Poliflw

Den Haag - Het was hard werken de voorbije dagen, maar hij is er: een noodwet om de stikstofproblematiek het hoofd te bieden. De PVV komt er mee en wil zo een half jaar rust creëren op het dossier dat Nederland nu al maanden in zijn greep houdt.

„Het hele land wordt gek gemaakt met gekkigheid rond stikstof en PFAS-problemen, waartegen het kabinet nu overhaast allerlei maatregelen wil invoeren”, zegt Wilders. „Met deze wet kunnen boeren boeren en bouwers bouwen, zonder dat de maximumsnelheid hoeft te worden verlaagd of andere pijnlijke maatregelen hoeven te worden genomen. En zo hoeft de premier niet nog meer verkiezingsbeloftes te breken.”

Wilders wil met de wet woningbouw, infrastructuur en de meeste landbouw tot projecten van ’dringend openbaar belang’ laten verklaren. Met de ’tijdelijke noodwet stikstof’ moeten de strenge stikstofregels voor deze projecten niet gelden. Tijdens het half jaar dat de noodwet van kracht is, kan het kabinet in relatieve rust naar een definitieve oplossing zoeken.

Erin is ook geregeld dat boerenbedrijven die daarvoor eerder een vergunning hebben gekregen ongebruikte bouwcapaciteit mogen overdragen aan andere bedrijven. Ook vergunningsaanvragen die nog niet zijn afgerond en door de problematiek stil liggen moeten met de noodwet van de PVV worden vlotgetrokken. Bouwprojecten voor megastallen komen overigens niet onder de noodwet te vallen.

Vuile grond

De PVV-leider voorziet ook een tijdelijke oplossing voor de PFAS-problemen, die het verplaatsen van vervuilde grond momenteel tegenhoudt. Hierdoor kan bouwgrond en specie voor projecten niet afgevoerd worden en dat belet de bouw. Als het aan de PVV ligt, wordt per regio een plek aangegeven waar deze grond naartoe mag worden verplaatst zodat de bouw kan doorwerken. Vervolgens kan de komende maanden naar een oplossing gezocht worden voor deze grond.

De PVV werd lang weggehoond toen ze opperde om met noodwetgeving te komen om de problemen rond stikstof en PFAS het hoofd te bieden. Maar CDA-fractieleider Pieter Heerma zei onlangs ook dat het kabinet voor december een oplossing moest vinden, anders zou hij ook voor noodwetgeving zijn. Wilders rekent dan ook op steun van het CDA.

Hard ingrijpen

Het kabinet zegt begin komende week met nieuwe maatregelen te komen rond stikstof, maar die beloven hard in te grijpen in de maximumsnelheid zonder dat aan is getoond dat daardoor de stikstofneerslag binnen de normen gaat vallen.

Wilders wijst erop dat het echt om een noodwet gaat, die vanzelf na een half jaar vervalt. De wet is volgens de PVV-voorman daarom levensvatbaar.

De PVV sprak de afgelopen week uitvoerig met het Bureau Wetgeving van de Tweede Kamer. Daarin werd de partij duidelijk dat het belangrijk is dat de wet een afgebakend tijdelijk karakter heeft, omdat de rechter er anders zonder meer een streep door zal zetten.

Lees het artikel op de website van de Telegraaf.

Door Henk Nijboer op 2 februari 2019 Delen  

Terwijl het woningtekort oploopt, bereiken woningprijzen recordhoogtes. Een gemiddelde woning kost nu 3 ton, voor nieuwbouw steeg de prijs vorig jaar met 14 procent naar 361 duizend euro. Voor modale inkomens is dit al lang niet meer op te brengen, laat staan voor starters. En het einde is nog niet in zicht. Ook voor huurders is de situatie allerbelabberdst. Wachtlijsten van meer dan tien jaar zijn eerder regel dan uitzondering en huren rijzen de pan uit. Het is geen uitzondering meer dat starters 40 tot 50 procent (!) van hun inkomen aan woonlasten kwijt zijn. Dat is onhoudbaar.

Een gemiddelde woning kost nu 3 ton, voor nieuwbouw steeg de prijs vorig jaar met 14 procent naar 361 duizend euro.

Wat zijn de oorzaken? Allereerst het tekort aan woningen. Dat is nu ongeveer 150 duizend en loopt naar schatting op tot ruim 200 duizend in 2020. Er moet dus meer worden gebouwd. Maar in plaats van woningbouw te stimuleren, laat dit kabinet de belastingen voor woningcorporaties oplopen  met een miljard euro. De bouw van betaalbare huurwoningen ligt hierdoor op de helft van het niveau van voor de crisis. Zo wordt de woningnood groter.

Maar in plaats van woningbouw te stimuleren, laat dit kabinet de belastingen voor woningcorporaties oplopen met een miljard euro.

Ook de markt schiet tekort. Normaal neemt het aanbod toe als de prijzen stijgen. Niet op de Nederlandse huizenmarkt. Terwijl je nu bijna drie keer zoveel moet betalen voor een huis als in de jaren negentig, is het aanbod gedaald. Tot de jaren negentig was het nog normaal dat er meer dan 100.000 woningen per jaar werden gebouwd, inmiddels schommelt dat aantal rond de 60.000. In Rotterdam, waar de prijzen nu het snelst stijgen, kwamen er tussen eind 2014 en eind 2017 welgeteld vier (!) woningen bij. Het aanbod in Nederland reageert – op Zwitserland na – het slechtste op de prijs van alle OESO-landen.

Hoe is dit mogelijk? Het grote probleem is dat het Rijk sinds de jaren negentig de regie uit handen heeft gegeven. De woningbouw werd aan de markt gelaten, maar de markt heeft belang bij woningtekorten. Schaarste drijft de prijzen en de winsten op. Omdat een hogere verkooprijs leidt tot meer opbrengst hebben bouwpartijen bij stijgende prijzen zelfs belang bij uitstel en vertraging. Immers: hoe langer de bouw duurt, hoe hoger de opbrengst die ze kunnen verdelen.

De woningbouw werd aan de markt gelaten, maar de markt heeft belang bij woningtekorten.

Met een beroep op ‘zelfrealisatie’ – wie de grond heeft, mag bouwen – kunnen marktpartijen de bouw eindeloos uitstellen. Gemeenten hebben geen instrument om in te grijpen. De keuze voor hen is tussen brakke grond in de stad of afkopen. Dit maakt bouwen duur en gaat ten koste van het aantal te bouwen woningen en investeringen in de kwaliteit van een nieuwe woonwijk. 

Maar het wordt nog gekker: speculanten hebben recht op ‘planschade’ als zij door wijziging van plannen van de gemeenten schade ondervinden. Neemt de waarde van de grond door wijziging van de plannen van de gemeente toe, dan zijn alle baten voor de speculant. Met andere woorden: Het verlies kan bij de gemeente worden geclaimd, maar de winst houdt men zelf. Private rijkdom, publieke armoede.

Het verlies kan bij de gemeente worden geclaimd, maar de winst houdt men zelf. Private rijkdom, publieke armoede.

Speculanten grijpen dus hun kans. Steeds meer bouwrijpe grond wordt opgekocht. Niet om betaalbare woningen op te bouwen, maar om te speculeren op verdere grondprijsstijgingen. Bouwbedrijf VolkerWessels heeft samen met vastgoedbelegger AmVest tweehonderdduizend vierkante meter grond aan het IJ in Amsterdam-Noord gekocht. Op ruim 150 andere locaties in Nederland is landbouwgrond door speculanten versnipperd. Met maar één doel: winst maken door een wijziging van het bestemmingsplan.

Het huidige systeem waarbij privaat grondeigendom via planschade en het zelfrealisatiebeginsel zorgt dat de winst voor de speculant is en het verlies voor de gemeenschap moet op de schop. Bouwrechten moeten daarom worden gekoppeld aan ‘bouwplichten’. De provincies Overijssel en Gelderland pleitten daar al voor.

Bouwrechten moeten daarom worden gekoppeld aan ‘bouwplichten’.

Gemeenten leggen grondeigenaren zo’n bouwplicht op. Daarin wordt opgenomen hoeveel woningen er moeten worden gebouwd, wat de vereiste kwaliteit en het eindtijdstip van de oplevering is en hoe de buurt wordt betrokken. Grondeigenaren die niet overgaan tot bouw in de hoop van verdere prijsstijgingen kunnen hun grond verliezen. Onteigening dus. Verder moeten planbaten die het gevolg zijn van een bestemmingsplanwijziging door overheden worden afgeroomd.  

Grondeigenaren die niet overgaan tot bouw in de hoop van verdere prijsstijgingen kunnen hun grond verliezen.

Alleen als de overheid weer de regie neemt en volkshuisvestingsbeleid voert, krijgt iedereen weer een dak boven het hoofd. Wonen is een grondrecht, dat laat je niet aan de markt.

Opiniestuk verschenen in Trouw, door Henk Nijboer en Matthijs van Neerbos

Tweede Kamerlid