Poliflw

Bekijk hier de bijdrage van Kees van der Staaij tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen van 16 september 2020.

We komen er allemaal vaak langs. Maar je loopt er meestal zomaar achteloos aan voorbij. Ik doel op dat grote standbeeld van Willem van Oranje, dat al sinds 1848 hier op het Plein staat. Heeft u het weleens rustig bekeken? Eerlijk gezegd ben ik het pas kort geleden gaan doen. Dat kwam omdat er over standbeelden het nodige te doen was. Verlichte mensen waren druk in de weer om standbeelden te bekritiseren of zelfs omver te halen. Ze waren erachter gekomen dat die mensen uit het verleden geen heiligen waren, maar kinderen van hun tijd. Om die reden vonden ze de standbeelden van die ooit goede mensen nú fout. Daarom heb ik enkele van die beelden eens beter bekeken. 

Terug naar het Plein. Ik wil het vandaag maar over één klein onderdeel van dat monumentale standbeeld van Willem van Oranje op het Plein hebben. Op de sokkel (aan de kant van ingang Plein) trof mij een afbeelding van een ijsvogel die vliegt boven een woelige zee. Heel bijzonder is dat zijn nest met jongen rustig op de golven deint. Ziet u het voor zich?

Deze afbeelding heeft een omschrift. Daar staateen Latijnse spreuk: 'saevis tranquillus in undis'. Ik wist niet precies wat dit betekende. Maar vaag herinnerde me dat ik bij een goede vriend weleens een boek met diezelfde titel in de boekenkast had zien staan. Dat boek heb ik opgesnord. Het blijkt een toelichting op het beginselprogramma van de ARP te zijn, de Antirevolutionaire Partij, in 1980 opgegaan in het CDA. Een dik boek van bijna 600 bladzijden uit 1934 van de bekende Hendrikus Colijn, minister-president van vijf kabinetten in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Colijn was zo vriendelijk een vertaling te geven van de Latijnse term: “kalm te midden van grimmige golven.” 

Spreuk en vogel zijn ook te zien op het grafmonument van Oranje in de Nieuwe Kerk in Delft. Het was een van de lijfspreuken van Willem de Zwijger, om zijn kalme vastberadenheid te beklemtonen in de onrust van zijn tijd, de Tachtigjarige Oorlog. IJsvogel en spreuk hebben een lange geschiedenis. Zo is er op verzoek van Charlotte de Bourbon, echtgenote van de Prins, in 1577 een speciale penning geslagen met aan de ene kant de prins en aan de andere zijde de lijfspreuk met ijsvogel. Dit beeld gaat terug op de Griekse mythe dat de ijsvogel zijn nest boven de golven bouwt en daarmee de hoge golven trotseerde. Daarmee stond het prachtige diertje symbool voor trouw en onverzettelijkheid. 

Ere, wie ere toekomt, vicepremier De Jonge heeft negen jaar geleden al op twitter een foto geplaatst van een wandkleed met daarop dezelfde tekst, 'saevis tranquillus in undis', rustig temidden van woelige baren. De Jonge maakte in die tweet ook gelijk de toepassing: past mooi bij het begrotingsproces… Daarmee kom ik tot de politieke toepassing. Inderdaad, ook nu is de lijfspreuk van de Vader des Vaderlands een gepast motto: rustig temidden van de woelige baren: Rust en kalmte bewaren, maar tegelijk alert en waakzaam zijn, een vaste koers varen.

De golven van de coronacrisis zijn heftig. Een minuscuul virus dat zo’n beetje heel de wereld lam legt. Corona doet ons beseffen dat wij mensen niet alles in de hand hebben. Het is een indringende waarschuwing tegen menselijke overmoed. De golven zijn in ons land minder hoog geworden, maar de storm is nog niet voorbij. Veel mensen zijn in rouw, omdat zij dierbaren zagen wegvallen. Veel zorgwerkers komen nog bij van alles wat er gebeurd is. Zij verdienen royale en ruimhartige steun, ook financieel.

Het coronabeleid vraagt behoedzaamheid, nauwkeurigheid. Zowel te weinig doen als te veel doen kan grote schade aanrichten. Hoe onverwacht de coronagolf op ons afkwam, het overheidsoptreden tegen besmettelijke ziekten is niet nieuw. Ook hier kan de geschiedenis leermeester zijn. Ik heb eens even gekeken wat de net genoemde premier Colijn hierover schreef in zijn toelichting op het antirevolutionaire program. Er staat een belangrijke waarschuwing in: “Edoch, juist door de grote betekenis, die aan de hygiëne met betrekking tot besmettelijke ziekten toekomt, dreigt het gevaar voor hypertrofie van de overheidszorg ten koste van individu en gezin, ten koste van de taak der maatschappij. En dit gevaar verkreeg een te ernstiger aanzien naar gelang staats absolutistische opvattingen meer ingang vonden en het gezag waarmee de wetenschap preventieve maatregelen ter voorkoming van besmetting aanbeval, in aanzien won.” Een rake analyse! Daar zit maar één woord Latijn bij: hypertrofie. Ik weet niet of de eenvoudige antirevolutionaire lezers waarvoor dit boek bedoeld was, het woord hypertrofie gelijk konden plaatsen. Ikzelf in ieder geval niet, daarom heb ik het maar even opgezocht: het is een medische term voor een gevaarlijke opzwelling, een abnormale toeneming van omvang en gewicht van een orgaan. 

Ik ben benieuwd: ziet de minister-president ook het gevaar van hypertrofie in de bestrijding van het coronavirus? De SGP wil graag dit waarschuwingsbordje neerzetten: pas op voor hypertrofie! In het oude ARP-beginselprogramma stond over de aanpak van besmettelijke ziektes nog een prachtzin. Nadat is aangegeven dat de overheid hierin een belangrijke taak heeft, wordt daar direct een belangrijk voorbehoud aan toegevoegd: “…behoudens de vrije beschikking van een iegelijk over zijn eigen lichaam en zijn eigen consciëntie.” Daar zit opnieuw maar één woord Latijn bij. Consciëntie, dat is: geweten. Geen gewetensdwang dus. Geen vaccinatiedwang. Kunnen we de regering daar ook aan houden? Willem van Oranje hield in 1564 in de Raad van State een uitgebreide rede waarin hij de uitspraak deed: "ik kan niet goedkeuren dat vorsten over de gewetens van hun onderdanen heersen. Laat dat het richtsnoer blijven!"

De coronacrisis raakt mensen niet alleen in hun lichamelijke gezondheid of hun welbevinden. Het raakt mensen ook in hun portemonnee. Ik denk aan de mensen die wakker liggen over de vraag of hun bedrijf het wel gaat redden, of tobben over hun baan. Het is goed dat er steunmaatregelen kwamen om de golven te doorstaan.

Vandaag wil ook aandacht vragen voor studenten die door het wegvallen van inkomsten uit bijbaantjes in de problemen komen. De tekortkomingen van het huidige leenstelsel worden hier extra pijnlijk gevoeld. Ons voorstel is: geef studenten uit gezinnen met een middeninkomen voortaan ook een echte tegemoetkoming in de studiekosten, in plaats van hen met een lening op te zadelen. Dat is tegelijk ook een welverdiende steun in de rug voor de bijspringende ouders. Zeker niet in de laatste plaats de eenverdieners onder hen, die fiscaal nog steeds de klos zijn, en met hetzelfde gezinsinkomen vier, vijf of zes keer zoveel belasting moeten betalen. Graag een reactie. De overheidsfinanciën verkeren door de coronacrisis in zwaar weer. We kunnen dankbaar zeggen dat juist die eerdere behoedzaamheid, waar de SGP altijd aandacht voor heeft gevraagd, het nu mogelijk maakt om royaal steun te geven in crisistijd. De weg terug naar behoedzaamheid is wel een lastige, al te gemakkelijk wordt van de nood een deugd gemaakt. Wanneer gaan we weer terug naar het oude financiële normaal? En hoe voorkomen we dat net als bij vorige crisissen, de investeringen in bijvoorbeeld defensie achterblijven?

De golven van de afgelopen tijd kwamen niet alleen van het coronavirus. Grimmige golven van geweld en criminaliteit waren er ook. Het was een onrustige zomer op veel plekken. Een kalme, maar doortastende aanpak is ook nodig in de strijd tegen criminaliteit. Een vraag daarbij is: in hoeverre zit er achter de onrust in de grote steden ook niet een integratieprobleem? Als er sprake is van een oververtegenwoordiging in de criminaliteit van bijvoorbeeld jongeren van Marokkaanse of Antilliaanse komaf, moet dat niet gecamoufleerd worden, maar eerlijk onder ogen gezien. Dan kun je de problemen ook gericht aanpakken. Is het kabinet daartoe bereid?

Een fundamentele bedreiging voor de veiligheid in ons land is de druggerelateerde criminaliteit. Nederland staat helaas inmiddels als narcoland te boek. Met grote woorden is ook door dit kabinet gezegd dat dit niet te tolereren is. Heel goed, maar: zitten we nu echt op koers. Wordt het niet hoog tijd de straffen voor drugscriminaliteit fors omhoog te brengen?

Op de wereldzee zien we veel woedende golven. Een opvallend lichtpuntje in een roerig Midden-Oosten was de vrede die Israël en de Verenigde Arabische Emiraten en onlangs ook Israël en Bahrein sloten. Hopelijk krijgt dit navolging! In de Mensenrechtenraad, waar Nederland nu lid van is, zou Nederland werk maken van het schrappen van het vaste agendapunt om Israël de maat te nemen? Is dat al gelukt? Wordt het niet hoog tijd het rustige gesprek en de samenwerking met Israël te zoeken in de Associatieraad?

Zeer verontrustend blijf het antisemitisme, dat zowel dicht bij huis als wereldwijd steeds weer de kop op steekt. Het is een gevaarlijk monster. Al jaren praten we over meer lik-op-stuk en betere registratie van antisemitische uitingen. Zijn hier nu al stappen gezet? De herdenking van 75 jaar vrijheid heeft ons weer met de neus op de feiten gedrukt, dat verschrikkingen uit het verleden niet zomaar met een toverstok verdwenen zijn. Vrijheid is een geschenk, maar ook een opdracht!

De ijsvogel mocht van de historicus Huizinga wel een nieuw nationaal symbool worden. De ijsvogel heeft in ieder geval nog het tien guldenbiljet van 1997 gehaald. Helaas maakte de komst van de Euro ook hier een einde aan. Maar het blijft een aansprekend beeld, rust temidden van onrust. De ijsvogel is ook een mooi beestje, en dat zeg ik niet omdat de kleuren van dit vogeltje, oranje en blauw, nu net ook de kleuren van de SGP zijn…. Het is mooi om te zien hoe die ijsvogel ook in de Nederlandse oranjegeschiedenis steeds weer terugkomt. Als ik het wel heb, had koningin Wilhelmina een beeldje van een ijsvogel op haar bureau staan. De omslag van haar memoires, Eenzaam maar niet alleen, toont in ieder geval aan dat ze de ijsvogel koesterde. In zijn toespraak bij de inhuldiging verwees Koning Willem-Alexander ook weer naar de spreuk. Hij prees zijn moeder en zei: u hield een stabiele en zuivere koers aan, in een lange traditie, rustig te midden van de woelige baren. 

Dat is een kernvraag ook voor het debat van vandaag: wat is de koers van het Nederlandse schip van staat? Ik zag eens een bootje, waarvan de stuurman riep: we liggen op koers! Maar in feite werd hij door de grote golven van grotere boten en de heersende wind in één richting gedreven. Hoe staat het met de eigen Nederlandse koers? Bij veel onderwerpen zoals Europese inzet, het klimaatbeleid, bij het asielbeleid, bij de koers voor onze landbouw, horen we heel vaak: we kunnen maar één kant op, want de EU of VN-verdragen dwingen ons daartoe. Dat ondermijnt het draagvlak voor de gekozen koers bij de bevolking. Het verstikt onze vrijheid. Die onrust zien we ook terug bij de demonstraties van boeren. Laat Nederland zich sterk maken voor meer nationale politieke ruimte, ruimte voor een eigen koers.

Dat geldt tegenover andere landen, in Europees verband, maar dat geldt ook tegenover grote bedrijven. Het kan toch niet zo zijn dat Facebook of Twitter bepalen wat we wel of niet als meningen op internet mogen plaatsen? Vrijheidsrechten gelden niet alleen tegenover de burger, maar moeten ook waargemaakt kunnen worden tegenover machtige bedrijven. Wil het kabinet zich inzetten voor meer digitale soevereiniteit? Digitaal lopen we steeds meer risico’s, een geslaagde inbraak in het computersysteem kan bedrijven en instellingen hard raken. De bestrijding hiervan gebeurt versnipperd. Wil het kabinet meer werk maken van een “generaal” die onze digitale veiligheid beschermt?

Welke koers volgen we? Een vaste koers en een goede richting is naar de diepe overtuiging van de SGP gelegen in het volgen van het kompas van het Woord van God, Zijn geboden en beloften, ook als dat tegen de stroom ingaat. Ik denk daarbij aan de waarde van bescherming van het kwetsbare leven, zowel in het prille begin als in de levensavond. De abortus- en euthanasiewetgeving ondermijnen dit; hier is een fundamentele koersverandering nodig!

Te midden van de grimmige golven die ons dag in dag uit bezig houden, is ook rust nodig. Daarom is een goed gezinsbeleid zo belangrijk, investeren in een veilige haven. Maar ik denk ook aan de rustdag. Hoe zullen we 'tranquillus' zijn, zonder de tijd te nemen om op adem te komen? Niet toevallig citeerde nota bene de liberaal Oud, een van de oprichters van de VVD, de woorden 'saevis tranquillus in undis' in de Kamer bij de behandeling van de Zondagswet in 1953. Wat mij en anderen opviel de afgelopen maanden, was dat veel mensen ook ineens meer rust ervoeren. Geen overvolle agenda’s en hectiek. Het was een sabbatservaring, even van ophouden weten. Een Joodse rabbijn zei eens dat de sabbat het kostbaarste geschenk is dat de mensheid uit de schatkamer van God ontvangen heeft. Tegengaan van de ‘veralledaagsing’. Wat is onze vrijheid waard, als er geen rust meer is om die vrijheid te beleven?

Ik zou wensen dat het kabinet werk zou maken van wat ik zou willen noemen een geestelijk klimaatbeleid. Het loont om meer in te zetten op behoud van de zondag als gemeenschappelijke rustdag. Dat verdraagt zich niet met de tendens dat winkeliers gedwongen worden om op zondag de deuren te openen. Kabinet, kom met meer dan er nu gebeurt!

Ik ga afronden. Rust bewaren in lastige tijden, daar zit ook een element van overgave in. Goed je best doen, maar het dan ook uit handen durven geven. Dat geeft rust in plaats van kramp. Op de penning die in opdracht van Charlotte de Bourbon is gemaakt is ook een zon afgebeeld, met daaruit een arm, die Christus symboliseert. Er schijnt een zon boven de onrustige zee met daarbij de letters CHRS – wat staat voor Christus. Echte, diepe rust vinden we door hogerop te kijken. Tot Hem, die eens terwijl zijn volgelingen angstig naar de golven keken, de storm op zee tot bedaren bracht. Het roer is veilig in Zijn handen.

Tenslotte dit. Mijn bijdrage begon ik met de ijsvogel, als symbool voor rust als het stormt op zee. Ik wil er ook mee afronden. Ook in de Tweede Kamer, hier in deze zaal, gaan de zeeën soms hoog. Grote woorden, harde beschuldigingen, scherpe tongen, heftige confrontaties. Temidden van die woelige politieke baren zijn er altijd mensen die gelukkig rustig en onverstoorbaar hun werk blijven doen. Ik heb het over de Kamerbodes. Zij zijn het die hier in dit huis, onder uw leiding, Mevrouw de Voorzitter, de kalmte bewaren. Als dank daarvoor zou ik graag aan hén déze ijsvogel willen overhandigen, voor een plaatsje in de bodekamer of op het bodestation. Zie het als een blijk van waardering voor hen, en voor ál het andere Kamerpersoneel dat achter de schermen bijdraagt aan onze parlementaire democratie, aan rust te midden van de woelige golven.

Bekijk hier de bijdrage van SGP-Kamerlid Roelof Bisschop waarin hij zijn kritiek uiteenzet op de onhoudbaarheid van de transferunie.

Soms denk ik: werden alle problemen maar opgelost zoals in Europa. Voor de EU-top stonden veel landen lijnrecht tegenover elkaar. Verwijten vlogen over een weer. Soms volstrekt terecht overigens.

Maar na ongeveer 4 dagen praten was iedereen het eens. Iedereen had gekregen wat de inzet was. Prachtig, maar wie het gelooft, mag het zeggen. De werkelijkheid is natuurlijk totaal anders.

‘De minister-president heeft het goed gedaan’, was veel te horen na de top. En natuurlijk, ook wij zien dat hij zijn best heeft gedaan. Maar onder aan de streep ziet het er gewoon slecht uit voor Nederland. Laten we eerlijk zijn. We schuiven steeds meer op richting een transferunie. We zadelen toekomstige generaties op met een enorme schuldenberg. En dan heb ik het nog niet eens over de geldpers van de ECB, die honderden miljarden de economie inpompt.

Het herstelfonds is tijdelijk, maar de leningen lopen tot 2058. Dat is bijna 40 jaar! Dat is hetzelfde alsof wij nu nog moeten betalen voor uitgaven uit 1982!

Mijn vraag aan de MP is: hoeveel moet Nederland in 2028 en daarna per jaar afdragen om die enorme, gezamenlijke schuldenberg af te betalen?

Dat onze afdracht gaat stijgen staat vast, de Europese begroting is namelijk verhoogd.

Hoe rijmt de MP dat met de aangenomen motie Bisschop/Leijten waarin staat dat de begroting hooguit gelijk mag blijven?

Vorig jaar is er een motie aangenomen om de zin ‘een steeds hechter verbond’ uit de EU-verdragen te schrappen.

Mijn vraag aan de minister-president is: Wat hebt u concreet gedaan om deze Kameruitspraak uit te voeren?

Ik zeg het maar eerlijk: de feiten wijzen uit dat de EU steeds meer bevoegdheid opslokt. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het kabinet over de EU spreekt met de VVD-mond maar handelt met het D66-standpunt.

We zien nu namelijk het tegenovergestelde gebeuren! Inmiddels hebben we gezamenlijke schulden. We gaan nog meer belasting direct aan de EU overmaken, zoals de nieuwe plastictaks. En er staan nog meer verdere integratieplannen op de agenda van de EU.

Dat brengt mij bij mijn laatste punt. Europa zit in een crisis. Niet alleen door corona, maar bijvoorbeeld ook door het gebrek aan vertrouwen dat bij veel Nederlanders broeit. Door de enorme bureaucratie, en het hoge ondemocratische gehalte van de EU. De reflex in Brussel en de meerderheid in politiek Den Haag is de laatste jaren altijd geweest: ‘Meer EU!’

Is het niet eens tijd voor een grondige herbezinning op de EU? Ziet de MP ook in dat de EU, als ze op de huidige voet doorgaat, gewoon niet houdbaar is? En dat het veel beter is als Nederland meer afstand gaat nemen van de EU?

Ik weet dat bij sommigen de nekharen overeind gaan staan, alleen al door het stellen van deze vragen! Noem het maar populistisch, of naïef! Ik noem het verstandig en realistisch. En enig realisme kan de EU wel gebruiken.

Dankuwel.

Bekijk hier de rede van Kees van der Staaij bij de partijdag op 5 september 2020. Klik hier om foto's van de partijdag te bekijken.

Beste SGP’ers,

Allereerst wil ik u heel hartelijk bedanken voor alle steun en vertrouwen.
Graag had ik u allemaal de hand gedrukt , maar dat gaat nu helaas niet lukken. Met vreugde en vol overtuiging wil ik opnieuw lijsttrekker zijn van onze SGP. Zoals u wellicht weet is dat voor mij niet de eerste keer. Maar meer dan ooit besef ik: ónder de knie krijg je het politieke ambt nooit. Nee, het kan alleen óp de knieën.

Dat geldt voor mij persoonlijk en voor ons allemaal. Maar dat is evengoed waar voor Koning Willem-Alexander en voor premier Rutte. Voor de andere ministers en voor burgemeesters. De jas van de bescheidenheid past iedereen. In eigen kracht gaat het niet. Zijn hulp en zegen is onmisbaar.

Ik wil onze afhankelijkheid van Gods zegen graag onderstrepen. Juist omdat dat besef in onze tijd helaas zo weinig doorklinkt. “Alleen samen krijgen we corona onder controle!” roept het kabinet Nederland toe. Natuurlijk, het is terecht om een beroep te doen op ieders verantwoordelijkheid. We willen niet dat door onvoorzichtig en roekeloos handelen kwetsbare mensen in het ziekenhuis terechtkomen, of nog erger… Met elkaar hebben we de verantwoordelijkheid alles te doen wat in ons vermogen ligt om te voorkomen dat de ziekenhuizen weer vollopen. We hebben immers al zoveel gevraagd van onze zorgwerkers. Die zijn nog helemaal aan het bijkomen.

Allemaal waar. Maar…

Laat “samen” niet betekenen: zónder God.

De Coronacrisis laat ons zien dat we broze en beperkte mensen zijn en blijven. ‘Het virus maakt ons nederig’, zei een arts in het ziekenhuis tegen ons. Laten we daarom allereerst omhoogkijken. Bidden om vergeving voor onze overmoed die uitgaat van de ernstige misvatting dat we God niet nodig hebben en zelf wel weten wat goed en wat kwaad is. Bidden om wijsheid. Dáár moet het beginnen. En er is nog een goede reden voor bescheidenheid: het voorkomt kramp en paniek. Als we koste wat kost iets onder controle willen krijgen, gaat het juist makkelijk mis. Dan krijgen we doorgeschoten dadendrang. Dan worden wezenlijke vrijheden van de burgers onnodig afgekneld en ingeperkt.

Laat ik vooropstellen veel waardering te hebben voor de manier waarop het kabinet in de totaal nieuwe crisisomstandigheden in maart al tastend een weg is gezocht. Gelukkig was er het besef: mensenlevens zijn kostbaar, en kwetsbaar. Maar al vroeg hebben we opgeroepen om steeds zorgvuldig af te wegen welke inperking van vrijheden om levens te beschermen echt gepast en nodig is. Zo’n balans tussen gezondheid en vrijheid luistert nauw. En zeker als de inperking van burgerrechten langer duurt, moet de volksvertegenwoordiging extra waakzaam zijn. De SGP zag daar nauwgezet op toe en zal dat blijven doen. Als beperkende regels worden ingesteld, moet ook inzicht worden geboden wanneer ze weer kunnen worden opgeheven. Neem die anderhalvemeter-maatregel. Wanneer kunnen we weer terug naar normaal? Het kabinet moet hier meer inzicht en perspectief bieden... Laat het kabinet zich daarbij niet blindstaren op een vaccin – de vraag is en blijft wanneer de risico’s zodanig beperkt zijn geworden dat met of zonder vaccin een verdere afschaling verantwoord is.

Een belangrijk aandachtspunt voor ons tijdens de Coronacrisis is steeds de voortgang van de kerkdiensten geweest. Ons land is ontstaan vanuit het verlangen God in vrijheid naar Zijn Woord te dienen. Voor die vrijheid is gestreden en gebeden. Die vrijheid spreekt nooit vanzelf. Onlinemogelijkheden zijn een uitkomst in nood, maar we moeten van de nood geen deugd maken. De vrijheid om met elkaar naar Gods huis te gaan, Zijn Woord te horen verkondigen, doop en avondmaal te bedienen, te zingen - dat alles weegt voor ons heel zwaar. Daar hebben wij voor en achter de schermen politiek steeds een stem aan gegeven en gepleit voor eigen ruimte en verantwoordelijkheid voor de kerken om in open en constructief overleg met de burgerlijke overheid hier een weloverwogen en verstandige koers te varen.

Wezenlijk is ook dat de overheid steeds de gewetensvrijheid van de burgers respecteert, en daarom nadrukkelijk waarborgt dat het gebruik van een app of een toekomstig vaccin niet direct of langs een omweg verplicht wordt gesteld. Geen gedwongen deelname aan apps, geen gedwongen vaccinatie. Daar stond de SGP voor en daar zal de SGP voor blijven staan. 

De crisis is voor veel mensen een moeilijke tijd. We leven mee met degenen die hun baan kwijtraken of hun onderneming in de problemen zien komen. Wij hebben steeds steun gegeven aan maatregelen die gezonde bedrijven kunnen helpen om de crisis door te komen. De SGP accepteert dat de overheidsbegroting daardoor tijdelijk in de rode cijfers komt.

Maar we zullen tegelijk scherp opletten dat er geen wissel omgaat en de jongere generaties worden opgescheept met een gigantische schuldenberg. Vorig jaar, toen er nog geen vuiltje aan de lucht was, werd geroepen dat het geld tegen de plinten klotste. De SGP werd meewarig aangekeken toen we zeiden dat het beter was wat te sparen voor als het nodig is. Nu zien we hoe goed het is om de lessen van Jozef in acht te nemen, en in vette jaren geld opzij te leggen voor als de nood aan de man komt!

Niet alleen het virus richt schade aan, maar ook de maatregelen ertegen kunnen diep ingrijpen. Dat werd wel heel schrijnend zichtbaar bij het inperken van bezoek aan dierbaren in zorgcentra. Vreselijke beelden en verhalen, van een man die ineens zijn vrouw in het verpleeghuis niet meer mocht bezoeken. Of een dochter, die weggehouden werd bij haar kind in het ziekenhuis. Hoe begrijpelijk ook, de maatregelen waren te algemeen, gingen te ver. Hier moet, als het opnieuw mis gaat, meer maatwerk worden geleverd. De menselijke maat mag niet in het gedrang komen. Beeldbellen is prachtig, maar geen volwaardig alternatief voor elkaar echt in de ogen kunnen kijken en elkaars hand kunnen vasthouden. Voor die kwetsbare waarden zal de SGP blijven opkomen.

Zo zullen we ook de Coronawet die bij het parlement voorligt kritisch toetsen. Zeker, maatregelen moeten genomen kunnen worden als het virus zo snel om zich heen grijpt dat de zorg het niet meer aankan. Maar de maatregelen mogen niet verder gaan dan echt nodig is. Ze mogen niet langer duren dan strikt noodzakelijks. En er dient altijd ruimte te zijn voor politieke weging, voor democratische controle door het parlement.

Goede bedoelingen zijn geen garantie voor goede wetgeving. Het politieke handwerk is meer dan het klakkeloos volgen van deskundigenadviezen, hoe waardevol ook. Dát een Coronawet is voorbereid, is terecht. Sterker nog: op belangrijke onderdelen zoals de bescherming van de vrijheid van kerken is de wet beter dan de noodverordeningen die we nu nog hebben. Maar we moeten de wet wel degelijk heel kritisch doorlichten en bijstellen. We zullen de balans opmaken aan het eind van een zorgvuldige behandeling.

Dames en heren, bescherming van de veiligheid en de gezondheid van burgers is meer dan corona. Onbegrijpelijk dat D66 het voltooid-leven-voorstel toch heeft doorgezet, terwijl alle seinen uit de samenleving en van deskundigen op rood staan. Wij zullen ons hier met hand en tand tegen blijven verzetten. De overheid heeft tot taak kwetsbaar leven te beschermen. Dat was terecht het uitgangspunt bij het coronabeleid. Laat dat ook híer gelden.

Het is ook een kerntaak van de overheid om bescherming te bieden tegenover meedogenloze criminelen en losgeslagen vandalen. Nederland heeft zich door slap optreden tot een bekend en berucht drugsparadijs ontwikkeld. Laat hier nu eens doorgepakt worden en meer mensen en middelen vrijgemaakt worden om het tij te keren. 

Het was in veel steden een onrustige zomer. Steekpartijen nemen handoverhand toe. Meer dadendrang is hard nodig. Het gezag van de overheid is ook in het geding wanneer jongeren in de grote steden met relschoppen en vernielingen aanrichten de politie uitdagen. Laat ook eerlijk onder ogen worden gezien wanneer er een culturele problematiek achter schuilgaat, en deze uitwassen in feite een symptoom zijn van tekortschietende integratie. De straat dreigt het te winnen van de staat. Dat is de omgekeerde wereld.

De tijd voor het kabinet zit er bijna op. De beloofde maatregelen om mensenhandel en misstanden in de prostitutie aan te pakken laten nog steeds op zich wachten. Laat dit geregeld zijn, voordat het kabinet de eindstreep bereikt.

Beste partijgenoten, doortastendheid van de overheid is nodig als het om de kerntaken gaat, zoals de bestrijding van criminaliteit. Op veel andere domeinen mag van de overheid leiding en sturing worden gevraagd, maar tevens behoedzaamheid; juist beduchtheid voor overmoed en beheersingsdrang. Gepaste bescheidenheid dus. Grote beheersingsdrang leidt altijd tot centralisatie en het aanvreten van eigen verantwoordelijkheid van burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties.

We zijn voor goed rentmeesterschap. Zoals Chris Stoffer in de debatten hierover steeds naar voren brengt: het is goed geen energie te verspillen, vervuiling te voorkomen en te werken aan een gezonde leefomgeving. Maar zeker bij dit onderwerp geldt dat we op moeten passen voor overmoed als het gaat om wat mensen kunnen. De inspanningen moeten wel in verhouding staan tot de opbrengst. We moeten ook geen energie verspillen door onhaalbare en onbetaalbare maatregelen.

De SGP waarschuwde van meet af aan: je kunt burgers wel allemaal verplichtingen opleggen die veel geld kosten, het moet voor de gewone burgers wel betaalbaar en haalbaar zijn. Dat geldt nationaal, maar ook Europees. Ook van klimaatdoelen kan je torens van Babel maken. Bert-Jan Ruissen is goed bezig in Brussel om steeds alert te zijn en aan te dringen op realisme en Europese bescheidenheid.

Geen overmoedige beheersingsdrang. We zijn voor innovatie en duurzaam landbouwbeleid, maar keren we ons tegen een web van regels en plichten dat het boerenbedrijf feitelijk onmogelijk maakt. De onvrede bij veel boeren is groot, en niet zonder reden. Perspectief bieden, dat is wat hard nodig is. Daar maken we ons sterk voor. Goed dat de veevoermaatregel nu van tafel is, iets waar Roelof Bisschop al van meet af aan op heeft gehamerd.

Beste SGP-ers, we herdenken dit jaar 75 jaar vrijheid, al is die herdenking zo anders gelopen dan gepland. Dat onderstreept de kwetsbaarheid van onze vrijheid. Vrijheid is een Godsgeschenk, maar ook een opdracht. De SGP blijft zich inzetten voor behoud van onze vrijheden, zoals de vrijheid voor het identiteitsgebonden onderwijs. De toen nog jonge predikant uit Groningen, W. Aalders, schreef na de oorlog een boekje: Jeugd, wat nu? Over wat ons te doen staat na de bevrijding na een van de meest gruwelijke episodes uit onze geschiedenis. Hij waarschuwde voor de meeslepende kracht van ideologieën. Het geloof moet weer een ereplaats hebben, schreef hij. 

Het trof me dat hij in dit boekje ook de notie van de ootmoed, de nederigheid een plaats gaf. “Tot de christelijke traditie van ons volk behoort ook de nederigheid. Achtende de een de ander uitnemender dan zichzelf” (Filip. 2:3). 
We hebben elkaar zo nodig. Mensen met een praktische opleiding, en mensen met een wetenschappelijke opleiding. Mensen uit de steden, en mensen van het platteland. Die noties blijven waardevol, juist in een tijd van scherpe polarisatie. Aalders legde er tevens de vinger bij dat tijdens de oorlogsjaren ook een gééstelijke strijd werd uitgevochten: “welke geest zou heersen over ons. De geesten moeten steeds weer beproefd worden.”

Ik moest daarbij terugdenken aan een lezing op een mooie zaterdag in 1990, toen we op onze studentenvereniging luisterden naar een doorwrochte lezing van SGP-Tweede Kamerlid Van den Berg. Hij hield een lezing over een onderwerp waarvan je voelde dat het zijn hart had: het verstaan van de tijdgeest. Hij noemde Aalders met ere, en spoorde ons aan ons te verdiepen in het werk van de 19e-eeuwse vader van de christelijke politiek in Nederland, Groen van Prinsterer.

Van den Berg is helaas niet meer onder ons. De coronatijd kreeg voor zijn gezin, maar ook voor ons als SGP een diepdonkere rouwrand. Maar zijn oproep blijft ook binnen onze SGP-doorklinken: onderken en ontmasker de tijdgeest. Beproef de geesten: zie de overmoed en beheersing drang die in mensen is gevaren, het niet eren en negeren van God en Zijn heilzame geboden.


Ik wil afsluiten met het citeren van Van den Berg uit een prachtig Zicht-artikel over christelijke politiek en toekomstverwachting:

“De politiek heeft niet het laatste woord. De teugels van het wereldgebeuren liggen in Gods hand. Hij volvoert Zijn Raad. Dat maant de christelijke politiek tot bescheidenheid in haar aspiraties. Het wel veel gebezigde maar weinig beoefende “Deo Volente” heeft juist in de politiek bijzondere betekenis. (--) Het uitzicht op het komende Koninkrijk Gods geeft aan christelijke politiek dan ook haar diepste dimensie: alle andere activiteit, ook in de politiek, wordt geplaatst in eeuwigheidslicht. Zo mag een christen ook in de politiek zijn plicht vervullen, ziende op het gebod. Dan mogen wij de uitkomst aan de Heere overlaten!"

Uw Koninkrijk koom’ toch, o Heer’;Ai, werp de troon des satans neer; Regeer ons door Uw Geest en Woord.Uw lof word’ eens alom gehoorden d’aarde met Uw vrees vervuld,Totdat G’ Uw rijk volmaken zult.

Bekijk hier de reactie van Kees van der Staaij op het burgerinitiatief tegen prostitutie.