Beste Europeanen,
Het is altijd een idee dat de wereld een betere plek maakt. Ideeën evolueren in uitvindingen.
Af en toe brengt een uitvinding iets groots teweeg – met betekenis voor ons allemaal. Een gereedschap waar we nooit meer zonder kunnen.
Met Europese integratie is het precies zo. In principe een eenvoudig maar majestueus idee. In de praktijk een uitvinding, een machine die zijn belofte nakomt.
Als de eerste klimaatminister in de Nederlandse geschiedenis heb ik de werking van binnen gezien. Ik ga nu vaker naar Brussel dan dat ik mijn hond thuis zie. En deze stad, deze hoofdstad van Europa, blijft me verbazen. Haar historische belang.
Wij Europeanen vechten niet langer met wapens tegen elkaar. We sturen onze rechters naar Luxemburg en onze politici naar België. Ze komen samen in kleine grijze kamers. Onder verlaagde plafonds. In somber licht. Met een ernstig tekort aan koffie.
We gebruiken woorden, wetten, onderhandelingen, geduld. We compromitteren. We zitten samen in een kamer totdat we een oplossing hebben.
Op een dag als vandaag ben ik me zeer bewust van de verantwoordelijkheid om in de kamer te zijn waar het gebeurt. Om macht te gebruiken voor het goede. Om oplossingen te smeden voor vrede en menselijkheid.
Vandaag is het 20 januari. Op deze dag in 1942, precies 82 jaar geleden, kwamen vijftien nazi-functionarissen bijeen in een kamer bij de Wannsee, een meer aan de rand van Berlijn. Hun vergadering duurde minder dan twee uur. En in die tijd gebruikten ze hun individuele macht en verantwoordelijkheid om hun “eindoplossing” te bepalen.
Europa zoals we het vandaag kennen, is gebouwd als reactie op dat trauma. Om oorlog tussen staten materieel onmogelijk te maken. Om om te gaan met de onuitsprekelijke horror en de schaamte van de genocidale climax van de Europese burgeroorlog. Om ervoor te zorgen dat de kamer waar het gebeurt zijn krachten beperkt heeft. Haar moraal bewaakt door nieuwe lagen van Europese bescherming.
‘Nooit meer’ niet als een holle frase, maar als een praktisch uitgangspunt voor politiek handelen.
Pijn bleek de weg naar onze huidige Europese Unie.
In het westen van Europa leven we nu bijna 80 jaar in vrijheid en vrede. Een uniek lange periode in de geschiedenis. Een voorrecht. Moet het echt nog een periode van geweld, vernietiging en ineenstorting vergen voor Europese landen om te beseffen dat we elkaar nodig hebben? Zijn we zo kortzichtig? Dat is mijn grootste angst.
Hoeveel Europeanen herinneren zich de lessen van de geschiedenis?
Voor de jongere generatie van vandaag is Charles de Gaulle alleen maar een vliegveld. En, voeg ik eraan toe: Robert Schuman slechts een metrostation.
Van de 450 miljoen EU-burgers zou slechts een paar hen herkennen op een foto: Konrad Adenauer, Jean Monnet, Simone Veil, Louise Weiss en al die anderen die het Europese project tot een baken van welvaart en vooruitgang hebben gemaakt.
Het feit dat de mannen en vrouwen niet herkend zouden worden, lijkt me niet het belangrijkste probleem en blijft eigenlijk een specialiteit voor historici.
Zolang die honderden miljoenen EU-burgers blijven ervaren wat Europa betekent in hun dagelijks leven:
Betalingen doen met onze sterke en stabiele valuta;
Grenzen oversteken om te wonen, studeren, liefhebben en – als je zoals ik aan de grens woont – je hond uitlaten in Duitsland;
Veiligheid, kameraadschap en broederschap – ze liggen allemaal binnen handbereik!
Weet dit: een Verenigd Europa is een van de sterkste entiteiten ter wereld. Poetin wil ons verdelen en overheersen. Dat mogen we niet laten gebeuren. Wat onze verschillen ook zijn, we moeten samenblijven.
Ik zeg dit vandaag, omdat we aan de vooravond staan van weer een grote strijd voor Europa.
Extreemrechtse nationalisten dreigen de kracht van onze politieke samenwerking te ondermijnen.
Wilders, Meloni, Orbán, Le Pen winnen aan invloed.
Het probleem is niet langer dat ze onze Unie willen beschadigen door eruit te stappen. Het probleem is dat ze erin willen blijven om het volledig te vernietigen.
Terwijl de fysieke oorlog al is begonnen, de retorische oorlog… de strijd in taal en ideeën… de race tussen hoop wekken en angst zaaien… is nog maar net begonnen.
En dat ligt aan ons, liberalen en progressieven:
Doe we genoeg?
Iedereen in deze kamer: vertellen we een verhaal van hoop voor een betere toekomst?
Spreken we het hart aan,
dat in de politiek, net als in het leven, zoveel sterker is dan de geest?
Welke gesprekken voer je met mensen waarmee je het niet eens bent?
Ik zeg: we schieten tekort.
Laten we dat vandaag veranderen.
Ik zal niet langs de kant van de weg staan met een bord “Pas op voor populisten!”
Vandaag is een waarschuwing. Tijd om wakker te worden!
Doe je mee?!
Mijn neefjes en nichtjes, jullie kinderen, zouden over vijftig jaar tegen elkaar moeten zeggen: ‘wow, 130 jaar vrijheid en vrede, dat is prachtig!’
En of ze de leiders kunnen noemen die toen opkwamen voor Europa… Het kan me niet schelen…
… zolang ze maar weten dat Europeanen hebben besloten te strijden voor vrede, veiligheid, welvaart en geluk.
En dat het winnen van elke strijd begint met deze beslissing (!)
Als je Fransen op één wilt zetten, moet je Europa op één zetten.
Als je Italianen op één wilt zetten, moet je Europa op één zetten.
Als je Nederlanders op één wil zetten, moet je Europa op één zetten.
Het bewijs van 80 jaar steeds nauwere eenheid is dat de dingen alleen maar beter zijn geworden voor ons.
We hebben al een interne markt. Dat geeft ons grote welvaart.
We hebben gedeelde waarden, verankerd in gemeenschappelijke wetten, die mensen vrijheid en kansen geven.
Nu moet de vraag zijn: “Wat is het volgende goede dat we samen gaan bereiken?”
Voor mij is het antwoord duidelijk: collectieve veiligheid.
We hebben een Europees defensie nodig die klaar is om ons eigen grondgebied te beschermen.
We hebben bewezen dat we snel kunnen veranderen.
We kunnen wendbaar zijn.
We zijn meesterimprovisatoren.
Kijk naar wat er gebeurde na covid:
Europese economische steun, Europese vaccins.
Kijk naar wat we deden nadat we afgesneden waren van Russisch gas:
we kwamen samen en losten het op.
Dat is de houding die we nodig hebben. Nu meer dan ooit.
Een andere crisis loert om de hoek.
Een nieuwe periode van Trump in Amerika.
Laten we hopen dat de Democraten aan de macht blijven, maar er tegelijkertijd voor zorgen dat we onze eigen zaken zo snel mogelijk op orde hebben.
Bouw een Europa dat klaar is om ons eigen grondgebied te verdedigen.
Als we verdeeld staan, zijn we verloren.
Als we samen staan, kunnen en zullen we het kwaad aan onze grens verslaan.
Beste vrienden,
Vrede en veiligheid gaan niet alleen over Rusland en Oekraïne, Israël en Palestina, of enig ander gewapend conflict.
Ze gaan ook over klimaat, energie, migratie, gezondheid en werk.
De EU die we nu nodig hebben, moet in staat zijn de Vijf Grote Vragen van onze tijd te beantwoorden:
Ten eerste, wilt u een groenere industrie, een gezonder continent en een schoner land?
Zet dan Europa op één.
Als we samenwerken, kunnen we de kracht van de zon in Spanje benutten, van water in Scandinavië en de windkracht van onze Noordzee. We zullen Europese fondsen creëren om de kritieke grondstoffen die we wanhopig nodig hebben, te delven, te ontwikkelen en te recyclen.
En vergeet niet: dit is de tijd om natuur en landbouw te genezen. De ziel van Europa bevindt zich niet alleen in onze steden, pleinen en kathedralen, maar ook in onze bossen, vlaktes en heuvels. Lokaal voedsel in een gezond landschap – dat is de missie. Geen tijd te verliezen: laten we nu alle bio-industrie beëindigen en pesticiden verbieden!
Ten tweede, wilt u meer geld overhouden aan het einde van de maand?
Zet dan Europa op één.
Laat Europa betere lonen en arbeidsomstandigheden afdwingen. Laat Europa kinderopvang verspreiden als een openbaar goed voor heel Europa, mensen bevrijden en economische groei stimuleren. We verdienen ons geld in Europa. Laten we eerlijke en groene handelsdeals over de hele wereld sluiten. Dit is geen tijd voor gemakzucht, maar voor ambitie! Niet voor minder, maar voor meer!
Ten derde, wilt u een digitale wereld gebaseerd op uw waarden?
Zet dan Europa op één.
Laten we stoppen met het bouwen van disfunctionele leugendetectiesystemen voor migranten, en beginnen met het gebruik van AI om windturbines beter te laten presteren; Stop met het uitgeven van publiek geld aan algoritmen voor grote bedrijven, begin met het gebruiken van machine learning om ontbossing in kaart te brengen; Laten we onze gezamenlijke digitale kracht op een positieve manier gebruiken.
Ten vierde: maakt u zich zorgen over migratie?
Zet dan Europa op één.
De tijd om mislukte deals te sluiten met dictators is voorbij. Het is nu tijd om veilige en legale routes te creëren voor degenen die terecht bescherming zoeken in Europa. Bescherm onze gemeenschappelijke Europese grens, zodat we onze binnenlandse grenzen open kunnen houden. En laten we volwassen zijn: we kunnen allemaal ons eerlijke deel van vluchtelingen opnemen. Veel handen maken licht werk.
En tot slot, het meest fundamenteel: wilt u de angst voor oorlog wegnemen?
Zet dan Europa op één.
Zodat we eindelijk onszelf op dit geweldige continent kunnen verdedigen! We kunnen alleen onze individuele soevereiniteit behouden als we onze collectieve solidariteit bewaken. We geven 240 miljard euro uit aan defensie, evenveel als de Chinezen, 3 keer meer dan de Russen, en toch zijn we niet in staat onszelf te verdedigen. Dit is een belediging voor belastingbetalers in heel Europa en het moet veranderen. We hebben een Europese pijler binnen de NAVO nodig die onafhankelijk kan opereren wanneer dat nodig is. We hebben een Europese minister van Defensie nodig. We moeten stoppen met terugdeinzen voor onze eigen potentiële kracht. We zijn een vredesmachine die is overgegaan naar een oorlogsoperatie. Laten we daarnaar handelen!
Onze nieuwe Europese stabiliteit is gebaseerd op onze wil om samen zo ver mogelijk in de toekomst te kijken.
Ik noem het zelf: ‘Europa als onze Staat van Zijn en Toebehoren’.
Het Europese project is geboren uit de moed van zijn inwoners.
We moeten bewijzen dat we elke Europeaan horen,
reageren op de angsten van onze medeburgers.
De extreemrechtse nationalistische elite staat los van wat mensen willen en nodig hebben.
Liberaal-democraten moeten opstaan en mensen een stem geven.
75% van de Europeanen wil Oekraïne de financiële steun geven die het nodig heeft, niet knus bij een Russische dictator gaan zitten.
77% van de Europeanen wil een gemeenschappelijk defensie- en veiligheidsbeleid, niet een volledige ontkenning van de realiteit van de wereld.
85% van de Europeanen wil massale investeringen in hernieuwbare energie, niet een volledige ontkenning van de klimaatwetenschap.
Europa geeft ons kracht en daadkracht. Het stelt ons in staat om met angst om te gaan. Het geeft ons hoop. En het is onze verantwoordelijkheid, allen hier in deze zaal, om die hoop te laten horen.
Beste Europeanen,
Onze politieke familie mag nooit de fout maken om het verrechtsen te normaliseren.
We voeren deze verkiezing om vrijheid tegen tirannie te verdedigen. Democratie tegen autocratie. Stabiliteit tegen chaos.
Als we politici als Le Pen, Orban of Wilders mogelijk maken en normaliseren,
corrumperen we vrijheid. We bezoedelen democratie. We verliezen ons recht om te spreken.
Deze progressief liberale familie – onze trotse Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa en de Renew-groep in het Europees Parlement – heeft onze moedige Oekraïense broeders en zusters verwelkomd.
Ik ben dankbaar dat enkelen van hen hier vandaag zijn.
Laten we hen nooit verraden door samen te werken met degenen die openlijk bewondering hebben voor de Russische dictator die hun landgenoten heeft afgeslacht.
Laten we bondgenoten zijn, niet van onderdrukking, maar van bevrijding.
Dat is wie we zijn.
Dat is onze liberale overtuiging!
Beste Europese vrienden,
We moeten de strijd voor Europa winnen, van 6 tot 9 juni.
Onze vrienden in Polen hebben ons laten zien dat het mogelijk is.
Dus vraag ik jullie hier in de zaal: doe alsjeblieft met me mee!
Stil blijven is niet langer je ticket naar veiligheid en zekerheid.
Laten we contact maken met al diegenen die bezorgd zijn.
Luister naar hun zorgen.
Spreek over de missie van Europa om de controle over ons lot terug te nemen.
En erken dat bang zijn soms bij het leven hoort.
Er is geen schaamte in twijfel.
Zelfs Churchill, Veil en Delors waren geen geboren Europeanen, maar raakten tijdens hun leven overtuigd van het idee. Europa is iets wat je ergens in je leven kunt grijpen – om nooit meer los te laten.
Dat was zeker het geval voor François Mitterrand, een van de ondertekenaars van het Verdrag van Maastricht.
Zijn campagne voerde de optimistische slogan:
L’avenir c’est maintenant’.
L’avenir c’est maintenant.
That’s where we are. That’s the spirit we need.
Not to foresee the future, but to invent it.
Not later. Now.
The future is now.
Die Zukunft is jetzt.
El futuro es ahora.
De toekomst is nu.
Or, in the words of our European, Ukranian friends…
Maibutne vzhe zaraz
