De verkiezingsuitslag van de Provinciale Staten heeft ook gevolgen voor de zetelverdeling in de Eerste Kamer. Hiermee verliest het huidige kabinet haar meerderheid in de eerste kamer. En waarom noem ik dit. Ik noem dit omdat, zoals eerder gezegd, de wereld niet ophoud buiten de gemeente grenzen. Want, wat elders wordt besloten heeft effect op ons. Op Heemskerk. Zo komen wij voor een tal van opgaven te staan. En deze zijn in meer of mindere mate terug te vinden in voorliggende Voorjaarsnota.
Voor ik langs de lijn van de verschillende domeinen mijn inbreng zal hebben, wil ik eerst het college complimenteren voor deze overzichtelijke en goed leesbare Nota en de antwoorden op de eerder gestelde vragen. Dan nu toch echt naar de voorliggende nota.
Bestuurlijk Domein
Voorzitter,
Te beginnen bij het Bestuurlijke Domein. Want naast het feit dat we onderdeel zijn van de wereld, blijkt er ook een “binnenwereld” te zijn (zo heb ik afgelopen donderdag geleerd). En in deze “binnen wereld” is het noodzakelijk dat de griffie en het bevolkingssysteem wordt uitgebreid en voor onze veiligheid wordt gezorgd. Om maar wat dingen te noemen. Allemaal zaken die voor inwoners niet direct merkbaar zijn, maar wel erg noodzakelijk om tot goede besluiten en dienstverlening te komen.
Sociaal Domein
Goed. Tot zo ver het Bestuurlijk Domein. Over naar het Sociaal Domein.
Ten eerste: Vrijwilligers en mantelzorgers.
In de visie van GroenLinks Heemskerk is zelfredzaamheid behouden van bijvoorbeeld ouderen belangrijk. Maar dat vraagt ook iets van de lokale overheid. Bijvoorbeeld, gerichte hulp creëren en het ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers. En gelukkig zijn er altijd nog veel mensen die zich voor een ander inzetten. Deze mensen zijn goud waard en wij moeten zuinig op hen zijn. Nu wordt in de Voorjaarsnota gesteld dat Buuv en We(l)doen zullen worden geïntegreerd bij NLvoorElkaar. Hiermee zou de dienstverlening aan vrijwilligers, mantelzorgers en organisaties aanzienlijk verbeterd worden. Wij vragen het college op basis van welke veronderstelling zij op voorhand tot de conclusie komen dat dit tot verbetering zou leiden? Een grotere organisatie loopt ook het risico een stroperig te worden, waarbij nu juist de individuele aandacht voor de vrijwilliger of mantelzorger dreigt af te nemen. En juist dat is zo belangrijk! Ik hoop dat het college deze zorg kan wegnemen.
Maatwerkvoorzieningen WMO
Het gebruik van maatwerkvoorzieningen neemt toe. En gelukkig maar. Want daar waar verwacht wordt dat mensen langer zelfstandig blijven wonen, neemt naarmate de leeftijd vordert de vraag om zorg toe. En die moet dan ook geboden worden. Wat ons betreft, heel simpel. Geld mag hierin niet leidend zijn. Het college stelt echter dat: “Doorontwikkeling in het Sociaal domein brengt op termijn besparing.” Zij ziet mogelijkheden om onze inwoners passender ondersteuning te kunnen bieden en doelmatiger en efficiënter de taken uit te voeren, resulterend in minder kosten. Dit klinkt natuurlijk mooi. Maar… is dit niet gewoon weer een bezuiniging? GroenLinks Heemskerk is het er op zichzelf mee eens dat er efficiënt gewerkt kan of misschien zelfs wel moet worden. Toch zou ik het college willen vragen of zij het met ons eens is dat het geld wat niet aan kosten wordt uitgegeven, beschikbaar moet zijn en blijven, voor de zorg?
En dan de “Algemene Maatregel van Bestuur Reële kostprijs: in verband hiermee zijn met ingang van april 2018 nieuwe tarieven met de aanbieders voor Hulp bij het huishouden afgesproken. De verwachting is dat de kosten met 110.000 euro per jaar structureel zullen stijgen. Er is rekening gehouden met contractuele cao afspraken en dat is maar goed ook. Want de mensen die de huishoudelijke hulp bieden, worden er niet rijk van. Even een gekke vraag misschien. Maar heeft u afgelopen woensdag bij de KRO-NCRV de uitzending van de Zorgcowboys gezien? Hierin werd blootgelegd dat er zorginstellingen in Nederland zijn die extreme winsten behalen. En het blijkt om veel bedrijven te gaan in de thuiszorg. Lang leven de marktwerking!
Gemeenschapsgeld verdwijnt in de zakken van een paar handige ondernemers, in plaats dat dit beschikbaar is voor mensen die het nodig hebben. Heeft het college hier bij de onderhandelingen aandacht voor gehad? Indien onverhoopt blijkt dat er contracten zijn aangegaan met zorginstellingen die exorbitant hoge winsten maken, kunnen wij dan van het College verwachten dat zij hierover de raad zullen informeren en dat zij er alles aan zullen doen om inderdaad alsnog tot een Reële kostprijs te komen? Ik zou hier graag een toezegging op krijgen.
En dan moeten wij het nog even hebben over de Kanteling Sociaal domein WMO/Jeugd. Met ingang van 2019 zijn de integratie-uitkeringen Sociaal domein overgegaan naar de Algemene uitkering. Dit betekent dat (om het maar even in gewone mensentaal te zeggen (voor de buitenwereld)), de gemeente 1 grote zak geld krijgt van waaruit ze alles moeten betalen. Dus ook de zorg. Dat is financieel technisch gezien handig, maar het heeft zeker ook risico’s in zich. Want nu moeten wij zelf als raad aangeven hoeveel geld wij over hebben voor de zorg, de WMO, jeugdhulp, cultuur, sport, enz. enz. GroenLinks Heemskerk maakt zich hier zorgen over. Niet omdat wij denken dat andere fracties zich niet verantwoordelijk voelen voor goede zorg, maar omdat wij bang zijn dat mensen (onbedoeld) tegenover elkaar uitgespeeld zullen worden. Want, waarom “krijgen” de ouderen zoveel en de jongeren zoveel minder?! Ik hoop van harte dat we hierin niet verzeild zullen raken. Iedereen die zorg nodig heeft moet dit krijgen. Geld mag hierin NOOIT leidend zijn en iedereen is even veel waard. Laten wij, met zijn allen, dan ook het lef hebben om voor nu en in de toekomst voldoende financiële middelen beschikbaar stellen. Te veel bezuinigen of er te weinig middelen voor over hebben, kan een dure rekening opleveren (letterlijk en figuurlijk – zowel voor mensen als voor de portemonnee).
Gespecialiseerde Jeugdhulp
Ook wij zien uit naar de evaluaties van de verschillende pilots die betrekking hebben op preventieve jeugdhulp. Wij zijn blij dat er ook voor 2020 extra middelen ingezet zullen worden. Toch is er grote zorg met betrekking tot de gespecialiseerde Jeugdhulp. Organisaties dreigen door het financiële ijs te zakken. Faillissementen dreigen (Kenter – Lijn5). En daar waar in de huishoudelijke zorg kennelijk grote winsten gemaakt worden, zijn kinderen met zeer complexe zorgvragen straks de dupe van financiële tekorten in de instelling waar zij verblijven of intensieve zorg van ontvangen. Voor de meest kwetsbare kinderen MOETEN wij kunnen garanderen dat zij de zorg krijgen die zij nodig hebben. Dit betekent dan ook dat wij van dit college verwachten dat zij met deze instellingen in gesprek gaan. Dat dit college, samen met de colleges van Beverwijk en Velsen, zich op de hoogte stelt van het aantal kinderen dat uit de IJmond komt het risico lopen op het beëindigen van de zorg in deze instellingen. Dat zorg voor deze kinderen gegarandeerd blijft. Dat er samen met instellingen gekeken wordt naar oplossingen om faillissement te voorkomen en dat er net als bij de huishoudelijke zorg de “Algemene Maatregel van Bestuur Reële kostprijs” geldt voor de jeugdzorg. Want een tarief betalen van ongeveer 140 euro om een kind 4 uur behandeling te bieden, is absoluut NIET reëel. Wij maken ons buitengewoon veel zorgen. Het is vijf voor twaalf.
Bijstand/schuldhulpverlening
n de memo “voortgang actiepunten Coalitieakkoord 2018”, wordt aangegeven dat er onderzoek naar versimpeling van Armoedebeleid en Bijzondere bijstand gedaan wordt. Dit juichen wij toe, want de uitvoeringskosten zijn hoog en wat ons betreft moet er zoveel mogelijk geld beschikbaar zijn voor de mensen die gebruik maken van de bijstand. De fractie van GroenLinks Heemskerk zou aandacht willen vragen voor schuldhulpverlening. Het is door documentaires als “Schuld” duidelijk geworden hoe moeilijk het is om uit schulden te komen. Schulden zijn eerder opgebouwd dan dat geld verdiend wordt. Eenmaal in de schulden en je komt er bijna niet meer uit. Bewindvoerderskosten komen er ook nog een bij en voor je het weet wordt het ene gat met het andere gevuld. In Heemskerk wordt er via het Noodfonds hulp geboden. Dat is mooi. Dat is fantastisch. Vrijwilligers die voor een schamele 7.500 euro per jaar, ondersteuning bieden aan financieel kwetsbare inwoners. Ook via Socius kan hulp bij financiële problemen geboden worden. Maar om uit de cirkel te komen van het ene gat met het andere gat vullen en nog hoger oplopende schulden te voorkomen, denkt dat de fractie van GroenLinks Heemskerk er goed aan te doen om via een motie voor te stellen onderzoek te doen naar een andere manier van Schuldhulpverlening. Hiertoe dient GroenLinks een motie in.
Algemene lokale voorzieningen, sport, cultuur en recreatie
We moeten het ook nog even hebben over Algemene lokale voorzieningen, sport, cultuur en recreatie. Want hier is niet uit te komen. Het Cultuurhuis komt structureel bijna 26.000 euro te kort, want de huur en servicekosten zijn hoger dan gedacht. Maar ja, dat blijft vestzak – broekzak. Want we kunnen best 26.000 euro structureel aan het Cultuurhuis geven, want die betaald het via de huur en de servicekosten weer netjes terug aan …. juist, de gemeente Gelukkig wordt het geld niet bij de armoedebestrijding weggehaald, zoals in de Voorjaarnota staat aangegeven. Inmiddels heeft het College aangegeven dat dit een fout was en dat deze herstelt zal worden in de komende begroting. Maar goed, terug naar het Cultuurhuis. Het bedrag van € 527.256 wat het cultuurhuis in 2018 aan subsidie kreeg, wordt gewoon met 26.000 euro verhoogd. Ben benieuwd via welke kapstok er volgend jaar gekozen wordt om tot een subsidieverhoging te komen. De …., misschien?
n dan andere lokale voorzieningen. Want zoals ik al zei, er is niet uit te komen. Op de vraag wat nu de definitie is van Accommodatiebeleid is het antwoord van het College: “Het accommodatie-/faciliteringsbeleid wordt in het derde kwartaal van dit jaar opgesteld en dit beleid maakt onderdeel uit van het vastgoedbeleid. In dit vastgoedbeleid zal het gemeentelijk vastgoed in categorieën worden ingedeeld. Denkbaar daarbij is dat voorgesteld wordt om vastgoed af te stoten dan wel te verkopen dat geen beleidsondersteunende functie heeft”. Er is dus kennelijk al besloten dat er vastgoed verkocht zal worden?! En wat de definitie van Accommodatiebeleid is, is nog altijd niet duidelijk. En het is toch wel handig om te weten waar we het over hebben. In de aanhef van dit onderwerp gaat het over “voorzieningen” en de toegevoegde bijlage gaat het over “Overzicht faciliteringsbeleid”, een “Overzicht inzake subsidies en indirecte subsidies op accommodatie in 2019”e
Heemskerk vindt het belangrijk dat er een aantrekkelijk cultuuraanbod is en dat er aan sport gedaan kan worden. Heemskerk heeft een rijk verenigingsleven. Dit is voor de sociale cohesie bijzonder belangrijk. Door cultuur, sport en verenigingen ontmoeten mensen elkaar. Om hiervoor goed in te kunnen voorzien, zal toch eerst duidelijk moeten zijn wat Heemskerk wil. Willen wij breedte sport, of top sport. Willen wij, laat ik eens iets noemen: een theater, of een zeepkist? Willen wij een zwembad, of een kinderbadje? Dit heet een visie. Pas als dit duidelijk is, weten we ook wat daar voor nodig is.Wat wij dit college nu zien doen is dat het andersom gaat! Er wordt geld uitgegeven voor een onderzoek naar een skeelerbaan en een beachhandbalveld. En kennelijk wordt er ook sport en recreatie ontwikkeld in Park Assumburg. Vervolgens zijn er plannen voor het verplaatsen van sportaccommodaties naar de Tolweg. Er gebeurd dus van alles, terwijl er nog altijd niet bepaald is door de raad welke visie wij hebben op sport en cultuur. De volgorde klopt niet. En dat is best kwalijk. Op deze manier wordt de raad buitenspel gezet en kunnen we straks alleen nog maar tekenen bij het kruisje. Het is houtje touwtje, gegoochel met termen en definities. Voorzitter, het zou dit college sieren besluiten met betrekken tot dergelijke zaken op te schorten tot het moment dat er een visie is vastgesteld. Want alleen op die manier kan er een door de raad gedragen besluit genomen worden.
Fysiek domein
Wonen en duurzaamheid verdient grote aandacht. De Omgevingsvisie zal een belangrijk instrument zijn om met elkaar te bepalen “wat voor Heemskerk” wij willen zijn. GroenLinks Heemskerk zou graag zien dat er voldoende groen in de gemeente is, dat kinderen buiten kunnen spelen, dat we gezonde lucht in kunnen ademen en het auto gebruik terug gedrongen wordt. Vorige week heeft het Kabinet de klimaatplannen bekend gemaakt. Of dit ambitieus genoeg is valt over te twisten. Wat in ieder geval zeker is, is dat hier in Heemskerk ook maatregelen genomen moeten worden. En het moet ons van het hart; dat er op het gebied van milieu, natuur en groen bijzonder weinig aandacht is geschonken in deze Voorjaarsnota. Deze thema’s hebben toch echt een grote samenhang met elkaar en dragen allemaal mee aan onze leefomgeving. De nadruk ligt vooral op duurzaam wonen. En dat is goed, maar er kan nog meer. Veel meer. Wij kijken dan ook uit naar het milieubeleidsplan. Zoals gezegd; Er zijn een tal van manieren om bij te dragen aan minder uitstoot van CO2. Wij hebben hier allemaal een verantwoordelijkheid in. Ook wij, U en ik. Hier in ons eigen dorp bijvoorbeeld, rijden we vrolijk rondjes. Het autoluw maken lijkt nu voorzichtig tot de mogelijkheden te behoren. Maar of het er echt van komt?! Daarom wil de fractie van GroenLinks Heemskerk een ander voorstel doen. Een voorstel dat niet alleen het autogebruik in het centrum iets ontmoedigt maar ook nog eens vriendelijk en veiliger is voor fietsers/voetgangers en bijdraagt aan een schonere lucht. Bovendien is deze motie complementair aan de ideeën die voortkomen uit rapport “Enquête bereikbaarheid Centrum”, wat 11 juni jl. via een memo ter kennisname aan de raad is voorgelegd.
Goed, nu weer terug naar het Fysieke Domein
Er is behoefte aan woningbouw. Er ligt daarom een pittige woonopgave. Voor GroenLinks Heemskerk is het belangrijk dat de wijken groen zijn/blijven en dat straten, pleinen, parken en plantsoenen schoon zijn. Dat er slim, levensbestendig maar vooral ook duurzaam gebouwd wordt. De raad voert inmiddels het gesprek hierover. Op welke manier er gebouwd moet worden; gaan we de lucht in – of gaan we de breedte in; bouwen we voor jong en oud; voor rijk of juist voor arm. Wat voor Heemskerk willen wij zijn. Dit zijn allerlei vragen en keuzes die te maken zijn. En ook over de bestaande bouw moet er in de optiek van GroenLinks veel gedaan worden aan duurzaamheidsmaatregelen voor de sociale huursector. In de laatst gehouden informatiebijeenkomst van Woon op Maat en Pré Wonen, hebben wij inmiddels een inkijkje gekregen over hoe zij aankijken tegen de duurzaamheidsopgaven. Hierbij wordt niet alleen gedacht aan zonnepanelen, maar ook bijvoorbeeld aan wonen en zorg. Wij zullen dit met belangstelling volgen. Om voldoende aandacht te hebben en te houden op welke manier er aan duurzaamheid gedaan wordt zullen wij ook hier een motie op indienen. Wij kennen in Heemskerk al de groene leges en de zonnepanelen actie. Wij zouden toch graag zien dat er meer gedaan wordt om het voor inwoners makkelijker te maken investeringen te doen ten behoeve van duurzaamheid aan hun woning. Aanvankelijk hadden wij hiervoor een initiatiefvoorstel voor willen doen. Maar, ter voorbereiding hiervan bleek ons dat dit niet noodzakelijk was. Om u een inkijkje te geven in wat ons plan was, kunt u denken aan een duurzaamheidslening ala de starterslening. Maar, het stimuleringsfonds van de SVn biedt hiervoor al mogelijkheden. En dit is niet bekend bij mensen. En dat is een gemiste kans. Wij zijn wel op de hoogte dat de Omgevingsdienst IJmond veel informatie kan geven. Maar, navraag bij vrienden en bekenden bleek mij dat eigenlijk niemand wist, dat zij zich tot de Omgevingsdienst kunnen wenden. Ook andere partijen en/of financiële instellingen bieden wellicht goede mogelijkheden om het financieel haalbaar te maken te investeren in duurzaamheidsmaatregelen. Daarom wederom een motie.
Een ander aspect wat ook met ons klimaat te maken heeft, maar waar ik kortheidshalve niet verder over zal uitweiden, heeft betrekking op het bestraten van voor- en achtertuinen. Een motie hieromtrent zal voor zichzelf spreken.
Voorzitter, tot slot.
Ik zou eigenlijk nog aandacht willen vragen voor nog een tal van zaken uit de Voorjaarsnota. Denk bijvoorbeeld aan het milieubeleidsplan, of kostendekkendheid van leges, of verbinding A8-A9. En als we het er toch over hebben…hier dan toch nog even een vraag over: De ph is uit de Stuurgroep gestapt. Is de ph bereidt (nu er een nieuwe coalitie in de Provinciale Staten is gevormd met andere mensen en andere ideeën), te overwegen weer zitting te nemen in de Stuurgroep?
We moeten het nog even hebben over het dekkingsvoorstel in het Raadsvoorstel. Er wordt voorgesteld de bestemmingsreserve Sociaal Domein (2.2 miljoen) te laten vrijvallen om tot een sluitende dekking te komen. Dit vindt de fractie van GroenLinks toch echt zeer onwenselijk. In ditzelfde voorstel wordt genoemd dat er sprake is van een toename van het gebruik van WMO voorzieningen en van zorg in zijn algemeenheid. Dit betekent dus dat er voor de gemeente financiële onzekerheid en risico bestaat. Het is dan juist goed hier indien nodig wat extra middelen voor te hebben. Het staat ook haaks op het besluit wat we afgelopen donderdag hebben genomen met betrekking tot de Participatiewet. Want, hiervoor hebben wij juist wel een bestemmingsreserve ingesteld. Ik hoor graag van het college welke andere mogelijkheid zij hebben om tot dekking van het tekort te komen, opdat deze bestemmingsreserve in stand gehouden kan worden.
Voorzitter, Ik ben mijn betoog begonnen met een schets hoe de wereld, Europa, Nederland en Heemskerk te maken kan krijgen met tegenstellingen. Voor of tegen. En ik wil hier ook mee eindigen. Want, wat mij toch van het hart moet is de samenwerking binnen de IJmond. Samenwerking binnen de IJmond kent namelijk ook voorns en tegens. En op dit moment werkt de samenwerking ons alle drie, tegen. Dit terwijl samenwerking op zichzelf geen vraag is, maar een noodzaak. Ik zou daarom ook een oproep willen doen aan mijn collega’s hier in deze raad, maar ook aan de collega’s in Beverwijk en Velsen. Alstublieft, kijk naar de overeenkomsten, kijk over je grenzen heen, kijk naar alle inwoners van de IJmond, bekijk dat op alle beleidsterreinen. SAMEN. Ik zou dan ook de wens uit willen spreken om na het zomerreces opnieuw met elkaar in gesprek te gaan en ons dan vooral te richten op de pro’s, de voors, die IJmondiale samenwerking brengt. SAMEN. Dank u wel.
