Elk jaar in het najaar maakt de gemeente de begroting voor het komende jaar. Kortgezegd staat er in een begroting hoeveel geld er het komende jaar verwacht wordt en hoeveel we waaraan uit kunnen geven. In de kadernota wordt er aangegeven welke ontwikkelingen er waren financieel of in het beleid en wordt er nagedacht over waar meer geld nodig is en waar er bezuinigd kan worden. Eigenlijk zegt de gemeenteraad “dit vinden wij belangrijk, hier moet geld heen gaan”. De kadernota wordt uitgewerkt door de wethouders en de ambtenaren maar het is de gemeenteraad die definitief bepaald wat er belangrijk is. Hier wordt elk jaar vlak voor de zomer uitgebreid over gesproken tijdens de vergadering. Op basis van het stuk dat daaruit komt wordt dan de begroting gemaakt: hoeveel geld gaat waarheen. Deze begroting wordt in het najaar besproken.
Tijdens de gemeenteraadsvergadering van 25 juni 2019 heeft ons raadslid Annette Bosch voor de ChristenUnie een reactie gegeven op de kadernota die door het college (wethouders en burgemeester) is voorgesteld. De complete tekst leest u hieronder. Helaas heeft de gemeente Emmen momenteel een financieel slechte positie en hier hebben wij zorgen over. In de voorstellen lijkt er te veel gekeken te worden naar kleine oplossingen. Er zijn een aantal gebieden waar misschien veel beter bezuinigd kan worden zodat het ook meer oplevert. Annette had alle stukken grondig doorgenomen en voorzien van kritische vragen en opmerkingen.
Voor de geinteresseerden de volledige tekst van de inbreng.
Kadernota
Inleiding
De lijn, de algehele tendens en het duidelijke voorwoord, kunnen wij als ChristenUnie goed volgen. Dit geeft een realistisch beeld van de Emmense werkelijkheid. Op dit moment wordt de vrijheid in de beleidskeuze vastgezet door de financiële waarheid. De hele kadernota is doorspekt met uitingen over onze financiële situatie en dit is terecht.
Naast deze financiële onzekere periode waar we als gemeente in de afgelopen jaar naar toe gegleden zijn, leven we op dit moment in een crisisperiode. Een virus heeft ons hele leven op de kop gezet, alles wat we in de loop der jaren zo gewoon zijn gaan vinden, is veranderd. In kleine dingen en in grote dingen is de wereld om ons heen veranderd en heeft dit op ons allemaal invloed. Toch treft deze crisis de kwetsbare Emmenaren het hardst. Als je toch al een wankel evenwicht had of net had hervonden bestaat er een grote kans dat je uit balans raakt. Het Sociaal Cultureel planbureau wijst ons op het belang van het beschermen van kwetsbare groepen en sectoren in onze samenleving. Ze benoemen de kwetsbaarheid van zzp-ers en van werknemers zonder vaste aanstelling en werkenden in sectoren die door corona in moeilijkheden zijn gekomen en waar herstel voorlopig niet te verwachten is. Ook is extra aandacht nodig voor herstel van ondersteuning in het sociaal domein, mensen met een kwetsbare mentale gezondheid, mogelijke leerachterstanden bij jongeren en problemen in de asielketen.
We zeggen vaak dat er dan “uitdagingen” voor ons liggen, maar pas op …. dit kunnen grote problemen worden.
Kadernota.
Als je met dit vertrekpunt naar de kadernota kijkt, dan zie je in elk geval dat het college met dezelfde bril naar de problemen kijkt. De slechte financiële situatie van de gemeente Emmen en de gevolgen van de coronacrisis komen hier duidelijk in naar voren.
De keuzes die vervolgens gemaakt worden zijn wel lastig te volgen. Er worden geen beslissingen genomen die direct gevolgen hebben voor een bijsturing op het totaal, maar heel veel kleine maatregelen en bezuinigingen moeten voor een financieel evenwicht zorgen in de begroting. Een vervolg op de kaasschaaf methode van vorig jaar.
Sluiten gemeentewinkels (stembureaus)
Sluiten van een fietsenstalling
Stoppen bijdrage SMRE, zo jammer van de citymarketing
Het SAM beleid krijgt een korting voor de kiezen
Openbare Orde en Veiligheid, niet inzetten van Boa’s voor € 86.000,- bezuiniging.
Taakstelling De Toegang van 250.000,- euro. Ze hebben een opdracht vanuit de inspectie om door te groeien in professie en kundigheid. Is dit dan wel haalbaar? We hebben van de wethouder nog informatie te goed over de stand van zaken voor wat betreft de verbeteractie bij de Toegang.
En dicht bij huis, € 10.000 euro korten op de raad/Griffies!
En tot slot nog alle maatregelen waarmee we allemaal direct te maken gaan krijgen verhoging OZB en afvalstoffen heffing en we zaten ook al niet onderaan de benchmark.
Als we met dit soort bedragen gaan zoeken naar een balans in de begroting waarbij grote beïnvloeders met een kleine tegenvaller al deze acties te niet kunnen doen, wat helpt dit dan? Zorgt dit echt voor balans in de begroting?
Grote beïnvloeders van onze begroting zijn Wildlands, het sociaal Domein en daarnaast iets minder groot BUIG middelen, Grondexploitatie en sommige college plannen. Laten we hier eens op inzomen.
Collegeplannen zijn wat ons betreft geen autonome ontwikkelingen. De grotere plannen helpen direct in ons resultaat, bijvoorbeeld uitstel aanpassingen Boermarkeweg en is een verdubbeling van de weg naar Klazienaveen echt nodig?
Zijn de BUIG middelen nu echt goed meegenomen in de Begroting? In de meicirculaire is alweer een bijstelling nodig, terwijl wij, als raad hebben begrepen dat dit al voorzichtig was begroot, en bovendien zouden de lange termijn ontwikkelingen van de Coronacrisis er wel voor kunnen zorgen dat we ze straks weer meer nodig zijn.
Wildlands: Volgens de accountant hebben we voor Wildlands nog een veel grotere weerstandscapaciteit nodig. Op dit moment lijkt dat echter niet haalbaar. Hoe dan? Maar hoe mooi de “dierentuin” ook is en hoe goed voor Emmen, de huidige ontstane situatie (een gemeente die eigenaar is van een dierentuin) is verre van wenselijk.
Het Sociaal Domein; als het sociaal domein een meevaller of tegenvaller heeft van een paar procent, brengt dat direct ons resultaat uit zijn evenwicht en daar kunnen al deze kleine bezuinigingen niet tegenop. De taakstelling die het Sociaal Domein had hebben ze niet gehaald, met als conclusie dat dit blijkbaar niet haalbaar is. Wat ons betreft gaat het hierbij niet meer over haalbaar of onhaalbaar, Het is een Must. Bij overschrijding op het budget wordt continu gewezen op een autonome ontwikkeling zoals op dit moment Indexatie. De indexatie is bijna een jaar van te voren aangekondigd en ging gepaard met een ophoging van het budget. Bij dit programma gaat er dus structureel iets mis. En eigenlijk is het nog erger, want een deel zit ook nog bij andere programma’s, programma 3, programma 4 en programma 6. Op programma 10 is er per saldo een fors tekort. Dit staat ook letterlijk zo in de kadernota. Maar wat gaan we daar dan aan doen?? Ik heb de kadernota van voor naar achter gelezen, maar dat staat er niet duidelijk.
Conclusie.
Wat ons betreft moet het programma worden opgesplitst in taakvelden die los van elkaar worden begroot of zelfs gesplitst in meerdere programma’s. Zodat de verhouding in budget terugkomt.
Er moet een actieplan komen vóór de begroting waarin komt te staan wat er gedaan gaat worden om dit programma zo in te vullen dat het in 2021 binnen de kaders blijft van de begroting en nog beter 2 % eronder.
Het kan NIET zo zijn dat 1 programma ervoor zorgt dat wij Emmenaren op alle fronten meer moeten betalen en de voorzieningen die er zijn verliezen. Zijn wij als partij dan niet doordrongen van het belang voor zorg en bescherming van kwetsbare groepen, uiteraard. Dat heb ik in het begin van betoog nog eens duidelijk uiteen gezet. Maar met 155 miljoen kan je genoeg doen. In de laatste presentatie Jeugdzorg lijkt het er toch echt op dat de producten steeds duurder worden, terwijl er minder jeugdigen een beroep doen op zorg en dat de eigen producten die we inzetten meer kosten dan opleveren. Is het dan zo dat er echt meer kwaliteit wordt geleverd? Die vraag lijkt niemand te kunnen beantwoorden.
Dit betekent ook direct dat wij het amendement van de VVD steunen. Veel van deze bezuinigingen zijn een druppel op ene gloeiende plaat die mogelijk geen effect hebben. Ze moeten goed beoordeeld worden op haalbaarheid en er moet een actieplan komen voor het Sociaal Domein.
