Geachte voorzitter,
De fractie van GroenLinks is ervan overtuigd dat met dit nieuwe coalitieakkoord er een stevig fundament ligt om de grote uitdagingen waar onze stad de komende jaren voor staat aan te kunnen. En ik ga er geen doekjes om winden: met dit akkoord wordt het beleid meer groen en meer links. Van al die intensiveringen die we doen gaat een groot deel naar de daklozen, naar armoedebestrijding, schuldhulp, naar de STIP-banen. De door het vorige college voorgestelde bezuiniging op WMO en jeugdzorg gaat voor de helft niet door en de Enecogelden worden ten volle benut om de noodzakelijke verandering naar een fossielvrije stad een enorme impuls te geven.
Maar laat ik, voordat ik verder in ga op de inhoud van dit akkoord, ook stil staan bij de omstandigheden waaronder we dit nieuwe akkoord hebben afgesloten. Het moge duidelijk zijn dat we dit ook liever niet zo hadden gewild. Het was voor mijn fractie zeer teleurstellend dat het noodzakelijk was om de samenwerking met Groep de Mos op te zeggen. En die teleurstelling zit besloten in de constatering dat de beide wethouders het vertrouwen dat wij in hen hadden ernstig hebben beschaamd.
De noodzaak om de samenwerking met Groep de Mos op te zeggen volgde uit de snoeiharde aanklachten van ambtelijke corruptie, omkoping en schending van het ambtsgeheim die dermate ernstig zijn dat zij hiermee niet alleen zichzelf maar ook het college, de gemeenteraad en onze mooie stad en al onze inwoners in een zeer kwaad daglicht hebben gesteld. En omdat het ook een lid van de fractie van Groep de Mos betrof, maar met name ook dat de fractievoorzitter namens de fractie op 2 oktober op geen enkele wijze afstand nam van de wijze van handelen van beide wethouders gaf dit ons geen andere keuze dan op zoek te gaan naar een nieuwe meerderheidscoalitie.
Voorzitter, het is de Groep de Mos, nota bene de grootste partij in onze Raad, die onze stad in een bestuurlijke crisis heeft gestort. Voorzitter, je bent in Nederland onschuldig tot het tegendeel is bewezen. Toch vind ik het pijnlijk om te zien op wat voor onbescheiden manier deze beschuldigingen door de heer de Mos in de media worden afgedaan, hoe weinig er gereflecteerd wordt en hoe er vervolgens ongegeneerde pogingen worden gedaan de aandacht hiervan af te leiden. Dat GroepdeMos dit nieuwe college, dat de steun heeft van een ruime meerderheid van de raad en dus van ook een meerderheid van iedereen die gestemd heeft, niet zou erkennen én hier nu niet aanwezig zijn om met mij dit debat te voeren vind ik een schoffering van de democratie.
Daarmee wil ik niet de indruk wekken dat de hele kwestie van integriteit in ons stadsbestuur op te hangen is aan enkele personen of alleen deze kwestie. Integriteit heeft betrekking tot de cultuur binnen een geheel bestuur en organisatie en op dit punt moet er heel veel gebeuren. We hebben collectief de grip op onze integriteit laten verslappen. Het college, wij als Raad en ook alle medewerkers van de gemeente zijn en gaan de komende maanden aan de slag met integriteit. Het is zoals C.E. Lewis al zei: “Integrity is doing the right thing, even when no one is watching”. Het gaat erom dat je een organisatie zo inricht dat personen niet in kwetsbare posities komen, het gaat om het scherp hebben van je eigen morele kompas, het gaat erom dat je altijd aanspreekbaar wil zijn op je eigen handelen en dat het ten alle tijden mogelijk moet zijn om iedereen binnen een organisatie hierop kritisch te bevragen.
Gelukkig is er al veel gebeurd en in gang gezet, er zijn screenings uitgevoerd en de huidige gang van zaken inzake regels en gebruiken rond het college is doorgelicht. Ook worden risico-analyses ingevoerd en een integriteitsprogramma ontwikkeld. We komen hier nog nader over te spreken, ook op de raadsconferentie begin volgend jaar, maar ik kan namens mijn fractie niet genoeg benadrukken hoe ontzettend belangrijk het is om alles op alles te zetten om met onze integriteit ook het vertrouwen van onze bewoners in het stadsbestuur weer terug te winnen.
Dat gezegd hebbende, ga ik nu weer over naar de rest van het akkoord en de nieuwe samenwerking die GroenLinks graag aangaat.
Voorzitter, ik hecht er veel belang aan om, nogmaals, veel dank te zeggen aan de heer de Bruijn die met veel geduld en stuurmanskunst het nieuwe akkoord tot in deze veilige haven heeft geleid. En ik spreek mijn waardering uit voor de wijze waarop mijn mede-onderhandelaars en fracties van VVD, D66, PvdA en CDA vervolgens met ons in meer dan 6 weken van stevige onderhandelingen tot een nieuw akkoord zijn gekomen. Complimenten aan deze partijen omdat zij met ons de verantwoordelijkheid nemen voor onze stad die in een bestuurlijke crisis verkeert en het financieel lastig heeft. Ons akkoord heet niet voor n iets “Samen voor de stad”.
Voorzitter, we hebben in dit akkoord voor mijn fractie een aantal belangrijke afspraken gemaakt waar de stad als geheel op vooruit gaat. Met dit akkoord zetten we namelijk een verdere stap naar een rechtvaardige en groene stad waarin iedereen meetelt. We gaan op een eerlijkere manier om met de financiële uitdagingen die er liggen. En die uitdagingen zijn enorm, met name veroorzaakt omdat het Rijk ons als stad structureel te weinig geld geeft om onze wettelijke taken voor de zorg voor onze stadsgenoten die dit keihard nodig hebben.
Dit akkoord pakt vergeleken met de vorige begroting en het vorige akkoord een stuk beter uit voor de grote groep van mensen in onze stad die zich in een moeilijke situatie bevinden en die een extra steuntje in de rug nodig hebben. Mensen die door omstandigheden in de schulden terecht zijn gekomen zijn beter af, jongeren die afhankelijk zijn van jeugdzorg en hun ouders die zo om hen geven zijn beter af, en ook mensen die moeilijker een baan kunnen vinden zijn beter af. De stad is beter af met dit college.
Er komt met dit akkoord extra geld voor armoedevoorzieningen en er kunnen meer mensen met schulden op de best mogelijke manier worden geholpen. Het stadsbestuur investeert 8,3 miljoen euro extra ten behoeve van dak- en thuisloze Hagenaars en er komt een fonds van 50 miljoen euro voor meer sociale huurwoningen en woningen voor starters. We investeren fors in extra banen voor mensen met een afstand tot een arbeidsmarkt. Voor mensen in de bijstand komt er meer maatwerk bij de toepassing van de kostendelersnorm.
De door het vorige college voorgestelde bezuiniging op WMO en jeugdzorg gaat voor de helft niet door. Ook op het gebied van welzijnswerk herroept de nieuwe coalitie een deel van de al in gang gezette ombuigingen. Extra geld is gevonden door lasten te verzwaren voor huis- en vastgoedeigenaren, een uitbreiding van betaald parkeren en door te bezuinigingen op economie en evenementen. Wat GroenLinks betreft worden de lasten daarmee eerlijker verdeeld. Dat is broodnodig, want de verschillen zijn nu te groot. Bovendien is het akkoord duidelijk over de manier waarop we mensen in de bijstand of met schulden behandelen: met respect en met oog voor iemands persoonlijke situatie.
Voorzitter, ook zetten we met dit akkoord in op een versnelling naar een leefbare en klimaatneutrale stad. Deze coalitie erkent het breed gedragen Haags Klimaatpact als fundament om te streven naar een klimaatneutrale stad in 2030. Nog 10 jaar te gaan dus, waarin heel veel –eigenlijk bijna alles- nog moet gebeuren. We schakelen dus door naar de volgende versnelling waar het gaat om de uitvoering van de eerder door deze Raad vastgestelde nota duurzaamheid van wethouder van Tongeren.
Indien we als Raad akkoord gaan met de verkoop van Eneco 30%, te weten 185 miljoen euro, beschikbaar voor investeringen in duurzaamheid en de energietransitie. We maken daarbij extra vaart met het vervangen van LED-verlichting en andere duurzame maatregelen in onze buitenruimte en bij het verduurzamen van onze sportfaciliteiten.
Met de rest van dit Eneco-geld kunnen huizen worden geïsoleerd en verduurzaamd en warmtenetwerken worden voorgefinancierd. We laten Iedereen, ook de mensen die zelf geen eigen woning of eigen middelen hebben, meeprofiteren van zonnepanelen en groene daken. De energietransitie wordt benut als banenmotor, door meer vakmensen op te leiden voor het isoleren van huizen en het plaatsen van zonnepanelen. Bovendien investeren we ruim 300 miljoen euro van de Enecogelden in fiets en openbaar vervoer. Daarmee maken we de overstap naar duurzaam vervoer aantrekkelijker voor mensen die nu nog de auto gebruiken.
Voorzitter, we maken de stad ook groener. We kappen alleen bestaande bomen als het echt niet anders kan en benutten iedere kans om bomen bij te planten. We richten ons bij de vergroening extra op de meer versteende wijken als Laak, Schilderswijk en Transvaal, onder andere door operatie steenbreek en andere lokale initiatieven extra te steunen. Daarmee voorkomen we dat de ergste hitte en wateroverlast als gevolg van klimaatverandering bij de meest kwetsbare wijken terechtkomen. We gaan de openbare ruimte in Waldeck, Houtwijk en Mariahoeve opknappen. Het nieuw te planten bos bij de Vlietzone zal een groene verademing zijn voor de nieuwe woonwijk aan de Binckhorst.
Om de stad groener en leefbaarder te maken wordt afval meer gescheiden en verdubbelt het aantal plasticcontainers. We nemen maatregelen voor gezondere lucht voor iedereen. Als GroenLinks zien we met dit akkoord ook belangrijke stappen in de goede richting voor een Den Haag waarin iedereen mee kan doen. Eerdere plannen en moties over anoniem solliciteren en het tegengaan van onderadvisering in het onderwijs worden beleid en er komt een monument en een jaarlijkse herdenking over het slavernijverleden. Juist in Den Haag, de meest gesegregeerde stad van Nederland met grote verschillen in kansen tussen bevolkingsgroepen, zijn zulke maatregelen belangrijk. Bovendien maken we de stad meer inclusief voor mensen met een beperking, met een toegankelijkheidsfonds van 3,5 miljoen euro en meer openbare toiletten in de stad.
Voorzitter, ik rond af. Het moge duidelijk zijn dat mijn fractie van mening is dat dit coalitieakkoord vol staat met goede plannen voor een meer sociale, groene en inclusieve stad.
Het is nu aan de wethouders, alle medewerkers van de gemeente samen met alle bewoners, bedrijven en andere betrokkenen om hier samen de schouders onder te zetten. Vanuit de Raad blijven we actief meedenken over de wijze waarop dit het beste kan en sturen we bij als dat nodig is. De fractie van GroenLinks feliciteert de stad met dit akkoord en wenst alle betrokkenen veel succes.
