We kijken terug op een prachtige collegetour! Was je er niet bij? Lees het verslag!
Over 'Ik hou van je, buurvrouw!', de conflictbarometer en over je muurtje kijken
De ijzige vrieskou heeft de bezoekers aan de collegetour ‘Hoe veilig is Utrecht?’ er gelukkig niet van weerhouden om naar het UCK te komen, waar zo meteen hoogleraar Beatrice de Graaf, Utrechtse wijkagent Dwight van van de Vijver en partijleider Gert-Jan Segers bevraagd zullen worden op hun visie op veiligheid. De zaal stroomt vol, de klok slaat acht en gespreksleider Renze Klamer trapt af.
Niet alleen objectief
Met verve presenteert Renze zijn gasten achtereenvolgens aan het publiek: ‘terrorisme-expert’ (Beatrice), ‘wijkagent Kanaleneiland’ (Dwight) en ‘de grote CU-man’ (Gert-Jan). Hij wendt zich eerst tot De Graaf: ‘Het zijn spannende tijden! Of valt het allemaal wel mee? Moeten we niet zo zeuren?’ In reactie hierop vertelt Beatrice over de intentional homicide rate, en dat het aantal moorden sinds de jaren ’60 flink is afgenomen. ‘Maar dat is niet het hele verhaal. Veiligheid is niet alleen objectief, het is ook een gevoel!’ Mensen zijn bang voor zaken waar ze zelf niet de controle over hebben, bijvoorbeeld voor een terroristische aanslag, ook al is de kans daarop heel klein.
Nadert een Derde Wereldoorlog?
Beatrice betrekt nog meer statistieken bij haar verhaal: ‘Het blijkt dat ongeveer de helft van de jongeren van 18 t/m 25 jaar denkt dat een Derde Wereldoorlog binnen vijf jaar ophanden is.’ Renze test het even in de zaal, en hier blijken maar enkelingen zo’n oorlogsdreiging te voelen. ‘We zijn hier met positieve, hoopvolle mensen!’ De Graaf vertelt dan over de conflictbarometer die een Heidelbergs onderzoeksinstituut (‘Die stad heeft ons dus niet alleen de catechismus gebracht!’) jaarlijks uitbrengt bij haar verhaal, waaruit blijkt dat Nederland officieel maar met één land in conflict is: Rusland. ‘Ons land behoort tot de veiligste regio’s ter wereld!’
Sociaal én religieus
Via een omweg komt het gesprek dan op plaatselijk anti-terrorismebeleid. Dwight en Beatrice vertellen over het Amsterdamse beleid, waar louter wordt gekeken naar waar het sociaal ‘misgaat’, en niet naar religieuze aspecten. Maar, zo legt Dwight uit, juist ‘religieuze analfabeten’, die bijvoorbeeld nooit een Koran hebben gelezen maar wel zijn geradicaliseerd door (extremistische) filmpjes online, hebben een ‘goeie imam’ nodig, die ze als een soort gids uit kan leggen dat de Koran niet oproept tot geweld. De overheid moet juist op deze manier ingrijpen en samenwerken met de goede krachten in de samenleving. In Utrecht gebeurt dat bijvoorbeeld door het bondgenotenoverleg.
Veiligheidsinterpretatie
Gert-Jan gaat over het voorgaande met Dwight en Beatrice in discussie, want: mag de overheid wel in deze vorm een ‘geloofswaarheid propageren’ of opleggen? De Graaf maakt dan een duidelijk onderscheid: ‘Het gaat hier niet om een theologische interpretatie, de overheid legt geen geloofsrichting op, maar om een veiligheidsinterpretatie: ze werkt samen met imams die ‘veilig’ zijn en die jongeren helpen de-radicaliseren. Vanuit de zaal komt er dan terecht een vraag over rechts-extremisme, heeft Nederland daar ook veel mee te maken? Beatrice weet te vertellen dat er afgelopen jaar vier ‘witte’ terroristen zijn veroordeeld in ons land. Het vormt een mooie brug naar een aansluitend thema, het falen van de multiculturele samenleving in Nederland en de toenemende segregatie.
Over gesegregeerde muren heenkijken
Hoe kan de groeiende segregatie in ons land worden gestopt? En: heeft de overheid hier invloed op? Segers meent dat het woonbeleid cruciaal is, zorg ervoor dat er verschillende soorten woningen, van sociale huur tot vrije sector evenredig over een buurt verdeeld zijn. Toch ziet ook hij de grenzen van wat de overheid kan doen: “Zij kan niet zorgen dat buren elkaar in de armen vallen en snikken: ‘ik hou van je, buurvrouw!’ De overheid kan voorwaarden creëren, maar mensen moeten het zelf ‘doen’.” Toch gelooft Gert-Jan dat er een plek is waar over gesegregeerde muren moet én kan worden heen gekeken: de kerk. ‘Als het daar niet kan, waar dan wel?’
Gezamenlijk belang
Hier valt Dwight ‘m in bij: er moet een gemeenschappelijk belang zijn, dan kunnen die muren worden afgebroken. Hij noemt een voorbeeld: ‘Ik ben laatst met een PVV-politica gaan praten, dat was heel vreemd, links en rechts zo aan tafel, maar we hadden een gezamenlijk doel, namelijk: Nederland veiliger maken.’ Ook Beatrice illustreert dat gezamenlijk belang, dat heel zichtbaar wordt op de school van haar kinderen. Verschillende culturele achtergronden mengen zich, waardoor je over je eigen ‘muurtje’ heen leert kijken.
Herstel
Er is dan ruimte voor vragen en opmerkingen uit de zaal, en naar aanleiding daarvan benadrukken de sprekers dat het nooit alleen gaat om cijfers en statistieken, maar om de verhalen erachter, die zijn veel interessanter. Juist die verhalen bepalen ons gevoel van veiligheid. Een van de aanwezigen komt tot slot met een citaat van Bonhoeffer: ‘Geen vrede op de weg naar veiligheid’. Hoe denken de sprekers daarover? Gert-Jan is het hier in zekere zin mee eens, drugsdealers en mensenhandelaars moeten – desnoods met geweld – worden aangepakt. Dwight vult hierop aan: ‘Niet voor niets dragen mijn collega’s en ik een wapen met stopkogels.’ Toch is veiligheid niet het hoogste doel om naar te streven, zo besluit Segers: ‘Wat we uiteindelijk willen is herstel en gerechtigheid.’
Gebed bij beproeving
Onze lijsttrekker Maarten van Ooijen sluit dan de avond af, met een toepasselijk gebed:
Blijf bij ons Heer,
want het wordt al avond
en de dag neigt ten einde.
Blijf bij ons en bij heel Uw Kerk.
Blijf bij ons in de avond van de dag,
in de avond des levens
en in de avond van de wereld.
Blijf bij ons met Uw genade en goedheid,
met Uw Heilig Sacrament
en Uw troost en zegen.
Blijf bij ons, Heer, als de nacht
van de vijandige macht, de nacht
van de bittere dood ons overvalt.
Blijf bij ons, Heer, bij al Uw gelovigen,
in tijd en eeuwigheid.
Amen.
