de hand van de onderzoeken die al gedaan zijn, uit voorzorg maatregelen moet nemen om de bevolking te beschermen door de uitstoot van fijnstof en ammoniak versneld te reduceren. Wetenschappers hebben inmiddels overtuigend bewijs gevonden dat luchtvervuiling leidt tot een grotere impact van het coronavirus, oftewel: hoe vervuilder de lucht, hoe meer besmettingen, ziekenhuisopnames en sterfgevallen. Dat dit niet alleen speelt in grote steden, bleek uit recent onderzoek door de Universiteit van Birmingham, waarin ook gegevens van corona-uitbraken in Nederlandse gemeenten werden meegenomen. Hieruit bleek dat de impact van het coronavirus in Nederland juist groot was in gebieden met intensieve veehouderij, ook na correctie van carnaval als mogelijke verklaring voor het hoge aantal besmettingen. Van Esch: “De volksgezondheid lijdt al onder de slechte luchtkwaliteit. Daar komt nu nog eens bovenop dat mensen in vervuilde gebieden sneller geïnfecteerd raken door COVID-19, en ook nog eens een grotere kans lopen op een ziekenhuisopname of zelfs overlijden. Het wordt hoog tijd dat ook de minister de ernst van de gevaren van de intensieve veehouderij eens in gaat zien!” Lees de schriftelijke vragen hier.

“Het moet echt een keer afgelopen zijn met creatieve stikstof-rekentrucs om de verbreding van de A27 erdoor te drukken." PvdD-Kamerlid Eva van Esch heeft geen goed woord over voor de sjoemelende manier waarop stikstofneerslag bij snelwegen wordt berekend en roept het kabinet eens te meer op de verbreding van de A27 bij Amelisweerd af te blazen. "Het plan is te duur, gaat ten koste van natuur, klimaat en leefomgeving en is ook nog eens onuitvoerbaar door de stikstofcrisis.” De rekentruc voor stikstofuitstoot waar Van Esch op doelt zorgt ervoor dat asfaltprojecten onterecht gunstig beoordeeld worden. Op het moment van vergunningverlening wordt niet verder gekeken dan vijf kilometer van de weg, waardoor een groot deel van de stikstofneerslag niet meegeteld wordt. De commissie Hordijk, die advies uitbrengt over de stikstofproblematiek, noemt deze willekeurige grens niet verdedigbaar. Van Esch: “De Partij voor de Dieren probeert al langer boven water te krijgen hoe de stikstofneerslag rondom wegen berekend wordt. Nu blijkt dat de berekening zo is opgezet dat het de asfalteringsdrang van dit kabinet geen haarbreed in de weg legt. De minister moet het advies van de commissie Hordijk ter harte nemen en een goede stikstofberekening toepassen, ook bij de geplande verbreding van A27 dwars door Amelisweerd.” De Partij voor de Dieren verzet zich al sinds het begin van de plannen tegen de verbreding van de A27 bij het Utrechtse natuurgebied Amelisweerd, aangezien daarvoor opnieuw een stuk natuur in Nederland wordt opgeofferd voor asfalt. Met alle gevolgen van dien voor de leefomgeving van omwonenden door een flinke toename van stikstofuitstoot en luchtvervuiling. Daarnaast is Van Esch ook kritisch op de 70 meter diepe bentonieten wand die ervoor aangelegd zou moeten worden. “Er zijn honderdduizenden kubieke meters bentoniet nodig om de huidige plannen uit te voeren, dus ook het aanleggen van de wand heeft een enorme klimaatimpact. En ondanks dat er alternatieven zijn aangedragen die beter zijn voor het klimaat en de leefomgeving, blijft de minister doordenderen met een volledig achterhaald en te duur plan dat nu ook nog eens gewoon niet kan door de stikstofcrisis.” Lees de volledige bijdrage van Eva van Esch aan het Algemeen Overleg MIRT hier .

De geitenhouderij is een snelgroeiende sector in Nederland vanwege de toenemende vraag naar geitenkaas en geitenmelk. Maar achter de producten in het schap gaan dierenleed en grote gezondheidsrisico’s schuil. De Partij voor de Dieren wil daarom een landelijke stop op de groei van de geitensector en een snelle afname van het aantal gehouden dieren. Ook moet de overheid omwonenden informeren over de locaties van de geitenhouderijen, zodat zij op de hoogte zijn van de risico’s die ze lopen. PvdD-Kamerlid Eva van Esch heeft vandaag vragen gesteld aan de ministers voor Medische Zorg en van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over het nieuwe rapport ‘Longontsteking in de nabijheid van geitenhouderijen in Gelderland, Overijssel en Utrecht’. Het wetenschappelijk onderzoek bevestigt opnieuw wat al sinds 2009 bekend is: de geitenhouderij vormt een bedreiging voor de volksgezondheid. Omwonenden binnen een straal van 2 kilometer van een geitenhouderij hebben 40 tot 60% meer kans op een longontsteking. Van Esch: “Met 407 geitenhouderijen in Nederland lopen honderdduizenden mensen dit risico omdat zij, vaak zonder dat zij daar zelf van op de hoogte zijn, dichtbij een geitenhouderij wonen. Wetenschappelijk onderzoek waarin het verband tussen longontsteking en de geitenhouderij wordt aangetoond verscheen al in 2009, en opnieuw in 2011, 2016 en 2017. Anno 2020 weigert de Nederlandse overheid nog altijd maatregelen te nemen om de ongebreidelde groei van de geitensector te stoppen.” Q-koorts Vers in het geheugen ligt het Q-koortsdrama, waardoor meer dan 100 mensen zijn overleden en duizenden mensen (chronisch) ziek zijn geworden. De Q-koortsbacterie was afkomstig van geitenhouderijen en heeft jarenlang mensen die in de buurt kwamen kunnen besmetten, omdat de overheid veel te laat in actie kwam. De Partij voor de Dieren roept de regering op niet diezelfde fout te maken en nu maatregelen te nemen. “Wij willen dat de regering het probleem bij de bron aanpakt door het aantal geiten dat in Nederland wordt gefokt, gebruikt en gedood snel omlaag te brengen", zegt Van Esch. "Nog altijd is er geen landelijke stop op de groei van de geitenhouderij ingesteld. Hierdoor is het aantal geiten sinds de Q-koortsepidemie enorm toegenomen: van 396.725 in 2012 naar maar liefst in 614.645 in 2019. Hier moet een einde aan komen, niet alleen voor gezondheid van omwonenden, maar ook om het immense dierenleed te beperken.” De Partij voor de Dieren wil ook dat omwonenden informatie krijgen over de locaties van de geitenhouderijen. Momenteel weigert de overheid die informatie vrij te geven, waardoor mensen niet op de hoogte zijn van de risico’s die zij lopen. “Zolang de overheid het probleem niet bij de bron aanpakt, moet die informatie gedeeld worden zodat mensen zelfstandig kunnen besluiten of zij dichtbij een geitenhouderij willen wonen of het besluit van de lokale overheid om een geitenhouderij bij hun woonplaats toe te staan, willen aanvechten”, aldus Van Esch. Lees hier de hele bijdrage.

Te midden van de coronacrisis gaat het storten van de afvalstof granuliet in natuurplassen nog altijd door. De Partij voor de Dieren vindt dat dit per direct moet stoppen vanwege de grote kans op schadelijke gevolgen voor de natuur en het milieu. "Hiermee doorgaan is absoluut onverantwoord”, hield PvdD-Kamerlid Eva van Esch staatssecretaris Stientje van Veldhoven voor tijdens het debat . Gisteren bij het debat ging het vooral over de zandwinningsplas ‘Over de Maas’, waarbij na het winnen van het zand de plas weer wordt ‘verondiept’. Dat betekent dat de diepte in de plas, ontstaan door de zandwinning, wordt opgevuld met restmaterialen, in dit geval de afvalstof granuliet. De gedachte daarachter is dat het goed zou zijn voor de natuur. Maar zekerheid daarover is er geenszins. Van Esch: “Het onderzoek naar de ecologische effecten loopt nog. Wel ziet de onderzoeker nu al voldoende aanleiding om de stort in ieder geval tijdelijk te stoppen. Ook hangt het er erg vanaf welke materialen er gebruikt worden om te verondiepen. In granuliet zit bijvoorbeeld een chemisch vlokmiddel dat afbreekt tot het kankerverwekkende acrylamide." 'Greenwashing' De Partij voor de Dieren wil dan ook dat het verondiepen van plassen in ieder geval tijdelijk stopt tot er meer zekerheid is over de ecologische effecten. In Nederland zijn ongeveer 40 plassen die worden verondiept met verschillende restmaterialen. “Het idee om restanten van de industrie en baggerindustrie te storten in plassen in Nederland om het daarna natuur te noemen is te gek voor woorden. Op deze manier van ons afval af komen is pure greenwashing”, aldus Van Esch. Ondanks alle wetenschappelijke en juridische bezwaren gaat de staatssecretaris door. Volgende week stemt de Tweede Kamer over de ingediende motie van de SP, Partij voor de Dieren, GroenLinks en 50plus die de stort in ieder geval tijdelijk stil moet leggen. Lees hier de bijdrage van Van Esch aan het debat.

In de strijd tegen het coronavirus is besloten de medische dossiers van 8 miljoen mensen open te stellen op basis van ‘veronderstelde toestemming’. De Partij voor de Dieren maakt zich zorgen over de privacy van deze mensen nu hun medische gegevens breed beschikbaar en digitaal oproepbaar zijn, zonder dat zij daarover geïnformeerd zijn. Kamerlid Eva van Esch heeft daarom Kamervragen gesteld. Eva van Esch: “Medische gegevens zijn zeer privé en het delen daarvan kan dus alleen met uitdrukkelijke toestemming. Zo staat het ook in de wet. Waarom deze ingrijpende maatregel nodig was en hoe dit strookt met de wet is echt onvoldoende onderbouwd.” Met de Kamervragen wil Van Esch duidelijkheid krijgen van minister Martin van Rijn waarom hij deze inbreuk nodig vindt en hoe het in lijn is met de wet. Daarnaast zijn er vragen over de privacy en veiligheid binnen het systeem waarmee de gegevens uitgewisseld worden. De Partij voor de Dieren is al jaren kritisch over de opzet van het systeem waarmee elektronische patiëntendossiers worden uitgewisseld. "Privacy verdient de allerhoogste bescherming, zeker op medisch vlak. Ook in tijden van crisis", aldus Van Esch.

Durft dit kabinet harde voorzorgsmaatregelen te nemen voor de volksgezondheid, ook als die ten koste kunnen gaan van de economie? PvdD-Kamerlid Eva van Esch heeft vandaag in het Corona-debat aangegeven daar weinig vertrouwen in te hebben. “Er is te lang vastgehouden aan business as usual . De scholen blijven open zodat mensen blijven werken en de economie niet instort. En internationale reizen blijven toegestaan om de economische impact te beperken.” Van Esch gaf in het debat aan dat de vandaag aangekondigde maatregelen te laat komen. “Vorige week wisten we al dat het virus zich deels ongemerkt verspreidt óf niet te herleiden is tot de bron, waardoor veel meer mensen besmet zijn dan nu officieel bekend is. Als het kabinet toen al de maatregelen nam die sinds vandaag gelden, hadden we het virus wellicht écht nog kunnen indammen.” De maatregelen zijn niet alleen te laat maar ook onvoldoende. Wat de Partij voor de Dieren betreft gaan de scholen dicht volgens het Deense model, waar opvang van kinderen van bijvoorbeeld medisch personeel nog wel mogelijk is. Ook moeten er maatregelen genomen worden om het transport van mensen en goederen te beperken. “Want straks is heel Nederland braaf thuis aan het werk en blijft Amsterdam vol stromen met toeristen uit alle hoeken van de wereld”, schetst Van Esch. Preventie pandemieën Het PvdD-Kamerlid vroeg in het debat ook aandacht voor preventie. “Als we niet serieus naar preventie gaan kijken, zullen we steeds vaker geconfronteerd worden met pandemieën die nog veel ingrijpender zullen zijn dan corona”, aldus Van Esch. “De manier waarop mensen sinds enkele decennia met dieren omgaan is letterlijk ziekmakend. Zeventig procent van de ziekteverwekkers is afkomstig van dieren. Mensen worden ziek door de grootschalige, intensieve manier waarop we dieren houden en de wereld over slepen. MERS, SARS, en nu dit coronavirus vinden allen hun oorsprong in dieren.” De bron was ditmaal en dierenmarkt in Wuhan. In reactie heeft de Chinese overheid besloten de consumptie van wilde dieren volledig te verbieden. Voor de Partij voor de Dieren is daarmee de kous niet af. De Europese markt voor wilde, exotische dieren is enorm. Schiphol is een belangrijke doorvoerhaven. Veel exotische dieren mogen, indien gefokt, legaal verhandeld worden. Vergunningen zijn lachwekkend simpel te vervalsen. In Nederland is het nog altijd toegestaan om een civetkat, de waarschijnlijke bron van SARS , als huisdier te houden. Onze grenzen staan wagenwijd open voor de invoer van gevaarlijke ziektes door een gebrek aan regulering en toezicht. Wetenschappers waarschuwen al jaren dat deze handel levensgevaarlijk is. ‘Tikkende tijdbom’ Van Esch: “Het intensieve, wereldwijde gesleep met dieren is een tikkende tijdbom. Daarom kunnen ziektes als het coronavirus telkens weer de kop opsteken. We moeten de cyclus van ziekte-uitbraken, vervolgens met man en macht de gevolgen beperken, en daarna weer wachten tot het mis gaat doorbreken. Dit kan volgens steeds meer deskundigen alleen door te stoppen met de intensieve, mondiale handel in dieren.”

De Partij voor de Dieren heeft in debat opgeroepen tot een stevige aanpak van overlast door houtstook. De rook die houtstook veroorzaakt is slecht voor de gezondheid van mens en voor het milieu. De PvdD wil nu starten met een verbod op stoken als er een stookalert is afgegeven. Tevens moeten alle kachels in Nederland geregistreerd worden. Recent heeft de Minister voor Milieu en Wonen het Schone Lucht Akkoord ondertekend. Kamerlid Eva van Esch: “En wat lees je dan: houtstook, een van de grootste veroorzakers van fijnstof, wordt wel genoemd in het Akkoord, maar komt er met boterzachte maatregelen wel heel makkelijk vanaf.” Omdat met het Akkoord geen echte maatregelen genomen worden om de overlast, de gezondheidsschade en de milieu- en klimaatimpact van houtstook tegen te gaan dringt de PvdD nu aan op een stevigere aanpak. Van Esch: “Wij ontvangen regelmatig brieven van mensen die echt de wanhoop nabij zijn omdat hun buren maar blijven stoken waardoor zij haast niet kunnen ademen. En wat doet dit de minister met het Schone Lucht Akkoord? Ze komt slechts met vage termen als 'voorlichten', 'meten', 'streven naar', 'inzetten voor'. Volstrekt onvoldoende.” In het Akkoord zegt de minister zich in te willen zetten voor een stookalert, maar dit alert is alleen een oproep om niet te stoken, geen verplichting. De PvdD gaat een stap verder en vindt dat een stookalert ervoor moet zorgen dat mensen ook echt niet stoken. Daarnaast is het in Duitsland verplicht om bij de aanschaf van een kachel deze te laten registreren. Hierdoor is er in Duitsland een veel beter overzicht waar kachels zich bevinden dan in Nederland. De minister ziet deze maatregel niet zitten in Nederland, omdat dit te duur zou zijn. Volgens de PvdD is het een belangrijke stap om in ieder geval te weten waar (nieuwe) kachels staan in Nederland. Wil je de hele bijdrage aan het Algemeen Overleg Leefomgeving lezen? Klik dan hier .

De Partij voor de Dieren wil een stop op de aanleg van kunstgrasvelden en weer terug naar echt gras. Hiervoor geeft Kamerlid Eva van Esch gepleit tijdens een debat over de leefomgeving . Kunstgras gemaakt van rubbergranulaat is slecht voor het milieu. De rubberkorrels komen door het bespelen van de velden in onze leefomgeving terecht waarbij schadelijke stoffen als zink en kobalt zich verspreiden. De aanleiding om hier nu opnieuw aandacht voor te vragen is een gerechtelijke uitspraak afgelopen december waarbij de rechter beheerders van kunstgrasvelden veroordeelde voor milieuvervuiling omdat er niet aan de zorgplicht werd voldaan. De zorgplicht legt iedereen de plicht op om geen schade aan het milieu aan te richten. Van Esch: “Iedereen die wel eens gesport heeft op kunstgrasvelden weet waarschijnlijk dat het praktisch onmogelijk is de verspreiding van de rubberkorrels te voorkomen. Deze uitspraak van de rechter legt daarmee een bom onder de manier waarop omgegaan wordt met kunstgrasvelden. We moeten er zo snel mogelijk van af en weer terug naar het spelen op echt gras.” Echt gras is daarnaast ook nog goed voor de afwatering en de biodiversiteit. De minister van Milieu en Wonen wil alleen inzetten op het vaker 'terugvegen' van de korrels en het aanbrengen van kantplanken en uitloopmatten. Maatregelen die slechts een deel van de vervuiling tegengaan. “De minister wil geen bronmaatregelen nemen. Hiermee houden we de schadelijke rubberkorrels in onze leefomgeving. We moeten echt zo snel mogelijk af van deze troep”, zegt Van Esch. Wil je de hele bijdrage aan het Algemeen Overleg Leefomgeving lezen? Klik dan hier .

De Partij voor de Dieren pleit voor een importstop op wilde dieren en dierlijke producten afkomstig uit China. Onderzoek wijst uit dat het nieuwe coronavirus hoogstwaarschijnlijk afkomstig is van een markt in China waar, naast vis, onder andere wilde dieren zoals slangen en vleermuizen werden verhandeld. Daarom heeft de Chinese overheid de handel in wilde dieren per direct verboden. De Partij voor de Dieren wil dat Nederland bij de Chinese overheid aandringt dit verbod permanent te maken. Ook moet er een importstop komen op beschermde dieren en dierlijke producten afkomstig uit China om verspreiding van de ziekte naar Nederland tegen te gaan. De PvdD-Kamerleden Frank Wassenberg en Eva van Esch hebben hierover Kamervragen gesteld Zolang we de handel en consumptie van wilde dieren geen halt toeroepen, zullen ziekteverwekkers zoals het coronavirus de kop op blijven steken. Zo had de SARS-pandemie in 2003 ook een dierlijke oorsprong. “We hebben kennelijk niets geleerd van eerdere dodelijke ziekte-uitbraken”, zegt Eva van Esch. “Om te voorkomen dat dergelijke ziektes ontstaan en zich uitbreiden, zijn niet alleen maatregelen nodig om de kans op besmetting van mens op mens te verkleinen. Als we dit soort uitbraken willen voorkomen, moeten we het bij de bron aanpakken. De legale en illegale handel in beschermde dieren vormt een groot besmettingsrisico. Nederland is met Schiphol en de havens een belangrijke doorvoerhaven voor deze handel." Daarom wil de Partij voor de Dieren dat de minister een importstop op wilde dieren en dierlijke producten afkomstig uit China. Daarnaast moet de minister de huidige wetgeving rond de handel in beschermde dieren heroverwegen in het kader van het risico op verspreiding van zoönosen. “Ondanks hun beschermingsstatus mogen veel wilde dieren nog steeds gewoon verhandeld worden. De Partij voor de Dieren pleit al jaren voor een totaalverbod", vertelt Frank Wassenberg. "De dieren zijn niet voor niets beschermd en bovendien vormt de legale handel de ideale dekmantel voor het illegaal verhandelen van de meest zeldzame, kwetsbare dieren. Dit zorgt er niet alleen voor dat dieren uitsterven, het is ook een groot risico voor de volksgezondheid. Niet voor niets heeft China de handel in wilde dieren(producten) na het uitbreken van het coronavirus verboden. Nederland moet snel volgen.”

Marianne Thieme, fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren, vertrekt per 8 oktober uit de Tweede Kamer. Dat maakte zij vandaag bekend bij een ledenbijeenkomst in de Tweede Kamer in aanwezigheid van 500 partijleden. Thieme: “Afgelopen mei, na de 24e succesvolle verkiezing sinds onze oprichting, heb ik besloten dat het een goed moment is om het stokje over te dragen zodat er de komende anderhalf jaar, tot de volgende verkiezingen, kan worden gewerkt aan mijn opvolging.” Esther Ouwehand zal het fractievoorzitterschap overnemen. Eva van Esch, fractievoorzitter in de gemeente Utrecht, zal woensdag 9 oktober beëdigd worden als Kamerlid van de PvdD. “Denk niet dat ik wegga”, gaf Thieme de leden mee tijdens haar speech. “Weet dat ik me voluit voor onze gezamenlijke idealen zal blijven inzetten, zij het buiten het parlement. De beweging die ik in 2002 met een klein groepje mensen ben begonnen, is er niet een waarmee je zou kunnen of willen stoppen. Na zeventien jaar politiek leiderschap zal ik me binnen onze partij graag op een andere manier blijven inzetten.” Thieme was een van de oprichters van de Partij voor de Dieren. Ze werd bij de verkiezingen in november 2006 gekozen in de Tweede Kamer, toen de partij met twee zetels haar entrée maakte in de Tweede Kamer. Als eerste politieke partij in de wereldgeschiedenis die de belangen van niet-soortgenoten als uitgangspunt van beleid koos. Het afscheidsinterview met Marianne Thieme verschijnt woensdag 2 oktober in de Groene Amsterdammer. Het afscheid in de Tweede Kamer is op dinsdag 8 oktober. Je moet eerst cookies accepteren voordat je deze video kunt bekijken Lees hier de persoonlijke brief van Marianne Lieve partijgenoten, Na dertien jaar in de Tweede Kamer te hebben gestreden voor wat ons allemaal zo aan het hart gaat – het wel en wee van dieren, natuur en milieu – zal ik met ingang van 8 oktober stoppen als fractievoorzitter en Kamerlid. Afgelopen mei, na de 24e verkiezing die we hebben gewonnen sinds onze oprichting, heb ik besloten dat het een goed moment is om het stokje over te dragen zodat er de komende anderhalf jaar, tot de volgende verkiezingen, kan worden gewerkt aan mijn opvolging. We hebben een sterk team en Esther Ouwehand zal het fractievoorzitterschap van me overnemen. Denk niet dat ik wegga. Weet dat ik me voluit voor onze gezamenlijke idealen zal blijven inzetten, zij het buiten het parlement. De beweging die ik in 2002 met een klein groepje mensen ben begonnen, is er niet een waarmee je zou kunnen of willen stoppen. Na zeventien jaar politiek leiderschap zal ik me binnen onze partij graag op een andere wijze blijven inzetten. Dat komt voor jullie misschien onverwacht, maar het is nooit goed om te wachten tot besluiten als deze voorspelbaar worden. Ik heb het een grote eer gevonden om namens jullie op al die plekken waar ik de afgelopen zeventien jaar ben geweest te hebben mogen spreken en debatteren. En op moeilijke momenten, als politiek en pers niet zaten te wachten op de boodschap van de Partij voor de Dieren, wist ik me door jullie gesteund om de ongemakkelijke waarheid te vertellen over dierenleed, klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. Ik was nooit alleen, in geen enkele studio, geen enkele zaal of debatcentrum, hoe vijandig soms ook. Altijd waren jullie bij me. Jullie gaven en geven mij vleugels, vleugels om door te gaan, het groeiend verzet verder aan te wakkeren. Daar ben ik jullie zeer dankbaar voor. Onze partij groeit als kool. Elk jaar sluiten meer mensen zich bij ons aan, wordt onze beweging groter. Iedere verkiezing stemmen meer mensen op de Partij voor de Dieren; tachtig volksvertegenwoordigers hebben we inmiddels, in de Tweede en Eerste Kamer, het Europees Parlement, Gemeenteraden, Waterschappen en Provinciale Staten. Daar ben ik ongelooflijk trots op. We hebben eigen kaderopleidingen, organiseren workshops en themabijeenkomsten, hebben een wetenschappelijk bureau, een internationale organisatie en een jongerenorganisatie. En er zijn inmiddels negentien andere Partijen voor de Dieren in de wereld. Ook daar mogen we trots op zijn. In de peilingen doen we het goed: geen plofpartij maar gestage groei. Hartverwarmend is het dat we worden overstelpt met verzoeken van actieve, enthousiaste leden die politiek actief willen worden, campagne willen voeren en hun expertise beschikbaar willen stellen om dieren, natuur en milieu te beschermen en Plan B verder vorm te geven. Het tij is aan het keren, het verzet groeit. Het aantal mensen dat duurzamer wil leven neemt snel toe. En er zijn steeds meer mensen die minder of geen dierlijke producten eten. We krijgen steeds vaker gelijk: het International Panel on Climate Change publiceerde deze zomer een rapport dat een meer plantaardig dieet adviseert om de klimaatdoelstellingen van Parijs te halen. Steeds meer partijen steunen ons pleidooi om het aantal landbouwdieren drastisch terug te dringen. Of neem het debat over de miljoenennota: kritiek op ons economisch systeem is een trend aan het worden. Fractievoorzitters die spraken van grenzen aan de groei, brede welvaart, het goede leven. Ik weet zeker dat dertien jaar systeemkritiek van de Partij voor de Dieren met haar planeetcentrale visie daaraan bijgedragen heeft. Wie had dat kunnen denken? Ik niet. En jullie waarschijnlijk ook niet. We zijn aan de winnende hand. Maar die overwinning gaat niet vanzelf. Daarvoor zullen we moeten blijven strijden, met alle middelen die we hebben, niet alleen gisteren, maar ook vandaag, morgen en overmorgen. We zullen tegenslagen kennen, zoals we die ook in het verleden hebben gekend. Maar daar zullen we ons niet door laten ontmoedigen, zoals we ons daar ook in het verleden niet door hebben laten ontmoedigen. In die strijd zullen jullie mij aan jullie zijde vinden, en ik jullie aan de mijne. We zijn een unieke partij, een partij die niet de korte termijn belangen van de westerse mens en zijn geld centraal stelt, maar de planeet en ál haar bewoners. Dat niet-menscentrale denken moet gekoesterd worden; het is het meest succesvolle politieke exportproduct uit de Nederlandse parlementaire geschiedenis. Ik hoop jullie gauw weer te zien. Ik ga de komende maanden het land door om lezingen over mijn boek Groeiend Verzet te geven. Ik neem dan graag persoonlijk afscheid van jullie. Hou vast aan je idealen! Marianne Thieme