Poliflw

Het openbaar vervoer is een publieke dienst waar miljoenen mensen dagelijks gebruik van maken. Waar de luchtvaart op dag één van de crisis al aan tafel zat bij twee ministers, duurde het lang voordat er zicht was op welke stappen gezet worden om het OV te laten draaien.

En nog steeds is er onduidelijkheid over hoe de OV-bedrijven, die grote verliezen leiden, ondersteund worden als zij straks weer op volle capaciteit moeten draaien maar dan met veel minder inkomsten. OV moet voor zoveel mogelijk mensen beschikbaar zijn. Voor mensen in de vitale beroepen, voor studenten en voor mensen voor wie het OV de enige optie is. Ook mensen met een beperking mogen niet de dupe worden. Zij hebben meer ruimte nodig, meer begeleiding, meer tijd. Dat is soms lastig, maar juist een overheid is er voor iedereen.

GroenLinks Kamerlid Suzanne Kröger: Over vier dagen gaat OV weer op volle capaciteit draaien terwijl ze maximaal 40% van hun inkomsten krijgen. Terwijl KLM koste wat het kost gered moet worden is er voor onze bussen, treinen en trams nog geen oplossing.

Ook ligt er geen concreet plan voor het stimuleren van de fiets. De meeste verplaatsingen zijn dichtbij huis en dan is de fiets de eerste keus. Ook om het OV te ontlasten is het van groot belang dat mensen zoveel mogelijk de fiets pakken. De minister doet wel de oproep om te gaan fietsen, maar neemt amper concrete maatregelen. We moeten nu investeren in genoeg ruimte voor fietsers. Maar het tegenovergestelde dreigt te gebeuren: 40% van de gemeenten geven aan dat juist om beheer en onderhoud gekort gaat worden door de financiële tekorten die dreigen. Voor mobiliteit en verkeersveiligheid in de 1.5 meter samenleving is meer ruimte voor fietsers en voetgangers nodig. GroenLinks wil ruim baan aan de fiets; door te investeren in snelle fietspaden en lokale infrastructuur en door te zorgen dat de fiets mee kan in de trein.

 

Uit eerste onderzoeken lijkt een relatie te bestaan tussen luchtvervuiling en de mate waarin mensen kwetsbaar zijn voor het Corona virus. GroenLinks stelt Kamervragen over de noodzaak voor verder onderzoek en maatregelen om mensen te beschermen tegen luchtvervuiling.

De coronacrisis houdt de wereld in haar greep. De grote besmettingshaarden in China, in Europa en ook binnen Nederland overlappen veelal gebieden die te kampen hebben met veel luchtvervuiling. Naar mate meer data beschikbaar komen en nader onderzoek wordt gedaan, lijken de paralellen duidelijker. Ook in rurale gebieden met slechte lucht of drukke gebieden met relatief schone lucht, lijkt de link stand te houden.

Volksgezondheid staat voorop “Dat luchtkwaliteit invloed heeft op de de gezondheid, weten we al lang. Vanuit het oogpunt van volksgezondheid is het natuurlijk belangrijk om vast te stellen of er een verband is tussen de verspreiding van covid-19 en luchtvervuiling”, zegt Tweede Kamerlid Suzanne Kröger.

Statistici van de Wereldbank, epidemiologen die de routes van de verspreiding volgen, onderzoekers in China en elders ontwarren de patronen en rapporteren over de link tussen luchtvervuiling, verspreiding en ernst van het ziekteverloop bij Corona.

Er zijn grofweg twee theorieën:

Mensen die wonen in gebieden met slechte lucht, hebben een zwakkere gezondheid, zwakkere afweer en longen. Ze worden dan vatbaarder voor longziektes zoals dit virus. Het virus lift mee op het fijnstof in de lucht. Meer fijnstof zorgt dan voor een snellere verspreiding waardoor meer mensen ziek worden in kortere tijd.

Intensieve veehouderij is ongezond Als dat laatste zo blijkt te zijn, lijkt dat sterk op de verspreiding van Q-koorts en andere dierziekten. Dan zou dat ook kunnen verklaren waarom Brabant, met zijn intensieve veehouderij, relatief harder getroffen is dan de Randstad met vooral fijnstof uit verkeer.

“Intensieve veehouderij kan ongezond zijn voor mensen. Hoe sterk die link tussen luchtvervuiling en het virus is, moet nader worden onderzocht, ook om te weten hoe het dan precies werkt. Dan kunnen we er mogelijk gericht iets aan doen”, aldus Tweede Kamerlid Laura Bromet.  

KLM schrapte 90% van de vluchten en verkeert in zwaar weer. Het bedrijf lijkt daarom -naast eerdere financiële maatregelen- aan te sturen op steun van de overheid.

Gister werd bekend dat minister van Financiën Hoekstra het opschorten van een verhoging van de bonussen als voorwaarde wil stellen. GroenLinks wil dat er nog meer sociale en duurzame voorwaarden aan eventuele steun worden verbonden: geen uitkering van bonussen of dividend, behoud van zoveel mogelijk werkgelegenheid, zeggenschap geven aan de overheid en KLM moet serieuze stappen zetten op CO2-reductie.

GroenLinks Kamerlid Suzanne Kröger: “Ook vóór de Coronacrisis had de luchtvaart een groot probleem met klimaatdoelstellingen. Als KLM nu om staatssteun vraagt, moet daar als voorwaarde aan vast zitten dat het bedrijf toekomstbestendig is. En dat betekent een plan voor CO2-reductie: samenwerking met treinmaatschappijen voor de korte afstanden, versneld vervangen van de vloot, investeren in en inzet van duurzame brandstoffen. De omslag naar duurzaamheid is onvermijdelijk.”

Ook Schiphol moet zich voorbereiden op wat Corona betekent voor de toekomst van de luchtvaart. In het afgelopen decennium is de luchtvaart hard gegroeid in een sterk geliberaliseerde markt. De overheid stond op afstand, maar faciliteerde wel de groei door geen accijns op kerosine te heffen en vliegvelden aan te leggen. GroenLinks wil dat de overheid meer sturing heeft op de luchtvaart, zodat deze functioneert als een publieke dienst die ook de belangen van omwonenden en klimaat meeweegt. Dat betekent een kleiner Schiphol waar korte afstandsvluchten vervangen worden met treinen en voorrang gegeven wordt aan maatschappijen met schonere en stillere vliegtuigen. 

 

GroenLinks wil dat Nederland een juridisch onderzoek start naar de aansprakelijkheid van DuPont/Chemours.

Het bedrijf produceert de giftige stof GenX en produceerde eerder het gevaarlijke PFAO. Deze stoffen hebben de bodem, het water en de lucht vervuild en de overheid stuit op flinke kosten voor onder meer onderzoek, grondsanering en mogelijke gezondheidsschade. Ook de bouwsector heeft last van deze giffen in de bodem.

GroenLinks Tweede Kamerlid Suzanne Kröger: “De vervuiler betaalt, zo simpel is het. Heel Nederland heeft te maken met vervuiling van deze giftige stoffen. De voorganger van Chemours –Dupont- wist al decennialang hoe schadelijk dit gif is. Het is niet meer dan logisch dat de overheid het bedrijf aansprakelijk stelt voor de schade.”

Drie gemeenten in de buurt van de fabriek van Chemours -Dordrecht, Papendrecht en Sliedrecht- hebben het bedrijf ook aansprakelijk gesteld. Maar lokaal is het probleem al lang niet meer: heel Nederland heeft te maken met vervuiling. En de kosten voor de overheid stapelen zich op.

Het bedrijf heeft lang informatie achter gehouden over hoe gevaarlijk de stoffen waren die ze loosden. In plaats van mee te werken aan onderzoek, heeft het bedrijf onderzoek gefrustreerd en de overheid hierdoor op kosten gejaagd.

In Amerika wordt al veel langer erkend dat PFAS-giffen, ook wel forever chemicals genoemd, een groot probleem zijn. Tegen het bedrijf DuPont (in Nederland bekend als Chemours) die onder andere de stoffen maakt voor Teflon-pannen worden rechtszaken gevoerd en het bedrijf werd flink aangepakt in Amerikaanse media. Ook verscheen deze maand de film Dark Waters over de juridische strijd van omwonenden tegen DuPont nadat er onverklaarbaar veel sterfgevallen zijn in de omgeving. De film draait momenteel in de Nederlandse bioscopen.

ChristenUnie en GroenLinks dienen volgende week gezamenlijk een voorstel in voor de terugkeer van autoloze zondag.

Vorige maand waren er in Europese steden als Londen, Parijs en Brussel autoloze zondagen. Kamerleden Carla Dik-Faber (ChristenUnie) en Suzanne Kröger (GL) waren onder de indruk van de beelden.

Dik-Faber: “Mensen ontmoeten elkaar op plekken waar anders auto’s staan te ronken. Het is goed voor mens en natuur om één keer per jaar gas terug te nemen, tot rust te komen en te laten zien dat we best wat vaker zonder de auto kunnen”.

Kröger: "Auto’s nemen ontzettend veel plek in. Stel je voor wat een feest het wordt als we de stad teruggeven aan spelende kinderen, voetgangers en fietsers?"

Autoloze zondag is bedoeld als feest, maar dient ook ter bewustwording. De auto draagt bij aan het klimaatprobleem en bovendien is de luchtkwaliteit in grote delen van Nederland is niet goed. Autoloze zondag toont dat er alternatieven zijn voor de auto. De fiets, de trein of elektrische bussen bijvoorbeeld.

De Kamerleden doen hun voorstel woensdag tijdens het debat over de begroting van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het plan geeft het ministerie de opdracht om het voor gemeenten makkelijker te maken een autoloze zondag te organiseren. Dik-Faber en Kröger hopen dat volgende jaar september de eerste Nederlandse gemeenten meedoen aan de wereldwijde autovrije zondag.

De grenzen van klimaat, veiligheid en overlast voor omwonenden zijn bereikt. GroenLinks Tweede Kamerlid Suzanne Kröger presenteert daarom een plan voor de toekomst van internationaal reizen: Luchtvaart op de Rails.

Kröger: “De luchtvaart heeft lang vrij spel gekregen terwijl de internationale trein is verwaarloosd. We zijn nu op een kantelpunt. Als we de klimaatopgave serieus nemen dan is verdere groei van de luchtvaart geen optie. Daarom moeten we onze luchthavens slimmer gebruiken en binnen Europa vol inzetten op de trein.”

Maatregelen

GroenLinks wil dat er, net als voor alle sectoren, een CO2-plafond komt voor de luchtvaart. Om de gezondheidsschade voor omwonenden terug te dringen moeten de nachtvluchten stoppen. Er komen duidelijke normen voor geluidsoverlast en ultrafijnstof die ook gehandhaafd worden. De schoonste en stilste vliegtuigen moeten voorrang krijgen, vliegtuigen op korte afstanden de laagste prioriteit. Er moet accijns op kerosine komen en een tickettaks voor overstappers.

“De gezondheid van omwonenden, de natuur en het klimaat moeten eindelijk voorop komen staan. De luchtvaart staat ten dienste van Nederland en niet andersom. De overheid moet weer opkomen voor de belangen van mensen en niet alleen de belangen van de sector.”

Ondergronds netwerk

In plaats van groei kan de capaciteit van luchthavens veel slimmer gebruikt worden. Met 500.000 vluchten en 70 miljoen passagiers per jaar is Schiphol veel groter dan waar Nederland zelf om vraagt. Veel van de passagiers op Schiphol zijn overstappers. Nederland is heel goed verbonden met de wereld, maar het zorgt ook voor veel korte afstandsvluchten en dus extra CO2-uitstoot. GroenLinks wil die korte afstandsvluchten vervangen door een snel, efficiënt en betrouwbaar netwerk van internationale treinen.

"Van Brussel naar Amsterdam met de trein en dan doorvliegen naar Amerika. In de toekomst moet je zo’n ticket in één keer kunnen boeken en gaat de bagageafhandeling vanzelf."

Bijna 90.000 vluchten die vertrekken of landen op Schiphol liggen binnen 750 kilometer van de luchthaven. Voor de langere afstanden binnen Europa is de nachttrein een alternatief

 

Kritiek

Kröger uit met het plan ook kritiek op minister van Nieuwenhuizen die onlangs nog aangaf ruimte te zien voor een groei van 40.000 vluchten.

“De minister vertelt twee mythes. Één is dat de groei van de luchtvaart noodzakelijk is voor onze economie en twee dat groei te verenigen is met klimaatbeleid, belangen van de omwonenden, veiligheid en natuur. Het is heel simpel: je kan niet én klimaatverandering tegen gaan én de luchtvaart laten groeien. Ik richt me liever op oplossingen voor de toekomst.”

De opening van Lelystad Airport heeft opnieuw uitstel gekregen. Deze keer voor onbeperkte tijd. Minister van Nieuwenhuizen gaf deze week aan dat de opening in 2020 onhaalbaar is. GroenLinks-Kamerlid Suzanne Kröger: “Dit was de enige juiste keuze die de minister kon maken. Alle seinen staan op rood voor Lelystad Airport. Voor de omwonenden, de natuur en het klimaat is er maar één echte oplossing: het vliegveld moet van de baan.

GroenLinks vecht al jaren tegen de opening van het vliegveld. Nu blijken er ook voor het kabinet een aantal grote obstakels. Ten eerste mag de minister niet zomaar vluchten van Schiphol naar Lelystad verplaatsen. De Europese Unie oordeelde eerder dat ook nieuwe spelers gebruik mogen maken van de nieuwe luchthaven, maar de Tweede Kamer heeft juist uitgesproken dat Lelystad Airport alleen maar open mag als het vluchten overneemt van Schiphol. De minister wacht nog op een nieuw oordeel van Brussel op een plan dat ze daarvoor indiende.

Ten tweede oordeelde de Raad van State, de hoogste rechter van Nederland, dat Nederland het stikstofbeleid niet op orde heeft. Stikstof komt onder andere vrij door mest en door autorijden, maar ook bij vliegen. Teveel stikstof tast de natuur aan. Nederland mag geen nieuwe vergunning afgeven voor projecten waar stikstof bij vrijkomt voordat het kabinet zijn stikstofuitstoot binnen de perken houdt. Dat betekent dat er ook voor Lelystad Airport op korte termijn geen stikstofvergunning komt en dat het vliegveld dus niet open kan.

De opening van het vliegveld is nu voor de derde keer uitgesteld. Eerder gebeurde dit vanwege een cao-conflict met de luchtverkeersleiding en door fouten in de berekening van de geluidshinder voor de omgeving van de luchthaven.

Kröger: “Het is mooi dat de opening is uitgesteld. Het wordt hiermee steeds onzekerder of het vliegveld er überhaupt komt. Van uitstel naar afstel, daar blijf ik voor knokken.”

GroenLinks Kamerlid Suzanne Kröger doet vandaag in de Tweede Kamer een voorstel om op festivals en evenementen geen gebruik meer te maken van wegwerpplastic.

Dat doet zij tijdens een debat over het plasticbeleid in Nederland. De Algemene Rekenkamer oordeelde onlangs nog dat de overheid te weinig concreet beleid heeft om het gebruik van single use plastics te verkleinen en ook te weinig doelen stelt.

Kröger: “We willen allemaal minder plastic, vooral die troep die je na een keer gebruiken meteen weer weggooit. Dit is een simpele stap om daaraan bij te dragen. Ik reken op steun van andere partijen”.

Nederland is niet het enige land dat werkt aan regelgeving voor plastics op evenementen. Ook het Belgische parlement zet stappen in deze richting. Kröger wil het in Nederland regelen in de vergunningaanvraag voor evenementen in de publieke ruimte. Voor een vergunning worden criteria gesteld en één van deze criteria moet worden dat evenementen geen gebruik maken van single use plastics.  In Amsterdam moeten alle evenementen en festivals daar al aan voldoen om een vergunning te krijgen.

Ook festivals buiten de hoofdstad tonen aan dat het goed mogelijk is een festival zonder wegwerpplastic te organiseren. Welcome to the Village, een pop- en kunstfestival in Leeuwarden is twee jaar geleden overgestapt naar duurzame alternatieven. Single use plastics zoals bekertjes, bestek, borden en zelfs de plastic muntjes zijn uitgebannen.

Directeur Sjoerd Bootsma: “Als je minder plastic wil, dan moet je gewoon de keuze maken om het te doen. Simpel. Dat biertje smaakt echt niet slechter in een duurzamer bekertje. Onze bezoekers reageren zonder uitzondering positief.”

GroenLinks wil middels een vierpuntenplan containerschepen veiliger maken en maatregelen treffen voor als het toch mis gaat. Zodat een nieuwe Waddenramp voorkomen kan worden.

Er moet strenger toezicht komen, vaarroutes moeten worden aangepast en in elke container moet een tracking device komen.  Experts hebben zich vandaag tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer uitgesproken voor onder meer deze maatregelen.

GroenLinks Kamerlid Suzanne Kröger: ‘Er vallen per jaar 10.000 containers in de zee. Dat aantal moet en kan naar beneden. Rampen zoals bij onze kwetsbare Wadden kunnen  we vaak voorkomen.’

Het actieplan van GroenLinks bevat vier aandachtspunten:

Er moet  strenger toezicht komen in havens op de belading van schepen. De capaciteit van de inspectie moet omhoog zodat goed gecontroleerd kan worden op het vastsjorren van de containers. De vaarroutes van zwaarbeladen schepen en schepen met gevaarlijke stoffen aan boord moeten verder weg van onze kwetsbare natuurgebieden lopen. Alle containers krijgen een tracking device . Als ze onverhoopt toch overboord slaan dan kunnen de containers snel getraceerd worden en gaat het opruimen van gevaarlijke stoffen of producten veel sneller. Vrachtbrieven waarin staat welke vracht containerschepen vervoeren moeten altijd beschikbaar zijn voor overheden. Bij de Waddenramp is de vrachtbrief niet openbaar waardoor het opruimen bemoeilijkt wordt.

Kröger: ‘Wij hebben deze hoorzitting georganiseerd om beter inzicht te krijgen in wat er verkeerd gaat. Nu moeten we ook luisteren naar de experts en stappen ondernemen.’