Poliflw

Vandaag debatteert de Tweede Kamer over de verduuzaming van de financiële sector. Vier Kamerleden van vier verschillende partijen schreven daarover een opiniestuk. 

Ook deze zomer was er een van uitersten. Nog nooit werden zoveel tropische dagen achter elkaar geteld. De weekgemiddelde maximumtemperatuur was het hoogste sinds de start van de metingen in 1901 en de neerslagtekorten liepen net als in 2018 in sommige regio’s op tot boven de 300 millimeter. Het agrarische verdienmodel voor dit jaar loopt, door onder meer een combinatie van droogte, hitte en soms beperkte irrigatiemogelijkheden, een flinke knauw op.

Zo is de klimaatschade aan de omzet van boeren dit jaar exemplarisch voor iets waar toezichthouders ons sinds enkele jaren voor waarschuwen: financiële risico’s door gebrekkige verduurzaming. Dat is een tweeledig gevaar. Enerzijds zullen klimaatverandering en biodiversiteitsverlies schade toebrengen aan verdienmodellen. Denk aan een boer die niet langer aan zijn kredietverplichtingen kan voldoen door langdurige droogte. Anderzijds lijden financiële instellingen verliezen als ze gebrekkig anticiperen op de aanstaande verduurzamingstransitie, door te blijven investeren in technologieën die uitgefaseerd worden.

Voor uw instellingen is dit verhaal gelukkig niet nieuw. Verschillende banken, pensioenfondsen en verzekeraars experimenteren met meetmethoden om duurzaamheidsrisico’s in kaart te brengen en rapporteren hierover. Daarnaast committeert de gehele financiële sector zich aan het Klimaatakkoord, waarmee ze belooft een bijdrage te leveren aan Parijs. Ook toezichthouders zitten bepaald niet stil. Nederland loopt op dit gebied dan ook internationaal voorop. 

Er is desalniettemin geen aanleiding om achterover te leunen. De blik op wat er al gebeurt, moet niet afleiden van de visie op waar we naartoe moeten. Dat eindpunt ligt immers nog ver weg. Zo ging in 2018 80%-95% van de nieuwe energie-financieringen die uw sector aanging naar de fossiele industrie. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat uw instellingen onvoldoende grondig rapporteren over hun materiële duurzaamheidsrisico’s. En hoewel het Klimaatakkoordcommitment ‘een bijdrage’ expliciteert, brengt ons dat nog niet zomaar bij de daadwerkelijke reductie in 2030 die nodig is om Parijs te halen.

Het beheersen van duurzaamheidsrisico’s is niet enkel aan de sector zelf, maar zeker ook een politieke verantwoordelijkheid. Met de politiek als hoeder van het klimaatbeleid, en als aanjager en ondersteuner voor de financiële sector. Die eerste verantwoordelijkheid is genomen met de klimaatwet en het klimaatakkoord. Die laatste verantwoordelijkheid kan nu scherper ingevuld worden. Daar doen wij voorstellen toe in onze initiatiefnota over de verduurzaming van de financiële sector, waarover we vandaag met de Tweede Kamer en het kabinet in debat gaan. Jullie zijn uitgenodigd in de toekomst het gesprek tussen sector en politiek samen verder te brengen.

Wij roepen u op uw beurt op om uw ambities en commitment sneller om te zetten in actie. Kom met concrete plannen om de CO2-impact van uw portefeuille in 2030 met 55% terug te dringen. Geef inzicht in het ‘klimaatpad’ van uw huidige portefeuille. Wacht niet tot 2022 met het publiekelijk maken van reductiedoelstellingen als dat niet nodig is. Zet waar mogelijk uw middelen in om kennis te delen en achterblijvers aan te sporen. En gebruik ons duwtje in de rug om grondiger over duurzaamheidsrisico’s te rapporteren. Alleen zo brengen we de verduurzaming van de financiële sector in de juiste versnelling.

Bart Snels (GroenLinks), Joost Sneller (D66), Eppo Bruins (ChristenUnie) & Evert-Jan Slootweg (CDA)  

GroenLinks Kamerlid Bram van Ojik wil dat gemeenten de mogelijkheid krijgen om de meest kwetsbare vluchtelingenkinderen, die onder erbarmelijke omstandigheden leven in de opvangkampen in Griekenland, in Nederland te huisvesten. Hij wil dat staatssecretaris Ankie Broekers-Knol van Justitie en Veiligheid samen met de gemeenten in gesprek gaat en onderzoekt hoe 250 vluchtelingenkinderen op korte termijn in Nederland opgenomen kunnen worden.

Tientallen Nederlandse gemeenten hebben aangegeven bereid te zijn kinderen uit de Griekse vluchtelingenkampen op te nemen. Op dit moment hebben de individuele gemeenten de bevoegdheid niet om daar zelfstandig een beslissing over te nemen. GroenLinks roept Broekers-Knol op om dit wel mogelijk te maken voor gemeenten die aan hun andere verplichtingen voldoen en dus daadwerkelijk een veilig thuis kunnen bieden aan deze meest kwetsbare kinderen.

Bram van Ojik: “Vanuit heel Nederland wordt er al maanden aangedrongen om iets te doen aan de schrijnende situatie van deze kinderen. Kerken, maatschappelijke organisaties, verschillende EU-landen en meerdere partijen in de Tweede Kamer willen dat er iets gebeurt. Nu zoveel gemeenten concrete hulp voor hervestiging hebben aangeboden is het ook mogelijk.”

GroenLinks stelt voor om het quotum voor hervestiging te verhogen van 500 naar 750, zoals destijds in het Regeerakkoord is afgesproken en vraagt gemeenten zich aan te sluiten bij dit voorstel. GroenLinks wil ook dat de staatssecretaris de UNHCR vraagt om de 250 kinderen te selecteren op de Griekse eilanden via hun hervestigingsprogramma.

Op 10 september heeft de Tweede Kamer een gesprek met de Griekse minster voor migratie. Voor die tijd zou er duidelijkheid moeten zijn over het lot van de 250 kinderen volgens GroenLinks.

GroenLinks-leider Jesse Klaver wil dat de Tweede Kamer komende dinsdag het debat over de coronacrisis en het salaris van zorgpersoneel voortzet.

Woensdag kwam de Tweede Kamer terug van reces, maar woensdagavond voorkwam de coalitie een stemming door uit het gebouw weg te lopen. Ook de PvdA, SP, PvdD en PVV willen heropening van het debat.

Het weglopen van de Kamerleden van de coalitie heeft tot verontwaardiging geleid onder zorgpersoneel. De vereniging van verzorgenden en verpleegkundigen noemt de vertoning gênant en schrijnend. Ruim een kwart van de zorgmedewerkers gaf in juni aan erover te denken minder te werken of zelfs helemaal te stoppen. Juist nu is steun vanuit de politiek voor zorgpersoneel van het grootste belang. Daarom vraagt GroenLinks heropening van het debat zodat er een nieuwe poging gedaan kan worden om een meerderheid te krijgen voor hogere salarissen voor zorgmedewerkers.

Klaver: “Het weglopen van de regeringspartijen was een klap in het gezicht van alle zorghelden die ons deze coronacrisis door leiden. Juist in deze tijd moet de politiek laten zien dat we de zorgmedewerkers steunen en waarderen. Ik wil de regeringspartijen de kans geven hun fout recht te zetten. Die salarisverhoging moet er komen.”

In deze tweewekelijkse podcast spreekt Jesse Klaver met gasten die hem fascineren. Over vaderschap, kapitalisme of de beste nachtclub van Roosendaal.

Jesse Klaver: "Ik ben er heel enthousiast over. Ik heb er lang over getwijfeld; het lijkt wel alsof tegenwoordig iedereen een podcast maakt. Maar ik ben echt helemaal om. Dat zit 'm er vooral in dat ik in deze podcast de kans krijg om over allerlei zaken te praten waar normaal eigenlijk geen tijd voor is. Vaak heb je maar 30 seconden hebt in een politiek debat of een statement op televisie. In deze podcast kan ik echt een dik uur doorpraten met allemaal interessante mensen die ik ontmoet."

"Soms zijn dat hele bekende mensen, (oud-)sporters zoals Toon Gerbrands, of mensen die bekend zijn van televisie, zoals presentator Sahil Amar Aïssa. En soms zijn het experts waar je waarschijnlijk nog nooit van hebt gehoord, maar die ontzettend goed kunnen uitleggen over onderwerpen waar het niet zo vaak over gaat in de populaire media. Onderwerpen die wel wel superbelangrijk zijn voor ons allemaal, zoals de farmaceutische industrie, of hoe we groen uit de crisis komen."

Luister en abonneer je op de podcast via Spotify, iTunes of je favoriete podcast-app. Liever met beeld bekijken? Dat kan op YouTube.

Vind je Jesse& leuk? Vertel je vrienden, familie en collega's over de podcast!

GroenLinks is tevreden dat de regeringsleiders akkoord zijn over de Europese meerjarenbegroting en het coronaherstelfonds. Een definitieve deal is er pas als ook het Europees Parlement instemt. Volgens GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout is er nog veel ruimte voor verbetering: “De ambitie voor een groen en gezamenlijk herstel uit de coronacrisis is naar beneden bijgesteld. Een moderne begroting die opkomt voor het klimaat en de rechtsstaat is afgezwakt, onder andere door de verkeerde prioriteiten van premier Rutte. Het Europees Parlement moet daar nu voor vechten.”

Het eerder voorgestelde bedrag van 750 miljard euro voor het coronaherstelfonds bleef intact, maar de verhoudingen tussen subsidies en leningen zijn flink verschoven in de richting van leningen. Eickhout: “Een traag en onrechtvaardig economisch herstel uit de crisis, zoals tien jaar geleden, verzwakt Europa. Door de inzet op rechtse hervormingen en leningen in plaats van subsidies herhaalt Nederland de fouten die gemaakt zijn tijdens de vorige schuldencrisis.”

GroenLinks is positief dat het percentage van de totale Europese begroting, dat bedoeld is voor het behalen van de klimaatdoelstellingen, werd opgehoogd van 25 procent naar 30 procent, al is de precieze invulling daarvan nog onduidelijk. Eickhout: “De klimaatcrisis vereist dat we Europees geld volop inzetten voor een snelle transitie naar een duurzame economie. De regeringsleiders hebben gefaald om de Europese miljarden in een duidelijke groene richting te sturen. Het is een verbetering dat het percentage is verhoogd, maar er een garantie ontbreekt dat de overige 70 procent geen schade berokkent aan het klimaat. Het is wel een vooruitgang dat Europa nieuwe eigen inkomsten krijgt die bijdragen aan duurzaamheid, zoals een plasticbelasting.”

Het mechanisme om rechtsstaatschenders aan te pakken is flink verzwakt. Er is nu een, zeer lastig te behalen, gekwalificeerde meerderheid vereist om landen op EU-fondsen te korten als zij hun rechtsstaat niet repareren. “Rechtsstaatschenders gaan niet vrijuit, maar met dit akkoord wordt het knap lastig om in te grijpen als landen, zoals Hongarije en Polen, de kritiek op hun beschadigde rechtsstaat blijven negeren”, aldus Eickhout.

Ook het Europees Parlement moet instemmen met dit akkoord voordat er een definitieve deal over de meerjarenbegroting en het herstelfonds ligt. Het Europees Parlement komt donderdag met een reactie in een resolutie met de eisen voor een finaal akkoord. GroenLinks zet daarbij in op strengere eisen voor een duurzame besteding van Europees geld en een hardere aanpak van landen die de rechtsstaat schenden.

Kinderen zijn de dupe van marktwerking in de kinderopvang. Zorgkinderen zijn niet ‘rendabel’ genoeg en toegankelijkheid staat onder druk. GroenLinks wil dit veranderen en stelt dit aan de orde met Kamervragen en een wetsvoorstel. 

Een speciale opvanggroep voor kinderen met een beperking werd in Utrecht onlangs stopgezet. Dit gebeurde nadat een grote investeerder het opvangcentrum opkocht, bleek uit NRC.

“Winst maken over de rug van kinderen met een handicap. Dat gebeurt met ons belastinggeld. Hier moet een einde aan komen, zodat het belang van kinderen centraal komt te staan in het stelsel van kinderopvang”, zegt Tweede Kamerlid Lisa Westerveld.

De Volkskrant schreef eerder al dat Nederlandse kinderopvangcentra juridisch hun toevlucht zoeken tot belastingparadijzen als de Kaaimaneilanden.  

“Inkomsten van kinderopvangcentra zijn voor het bevorderen van kwaliteit en toegang tot kinderopvang, niet voor het vullen van zakken van buitenlandse investeerders”, zegt Westerveld die hierover Kamervragen stelde met SP, PvdA, CDA en ChristenUnie.

Het gaat om het Nederlandse KidsFoundation dat in 2018 werd gekocht door het Canadese private-equitybedrijf Onex. De aandelen van het Nederlandse kinderopvangbedrijf zijn via een rechtspersoon in Luxemburg uiteindelijk in handen van twee investeringsfondsen die juridisch op de Kaaimaneilanden zijn gevestigd, wist de Volkskrant te achterhalen.

Kinderopvang is publieksvoorziening

“Terwijl tijdens deze corona-crisis de overheid ouders financieel compenseert voor niet gebruikte opvang en zo de stabiliteit van kinderopvang garandeert, vloeien de winsten naar investeringsmaatschappijen. Dat is ongehoord en onwenselijk”, zegt Westerveld, die daarom met SP en PvdA aan een initiatiefwet werkt om winstuitkeringen in de kinderopvang onmogelijk te maken.

“Kinderopvang is een publieksvoorziening, maar van maatschappelijk belang. Goede opvang helpt de ontwikkeling van kinderen en zorgt voor stabiliteit en rust wanneer ouders werken. Het zou geen cash cow moeten zijn voor investeerders die profiteren van de stabiele kasstroom van onze belastingcenten.”

Europees Parlement heeft ingestemd met de controle van het jaarverslag van de Europese Investeringsbank (EIB) 2018. Het rapport van GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout geeft aanbevelingen om de EIB tot een klimaatbank om te vormen en de transparantie van besluitvorming te verbeteren.

Eickhout: “De EIB krijgt een steeds belangrijkere rol in de financiering van de Europese economie en is een sleutelspeler in het economisch herstel van de coronacrisis. De miljarden die de EIB beheert zijn publiek geld en moeten dus terecht komen in een toekomstbestendige economie.”

De EIB heeft ambitieuze doelen gesteld om per 2025 de helft van het geld aan klimaat en milieubescherming te besteden en in 2020 alle investeringen af te stemmen in lijn met het klimaatakkoord van Parijs, om zo de ‘klimaatbank van Europa’ te worden. Maar in 2018 ging de EIB nog akkoord met de miljardenfinanciering van verschillende gigantische gasprojecten. Op voorstel van Eickhout vraagt het Europees Parlement aan de EIB opheldering over hoe dergelijke projecten te rijmen zijn met de belofte van de EIB om alle financiering af te stemmen met de klimaatdoelen.

De EIB besloot vorig jaar tot het stoppen met financieren van fossiele energie per 2021, hoewel er uitzonderingen blijven bestaan. De volgende belangrijke stappen zijn de precieze uitwerking van het klimaatbeleid en de herziening van het leningenbeleid aan de transportsector. Het Eickhout-rapport merkt op dat de EIB de afgelopen jaren te veel investeerde in wegen en luchtvaart en te weinig in treininfrastructuur. Het Europees Parlement wil dat de Europese Commissie de Europese taxonomie, die bepaalt wat duurzame investeringen zijn, uitbreidt naar definities voor schadelijke investeringen. Deze taxonomie kan dan ook worden toegepast door de EIB. Ook wil het Europees Parlement dat de EIB alleen financiële steun geeft aan bedrijven die geloofwaardige doelen hebben hun uitstoot te verlagen.

Eickhout: “De EIB beweegt in de goede richting, maar harde afspraken zijn nodig om te zorgen dat er echt geen publiek geld meer gaat naar investeringen die het klimaat en de biodiversiteit schaden.”

Het rapport benadrukt ook het belang van transparante en democratische besluitvorming over de financiering door de EIB. De lidstaten en de Europese Commissie nemen besluiten vaak zonder dat parlementen precies weten wat er speelt. Op voorstel van Eickhout eist het Europees Parlement dat de Europese Commissie voortaan openheid geeft over haar opstelling in de Raad van Bestuur van de EIB. Eickhout: “Om de gevolgen van de coronacrisis aan te pakken, heeft de bank de opdracht om 240 miljard euro aan extra financiële steun en investeringen te financieren. De controle op de miljarden die deze bank in handen heeft, moet echt beter.”

Het Europees Parlement stemt over plannen die de komende jaren richting geven aan het EU-beleid op chemische stoffen. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout is erg te spreken over de voorstellen die het Europarlement op tafel legt: “De Green Deal spreekt over het doel van een non-toxic environment, maar dat is op dit moment nog ver weg. We hebben een strenge toepassing en uitbreiding van het chemicaliënbeleid nodig. Dat is precies wat het Europarlement nu eist.”

Eickhout: “Chemicaliën brengen uiteraard veel goeds, maar kunnen ook zeer negatieve gevolgen hebben voor mens, milieu en de economie. In Nederland weten we daar met de PFAS-kwestie nu alles van. Industriële chemicaliën zijn inmiddels uitgebreid het menselijk lichaam binnengedrongen, waarvan een aanzienlijk deel schadelijk is. Daarom is strikt beleid en toezicht nodig in het gebruik ervan. Een serieuze prikkel moet innovatie stimuleren naar schone en veilige alternatieven voor schadelijke stoffen.”

De EU heeft al goede wetten rond chemicaliën, met name de REACH-wet. Volgens Eickhout voert de Commissie deze wetgeving echter niet goed uit: “Om de chemische industrie uit de wind te houden, vinden er vaak onvolledige beoordelingen plaats of een schadelijke stof onmisbaar is. Mega-vergunningen om zeer schadelijke stoffen te gebruiken, worden te gemakkelijk gegeven. Ik heb al vele bezwaren ingediend tegen dit soort slechte besluiten, ook deze week weer over een Russische Chroom-6 leverancier.”  

Naast een betere toepassing van de wet, wil het Europees Parlement dat de wetgeving wordt uitgebreid naar kwesties die extra aandacht verdienen. Zoals de veiligheid van nanomaterialen, het aanpakken van hormoonontregelaars en combinatie-effecten die kunnen optreden als verschillende chemicaliën gezamenlijk toegepast worden. Ook vraagt het Parlement om het opschonen van materiaalstromen, zodat deze veilig gerecycled en hergebruikt kunnen worden. Eickhout: “Dat laatste punt is extra belangrijk voor een circulaire economie. Er is veel druk om veiligheidseisen af te zwakken om zoveel mogelijk, ook vervuild, materiaal te kunnen recyclen. Dat klopt natuurlijk van geen kant: schadelijke materialen moeten eerst volledig verwijderd worden, pas dan kan je ze recyclen. Ook daar doet het Europees Parlement krachtige uitspraken over.”   De Europese Commissie is de nieuwe chemicaliënstrategie momenteel aan het ontwikkelen, het rapport waarover gestemd wordt draagt daaraan bij. De nieuwe strategie wordt naar verwachting in september gepresenteerd.

GroenLinks dient vandaag een wetsvoorstel in waardoor bedrijven die hun hoofdkantoor verhuizen naar een land zonder dividendbelasting een eindafrekening gepresenteerd krijgen. Multinationals met zogenaamde ‘uitgestelde winsten’ moeten daar bij vertrek alsnog in Nederland dividendbelasting over betalen. Als deze initiatiefwet wordt aangenomen geldt de wet met terugwerkende kracht vanaf 10 juli 2020. Jesse Klaver: “Het is eigenlijk doodeenvoudig: wie in Nederland winst maakt, betaalt daar in Nederland belasting over. Bij verhuizing naar het buitenland krijg je gewoon de eindafrekening.

De afgelopen jaren is de dividendbelasting een groot onderwerp geweest in het publieke debat. Het kabinet wilde de dividendbelasting afschaffen om een handjevol bedrijven hier te houden. Dat zou 2 miljard euro kosten. GroenLinks was hier fel op tegen omdat het niet uit te leggen is dat er voor grote multinationals speciale regels werden gemaakt en uiteindelijk is het voorstel gestrand.  

Al jarenlang maakt de partij zich hard voor een eerlijk belastingsysteem waarin zowel burgers, kleine bedrijven als grote bedrijven belasting betalen. In 2018 leidde een GroenLinks wetsvoorstel ertoe dat de dividendbelasting niet werd afgeschaft. In 2019 werd een wetsvoorstel van GroenLinks overgenomen waardoor grote bedrijven meer winstbelasting gaan betalen. En nu zet GroenLinks een nieuwe stap om belastingontwijking tegen te gaan.

Vrijwel alle Europese landen hebben een dividendbelasting. Het Verenigd Koninkrijk is hierop een van de weinige uitzonderingen. De eindafrekening in de dividendbelasting geldt alleen voor grote bedrijven (met een omzet van meer dan €750 miljoen) die zich verplaatsen naar een land waar geen dividendbelasting wordt geheven. In een dergelijke situatie is er namelijk sprake van een fiscale mismatch waarbij de dividendbelasting in geen enkel land wordt geheven en de belastingclaim tussen wal en schip valt. GroenLinks wil dat er een einde komt aan deze vorm van belastingontwijking en gaat het heffingslek met dit wetsvoorstel dichten. GroenLinks Kamerlid en initiatiefnemer Bart Snels: “Het is niet uit te leggen dat grote bedrijven hier jarenlang vermogen kunnen opbouwen dankzij alle goede voorzieningen in Nederland en dan plotseling de belasting ontlopen door naar het buitenland te vertrekken”.  

Grote bedrijven die na 10 juli 2020 uit Nederland willen vertrekken, zullen belasting moeten betalen over hun winst die in Nederland is opgebouwd. Hierdoor hebben ze minder fiscale redenen om te verhuizen naar een land zonder dividendbelasting. Dit kan ertoe leiden dat hoofdkantoren gaan heroverwegen of het wel verstandig is om te vertrekken uit Nederland. Snels: “Dit wetsvoorstel is een ultieme poging om grote bedrijven die overwegen te vertrekken naar het Verenigd Koninkrijk op andere gedachten te brengen”.

Vijfentwintig jaar geleden viel de Bosnische enclave Srebrenica. Nederlandse militairen konden niet voorkomen dat duizenden mannen en jongens werden vermoord. Na het uiteenvallen van Joegoslavië, stonden de bevolkingsgroepen die voorheen samenleefden, plots tegenover elkaar. De genocide in Srebrenica was een van de dieptepunten in de oorlog. Een zwarte bladzijde in de geschiedenis van Europa.

Hoe machteloos was de Europese Unie? Een unie van toen 15 landen die niet konden of wilden ingrijpen in een oorlog op hun eigen continent. We zagen het allemaal gebeuren op televisie.

Laten we niet vergeten in welke tijden onze Europese Unie is opgericht. Na twee verwoestende wereldoorlogen was een nauwe samenwerking tussen aartsvijanden Duitsland en Frankrijk de garantie voor vrede. Als onze economieën verweven zijn, dan is oorlog geen optie meer, zo was de gedachte. En dat klopt.

Die belofte van vrede moeten we ook waarmaken aan de landen op de Westelijke Balkan. Economische samenwerking en het versterken van de rechtsstaat zorgen voor stabiliteit in deze regio. Slovenië en Kroatië zijn al lid van de EU geworden. We zijn het aan onszelf verplicht om Bosnië, Servië, Montenegro en Noord-Macedonië hetzelfde perspectief te bieden. We helpen ze om te voldoen aan de voorwaarden, zodat ze volwaardig lid kunnen worden van de Europese Unie.