Poliflw

In crisistijd is internationale solidariteit nodig. Simpelweg omdat dit de meest beschaafde uitweg is. Door samen te werken kunnen we de gezondheid van mensen beter beschermen en onze werkgelegenheid en productiecapaciteit zoveel mogelijk in tact houden. Het is een aanfluiting om nu ruzie te maken binnen de Europese Unie en het economische verschil tussen noordelijke en zuidelijke lidstaten arrogant uit te vergroten. We moeten aanpakken en samenwerken in de bestrijding van het coronavirus. Dit moeten we doen uit respect voor alle mensen die nu in de frontlinie van onze publieke dienstverlening staan. We zijn het de frontsoldaten schatplichtig.

Laten we voorop stellen dat de discussie over de eurozone gevoerd moet worden. Want het is een feit dat noordelijke eurolanden economisch meer profiteren dan de zuidelijke landen. In de vorige crisis ging het de EU enkel om het redden van de financiële sector. Zo moeten we het dus niet doen bij deze crisis. Het moet gaan om de bestaanszekerheid van mensen, over werk en een fatsoenlijk inkomen. Maar het pleidooi dat enkel solidariteit binnen de eurozone mogelijk is door het gezamenlijk aangaan van schulden, is wél onterecht. Het hebben van een staatsschuld is namelijk tot nu toe altijd een nationale bevoegdheid geweest. De EU heeft geen Europese belastingen voor individuen en heeft ook geen staatsschuld. Er zijn vele manieren om financieel getroffen landen te steunen, zonder dat de euro verder wordt verdiept door het aangaan van een gezamenlijke Europese staatsschuld. Verdere verdieping vraagt om een democratisch debat, omdat het gaat over enorme overdracht van soevereiniteit naar Europees niveau. En dat democratisch debat kan in crisistijd niet goed gevoerd worden.

Ook wereldwijd is internationale georganiseerde solidariteit nu echt nodig.

Georganiseerde solidariteit is in Nederland, maar ook in Europa en de wereld het antwoord op deze crisis. Regeringen en parlementen dragen nu overal de verantwoordelijkheid om te doen wat nu nodig is. Internationale georganiseerde solidariteit biedt ook hier een uitweg. Daarom moet de Nederlandse regering nu snel eerlijke afspraken maken met alle andere lidstaten van de Europese Unie om de zwaarst getroffen landen onmiddellijk de steun te geven die zij nu nodig hebben. Een goede afweging is vanzelfsprekend noodzakelijk - maar niks doen is voor ons geen optie. We mogen de zwaarst getroffen landen nu niet aan hun lot overlaten. Onze regering moet niet langer op de rem gaan staan maar aan creatieve en effectieve oplossingen bijdragen.

Ook wereldwijd is internationale georganiseerde solidariteit nu echt nodig. Dat vereist grote steunbedragen en onorthodoxe maatregelen. Stel een solidariteitsheffing in op flitskapitaal en zet die opbrengst in om de coronacrisis te bestrijden. Zowel binnen als buiten Europa. Zorg dat grote bedrijven die bulken van de winsten en zelfs dividend willen uitkeren aan aandeelhouders een gigantische solidariteitsheffing krijgen. Ook een belasting op financiële activiteiten, om de financiële sector mee te laten betalen, ligt voor de hand Als we nu samen de strijd aangaan om wereldwijd mensenlevens te sparen, de gezondheid te beschermen, en de samenlevingen in tact te houden, dan zullen we daar per saldo allemaal beter van worden. Bestaande internationale structuren, zoals de Wereldgezondheidsorganisatie, de Verenigde Naties, het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank, moeten nu allen gericht worden op het zo snel en goed mogelijk te boven komen van deze ongekende internationale crisis.

De oproep van secretaris-generaal Guterres van de Verenigde Naties om een moratorium voor alle gewapende conflicten af te kondigen, verdient alle steun, ook van de Nederlandse regering en de Europese Unie. In conflictgebieden ontbreekt immers een functionerende overheid waardoor het corona-virus volkomen vrij zijn gang kan gaan.

Deze crisis legt overal ter wereld vele mankementen in de organisatie van onze maatschappijen en economieën bloot. Laten we afspreken dat hetgeen we nu zien, straks niet vergeten maar zullen gebruiken om duurzame maatschappelijke verbeteringen te bewerkstelligen, om zodoende een komende crisis beter het hoofd te kunnen bieden. In Nederland, in Europa en in de wereld.

You must have JavaScript enabled to use this form.

Ja, ik wil op de hoogte blijven van belangrijk nieuws en acties van de SP en Lilian Marijnissen.

De coronacrisis maakt op een zeer pijnlijke wijze duidelijk wat er echt toe doet in onze samenleving. Waar we op terugvallen als al er zoveel zekerheid wegvalt. Onze zorg, cruciale beroepen, een zeker en goed inkomen, een veilig thuis en een overheid die weet hoe te handelen. En dat dus ook doet. Terwijl deze crisis zijn eigen ongekende dynamiek en verdriet toont, vallen deze weken heel veel Groningers extra zwaar. Omdat ze nog midden in die andere levensverwoestende crisis zitten. Wij moeten zoveel mogelijk thuisblijven, maar ons huis voelt vaak nog onveiliger dan onze wereld buiten. Daarom mijn oproep: stap af van de politieke gewoonte om weg te kijken van Groningen, zie om naar de stapeling van onze ellende en handel ernaar. Want als nu niet, wanneer dan wel?

Op dezelfde dag dat iedereen van de overheid een noodbericht via NL-alert ontving met de oproep afstand te houden en thuis te blijven beefde de aarde in Groningen. Drie keer zelfs. De overheid doet een oproep om zoveel mogelijk veilig thuis te blijven. Maar datzelfde huis is door toedoen van diezelfde overheid voor veel mensen helemaal geen veilig thuis. De angst krijgt in het eigen huis permanente voeding, terwijl de deuken in het vertrouwen inmiddels ontelbaar zijn. De al jaren, door de overheid, beloofde versterking van onveilige huizen verloopt dramatisch. Slechts duizend onveilige woningen zijn versterkt, 26.000 staan nog op de wachtlijst. Vanwege de coronacrisis zijn nu veel werkzaamheden stil komen te liggen. Herstel van huizen, vertrouwen en geloofwaardigheid lijkt verder weg dan ooit.

Coronacrisis en Groningencrisis gelijktijdig bevechten

Na drie jaar in de Tweede Kamer weet ik dat veel politici vooral bezig zijn met de waan van de dag. Met de koppen in de krant, met opiniepeilingen, met een gevat quootje op het journaal. Ondertussen struikelen we van crisis naar crisis. Deze crisistijd toont aan dat het geouwehoer op de politieke vierkante meter niet langer volstaat. Dat niet het belang van enkelen, maar de waarde van wat weerloos is belangrijker is dan ooit. Met pijn in ons hart moeten we constateren hoe verwaarloosd dat de afgelopen decennia is geweest. Van het uitkleden van onze zorg en het uitknijpen van onze zorghelden tot de flexibilisering van de arbeidsmarkt dat zoveel harde werkers juist nu naar de financieel afgrond brengt. En daar bovenop in Groningen een ongekende aanval op de zekerheid en veiligheid van gemeenschappen en gezinnen. Het is niet te verkroppen dat de overheid sinds de aardbeving van Huizinge 36 miljard verdiende aan het Groninger gas, er 12 keer zoveel van Groningen naar Den Haag ging als andersom en beloftes om onveilige en beschadigde huizen te versterken en repareren keer op keer werden gebroken. Kom hier nu niet aanzetten met politieke dooddoeners als ‘samen de crisis door’ als je geen concrete daden meebrengt.

Tijdens de bankencrisis in 2008 werden de banken gered met ongekende bedragen. Nu is het moment om alles wat er voor de samenleving echt toe doet te redden. Voor de zorg, voor andere cruciale beroepen, voor een zeker en goed inkomen, een betrouwbare overheid en een voor Groningers veilig thuis. ‘Huisvesting is de frontlinie tegen corona geworden. Thuis was zelden meer een situatie van leven en dood’, stelde de speciaal gezant van de VN voor huisvesting Leilani Farha vorige week. Als veilige huizen onze redding zijn in tijden van corona, dan kunnen we deze crisis en wat daarna komt enkel bevechten als we zorgen voor veilige huizen voor allen en overal. Groningen mag hierdoor niet opnieuw vergeten worden maar moet -net als alles wat nu van waarde blijkt- bovenaan de politieke en maatschappelijke prioriteitenlijst komen. Nu de politiek ineens in staat blijkt pijlsnel miljarden te kunnen vrijmaken moeten we zorgen dat ze dat ook voor Groningen doet. Dit is geen smeekbede maar een harde eis vanuit ons verwaarloosde wingewest. We hebben al veel te veel klappen moeten opvangen.

Door Lodewijk Asscher op 21 januari 2020 Delen  

Het zijn vragen die veel mensen (gelukkig!) absurd in de oren klinken. Maar verhuld achter mooie termen van ‘efficiency’ en ‘flexibiliteit’ is dit te vaak de uitkomst van het doorgeslagen geloof in de markt. Maar waar leidt dat toe?

Ik denk dan aan binnenvaartschipper Wieger. Hij is zelfstandig ondernemer. Maar geen verzekeraar wilde hem verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. Te oud. Toen hij zijn kuitbeen brak tijdens het opruimen van het ruim dreigde hij een half jaar zonder inkomen te moeten. Toen de arts het hem vertelde trok hij wit weg.

Concurrentie leidt zo tot een race naar de bodem in beloning en bescherming.

Of een pakketbezorger die nu net kan rondkomen. Hij belt per dag 130 keer ergens aan. Maar het bedrijf waar hij voor werkt staat onder druk, want de concurrent is goedkoper. Daar bezoeken de bezorgers 240 adressen per dag. Ze verdienen ze ook nog eens honderden euro’s minder. En ook al wil het bedrijf niet, de markt dwingt af dat ook zij meedoen. Concurrentie leidt zo tot een race naar de bodem in beloning en bescherming.

Werk is zoveel meer dan alleen je inkomen. Het is een bron van trots. Het is plezier hebben met je collega’s en een kans om iets bij te dragen. Maar steeds minder werkenden bouwen een goed pensioen of kunnen rekenen op steun bij pech. Bedrijven concurreren op de zekerheden van werkenden. Alle winst voor de aandeelhouders, alle risico’s voor de werknemers.

We kunnen samen nieuwe zekerheden afdwingen.

Deze ontwikkelingen zijn geen natuurwet. Het is een politieke keuze. We kunnen samen nieuwe zekerheden afdwingen. Daarom stellen wij het volgende voor:

1. Het werknemersvoordeel. Beloon werkgevers die hun mensen zekerheid geven, belast cowboys die de risico’s afschuiven op de werknemers. Zo wordt het veel aantrekkelijker mensen weer in dienst te nemen. En bedrijven die het goede met hun mensen voorhebben, worden niet langer weggeconcurreerd door bedrijven die de werknemers uitknijpen. 2. Bescherming bij ziekte en pensioenopbouw voor alle werkenden. Iedereen die werkt krijgt steun als het even tegenzit. Het moet niet uitmaken of je liever als zelfstandige aan de slag gaat of meer hecht aan een vast contract. Waar het om gaat is dat alle werkenden moeten kunnen rekenen op een goed pensioen én een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid.

Na het neoliberale decennium breekt een ander tijdperk aan. Er zit een omslag aan te komen. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid onderstreepte het vorige week nog maar eens. De economie moet mensvriendelijker worden. Ons doel moet niet zijn om de meest concurrerende economie te hebben, maar om de beste plek te zijn om te werken.

Je bent pas echt vrij als je zeker bent van de basis. Als je je geen zorgen hoeft te maken over je baan en je inkomen. Als je weet dat er een vangnet is als er iets mis gaat. Als je zelf kan bepalen hoe je je werk doet. Minder stress, meer zekerheid. Kiezen voor menselijke waardigheid boven winst. Dat is de opdracht voor de komende jaren.

Ontvang de laatste ontwikkelingen rondom dit plan via onze nieuwsbrief over Werk en Sociale zekerheid.

Tweede Kamerlid

Met de stap van ABN Amro en andere banken om voortaan 0% rente uit te keren komen negatieve spaarrentes dichterbij.

Minister Hoekstra van Financiën vindt negatieve spaarrentes ongewenst, net als de SP, maar hij vindt een wettelijk verbod voorlopig ook niet nodig. Hoewel ABN Amro als eerste grote bank heeft aangekondigd om vanaf april geen rente meer uit te keren aan spaarders, lijkt het er volgens hem namelijk niet op dat de financiële sector het aandurft om met de spaarrente ook onder de nul te duiken.

Op de achtergrond speelt mee dat De Nederlandsche Bank (DNB) op verzoek van de minister onderzoek heeft gedaan naar een mogelijk verbod op negatieve spaarrentes en tot de conclusie is gekomen dat het “overwegend nadelen en risico’s zou kennen”. Tóch moet de minister een verbod nu niet van tafel vegen. De analyse van DNB kent namelijk veel onjuistheden, en een stok achter deur kunnen wij in de toekomst zomaar weer nodig hebben.

De noodzaak voor een verbod lijkt nu heel eventjes afgenomen, omdat de grootste banken hebben aangegeven dat zij in de nabije toekomst bij ‘gewone spaarders’ (tot een spaartegoed van € 100.000) geen negatieve rente in rekening zullen brengen. Dat is mooi, maar deze toezegging hebben banken alleen maar gedaan omdat zij de afgelopen maanden onder hevige druk stonden.

Afgelopen zomer nog gooide Ralph Hamers, topman van ING, een steentje in de vijver en zei hij dat zijn bank een negatieve spaarrente niet meer uitsloot. Boze klanten buitelden – terecht – over elkaar heen om te zeggen dat zij hun spaargeld dan direct van de bank af zouden halen. Ook van politieke partijen, waaronder de SP, en de Consumentenbond kreeg de financiële sector de wind van voren.

Uit onderzoek van de Consumentenbond bleek dat de overgrote meerderheid (80%) van de consumenten zijn spaargeld zou verplaatsen wanneer de spaarrente negatief wordt. Veel mensen gaven zelfs aan hun spaargeld thuis te zullen bewaren, met alle risico’s van dien, zoals verlies door brand of inbraak.

Onder dreiging van een wettelijk verbod deed de sector toezeggingen, maar zij willen eigenlijk nog steeds niets liever dan negatieve rentes doorberekenen aan gewone spaarders. Zij durven het voorlopig even niet meer aan, maar dat weerhoudt hen er niet van om wél alvast voorbereidingen te treffen voor de toekomst. De Consumentenbond waarschuwt voor financiële instellingen die alvast hun algemene voorwaarden aan het aanpassen zijn, zoals Centraal Beheer. Het lijkt dus slechts een kwestie van tijd voordat de sector het nogmaals probeert.

Een andere reden voor de minister om (nog) niet over te gaan tot een verbod op negatieve spaarrentes aan gewone spaarders is een analyse van DNB, waarin vier argumenten tegen een wettelijk verbod worden gegeven. Deze zijn alle vier onjuist:

Een verbod op negatieve spaarrentes zou de contractvrijheid in een markteconomie ondergraven… Maar de financiële sector is nu al geen functionerende vrije markt. In een vrije markt kunnen mensen immers stemmen met hun voeten, maar dat kan niet in een sector die wordt gedomineerd door slechts drie grote commerciële banken. Prijsvorming in de financiële sector is dus al niet gezond en wordt gekenmerkt door de marktmacht van ING, Rabobank en ABN Amro.

Een verbod op negatieve spaarrentes zou ECB-beleid doorkruisen en daarom nadelig zijn voor onze economie… De aanname achter dit argument is dat ECB-beleid nu voordelig zou zijn voor de Nederlandse economie. Je hoeft maar een blik te werpen op de inflatie, de pensioenfondsen en de huizenprijzen om te zien dat dit niet klopt. Het doorkruisen van ECB-beleid zou juist voordelig kunnen zijn voor ons.

Een verbod op negatieve spaarrentes zou de winstgevendheid van banken aantasten… Maar de verhouding tussen de winst van commerciële banken en wat spaarders daarvan terugzien is nu juist scheef. Commerciële banken maken al jaren winst en keren dividend uit aan aandeelhouders, met dividendrendementen tot wel 10%, terwijl spaarders met een beetje geluk 0,01% op hun spaarcenten kregen. Dat die verhouding wat rechtgetrokken zou worden is dus geen argument tegen, maar juist een argument vóór een verbod op negatieve spaarrentes.

Het laatste argument van DNB is niet eens een argument te noemen. DNB zegt de gevolgen niet te kunnen overzien… De gevolgen van negatieve spaarrentes kan ook niemand overzien, en juist daarom moet de politiek ingrijpen, als de sector ooit weer negatieve spaarrentes overweegt.

Met de stap van ABN Amro en andere banken om voortaan 0% rente uit te keren komen negatieve spaarrentes dichterbij en wordt de vraag waarom mensen hun geld nog aan een commerciële bank zouden toevertrouwen prangend. Het hebben van een spaarrekening kost namelijk geld, dat men niet meer terugverdient. Dat veel mensen ondanks de dalende spaarrentes zijn blijven sparen bewijst dat men niet uit is op rendement, maar inleveren op je spaarcenten gaat veel mensen gewoon te ver. De mogelijkheid van een wettelijk verbod blijft daarom nodig als stok achter de deur om de financiële sector mee te slaan als dat toch nodig blijkt. Waar geen wil is, is er immers een wet.

Het jaar begon met een wonderbaarlijke verruiming van het Kinderpardon. Deze bittere pil van het Regeerakkoord rolde begin van dit jaar zomaar van tafel. Een paar honderd kinderen en hun ouders, die hier al jaren zijn en hun plek hebben gevonden, kregen het prachtige bericht dat ze mochten blijven.

Ik herinner me nog goed hoe Joël Voordewind en ik op de late avond dat dit besluit viel op het Plein in Den Haag afscheid namen. ‘Het gaat gewoon lukken!’, zeiden we tegen elkaar. Zo mooi voor al die kinderen die we eerder persoonlijk hadden bezocht en tegen wie we hadden moeten zeggen dat het bij de onderhandelingen over het Regeerakkoord niet was gelukt. En nu ging deze deur opeens zomaar open.

In 2019 ging ook het Kindgebonden Budget omhoog, kwam er extra geld voor onderwijs, konden we de strijd tegen gedwongen prostitutie intensiveren, is er veel extra geld vrijgemaakt voor kringlooplandbouw en natuurherstel, ging de zorgtoeslag voor mensen met een krappe beurs omhoog, zetten duizenden jongeren zich via Maatschappelijke Diensttijd in voor hun naasten, ging Jos Douma als de Nederlandse ambassadeur voor Godsdienstvrijheid aan de slag, hebben we verder werk kunnen maken van ‘Waardig Ouder Worden’ en onze inzet voor onze ouderen. Ondertussen is de werkgelegenheid hoger dan ooit en vieren we binnenkort dat we alweer 75 jaar een vrij land zijn. Jullie begrijpen het, we blijven onze zegeningen tellen.

Het was het ook het jaar van het veelbesproken Klimaatakkoord. We hebben als fractie steeds ingezet op verlaging van de uitstoot van broeikasgassen, op schonere lucht, schone energie en op betere zorg voor de Schepping. Tegelijk zorgde het concept-Klimaatakkoord bij veel mensen voor veel onrust. Is het wel betaalbaar voor mensen zoals ik? Is het wel een eerlijk akkoord? Doet Nederland dit alleen of trekken we met andere landen op in Europa?

Begrijpelijke vragen die ons als fractie aanmoedigden er een groen, sociaal en rechtvaardig akkoord te maken. En volgens mij is dat behoorlijk gelukt. De lasten voor grote, vervuilende bedrijven gaan omhoog en de energiebelasting voor burgers gaat komend jaar omlaag. En Europa volgt nu het voorbeeld van Nederland en werkt aan een Green Deal voor ons continent. Die inzet past ons omdat we waardige rentmeesters willen zijn en Gods schepping goed willen doorgeven aan onze kinderen.

En toch.. Als ik er hier alleen maar een goed-nieuws-show van zou maken, zou ik dit jaar geen recht doen. Want 2019 is ook het jaar van de onvrede geweest. Onze Carola Schouten heeft zich twee keer verantwoord tegenover een vol Malieveld, er was de ingeramde deur van het Provinciehuis in Groningen, blokkades door boeren, onze Arie Slob had intensief overleg met stakende leraren en per mail en social media lieten veel mensen van zich horen. En we hebben hen gehoord..

Ik zou dolgraag iedereen die bezorgd of ontevreden is persoonlijk gerust kunnen stellen, maar ik kan dat niet. We zouden ons politieke werk graag foutloos en tot volle tevredenheid van alles en iedereen doen. Maar ook dat zal niet gaan. We zijn beperkte mensen en als politici ontkomen we niet aan onmogelijke keuzes en ontsnappen we niet aan de dilemma’s waarvan je ’s nachts wakker ligt. We doen ons werk met hart en ziel en misschien merkt u daar ook wel iets van. Juist ook als het middenin een stikstofcrisis soms heel pittig is.

Het is hartverwarmend hoeveel van jullie ons laten weten dat jullie bidden voor Carola, Arie, Paul en voor ons als Eerste en Tweede Kamerfracties. Zoals pas die man die, toen ik in een stoet andere treinreizigers de trap van station Amersfoort omhoogliep, me op de schouder tikte en zei: ‘Ik heb echt veel respect voor uw werk en ik bid voor jullie.’ En weg was hij.

Tegelijk zijn er ook mensen die minder respect voor ons hebben. Ook dat is een realiteit. En het is zelfs waar dat we soms ook de plank misslaan en het misschien wel beter hadden kunnen doen dan we gedaan hebben.

In onze familietraditie – en misschien ook wel in die van jullie – beëindigen we het jaar altijd met het lezen van Psalm 90. Ook aan het eind van het bewogen jaar 2019 zijn het deze oude, machtige woorden van Mozes die overblijven en waarmee we alles van het afgelopen jaar in de handen leggen van onze genadige God die de dingen kan laten meewerken ten goede:

Laat ons uw genade zien, Heer, onze God.

Het werk van onze handen, bevestig dat.

Ik ben ontzettend dankbaar voor de rol die onze prachtige partij mag vervullen in ons geseculariseerde land, voor de aanwas van nieuwe leden. Ik ben zo blij met al die jongere en oudere mensen die zich inzetten voor de vrede van hun stad en hun dorp. Voor een samenleving met aandacht voor elkaar.

Komend jaar zal – Deo Volente en als het kabinet missionair blijft – het laatste volle kalenderjaar van deze tijdelijke coalitie zijn. We zetten ons als ChristenUnie opnieuw met hart en ziel in voor rechtvaardig beleid, maar kijken ook nadrukkelijk naar de verkiezingen van 2021 en maken daarvoor alweer volop nieuwe plannen. Voor de liefhebbers heb ik daar ook in het essay ‘De Verloren Zoon en het verhaal van Nederland’ over geschreven.

Over die nieuwe plannen en m’n essay ga ik ook graag het gesprek met jullie aan. Met een nieuwe toer (www.christenunie.nl/ingesprek) hoop ik opnieuw al onze mooie provincies te bezoeken en ook bij u in de buurt door te praten over onze politieke keuzes van nu en onze dromen voor de volgende periode. Ik hoop velen van jullie daar te ontmoeten en ben benieuwd naar jullie opvattingen!

Dank voor jullie meeleven, jullie steun, feedback, gebeden. Ik wens jullie een veilige jaarwisseling toe en een gezegend 2020!

Door Lodewijk Asscher op 3 november 2019 Delen  

Er hangt verandering in de lucht. The Economist schrijft over “broken capitalism”. “Is capitalism in crisis?” vraagt Forbes zich af. En het antwoord is helder:  ja, het kapitalisme is in crisis en moet hervormd worden om de samenleving te dienen. Geen nieuws voor een sociaaldemocraat, maar eindelijk lijkt rechts ook het licht te zien. Na de ontmaskering van het verhaal dat welvaart vanzelf wel neerdaalt van de rijksten – trickle down – naar de rest van de samenleving, lijkt rechts zich langzaam te realiseren wat wij al lang wisten: ‘capitalism as we know it’ werkt vooral voor de happy few. Het goede nieuws is: er is een alternatief mogelijk dat werkt voor ons allemaal.

‘Capitalism as we know it’ werkt vooral voor de happy few

Ook in Nederland is de verandering bijna voelbaar. Na een jaar lang, op het belachelijke af, het afschaffen van de dividendbelasting te verdedigen – een ultieme oprisping van het aandeelhouderskapitalisme – is zelfs bij de VVD het besef doorgedrongen dat de relatie tussen de grootste bedrijven en de samenleving onder hoogspanning staat. Het verhaal van Klaas Dijhoff over zijn Philips-achtergrond laat zich simpel samenvatten als een pleidooi voor “gezellig kapitalisme”.

Probleem van de huidige inrichting van onze economie is dat slecht gedrag beloond wordt. Een bedrijf dat ten koste van werknemers en milieuschade ‘lean and mean’ opereert wordt op korte termijn beloond met hogere winsten en tevreden aandeelhouders. Concurrentie leidt al te vaak tot een race naar de bodem, een race die overheden meesleurt in een strijd om de laagste belastingtarieven en de minste bescherming van werknemers. Zie Ruttes verdediging van de dividendflop, hij voelde tot in het diepst van zijn vezels dat hij mee moest doen aan die race.

Concurrentie leidt al te vaak tot een race naar de bodem

Deze race erodeert het draagvlak onder de verzorgingsstaat en zorgt ervoor dat de lasten, risico’s en onzekerheid vooral bij de grote groep werkende mensen terecht komen. Zij krijgen onzekere contracten en van hen wordt een steeds hogere productiviteit in steeds moeilijker omstandigheden verwacht. Zet daar de kleine maar ultra welvarende aandeelhoudersklasse tegenover die zich door hun rijkdom verzekerd hebben van een veilig bestaan. Soms komt er wat terug via filantropie, maar Anand Giridharadas laat in zijn boek ‘Winners Take All’ goed zien dat dergelijke initiatieven – hoe sympathiek ze ook ogen – in feite een schaamlap zijn voor een uitbuitingseconomie.

Nu zijn er hier en daar pleidooien om dan maar afscheid te nemen van economische groei. Of van groei in het algemeen. Dat klinkt ook logisch als je ziet hoe gigantisch de ecologische schade is van ons huidige model en hoe  enorm ontwrichtend de verschillen tussen arm en rijk kunnen zijn. Toch vind ik dat een slecht idee.  Ik ben vicepremier geweest in een tijd van economische krimp en heb gezien hoe groot de impact is van werkloosheid voor mensen. Niet alleen op hun inkomen, ook op hun bestaan. Is het niet beter te streven naar economische vooruitgang in combinatie met maatschappelijke doelen?

Is het niet beter te streven naar economische vooruitgang in combinatie met maatschappelijke doelen?

Ik ben er van overtuigd dat ook werknemers graag zien dat hun werk – en hun bedrijf – bijdraagt aan meer dan alleen een beurskoers. De behoefte om ertoe te doen reken ik tot de fundamentele behoeften van ieder mens.

De behoefte om ertoe te doen reken ik tot de fundamentele behoeften van ieder mens

Wat kunnen we doen om samen een economie te creëren waarin iedereen zinvol werk doet en waarmee we samen nieuwe zekerheden voor de toekomst bouwen? Hoe kunnen we goed gedrag belonen en slecht gedrag beprijzen? Voor de Partij van de Arbeid is het altijd de missie geweest dat ieder mens bestaanszekerheid geniet en een kans op ontplooiing heeft. Zekerheid is niet schadelijk voor groei en vooruitgang, maar er juist een voorwaarde voor. In deze tijd vergt dat een aantal grote hervormingen.

Zekerheid is niet schadelijk voor groei en vooruitgang, maar er juist een voorwaarde voor

Een belangrijk onderdeel daarvan is dat bedrijven gaan stilstaan bij hun maatschappelijke rol. Hun missie. Aandeelhouders verwachten winstmaximalisatie op korte termijn, maar de samenleving verwacht terecht meer van bedrijven. In Frankrijk is daartoe een wet aangenomen. Die wet regelt in essentie drie dingen:

Aanvankelijk leidde de wet tot kritiek, maar bedrijven zijn er nu serieus mee bezig. Ze bespreken het met de werknemers. Wat doet ons bedrijf voor de samenleving, wat is onze echte toegevoegde waarde? Sommige Nederlandse bedrijven doen dat sowieso al. Een bedrijf als Tony Chocolonely vind ik een mooi voorbeeld. Zij maken winst, maar de missie is 100% slaafvrije chocolade. Ik wil dat alle Nederlandse bedrijven gaan stilstaan bij hun maatschappelijke missie en wil daarom een zelfde soort wet als in Frankrijk gaan maken.

Ik wil dat alle Nederlandse bedrijven gaan stilstaan bij hun maatschappelijke missie

Deze initiatiefwet is onderdeel van een bredere agenda. Belastingen moeten goed gedrag gaan belonen slecht gedrag bestraffen. In Oostenrijk doen ze dat al, door de winstbelasting te verhogen voor bedrijven die geld oppotten en te verlagen voor bedrijven die investeren. Verder is winstdeling nodig zodat welvaart eerlijker gedeeld wordt. En zeker werk moet weer de norm worden, met inspraak en invloed voor werkenden op het werk zelf, op beloningen (en maximale beloningsverschillen) en de balans tussen werk en privé.

Ik roep de CEO’s van de grote bedrijven op: laat zien dat dat je het goede wil doen en spreek je uit voor een dergelijke verandering! Want verantwoord kapitalisme gaat niet vanzelf, dat heeft de geschiedenis wel aangetoond. Maar we kunnen het wel degelijk veranderen.

Want verantwoord kapitalisme gaat niet vanzelf

Tweede Kamerlid

Het geld waar jij hard voor hebt gewerkt, veilig op een rekening. Een plek waar het niet kwijt kan raken doordat de bank weer te veel risico’s neemt in hun zucht naar winst. Een plek waar geen onzekerheid over negatieve spaarrentes bestaat. Een bankrekening waar vandaan je altijd kunt pinnen, overschrijven of contant geld opnemen ook in tijden van crisis. Een voorziening die aan de basis ligt van een goed functionerende, stabiele en democratische samenleving, net zoals de politie, de openbare scholen en de zorg. Dat is de Publieke Bank.

Met het initiatiefvoorstel van SP Kamerlid Mahir Alkaya - 100% veilig sparen en betalen - proberen we de Publieke Bank te verwerkelijken voor al die burgers die een veilig en eerlijk geldsysteem willen. Dit is een eerste stap in de richting die gesteund wordt door vele economen en hoogleraren, onder andere van het Sustainable Finance Lab, door de burgerbeweging Ons Geld, en recentelijk door de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.

Dit fundament geeft ons allemaal de vrijheid om te kiezen: laat ik mijn geld veilig staan op de Publieke Bank of kies ik er voor om risico te nemen door het op een private bank zoals ING, ABN Amro of Rabobank te zetten. Ook geeft het ons als samenleving de vrijheid om te kiezen wanneer het extreme risicogedrag van banken weer leidt tot een financiële crisis: willen we ze eigenlijk wel weer redden van ons belastinggeld of maken we andere keuzes? Dit zal private banken dwingen meer verantwoord om te gaan met risico’s en verkleind de kans op een crisis.

Als we niet meer gegijzeld worden door de financiële sector kunnen we weer voor onszelf beslissen wat we voor onze gemeenschap belangrijk vinden. Een Publieke Bank is er voor de mensen, geeft ons een stabiel fundament om een maatschappij op te bouwen en de democratische keuzevrijheid die aan de basis ligt van een rechtvaardige samenleving.