Poliflw

17 september: een eerste bespreking van het Herindelingsontwerp Beemster en Purmerend

Dit is wat de fractievoorzitter erover zei in de raad.

Voor ons ligt het Herindelingsontwerp Beemster en Purmerend. Wat PvdA/GroenLinks betreft een goed geschreven en daarmee ook een goed leesbaar document.

In het document wordt helder beschreven hoe in 2011 een eerste stap wordt gezet om tot samenwerking te komen, waarna we via tussenstappen als ambtelijke samenwerking op het moment uit komen waar we nu staan.

Het herindelingsontwerp beschrijft de contouren van de nieuwe gemeente. Contouren die niet achter een ambtelijk bureau zijn verzonnen, maar die zijn gebouwd op de waarden, zorgen, tips en ideeën die bij de bevolking van Beemster en Purmerend zijn opgehaald. In Beemster zijn de belangrijkste thema's: het open landschappelijke karakter, de gemeenschapszin, het unieke karakter van de polder en daarmee samenhangend de werelderfgoed status en het dorpskarakter met de bijbehorende voorzieningen. In Purmerend gaat het om wonen, voorzieningen en vrije tijd, groen en duurzaam, infrastructuur en bereikbaarheid en de binnenstad. Voor PvdA/GroenLinks is het opvallend dat deze thema's deels samenvallen en in ieder geval elkaar versterken. De contouren geven richting aan de gemeenteraad en ambtelijk apparaat van de nieuwe gemeente zonder op details in te gaan.

PvdA/GroenLinks is van mening dat op een aantal punten er wat meer advies in het herindelingsontwerp had mogen staan. We noemen bijvoorbeeld instellen van gebiedswethouders voor wijken en dorpen.

Voor ons zijn de wijzigingsvoorstellen van de VVD en CDA niet nodig. Ons inziens versterken zijn de tekst niet wezenlijk.

Iets dieper wil ik ingaan op de voorstellen van de BPP. Er wordt gesproken over en ik citeer “Dat in gepolariseerde politieke omstandigheden ook de democratische waarden niet alleen door een meerderheid mogen worden gedomineerd en dus geborgd moeten zijn voor minderheden.” einde citaat. Volgens ons zijn democratische waarden universeel en gelden die voor meerderheden en minderheden. U vraagt om bestuurlijke en instrumentele borging voor processen die al bestaan Inspreekrecht, consultatie, participatie zijn instrumenten die als bestaan en die al worden toegepast, nadere vastlegging in het herindelingsontwerp is daarom niet nodig. U zegt dat de stadsverwarming gebruik maakt van fossiele brandstof. Dit is niet correct de stadsverwarming van Purmerend gebruikt biomassa en dat is geen fossiele brandstof.

Duidelijk is dat de nieuwe gemeente prudent met zijn financiën moet omgaan. Wij hebben echter vertrouwen in de gemeenteraad van de nieuwe gemeente en vinden het ongepast en ongewenst om in de ouden gemeenten daarop een voorschot te nemen.

Ook wat betreft biodiversiteit en wildbeheer lijkt het ons geen goed idee om het gras voor de voeten van de nieuwe gemeenteraad weg te maaien.

Tenslotte huisvesting jongeren. Daar heeft u een punt. Echter dat hadden we als gemeente Beemster al meer dan 10 jaar geleden zelf moeten oppakken. De afgelopen jaren is in Beemster vooral gebouwd voor gezinnen met een wat ruimere financiële armslag. Dat we nu een tekort aan woningen voor jongeren (en ouderen overigens) hebben we aan onszelf te danken. Gelukkig wordt er in het herindelingsontwerp veel aandacht besteed aan de huisvestingsproblematiek. Ik wens de nieuwe gemeente alle wijsheid toe om daarover de juiste beslissingen te nemen.

Voorzitter, ik rond af. Wat PvdA/GroenLinks betreft ligt hier een document voor dat de toets der kritiek ruimschoots doorstaat en dat ongewijzigd kan worden aangenomen.

Henk Vinke

Vrijdag 6 juli heeft de coalitie van VVD, PvdA/GroenLinks, D66 en CDA het coalitieakkoord Samen werken aan een sterk en gezond Beemster.

Onderstaande verklaring heeft de Fred Beijert (fractievoorzitter van de raadsfractie GroenLinks Purmerend) op 31 mei 2018 in de raad uitgesproken:

Samenwerken in een coalitie betekent dat je als fractie compromissen moet willen sluiten. Maar voor GroenLinks - net als voor andere partijen - niet op principes en niet als geloofwaardigheid ter discussie komt te staan. Nagenoeg de gehele vorige bestuursperiode heeft GroenLinks zich verzet tegen het bebouwen van het zeldzame groengebied langs de A7 bij Weidevenne, het Beusebos.

Het bos is een in decennia ontwikkeld uitgebalanceerd ecologisch systeem en een afvang van fijnstof. Na verkenningen en de eerste onderhandelingen heeft de fractie van GroenLinks geconstateerd dat over het behoud van het gehele Beusebos in een coalitieakkoord met Stadspartij, D66, CDA en PvdA geen afspraak mogelijk was. Deze partijen wilden alleen een vrijblijvend onderzoek met de ondernemer naar mogelijke verplaatsing van het hotel. De fractie kon niet instemmen met de uiteindelijke tekst die de onderhandelaars in de coalitiebesprekingen hadden geaccepteerd.

Voor de meerderheid van de fractie van GroenLinks is de opstelling van D66, CDA, PvdA en Stadspartij een teleurstelling. Wij betreuren het overigens richting die partijen dat wij niet eerder de conclusie hebben kunnen trekken dat de zin over het Beusebos als vrije kwestie in de vergadering van de gemeenteraad onaanvaardbaar is. Onze fractie wil niet als lid van de coalitie medeverantwoordelijk zijn voor beton en stenen in het Beusebos.

GroenLinks gaat verder als kritische niet-coalitiepartij en staat pal voor haar programma waarmee de verkiezingsuitslag is behaald!"                     

De fractie bestaat nu dus uit Fred Beijert  (fractievoorzitter T: 06: 3419 6819), Carla Brocken-Swart, Pieter Janssen en Marône Welbergen

Uit reacties op straat en via facebook blijkt dat er onbegrip is over de snelheid waarmee College van B&W en de gemeenteraad van Beemster op een principebesluit aanstuurt om een bestuurlijke fusie te realiseren. Er leven veel vragen. Alle partijen hadden in hun programma in 2014 toch staan dat Beemster zelfstandig zou blijven? De samenwerking met Purmerend zou daar toch garant voor staan? Is de wereld zo veranderd sinds 2014? Waar komt de verslechtering van de financiële situatie vandaan? Wat is bestuurskracht en hoe is het daarmee gesteld?  Zijn er geen alternatieven? Allemaal legitieme vragen, waar de fractie van PvdA/GroenLinks een antwoord op zal proberen te geven.

Beemster zelfstandig toch?

Ja, dat dachten alle vijf partijen in 2014. De ambtelijke samenwerking leek ook een goede oplossing. Er werd op meerdere manieren zo samengewerkt en voor kleine gemeenten met een beperkt ambtenarenapparaat leek dit ook een goede oplossing. Ook om het spook van een bestuurlijke fusie voor een decennium buiten de deur te houden. Toch hebben we ons vergist, de manier van samenwerken bleek in de praktijk niet te functioneren. En daar is de uitbreiding van de taken van de gemeente op het gebied van onder andere de jeugdzorg nog bij gekomen. Bij de fractie van PvdA/GroenLinks kregen we geleidelijk in de gaten dat de tijdshorizon van de zelfstandigheid beperkter zou zijn dan 10 jaar.

Samenwerken helpt toch om zelfstandig te blijven?

Bij oppervlakkige beschouwing is het zo dat samenwerking positief uitpakt. Beemster heeft jarenlang baat gehad bij samenwerking in de Stadsregio. Ook de samenwerking met Purmerend kan als positief beoordeeld worden. Onze wethouders en ook de gemeenteraad worden door een groter en kundiger team van ambtenaren in principe goed bediend. Maar samenwerken betekent ook dat je manier van werken gaat veranderen en daar is geen rekening mee gehouden. En daar komen zaken bij die we zelf hebben helpen verslechteren als Beemster politiek, we hebben weinig kritisch naar ons zelf gekeken, we hebben te makkelijk te veel geld uitgegeven en onze bestuurskracht is niet stevig.

Nieuwe taken voor de gemeente

Na jaren van voorbereiding is de uitvoering van een aantal wetten (jeugdwet, wet maatschappelijke ondersteuning en participatiewet) in 2015 bij gemeenten terecht gekomen. Veel gemeenten, ook Beemster, hebben dat ingevuld als een besparingsopgave en een efficiencyslag. Dat was immers nodig, want er kwam minder geld mee.  Veel gemeenten staan nu voor aanzienlijke kosten, zonder daarvoor de nodige reserves te hebben, zoals Beemster.

Nu Nederland uit de crisis komt, neemt ook de dynamiek in de samenleving toe. Wonen en werken zijn hot-items en gemeenten moeten zich beraden op het bouwen van huizen. Bedrijven investeren volop in mensen en machines. Dat stelt hoge eisen aan gemeenten en dwingt tot strategische samenwerking. Voor kleine gemeenten zijn die opgaven bijna niet om te doen, dat geldt zelfs al voor Purmerend en Zaanstad.  En de kiezer/burger wil wonen en werken.

Waar komt die financiële crisis van Beemster plotseling vandaan?

Die crisis tekent zich al een aantal jaren af. Kijken we naar de boekhouding van Beemster dan zien we door het jaar heen een grillig verloop van de rekening. In vakjargon, heet het dan dat wij niet in control zijn, in normaal Nederlands, we hebben het huishoudboekje niet op orde. De uitkomst van de tussenrapportages en de jaarrekening is steeds een verrassing. Ook bij de provincie, die toezichthouder is, ontstonden steeds meer vraagtekens. Een van de kritische punten in de binnen Beemster gehanteerde begrotingstechniek is dat Beemster tot de samenwerking met Purmerend niet werkte met beheerplannen in het technisch omgevingsbeheer( licht, wegen, groen etc.).  Beemster werkte met pragmatisch beheer. Dat wreekt zich nu. Purmerend wil wel met beheerplannen werken en de begrotingsregels schrijven het ook voor. Die plannen worden nu voorbereid en betekenen een aanzienlijk gat in de begroting. Dat gat bedraagt naar het zich laat aanzien 1,5 miljoen euro. Raad en college slaan hier een zwak figuur. Dit probleem hebben we zelf veroorzaakt door niet professioneel te werken.

Een extra tegenvaller vormt de decentralisatie van de jeugdzorg. Doordat in Beemster enkele jeugdzorginstellingen zijn gevestigd dreigt over een cyclus van vijf jaar een tekort van in totaal 3 miljoen euro.

Beemster heeft een aantal voorzieningen van min of meer stedelijk niveau. Te denken valt aan de speelvoorzieningen en de sportvelden met kunstgras. Ook hier ontbreken de beheerplannen en deze voorzieningen vragen om onderhoud.

Door een slecht jaar in 2017 is de algemene reserve van de gemeente sterk gedaald. Dat leidt er toe dat de vele onderhoudskosten die op ons af komen niet of nauwelijks betaald kunnen worden, terwijl ze wel verantwoord moeten worden in de meerjarenbegroting. De situatie is wel dramatisch te noemen.

Daarbij komt dat de samenwerking met Purmerend nu duurder uitpakt. Door de veranderde situatie moet ons bestuur steeds meer advies vragen aan de Purmerendse organisatie. Dat extra advies is niet voorzien in de contracten, maar is wel noodzakelijk om goed te besturen. Ook hier dreigt een kostenpost van structureel 5 tot 7 ton, met de kans op stijging. Dit heeft het college gebracht tot nadenken over de bestuurlijke toekomst.

Wat is bestuurskracht?

Bestuurskracht is een ander woord voor goed besturen. Goed besturen wil zeggen de juiste dingen doen op het moment dat het nog niet te laat is en vooruit kunnen kijken naar de taken die op je afkomen.  Dit veronderstelt dat de organisatie in control is. Dat wil zeggen dat je weet welke financiële problemen er spelen, dat je geen lijken in de kast vindt en dat over meerder jaren een sluitende begroting oplevert. Daarnaast gaat het om het inhoudelijk sturen en regisseren  van de samenleving, zonder al te nadrukkelijk ‘overheid’ te spelen. Ook de samenleving betrekken bij lange termijn ontwikkelingen op het gebied van wonen en werk.

Dit alles heeft geleid tot een urgente situatie waarbij ingrijpen nodig is. College en raad zijn hiervan doordrongen.

Zijn er nog alternatieven?

De burgemeester heeft namens het college en met behulp van de heer Schneiders een bestuurlijke verkenning uit laten voeren bij de fracties in de raad. Daaruit is gebleken dat alle fracties zien dat de toestand van Beemster niet houdbaar is. Er zijn wel verschillen van inzicht als het gaat om de oplossingen. Een meerderheid van VVD, CDA, D66 en PvdA/GroenLinks denkt dat een oplossing met Purmerend onvermijdelijk is, ook al is de liefde voor die oplossing nog niet heel groot. BPP heeft zelf een steen in de vijver gegooid, door te kiezen voor Groot-Waterland. Dit is geen oplossing voor de acute problemen van Beemster, maar verlengd ze slechts. Ook is het een halfslachtige poging om Purmerend op afstand te houden. Gezien de ervaringen met bestuurlijke fusies, zou een bestuurlijke fusie van 5 tot 7 gemeenten, minstens 8 jaar in beslag nemen, ook al omdat de geesten daar helemaal niet rijp voor zijn.

Wat gebeurt er nu?

De raad van Beemster neemt op 19 december 2017 het principebesluit tot fusie. De nieuwe raad moet dat besluit bekrachtigen. Dan start een wettelijke herindelingsprocedure. Die procedure voorziet in uitvoerige consultatie van burgers, bedrijfsleven, omliggende gemeenten. Essentieel voor de procedure is het verkrijgen van draagvlak, zowel onder de bevolking als in de regio. Als Purmerend de partner wordt komt in Purmerend een vergelijkbare procedure op gang. Hierover wordt iedereen dus nog uitvoerig geïnformeerd.

Beemster als samenleving van dorpen en als werelderfgoed bedreigt?

Uit geluiden op facebook blijkt dat er angst bestaat dat Beemster gaat lijden onder de bouwdrift van Purmerend of dat het groene gebied of zelfs de werelderfgoedstatus in gevaar is. De bestaande wet- en regelgeving is een bescherming voor de Beemster. Ook de werelderfgoedstatus is een bescherming voor Beemster. De bestaande en te vernieuwen bestemmingsplannen beschermen de overwegend agrarische status van Beemster. De landbouw heeft nog steeds zijn eigen dynamiek. Beemster heeft zelf aanzienlijke bouwplannen die zijn afgestemd met de regio en de metropoolregio en die een horizon hebben tot na 2030.

De Beemster dorpen en de gemeenschap staan er goed voor.  Een fusie met Purmerend zal dat niet veranderen. Er is dus geen reden tot pessimisme.

Vragen? Neem contact op met Jos Dings & Henk Vinke

Een eerlijker, duurzamer en empathischer Nederland. Dat was de inzet van GroenLinks in de onderhandelingen voor een nieuw kabinet. Dat is waarvoor we campagne hebben gevoerd.

We wisten van te voren dat de verschillen groot waren. Met name op het terrein van ongelijkheid, klimaat en vluchtelingen. We hebben oprecht geprobeerd eruit te komen met elkaar. Ik wil mijn collega's van VVD, CDA en D66 bedanken voor de open houding waarmee ze hebben geprobeerd de verschillen te overbruggen. Maar helaas is het niet gelukt.

Onze inzet was verandering. We willen de inkomensverschillen verkleinen, het meest ambitieuze klimaatbeleid en een humaan vluchtelingenbeleid. Op dat laatste bleken de inhoudelijke verschillen uiteindelijk te groot.

Onze strijd voor verandering gaat door. We zullen ons blijven inzetten voor een eerlijker, empathischer en menselijker Nederland. Of dat nu in het kabinet is of daar buiten.

Groet,

Jesse Klaver