Poliflw

Vrijdag presenteerde de Autoriteit Persoonsgegevens het rapport over discriminatie bij de Belastingdienst. Jarenlang werden ouders met een tweede nationaliteit vaker gecontroleerd, omdat computersystemen van de Belastingdienst onrechtmatig hierop zochten. Een klein foutje in één formulier was genoeg om als fraudeur te boeken komen te staan in het computersysteem en daar kwam je nooit meer uit.

SP-Kamerlid Renske Leijten is niet verbaasd over de conclusies: 'Dit zagen we eigenlijk al, de meeste van de ouders van de toeslagenaffaire hadden een andere achternaam. Zonder bewijs, zonder redelijk vermoeden, werden zij extra gecontroleerd, als fraudeur bestempeld én kwamen ze op zwarte lijsten te staan. Het gevolg? Jarenlang diepe ellende voor duizenden ouders en hun kinderen. Het is volkomen absurd dat het niet in het DNA van de Belastingdienst zit om discriminatie te voorkomen. Deze kafkaëske computersystemen hadden nooit aan mogen gaan.'

Leijten wil snel een debat over de uitkomsten van het onderzoek. 'We weten dat er allemaal systemen aan elkaar gekoppeld zijn binnen de overheid. Het is dus allerminst uitgesloten dat deze discriminatie ook op andere plekken nog steeds voorkomt. We weten nu dat 1,4 miljoen Nederlanders met een tweede nationaliteit in de systemen van de Belastingdienst stonden. Onze zoektocht om dit tot op de bodem uit te zoeken gaat door, want het rapport vandaag bevestigt weer dat heel hard nodig blijft.' Volgens Leijten zorgt dit discriminerende systeem voor een cirkelredenering bij de Belastingdienst. 'Als je zoekt, vind je altijd wat en als dat dan je bevestiging voor je zoekgedrag is, is dat een cirkelredenering. Dat zorgde voor de zwarte lijsten. Heel kwalijk dat hier niet eerder is ingegrepen door de top van de Belastingdienst.'

Teken voor onze actie om de heksenjacht van de Belastingdienst te stoppen!

Als Renske Leijten zich niet had vastgebeten in de Belastingdienst, dan waren de misstanden bij de toeslagen nooit aan het licht gekomen. De problemen als gevolg van de gaswinning in Groningen, cijfers over slachtoffers van een luchtaanval in Irak, informatie over de aankoop van aandelen KLM, het gerommel met granuliet-certificaten, het achterhouden van cijfers over het klimaatakkoord, het manipuleren van kritische gegevens over de Omgevingswet, leugens over de uitlevering van Poch aan Argentinië, het beïnvloeden van onderzoek naar de dood van Mitch Henriquez en het weglaten van informatie in een onderzoek naar kinderporno. Het is maar een kleine greep uit de grote stroom aan misstanden die alleen al dit jaar door de Tweede Kamer boven tafel zijn gehaald – en waarbij SP’ers voorop liepen.

In de Tweede Kamer zou te veel sprake zijn van een ‘afrekencultuur’, schrijft de Raad van State deze week in een advies. Kamerleden zouden hun boekje te buiten gaan in de manier waarop ze ministers ter verantwoording roepen. En de Kamerleden zouden minder achter ‘incidenten’ moeten aanhollen, meent dit adviesorgaan van de regering. Volgens de Raad van State zouden Kamerleden meer begrip moeten hebben voor de ministers, omdat het geven van informatie soms moeilijk kan zijn. Ook zijn veel overheidstaken uitbesteed (zoals het UWV) of geliberaliseerd (waaronder de NS) en in die gevallen zouden Kamerleden de ministers niet meer verantwoordelijk kunnen houden voor fraude en misstanden. Een opmerkelijk advies, waar niemand om heeft gevraagd. Maar dat de Kamer wel monddood maakt.

Het werk van een Kamerlid zou je kunnen vergelijken met het controleren van een wandtapijt. Je kunt niet alle draadjes inspecteren, daarvoor is het veel te groot. Je moet op zoek gaan naar losse eindjes en kijken waar de fouten zitten. Kamerleden controleren grote ministeries en overheidsorganisaties. Dat kan alleen als we op zoek gaan naar misstanden. Die staan nooit in de brieven die we krijgen van de ministers, daar moeten we zélf naar op zoek. Door zélf onderzoek te doen. Door te spreken met betrokkenen op de werkvloer, open te staan voor klokkenluiders en samen te werken met onderzoeksjournalisten. En daarna vragen te stellen en nóg meer vragen te stellen en vragen te blíjven stellen. Nét zo lang aan de losse eindjes trekken tot duidelijk wordt waar de fouten zitten en deze ook worden opgelost.

Duizenden meer ouders krijgen recht op compensatie voor de toeslagenaffaire. Staatssecretaris Van Huffelen van de Belastingdienst steunt een voorstel van SP-Kamerlid Renske Leijten om de compensatieregeling uit te breiden. Ouders die onterecht als fraudeur werden gezien en de stempel opzet of grove schuld kregen zullen naast het bedrag dat ze moesten terugbetalen ook gecompenseerd worden. Leijten: ‘Dit is een belangrijke stap voorwaarts naar eerlijke compensatie voor de ouders. Afgedwongen door de ouders die in actie zijn gekomen tegen de oneerlijke compensatieregeling van de commissie Donner. Al die ouders die onterecht als fraudeur werden behandeld krijgen nu compensatie net zoals de eerste groep ouders.’

Eerder kregen al enkele honderden ouders te horen dat ze recht hadden op compensatie. Dit waren die de ouders die onder de zogenaamde CAF-zaken vielen. Door de uitbreiding van de compensatieregeling is er ook een goede afhandeling voor de ouders die een klein foutje in de administratie maakten en direct als fraudeurs bestempeld werden. ‘Alle ouders werden slachtoffer van een heksenjacht. Er was niks voor nodig om als fraudeur in het systeem gezet te worden. Soms was alleen je afkomst al voldoende. Dat nu wordt toegegeven dat de Belastingdienst ook hier fout zat is een grote stap in het bouwen naar vertrouwen in de Belastingdienst.’

Toch is volgens Leijten de toeslagenaffaire daarmee nog niet afgesloten: ‘De volgende stap is duidelijkheid en openheid voor de ouders. Nog steeds weten zij niet waarom zijn onterecht beschuldigd zijn van fraude met kinderopvangtoeslag. Het kabinet krijgt woensdag tijdens het debat de kans om ook daar stappen in te maken.’

Feliciteer de ouders met hun overwinning!

Eerder kregen de duizenden ouders die door de Belastingdienst onterecht beschuldigd zijn van fraude met kinderopvangtoeslag nog te horen dat ze allemaal gecompenseerd zouden worden, nu trekt de staatssecretaris dat toch nog in. Een deel van de ouders gaat toch geen compensatie krijgen en moet weer van voor af aan beginnen met hun ongelijke strijd tegen de Belastingdienst. SP-Kamerlid Renske Leijten was daarom woest op staatssecretaris Van Huffelen bij het debat in de Tweede Kamer over de toeslagenaffaire. Leijten: ‘Weer moeten een deel van de ouders, die al moe gestreden zijn na jaren van angst en de eindjes aan elkaar knopen, het opnemen tegen de Belastingdienst in de rechtszaal. Zij laten zich niet tegen elkaar uitspelen. Iedereen moet gelijk gecompenseerd worden. Dat is niet meer dan logisch na al het leed dat hen is aangedaan. Het is een absolute schande dat zij nog dieper in de ellende worden geduwd door deze staatssecretaris.’

Bijna wekelijks komt er meer informatie bovendrijven over de toeslagenaffaire. De bodem van de beerput is nog steeds niet bereikt. Naast een gelijke compensatie voor alle ouders moet er daarom volgens Leijten ook een parlementaire enquête komen naar de affaire. ‘Er is aangifte gedaan tegen een aantal foute ambtenaren. De politiek verantwoordelijken worden nog niet aangepakt. Ondertussen wordt er nog van alles onder de pet gehouden. De onderste steen moet boven en dat kan alleen met een parlementaire enquête.’

Een voorstel van Leijten om alle ouders die onterecht beschuldigd zijn duidelijkheid te geven waarom zij beschuldigd worden, zodat zij zich kunnen verweren, kon tijdens het debat in de Tweede Kamer rekenen op brede steun.

De wereld verkeert in een grote crisis en landen moeten alle zeilen bijzetten om hun bevolking te beschermen tegen de uitbraak van het coronavirus. Waar niemand op zit te wachten is arrogantie naar andere landen die ook zwaar getroffen zijn. Óf een ruziestemming omdat landen nu hun kans schoon zien om hun zin door te drijven op gebied van gezamenlijke schulden maken.

SP-Kamerlid Renske Leijten gaat daar dinsdag over in debat met minister Hoekstra: 'Gezamenlijke schulden maken, zoals veel landen in de EU dat nu willen, is geen teken van internationale solidariteit. Iedereen die dat beweert, bedient de financiële sector door nieuwe producten te creëren. Waar ze mee kunnen speculeren, gokken en geld verdienen. Iedereen die stelt dat een hogere schuldenberg voor landen solidariteit is, is de weg kwijt.'

Volgens Leijten is internationale solidariteit hard nodig, maar is dat ook op andere manieren mogelijk: 'Laten we inzetten op monetaire financiering bij de nationale centrale banken. Hiermee hangen we niet onze economieën in de strop van de financiële sector die lachend rijk wordt. Haal het geld waar het zit. Kom met een solidariteitsheffing voor de hyperrijken en voor financiële activiteiten. Als het plan voor een Europese staatsschuld doorgaat, dan lenen de landen zich een ongans, lacht de financiële sector zich suf en betalen de cruciale beroepen straks weer de prijs. Dan zullen de helden waar nu voor geklapt wordt, zij die een cruciale beroep hebben, weer vooraan staan om te bloeden. Dat recept hebben we al eens gezien en dat moet nu echt anders. Internationale solidariteit is hard nodig, maar het kan ook anders.'

Onterecht werden duizenden ouders door de Belastingdienst beschuldigd van fraude met kinderopvangtoeslag. De afdeling bij de Belastingdienst die de heksenjacht op de ouders opende werkte met 'targets', blijkt uit onderzoek van journalisten van Trouw en RTL. Er moesten koste wat het kost mensen gepakt worden op fraude. SP-Kamerlid Renske Leijten: 'Dit is niet veel meer dan een ordinair 'bonnenquotum', zoals we die ooit bij de politie hebben gezien. Doelen behalen zonder dat de waarheid en rechtvaardigheid voorop stonden. Dit quotum kwam van de top. Zowel van de Belastingdienst zelf als van het kabinet. Rutte en de staatssecretaris voor de Belastingdienst hebben wat uit te leggen.'

Beetje bij beetje gaat de beerput rond de toeslagenaffaire open. Volgens Leijten is een parlementaire enquête nodig om alles boven tafel te krijgen. 'Steeds weer krijgen we een beetje informatie. Steeds weer moet de nieuwe staatssecretaris die verantwoordelijk is voor de Belastingdienst excuses aanbieden of uitleg geven. De pleister moet van deze stinkende wond gerukt worden en dat kan alleen als alle informatie opgevraagd kan worden en mensen onder ede gehoord kunnen worden.'

De commissie Donner, aangesteld om advies te geven aan het kabinet over compensatie voor de toeslagenaffaire noemde deze praktijk van de Belastingdienst 'morele corruptie'. Het geld dat werd binnengehaald door ouders onterecht te beschuldigen werd namelijk gebruikt om deze afdeling van fraudebestrijding te financieren. Zo konden er steeds meer ouders onterecht beschuldigd worden. Leijten heeft inmiddels vragen gesteld aan het kabinet.

Het zijn roerige tijden voor mensen die werken bij de Belastingdienst. De toeslagenaffaire is heftig en heeft geleid tot veel debat, nieuwe bestuurders, nieuwe staatssecretarissen en een voorstel voor reorganisatie. Dit debat wordt gevoerd over de hoofden van de medewerkers van de Belastingdienst heen. SP-Kamerlid Renske Leijten lanceert daarom donderdag een enquête om van de medewerkers van de Belastingdienst zelf te horen wat zij vinden over hoe het gaat bij de Belastingdienst. Uniek, want een Kamerlid dat een onderzoek doet onder ambtenaren van de Belastingdienst? Dat is nog niet eerder voorgekomen.

Leijten: ‘Ja, het is ongebruikelijk dat een volksvertegenwoordiger een ambtenaar vragen stelt over zijn of haar werk. Ministers en staatssecretarissen vonden dat tot nu toe altijd ‘not done’, dat moest via hen. Hoog tijd om die ongeschreven regel uit het raam te gooien. Medewerkers van de Belastingdienst hebben ook gewoon vrijheid van meningsuiting. Deze enquête is een poging om de kloof die er is tussen de werkvloer en de politieke leiding te verkleinen. Het is niet bedoeld om ‘af te rekenen’, maar om te gaan bouwen aan een Belastingdienst om trots op te zijn.’

Duizenden ouders werden door de Belastingdienst onterecht beschuldigd van fraude met kinderopvangtoeslag. Ook binnen de Belastingdienst stonden er klokkenluiders op die de heksenjacht op ouders niet konden verkroppen. Zij werden onder druk gezet om niet naar buiten te treden. Andere medewerkers durfden uit angst voor represailles zich niet uit te spreken. Leijten: ‘Er moet een nieuwe cultuur komen binnen de Belastingdienst. Fouten moeten direct aangepakt worden. Mensen die misstanden melden moeten serieus worden genomen. Deze enquête  moet een eerste stap daartoe zijn.’

De gegevens uit de enquête zullen worden verwerkt en het rapport zal worden aangeboden aan de nieuwe staatssecretaris. Zo kan hij goed rekenschap geven van de opdracht die hij heeft. Gegevens worden door ons uiteraard vertrouwelijk behandeld.

Ben je medewerker bij de Belastingdienst? Vul dan hier de enquête in!

Duizenden ouders werden onterecht door de Belastingdienst beschuldigd van fraude met kinderopvangtoeslag. Nu blijkt dat deze ouders slachtoffer zijn geworden door een kafkaësk computersysteem van de Belastingdienst. Zo moesten ouders informatie aanleveren om aan te tonen dat ze wel recht hebben op kinderopvangtoeslag, maar met die opgestuurde informatie werd niks gedaan. Daarop werden ouders automatisch en onterecht door het systeem als fraudeur bestempeld. SP-Kamerlid Renske Leijten: 'Duizenden ouders moesten tienduizenden euro's terugbetalen, zonder dat er bewezen is dat ze frauderen. Nu blijkt er al ruim een jaar een vernietigend intern rapport te liggen over het fraudesysteem van de Belastingdienst. Dit rapport werd achtergehouden. Steeds weer krijgen we een beetje informatie over de toeslagenaffaire, maar het is nu echt tijd dat de hele beerput open gaat. Er moet een parlementaire enquête komen!'

De Fraude Signalering Voorziening (FSV) zoals het computersysteem van de Belastingdienst heet, werd intern onderzocht. De conclusies liegen er niet om: het systeem zette mensen zonder onderzoek op een zwarte lijst, bewijs was niet nodig om als fraudeur te boeken te komen staan, 5000 Belastingdienstmedewerkers konden bij alle gegevens en het was onmogelijk om uit het systeem te komen. 'Fraude moet je altijd aanpakken, maar dat moet wel op basis van gedegen onderzoek en feiten. Nu was een vermoeden al genoeg om als fraudeur bestempeld te worden. Dit is angstaanjagend. Donderdag is de stekker uit dit systeem getrokken, maar dat had een jaar geleden moeten gebeuren.'

Uit dossiers die gedupeerde ouders hebben ontvangen, na de gezamenlijke actie bij de Belastingdienst op 11 november, kwamen de eerste signalen dat de Belastingdienst dit computersysteem gebruikt. 'Zelf betitelt de Belastingdienst dit systeem als risicovol. De kans op stigmatisering en het effect van een zwarte lijst bestond, maar vervolgens blijven ze het systeem doodleuk gebruiken. Dit laat echt zien dat de Tweede Kamer zelf onderzoek moeten gaan doen, want de verandering bij de Belastingdienst gaat niet vanzelf komen.'

Het is tijd voor rechtvaardigheid! Sluit je aan bij onze beweging en word hier Vriend voor rechtvaardigheid!

Voordat een debat in de Tweede Kamer over de toeslagenaffaire kon beginnen heeft staatssecretaris Menno Snel besloten om op te stappen. Bij een debat twee weken eerder werd al door de SP een motie van wantrouwen ingediend. Toen kon hij nog blijven zitten, maar inmiddels was het vertrouwen van nog meer partijen weg. SP-Kamerlid Renske Leijten riep de bewindspersoon voor het debat op om de eer aan zichzelf te houden.

Leijten: ‘Mensen moeten op de overheid kunnen vertrouwen. Door alle fouten die de top van de Belastingdienst heeft gemaakt is dat vertrouwen nu weg. Menno Snel was niet de persoon die de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst op ging lossen. Het is daarom onvermijdelijk dat hij vertrok. Het ging te langzaam en er was geen welwillendheid om de problemen echt op te lossen. Dat is ontzettend spijtig voor ál die ouders die nu nog steeds geen duidelijkheid hebben over waarom ze onterecht beschuldigd zijn van fraude en over of ze compensatie gaan krijgen. ’

Volgens Leijten kan er niet gewacht worden met het helpen van de duizenden gezinnen die in de schulden gestort zijn door de Belastingdienst. ‘Haagse politieke spelletjes over ‘of een bewindspersoon blijft zitten of vertrekt’ schieten ouders niks mee op. Zij moeten zo snel mogelijk geholpen worden.’ Leijten wil daarom ook dat er een parlementaire enquête komt naar het handelen van de Belastingdienst: ‘Volledige openheid is nodig. Heel lang kregen we geen of halve informatie, maar dat moet klaar zijn. Ook zal de opvolger van Snel moeten kijken of er mensen vervolgd kunnen worden, want de Belastingdienst heeft de wet overtreden. De nieuwe staatssecretaris zou gelijk met de ouders in gesprek moeten. Als je eenmaal hebt gehoord wat de verwoestende gevolgen van de toeslagenaffaire zijn voor de ouders, dan geeft dit voldoende energie om dit op te lossen. De ouders en hun kinderen moeten weer op één staan.’

Een groep ouders is een kerstactie begonnen om zoveel mogelijk slachtoffers dit jaar een fijne kerst te bezorgen.

Het vertrouwen van de SP in staatssecretaris Snel, verantwoordelijk voor de Belastingdienst, is weg. Bij het debat in de Tweede Kamer over de toeslagenaffaire kon hij nog steeds niet duidelijk maken hoeveel ouders onterecht beschuldigd zijn van fraude met kinderopvangtoeslag. Ook bleef hij volhouden niet eerder geweten te hebben dat er duizenden ouders in diepe ellende werden gestort door onmenselijk beleid van de Belastingdienst. De SP kon daarom niet anders overgaan tot het opzeggen van het vertrouwen in de staatssecretaris.

SP-Kamerlid Renske Leijten: ‘Er had zoveel leed van ouders voorkomen kunnen worden als de staatssecretaris meer had gedaan en sneller met oplossingen was gekomen. Hij heeft ervoor gekozen om beide niet te doen. Vandaag konden wij Snel weer niet controleren op zijn handelen, omdat hij nog steeds niet alle informatie op tafel kan leggen. Mensen moeten kunnen vertrouwen op de overheid. Het is nu genoeg. Deze staatssecretaris heeft het debat van vandaag niet gebruikt om met een concrete oplossing te komen. Het vertrouwen in deze staatssecretaris is helemaal weg.’

Het is dankzij speurwerk van journalisten dat er meer en meer bekend is geworden over hoeveel ouders onterecht beschuldigd zijn en over het foute beleid van de Belastingdienst. Leijten: ‘Steeds weer krijgen wij geen of incomplete informatie van de staatssecretaris. Steeds weer is Snel een stap te laat. De SP wil daarom een parlementaire enquête naar de manier waarop de Belastingdienst omgegaan is met de kinderopvangtoeslag. Als we de informatie niet krijgen, dan gaan we het wel halen. Dat kan met een parlementaire enquête. Maar bovenal moet er een ruime compensatie komen voor álle duizenden ouders die onterecht beschuldigd zijn door de Belastingdienst.’

De motie van wantrouwen kreeg geen meerderheid in de Tweede Kamer. ‘Deze staatssecretaris is nog niet van ons af. Er komt een dag waarop hij politieke verantwoordelijkheid moet nemen. Er komt een dag waarop hij een oplossing moet bieden voor alle ouders. Beide dagen gaan er wat mij betreft heel snel komen.’