Manifest voor solidariteit en bestaanszekerheid
Iedereen moet kunnen voorzien in zijn levensonderhoud. In het kopen van eten, een betaalbare woning, het krijgen van goede zorg en onderwijs. Helaas hebben te veel mensen deze bestaanszekerheid nu niet. Om dit onrecht aan te pakken moeten er radicaal dingen veranderen. Waarbij niet individueel belang en winstbejag, maar maatschappelijk belang en solidariteit voorop staan. Waarbij welvaart eerlijker wordt verdeeld. Waarbij voorzieningen die voor bestaanszekerheid van belang zijn, zoals betaalbaar wonen, zorg, openbaar vervoer en energie in publieke handen zijn. Zonder winstoogmerk en concurrentie.
Onderteken het manifest!
Bestaanszekerheid onder druk
Nederland is in de afgelopen decennia ingrijpend veranderd. De ongelijkheid neemt toe en voor grote groepen is vooruitgang uit zicht. Het besteedbaar inkomen van huishoudens stijgt al bijna veertig jaar nauwelijks. Hoewel wonen, zorg, onderwijs en energie in theorie een grondrecht zijn, blijken ze in praktijk steeds meer een privilege. Bestaanszekerheid voor veel mensen in onze samenleving is of komt daardoor in het geding.
De cijfers liegen er dan ook niet om: ongeveer 825.000 mensen in ons land leven onder de armoedegrens, waarvan 200.000 kinderen. Het Centraal Planbureau waarschuwde dat dit aantal volgend jaar naar 1 miljoen kan stijgen. Een groot deel van de mensen in armoede is aan te merken als ‘werkende arme’. 220.000 mensen met één of meerdere banen leven onder de armoedegrens. Daarnaast zijn er naar schatting zo’n 600.000 huishoudens met problematische schulden en 800.000 huishoudens met risicovolle schulden, hebben ongeveer 135.000 huurders een betalingsachterstand en mijdt 1 op de 5 mensen geregeld medische zorg uit angst voor rekeningen of aanspreken van het eigen risico. Ondertussen kunnen voedselbanken de vraag niet meer aan. En dan hebben we het nog niet eens gehad over het stijgende aantal dak- en thuislozen (100.000), of het aantal mensen (veelal jongeren) dat zich zorgen maakt over hun financiële toekomst. We staan voor een grote uitdaging.
Tweedeling groeit
Niet alleen groeide het aantal mensen in armoede fors, ook het aantal miljonairs steeg de afgelopen decennia. Ons land kent inmiddels steeds meer ‘superrijken’.
De bedrijfswinsten namen enorm toe, met recordwinsten voor Nederlandse bedrijven in het afgelopen jaar. Werkende mensen creëren deze winst, maar zien daar niets van terug. De winst werd exclusief uitgekeerd aan de aandeelhouders terwijl het besteedbaar inkomen voor de grote meerderheid van onze inwoners sinds 1977 nauwelijks is gestegen.
Die tweedeling vertaalt zich in vrijwel alle aspecten van het leven. Mensen met een lager inkomen leven gemiddeld minder lang en hebben minder gezonde levensjaren. Kinderen van mensen met een praktische opleiding hebben minder kans om zelf op te klimmen qua opleidingsniveau. Segregatie op basis van inkomen is aan de orde van de dag. Ook in deelname aan het politiek proces.
Een bewust politiek project
De toegenomen bestaansonzekerheid en tweedeling zijn geen natuurverschijnsel, ze zijn het gevolg van een bewust politiek project. In Nederland vond dit politiek project vooral plaats onder leiding van de Paarse kabinetten, de kabinetten Balkende en 13 jaar Rutte. In sneltreinvaart werden de belastingen op topinkomens, grote vermogens en hoge winsten verlaagd. De publieke sector werd geprivatiseerd en uitgekleed. De markt was het antwoord op alles. Onder de valse belofte dat het goedkoper of efficiënter zou worden werden belangrijke publieke taken weggehaald bij de overheid en overgedragen aan de markt. Het logische gevolg is dat maatschappelijk belang ondergeschikt werd aan het economische belang.
Afbraak van voorzieningen
Van het openbaar vervoer, de energie, de zorg, tot onze woningbouwverenigingen, alles werd verkocht en aan de markt overgelaten of er werden ‘marktprikkels’ als concurrentie en winstbejag ingevoerd. Er werden tal van verhullende woorden voor gebruikt: op afstand zetten, privatiseren, outsourcen, marktwerking invoeren. Maar het was bewuste afbraak van de publieke sector die van ons allemaal was. Onze energie geprivatiseerd en verpatst. Onze volkshuisvesting is afgebroken en verkrot. Ons openbaar vervoer verzelfstandigd en ontspoord.
De winsten die we als samenleving maken, met onze grondstoffen, onze kennis en onze arbeid, kwamen terecht bij de bedrijven en in het verlengde daarvan de aandeelhouders en bestuursvoorzitters. Bij hen die het toch al goed hadden. Maar de risico’s kwamen voor rekening van de samenleving, iets dat we bij iedere crisis opnieuw zagen gebeuren.
Gevolgen voor de samenleving
De gevolgen van deze politiek zijn groot. Het heeft geleid tot een geërodeerde overheid. Een overheid die steeds minder kan. Met de afbraak van de publieke sector werd ook de organisatiekracht, de kennis en de uitvoeringsmogelijkheden van de overheid afgebroken. Het vertrouwen in de overheid en andere collectieve instituties werd totaal afgebroken.
Als een terugtrekkende overheid mensen decennialang vertelt dat hun succes hun eigen verdienste is en hun pech hun eigen schuld, dat zij als individu hun zaakjes maar op orde moeten hebben, dan gaan mensen zich individualistischer gedragen. Dan wordt de solidariteit uitgehold. En als één van de belangrijkste machtsmiddelen van het volk -deelname aan het democratisch proces- steeds minder waard wordt, omdat de politiek en de overheid steeds minder over wezenlijke zaken gaan, dan gaan mensen zich afkeren van elkaar en vooral van de politiek.
Door het onderschikt maken van het maatschappelijk belang aan het economische belang heeft de verzorgingsstaat plaatsgemaakt voor de wantrouwende en bestraffende overheid. Dit zien we onder andere terug bij de aardbevingsellende in Groningen en het toeslagenschandaal.
Van afbraak naar opbouw
Om de bestaanszekerheid te bevorderen en de ongelijkheid te bestrijden is er meer nodig dan een paar simpele lapmiddelen. Dan volstaat het niet om het minimumloon iets te verhogen, of de prijzen iets te drukken. Dan is een andere politiek nodig. Na jaren van afbraak moeten we weer collectieve voorzieningen opbouwen: goede zorg, goed OV, goede energievoorzieningen en een goede oudedagsvoorziening. Zodat we niet alleen weer zeggenschap krijgen, maar ook meedelen in de winst. Bestaanszekerheid is de winst van eerlijk delen.
Één tegen tweedeling
Echte verandering dwingen we alleen af als we mensen in beweging krijgen. Als het lukt om moedeloosheid om te zetten in moed. Als we woede omzetten in actie. Elke kleine verandering die wij afdwingen samen met mensen, kan hernieuwd geloof geven in een andere toekomst.
We nodigen iedereen uit om samen met ons te bouwen aan een nieuwe sociale beweging. Om samen met ons de strijd aan te gaan. Wij zijn ervan overtuigd dat ook nu en voor de toekomst een ander land mogelijk is. Een land waarin we één tegen tweedeling zijn, voor solidariteit en bestaanszekerheid.
Onderteken het manifest!
Met dit manifest pleiten wij er daarom voor dat:
Ieder mens moet kunnen voorzien in zijn of haar levensonderhoud. Daarom verhogen we het minimumloon direct naar 16 euro per uur. Ook de daaraan gekoppelde uitkeringen zoals AOW, Wajong, WIA, en het sociaal minimum (bijstand) stijgen mee. Zo zorgen we ervoor dat iedereen in zijn of haar levensonderhoud kan voorzien. We voeren een miljonairsbelasting in en verhogen de winstbelasting voor grote bedrijven.
Ieder mens heeft recht op een betaalbaar huis. We verlagen de huren, verbieden de verkoop van sociale huurwoningen en om huurders minder afhankelijk van de markt te maken stellen we voor alle soorten woningen een maximum huurprijs in. Zo komen er meer betaalbare huizen voor mensen om in te wonen in plaats van voor huisjesmelkers of speculanten om rijk mee te worden.
Ieder mens heeft recht op goede zorg. De zorg is geen markt. Daarom richten we een Nationaal ZorgFonds zonder eigen risico op. Tandzorg, fysio en ggz komen weer in het basispakket. Dit maakt de wildgroei aan polissen, verzekeraars en bureaucratie overbodig. We pakken de winsten van farmaceuten en ‘zorgondernemers’ keihard aan.
Ieder mens heeft recht op schone energie. We verlagen de kosten voor mensen door de energiebelasting voor huishoudens te verlagen en die van grootverbruikers te verhogen. Dit doen we ook met een nieuw prijsplafond, zonder subsidies aan energiebedrijven. Om directe zeggenschap te krijgen over de prijs, verduurzaming en levering , nationaliseren we onze energie.
Ieder mens heeft recht op voldoende voedsel. We verlagen de btw op voedingsmiddelen zodat de boodschappen voor mensen betaalbaarder worden. Dit doen we ook door afspraken met supermarkten te maken om zo de prijzen van essentiële boodschappen te verlagen, zoals dit in andere landen gebeurt. Houden supermarkten zich niet aan de afspraken, dan voeren we een extra winstbelasting in.
Initiatiefnemers:
Lilian Marijnissen (fractievoorzitter SP) Gerwin van der Sloot (medewerker distributiecentrum) Aiden Middendorp (verpleegkundige ouderenzorg) Chantal Manders (huurder) Jeremy van den Berg (kassamedewerker) Nadia Mijnals (huurder) Marije Lander (actievoerder behoud ziekenhuizen) Martine Nijkamp (thuiszorgmedewerker) Daniëlla de Leeuw (student) Lisanne Zandvliet-Oldenkamp (docent) Azza Heles (huurder) Kristie Rongen (gedupeerde ouder toeslagenschandaal)
Onderteken het manifest!