Kathalijne Buitenweg, Corinne Ellemeet, Paul Smeulders en Lisa Westerveld, allen Tweede Kamerleden van GroenLinks, bepleiten een betere machtsbalans tussen de bestuurders en medewerkers bij de politie, in zorginstellingen en op scholen. Daarom dienen zij vandaag de initiatiefnota “Samen de baas” in bij De Tweede Kamer. Daarin staan voorstellen die professionals meer grip geven op hun eigen werk.  

De nota is het resultaat van gesprekken met duizenden mensen uit de publieke sector die GroenLinks de afgelopen twee jaar voerde  tijdens kantinetours. “Van onderwijzers tot jeugdzorgwerkers, van (wijk)agenten tot verzorgenden, allemaal zeggen ze hetzelfde: ‘de menselijke maat ontbreekt in publieke instellingen’”, zegt Tweede Kamerlid Paul Smeulders.

Al eerder constateerde GroenLinks-partijleider Jesse Klaver dat het crisis is in de publieke sector. De werkdruk van medewerkers is toegenomen, het werkplezier is afgenomen en de verantwoordingslast is groot. Volgens het CBS is het ziekteverzuim het hoogste in de  publieke sector en dat is mede vanwege de hoge werkdruk.

Wanneer toezichthouders en bestuurders hun werk niet goed doen, zijn de maatschappelijke gevolgen groot, getuige misstanden het afgelopen decennium bij bijvoorbeeld VMBO Maastricht, ROC Leiden, Vestia, InHolland, Orbis en Rochdale. Tien jaar geleden kregen de IJsselmeerziekenhuizen miljoenen euro noodsteun uitgekeerd, terwijl ze uiteindelijk failliet verklaard moesten worden. De kosten voor falend bestuur komen uiteindelijk voor rekening van de belastingbetaler, de dienstafnemers, de verzekerden of de andere organisaties in de sector, zegt de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid hierover.

Minister voor Zeggenschap Kamerleden Kathalijne Buitenweg, Corinne Ellemeet, Paul Smeulders en Lisa Westerveld sloegen de handen ineen rond een belangrijk aspect van de crisis: het gebrek aan inspraak en  zeggenschap bij mensen op de werkvloer. Zij concluderen dat de professionals de kennis in huis hebben om de juiste afwegingen te maken en meer ruimte en vertrouwen moeten krijgen.

Om het belang van zeggenschap aan te geven, wil GroenLinks dat de minister van Sociale Zaken & Werkgelegenheid stelselverantwoordelijke wordt voor zeggenschap in de publieke sector. Als het aan GroenLinks ligt krijgen professionals meer inspraak bijvoorbeeld door hen de helft van de toezichthouders rechtstreeks  te laten benoemen. Ook burgers moeten kunnen meepraten door hen agenderingsrecht te verlenen. Zij moeten het recht krijgen om het bestuur van een publieke instelling te bevragen over een voorgenomen besluit.

En om de trend van schaalvergroting tegen te gaan - alleen al politiekorpsen zijn in 30 jaar maar liefst 22 keer groter geworden en in het voortgezet onderwijs is het aantal leerlingen sinds 1980 met 255% gegroeid - bepleit GroenLinks een plafond voor de grootte van instellingen en wil ze de-fuseren stimuleren. “Publieke instellingen moeten de menselijke maat hanteren. Groter is niet altijd efficiënter, goedkoper en beter”, zegt Paul Smeulders.