Poliflw

Door Carla Dik-Faber op 24 april 2020 om 15:01

Zorg voor de schepping: stevige stap in de goede richting

Vorig jaar hebben twee rechterlijke uitspraken ons met de neus op de feiten gedrukt: we moeten beter voor de schepping zorgen. De hoeveelheid stikstof die we uitstoten is vernietigend voor de natuur in ons land. De hoeveelheid CO2 die we de lucht in blazen draagt bij aan een zorgwekkende verandering van het klimaat.

Vandaag zet dit kabinet een stevige stap in de goede richting om aan beide problemen iets te doen. Dat is goed nieuws. En stiekem ben ik ook best wel trots op onze eigen minister van landbouw en natuur, Carola Schouten, die een flinke klus had aan het stikstofprobleem, maar vandaag met een pakket komt waarmee we voorlopig verder kunnen.

In deze blog wil ik zowel over stikstof als over CO2 kort schetsen wat het probleem is en wat het kabinet vandaag aan plannen presenteert om hier iets aan te doen.

Stikstof

Tot voor kort had je er waarschijnlijk nog nooit van gehoord, maar het gaat hier over de ‘PAS’, de ‘Programmatische Aanpak Stikstof’. Dat is een systeem dat ooit door de politiek bedacht is om te kunnen voldoen aan de richtlijnen die er zijn gesteld aan de stikstofuitstoot: aan de ene kant ruimte voor economische groei, aan de andere kant natuurherstel. Je raadt het al: dat heeft dus nooit gewerkt. De hoeveelheid stikstof in de natuur is alleen maar toegenomen en heeft de Nederlandse natuurgebieden naar de rand van de afgrond geduwd. De rechter heeft daar een streep getrokken: we moeten als land nu écht gaan voldoen aan de stikstofrichtlijnen.

Omdat veel van onze natuurgebieden in zo’n slechte staat verkeren, betekent dit in praktijk dat de uitstoot van stikstof in ons land fors naar beneden moet en de natuur hersteld moet worden, voordat we weer huizen kunnen bouwen of (spoor)wegen kunnen aanleggen. Dat vraagt om een nieuwe balans, dat vraagt om keuzes. Niet meer 130 op de snelweg. Een andere manier van landbouw bedrijven.

- De industrie wordt verplicht gebruik te maken van de ‘best beschikbare technieken’, dat wil zeggen: de meest zuinige en duurzame installaties. We gaan afspraken maken met de piekbelasters, de bedrijven die extra veel uitstoten. Dat kost geld, maar dat is echt nodig, zowel voor stikstof, als voor andere broeikasgassen.

- We stappen over op duurzamere voertuigen met minder uitstoot. Er komen subsidies voor nieuwe en tweedehands elektrische auto’s, juist ook voor auto’s in het ‘middensegment’, zodat elektrisch rijden voor meer mensen een mogelijkheid wordt, niet alleen voor mensen met veel geld.

- Voor woningen geldt dat er vooral in de bouwfase uitstoot van stikstof is. Daarom wordt in de bouw met pilots onderzocht of er steeds meer werktuigen zonder uitstoot gebruikt kunnen worden.

- Nederland wordt ‘natuurinclusiever’: door meer natuur aan te leggen en te vermengen met landbouw en woningbouw, komt er meer ruimte voor wat we ‘soortenrijkdom’ noemen: meer verschillende soorten planten en dieren. Kwetsbare natuurgebieden worden op die manier sterker en weerbaarder.

- Een vitale landbouw is onmisbaar voor ons platteland en onze voedselvoorziening. We beschermen de landbouw tegen ‘uitverkoop’ door hier met provincies heldere afspraken over te maken. Deze uitverkoop dreigt als grote bedrijven veel boerderijen – en daarmee stikstofruimte – op gaan kopen. We willen niet dat dat gebeurt. Daarom komen er heldere spelregels. En we houden goed de vinger aan de pols.

- Iedere sector, zeker ook de luchtvaart, moet bijdragen aan de vermindering van stikstofuitstoot. Hier worden nog aanvullende plannen voor gemaakt.

- De natuur wordt hersteld door grond waar te veel stikstof in zit af te plaggen. Ook wordt de natuur versterkt: door aankoop van gronden worden natuurgebieden aan elkaar geregen in een landelijk natuurnetwerk.

- Er wordt flink geïnvesteerd in het sterker maken van de natuur. Uiteindelijk komt dat neer op zo’n 300 miljoen euro per jaar.

- Het tegengaan van te veel stikstof in de natuur is iets van de lange adem. Daarom worden er wettelijk streefdoelen vastgelegd voor het terugdringen van de stikstofuitstoot.

Met het pakket aan maatregelen dat vandaag wordt gepresenteerd zetten we een belangrijke stap in het behoud van onze natuur. Tegelijkertijd zorgt het ervoor dat we kunnen blijven werken aan andere belangrijke opgaven die er in ons land liggen, zoals de bouw van voldoende woningen, en bouwen we aan een toekomstgerichte en toekomstbestendige landbouw. Om dat mogelijk te maken trekt het kabinet ook serieus geld uit: in totaal zo’n 5 miljard euro.

CO2

Ook hiervoor geldt dat je vast al eens op het nieuws hebt gehoord over de uitspraak van de rechter in de zaak ‘Urgenda’. Daarover is veel gezegd en geschreven, maar kort gezegd komt het hierop neer dat de Nederlandse overheid voor het eind van dit jaar de uitstoot van broeikasgassen (met name CO2) met minimaal 25% moet verminderen ten opzichte van 1990. Omdat we een enorme achterstand hebben (we zitten inmiddels bijna halverwege 2020 waarin we de achterstand van de afgelopen 30 jaar moeten goedmaken), ligt er ook daarvoor een flink maatregelenpakket. Daarbij gaat het over:

- Het terugbrengen van energieopwekking uit kolencentrales. Kolencentrales gaan veel minder energie opwekken en dus minder kolen verbranden of gaan zelfs helemaal dicht. Dit maakt een enorm verschil in de hoeveelheid CO2 die we uitstoten.

- Er komt 2 miljard euro extra ter beschikking voor subsidie voor duurzame energieprojecten.

- Mensen moeten makkelijker en goedkoper aan de slag kunnen met de verduurzaming van hun huis. Zo komt er bijvoorbeeld een retourpremie van minimaal 35 euro op koel- en vrieskasten, maar het gaat ook om het mogelijk maken van investeringen in energiebesparing door het midden- en kleinbedrijf en Verenigingen van Eigenaren (VvE’s). Ook huurwoningen en maatschappelijk vastgoed (scholen, buurthuizen, ziekenhuizen en dergelijke) worden sneller verduurzaamd.

- Woningcorporaties die extra investeren in de verduurzaming van hun woningen krijgen een korting op de verhuurderheffing (een verplichte afdracht van woningcorporaties aan de overheid).

- Er komt extra geld voor subsidie voor de glastuinbouw om te verduurzamen. De impact van de coronacrisis is voor deze sector groot, en deze subsidie kan tuinders een stap verder helpen in het toekomstbestendig maken van hun bedrijf.

- Er wordt verder gewerkt aan concrete maatregelen die de industrie helpen verduurzamen.

Met de maatregelen die vandaag worden gepresenteerd zetten we opnieuw een stap in de goede richting als het gaat om rentmeesterschap en zorg voor de schepping. En zoals je ziet, nemen we daarbij allemaal onze verantwoordelijkheid: van huizenbezitter tot boer, van autorijder tot luchtvaartmaatschappij, van industrie tot woningcorporatie.

De tijd waarin we vandaag de dag leven is voor veel mensen ongekend zwaar. Eerste prioriteit is nu de bestrijding van een verschrikkelijk virus en het op poten houden van onze maatschappij. Maar ik ben blij dat we nu al nadenken over hoe we willen dat we die maatschappij en onze economie straks weer opbouwen: sterker, weerbaarder en duurzamer. Door nu effectieve maatregelen te treffen, hebben we straks meer ruimte om dat ook daadwerkelijk te doen.

Door Carla Dik-Faber op 16 april 2020 om 17:28

Hoe goedwillende boeren bedreigd worden

Oktober 2019, ineens kan niemand meer om hen heen. Protesten, lange slierten tractors op de snelweg, publieksvriendelijke acties en de hashtag #trotsopdeboer hebben de boeren van de periferie naar het centrum van de aandacht gebracht.

En terecht. Jarenlang zet de ChristenUnie zich al in voor verbinding tussen ‘boer en burger’. Voor bewustwording over waar ons voedsel vandaan komt. Voor een eerlijke prijs voor voedsel. Voor perspectief voor de mensen die dagelijks hard werken voor dat voedsel. Af en toe lukte dat en behaalden we mooie resultaten voor de boeren.

Maar het effect van een sector die zich zó verenigd opstelde, zó zichtbaar was, dat was nog nooit gelukt. Met grote steun van het publiek: ineens was die brug tussen boer en burger er. Ik vond het mooi om te zien.

Omslag

Het protest was er evenwel niet zomaar: de overheid heeft de sector jarenlang overladen met allerlei regels en zo gedwongen om maximaal te produceren tegen een beloning die daarmee in geen verhouding staat.

Nu steeds meer duidelijk is wat de desastreuze gevolgen van dat beleid zijn voor boeren zelf, de natuur en de leefomgeving van ons allemaal, wil de overheid de andere kant op. Minder intensief, meer in balans met de natuur, minder uitstoot.

Dat het bij boeren in het verkeerde keelgat schiet dat zij eerst ondergewaardeerd worden en vervolgens te horen krijgen dat ze het niet goed doen, is begrijpelijk. Laten we wel wezen: de overheid zélf heeft aangestuurd op een systeem dat nu (terecht) failliet wordt verklaard.

Ja, het oude beleid heeft gefaald, er moet nieuw, toekomstbestendig beleid komen voor de landbouw. Maar die omslag kunnen we dus alleen maken mét de boeren. De overheid moet boeren helpen, verleiden, faciliteren om mee te doen. Wie wil stoppen, moet een faire prijs krijgen voor de boerderij. Boeren zitten niet te wachten op een nieuw dictaat vanuit Den Haag, maar willen wél samen werken aan een nieuw, toekomstbestendig perspectief, voor henzelf en voor de landbouw. En dat is ook wat Carola Schouten, onze eigen landbouwminister, doet.

Pasen 2020: Judassen

Inmiddels is het april 2020. Pasen. In appgroepen van boeren circuleert een brief. Afzender is Farmers Defence Force, een club militante boeren die zich graag bedient van oorlogsretoriek. FDF komt opnieuw met een statement, zoals ze eerder met een statement in de media kwam door een wanstaltige vergelijking met de holocaust. De brief die nu circuleert is gericht aan de boeren zelf.

De boodschap aan die boeren is even helder als verwerpelijk. Boeren die hun bedrijf willen verkopen zijn verraders. Die ‘Judassen’ (in de woorden van FDF), zijn de grootste bedreiging voor de landbouwsector en moeten ‘uit de gelederen verwijderd worden’. Dat gaat niet zomaar, want FDF ‘verwacht nog wel wat problemen met Judassen en zwakke schakels’, maar ‘daar zullen we dan te zijner tijd mee af moeten rekenen’.

Contrast

Het contrast met oktober 2019 kan niet groter. Gezamenlijkheid is onmin geworden. Positiviteit is omgeslagen in intimidatie. Mijn #trotsopdeboer is onverminderd groot, maar heeft gezelschap gekregen van #woedeopFDF. De dreigbrief van FDF is daarbij de druppel.

Natuurlijk, FDF ging vervolgens door het stof. En ook dat kennen we: nadat er gedoe uitbreekt, hadden ze het toch niet zo bedoeld…

Wat mij betreft is het tijd om de schapen van de bokken te scheiden. Om te kiezen tussen welwillendheid en kwaadwillendheid. Tussen nieuw perspectief en ‘achteruitboeren’. Tussen samen optrekken en tweespalt. Tussen werken aan een toekomstbestendige landbouw en het uiten van bedreigingen.

Dat uitgerekend een club die zich presenteert als ‘belangenbehartiger van de boer’ zich tégen die boer keert, is dieptriest. Ik weet dat de welwillende boeren in de meerderheid zijn. Ik heb er de afgelopen jaren velen bezocht, ik heb ze ontmoet aan talloze keukentafels. Dat ik hier hun namen niet kan noemen, is ronduit bizar. Des te belangrijker is het dat deze boeren een stem krijgen.

De omslag naar een toekomstbestendige landbouw gaat er komen. Mét de boeren. Farmers Defence Force zal in de tussentijd vast weer van zich laat horen. Het zij zo. FDF heeft zichzelf gediskwalificeerd. De boer heeft de toekomst.

Door Gert-Jan Segers op 27 maart 2020 om 14:49

Het zijn ongekende en zware tijden. De verhalen van mensen die alleen en zonder hun geliefden op de Intensive Care liggen met de angst om alleen te moeten sterven, grijpen me enorm aan. De eenzaamheid van zoveel mensen in onder meer verpleeghuizen is zo ontzettend verdrietig. En ik hoor van veel kanten hoezeer mensen zich zorgen maken om hun gezondheid, hun geliefden, hun inkomen. Meer dan ooit weten we hoe kwetsbaar we eigenlijk zijn..

En toch. Meer dan ooit ben ik ook diep onder de indruk van de toewijding waarmee mensen in de zorg hun naaste dienen. Meer dan ooit is er een hartverwarmende saamhorigheid en naastenliefde in onze samenleving. Meer dan ooit ervaar ik een eenheid onder christenen, kerken en christelijke organisaties.

Toen we voelden dat we ons in deze crisis allereerst tot God moesten richten, leidde dat zomaar tot een indrukwekkende Dag van Nationaal Gebed. Als de Paus ons aanmoedigt om gezamenlijk het Onze vader te bidden, dan doen we dat. Als de PKN, gereformeerde en evangelische kerken, de EO, 4e Musketier, Present, Leger des Heils en heel veel andere organisaties waaronder ook wij als ChristenUnie de handen ineen slaan en www.nietalleen.nl starten, dan stromen de honderden lokale initiatieven en duizenden euro’s binnen waarmee ons geloof handen en voeten krijgt. Hartverwarmend!

Ook als ChristenUnie doen we wat we moeten en wat we kunnen. Lokale bestuurders gaan voorop in het dienen van hun stad, hun dorp, hun gemeenschap. Carola Schouten maakt deel uit van het crisisteam van het kabinet en steunt de tuinders, boeren en vissers. Arie Slob helpt scholen om ervoor te zorgen dat er juist ook nu onderwijs aan onze jongeren wordt gegeven en het is indrukwekkend hoe dat wordt opgepakt. Paul Blokhuis zorgt ervoor dat ook kwetsbare mensen in de GGZ worden geholpen en dak- en thuislozen nu niet in de steek worden gelaten. En als kabinet, kamer en dus ook als fractie doen we alles wat we kunnen om er nu voor te zorgen dat mensen zo gezond mogelijk blijven en dat gezinnen hun inkomen behouden.

Ooit zei Mordechai tegen koningin Esther dat het ‘misschien voor een tijd als deze is’ dat zij op haar positie was gekomen. Misschien geldt dat ook wel voor ons. Dat het ‘voor een tijd als deze is’ dat wij als leden van de ChristenUnie ook op plaatsen van invloed en verantwoordelijkheid zijn geplaatst. Op hoop van zegen..

Op de laatste pagina’s van de bijbel staat de laatste belofte van Jezus. Hij zegt daar tegen Johannes: ‘Ik ben de blinkende Morgenster’. Die ster verschijnt als de nacht op zijn donkerst is, als een aankondiging van de dag die gaat komen. Het is nu donker. We zitten in een crisis. Maar ik zie mensen en hulpinitiatieven die licht geven in een donkere tijd.

Bovenal hebben we de belofte van Jezus dat Hij erbij is, ons nooit in de steek laat en dat Hij de Morgenster is. Hij kondigt een nieuwe dag aan waarop het niet langer donker is. Ziekte en angst hebben niet het laatste woord. Ik hoop dat ook jullie daar moed uit putten.

Dank voor jullie gebeden voor deze wereld, ons land, voor bestuurders, voor mensen in de zorg, voor iedereen die het nodig heeft en ook voor jullie gebeden voor ons!

Houd je aan de voorschriften en zorg goed voor elkaar!

Later die dag heb ik op verzoek van minister Grapperhaus en samen met collega Kees van der Staaij telefonisch overlegd met vertegenwoordigers van kerken over hun rol in deze crisis en hun aanbod om te helpen waar nodig en hun gebouwen beschikbaar te stellen.

Ondertussen zaten partijgenoten Carola Schouten en Arie Slob met andere leden van het kabinet en experts in crisisoverleg, wat leidde tot sluiting van scholen en de horeca. Een zondag zoals we die als land, en ook ikzelf, nooit eerder hebben gehad.

Een voortwoekerend virus heeft hele delen van de wereld lam gelegd en ons tot een ander leven gedwongen. Voor zover we de illusie hadden meesters te zijn van ons eigen leven, dan zijn we daar hopelijk van genezen.

Het Coronavirus is sterker dan onze afweer en dan de vaccins die we tot nu toe hebben. Het veegt onze totaal volgeplempte agenda’s halfleeg. Het laat ons zien hoe afhankelijk we zijn van elkaar. We zijn afhankelijk van het eten van boeren, van het werk van werkgevers, van opdrachten van klanten, van inkomen, van kundig en toegewijd zorgpersoneel, van leerkrachten, van elkaar.

Opeens merk je hoe kwetsbaar we zijn. Hoe vaak je op normale dagen de hand van een ander schudt. En hoe afhankelijk we zijn van een ingenieus sociaal en economisch systeem dat we niet langer als vanzelfsprekend kunnen beschouwen. Overigens blijkt opeens ook dat voor sommige mensen wiet en toiletpapier tot hun eerste levensbehoeften behoren. Een crisis haalt niet bij iedereen het beste naar boven. En natuurlijk koester ik zelf mijn tijdelijke politieke overwinningen met de sluiting van coffeeshops en bordelen. Maar daarna moeten we vooral om ons heen kijken en zien dat we elkaar nog hebben. En dat we op elkaar zijn aangewezen.

Mijn eigen moeder bevindt zich in een bij dit niets ontziende virus kwetsbare groep. Met haar honderdduizenden anderen. Dat doet het appel op ons om allereerst naar hen om te zien. In Italië is het soms zo dramatisch dat een oudere alleen moet sterven, omdat iedereen uit angst voor besmetting op afstand blijft. Ik hoop en bid dat dat hier niet zal gebeuren en dat als het virus verder toeslaat we de moed hebben om dan toch naast een stervende te gaan zitten. Als een kleine navolging van pater Damiaan die in de 19e eeuw op een eiland in de Grote Oceaan zich inzette voor leprozen. Niemand mag in de steek gelaten worden, zeker niet in het stervensuur.

Als ook iets is toegenomen, dan is het wel mijn diepe respect en enorme waardering voor mensen die in de zorg aan het front staan. Met risico’s voor de eigen gezondheid wordt nu in ziekenhuizen met grote toewijding zorg verleent aan mensen die soms dood- en doodziek zijn.

Het mooie van deze beproeving is ook dat veel mensen opstaan en van alle kanten hulp wordt geboden. Studenten bieden zich aan om vrijwilliger te worden in ziekenhuizen en bij kinderopvang. Kerken en christelijke organisaties zijn hard aan het werk om ervoor te zorgen mensen die willen helpen en mensen die hulp nodig hebben elkaar kunnen vinden. Op Twitter waar we anders elkaar hele dagen verbaal te lijf gaan, bieden mensen die nu tijd over hebben zich aan om in te springen waar ze mensen tekortkomen.

Politiek is er opeens een bereidheid om de kleine meningsverschillen, waarover we anders hele dagen kibbelen, opzij te schuiven en samen te werken in een nationale bestrijding van deze crisis. De tweets van politici die het kabinet tot van alles oproepen beschouw ik maar als onbeholpen pogingen daarbij.

En woensdag is er een Dag van Nationaal Gebed waar iedereen aan mee kan doen. Zie ook: https://portal.eo.nl/zondag/nationaal-gebedDat is een mooi moment om onze zorgen bij God te brengen, want wat er ook gebeurt, Hij is erbij. En het is een mooi moment om te bidden voor geliefden en voor iedereen die nu onze steun nodig heeft.

Ons leven valt even stil om vervolgens het leven weer te herontdekken. In een hectisch en jachtig leven waarin we elkaar vaak kwijt zijn, zien we elkaar nu weer en merken we dat we elkaar heel hard nodig hebben.

(Deze column verschijnt morgen ook in het Nederlands Dagblad)

Door Carola Schouten op 11 maart 2020 om 12:20

Vandaag is het biddag voor gewas en arbeid. Biddag is voor mij een moment om stil te staan bij het feit dat wij niet alle touwtjes zelf in handen kunnen hebben. Boeren zaaien hun gewassen in, lammetjes staan op het punt om geboren te worden, de magnolia loopt al uit en bomen worden groen. Welk aandeel hebben wij daarin gehad? Het maakt mij klein en ik verwonder mij dan en denk: What a Wonderful World!

In verwondering kan ik genieten van de afwisselingen in seizoenen, de diversiteit van onze natuur en het voorjaar dat zich op allerlei manieren in de natuur aandient. Woorden uit Psalm 104 komen dan in mij naar boven: ‘Heer, wat hebt u veel gemaakt, en wat is alles prachtig. Overal op de aarde is het te zien.’

Juist die veelheid aan dingen die overal op aarde is te zien in de biodiversiteit zie ik steeds meer onder druk komen te staan. Die afbreuk doet pijn. Als minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit voel ik mij verantwoordelijk. Afbreuk aan de heelheid mag in mijn ogen niet verlammen. We kunnen zorgdragen en herstellen waar we invloed op hebben.

Het is mijn gebed dat we ons verwonderen over deze wondermooie wereld. Dat we genieten van de grote verscheidenheid die de Schepper in de natuur heeft aangebracht. Dat we oog hebben voor de heelheid die onder druk is komen te staan en dat we ons daartegen keren. Laten we op deze biddag voor gewas en arbeid bidden om moed om te veranderen wat we kunnen veranderen. En waar we in dit nieuwe seizoen geen invloed op hebben, laat dat ons in afhankelijkheid brengen bij de Schepper.

Door Webredactie op 14 februari 2020 om 15:45

Investeren in waardevolle regio’s: 180 miljoen euro voor Regio Deals

Een sterke en veerkrachtige samenleving begint in de regio: de plek waar we wonen, werken en onze vrije tijd doorbrengen. Het kabinet zet dan ook in op nauwe samenwerking met de regio’s. Vandaag heeft de ministerraad ingestemd met het voorstel voor 14 nieuwe Regio Deals van minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) en minister Knops (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties). Voor deze deals is 180 miljoen euro beschikbaar uit de Regio Envelop waar in totaal deze kabinetsperiode 950 miljoen euro in zit.

Tweede Kamerlid Stieneke van der Graaf (ChristenUnie) is blij met de uitkomst: ‘De ChristenUnie gelooft in de kracht van de regio. Eén van de redenen voor onze kabinetsdeelname is dat we willen dat dit een kabinet is voor heel Nederland, inclusief de regio’s. Vandaag maakt het kabinet die belofte waar door onder meer extra geld te investeren in gebieden in Groningen, Friesland, Veluwe, Overijssel en Zeeland.

We investeren onder meer in werk en woningen in Groningen, de leefomgeving van Zuidoost-Friesland, de mobiliteit op de Veluwe, duurzame groei van de regio van Zwolle, het onderwijs en innovatiekracht van Zeeuws-Vlaanderen, het vergroten van de leefbaarheid van wijken in Utrecht en Zeist, en nog veel meer. We hopen dat deze Regio Deals een krachtige extra stimulans geven aan deze gebieden en dagen het kabinet uit om op deze weg verder te gaan en een echt kabinet voor de regio te zijn.’

Met de Regiodeals investeren we onder andere in:

De leefomgeving en het landschap in Zuidoost-Friesland.

De leefbaarheid en veiligheid in de stad Groningen.

Werk en woningen in Oost-Groningen.

Een duurzame groei voor Zwolle.

Vakantieparken, mobiliteit en tegengaan van criminaliteit op de Veluwe.

Verduurzaming van de glastuinbouwsector en vergroten van de bewonersbetrokkenheid in FruitDelta Rivierenland.

Een circulaire groei van de economie van de CleantechRegio.

Nieuwe ordening van de leefomgeving en ontwikkeling van Noordoost-Brabant.

‘Future farming’ en behouden en aantrekken van talent voor Noord-Limburg.

Onderwijs, economie en arbeidsmarkt voor Drechtsteden en Gorinchem.

De verduurzaming en ontwikkeling van ecologie in de Zuid-Hollandse Delta.

Het vergroten van de leefbaarheid van wijken in Utrecht, Nieuwegein en Zeist.

Het creëren van werkgelegenheid in de Kop van Noord-Holland.

Het onderwijs, de identiteit en innovatiekracht van Zeeuws-Vlaanderen.

Minister Carola Schouten: ‘Uit alle ingediende voorstellen spreekt een enorm enthousiasme en een grote gedrevenheid om aan de slag te gaan. In heel Nederland zien we unieke samenwerkingen waarin partijen elkaar opzoeken om samen te werken aan het verder brengen van de regio. Dat is precies waar de Regio Envelop voor bedoeld is: samenwerken aan de plek waar we met elkaar wonen, werken, leren en leven. Al deze verschillende plekken zijn bijzonder en samen vormen ze het Nederland zoals wij dat kennen. Ik kijk uit naar de uitwerking en vervolgstappen die er nu gezet gaan worden.’

Het jaar begon met een wonderbaarlijke verruiming van het Kinderpardon. Deze bittere pil van het Regeerakkoord rolde begin van dit jaar zomaar van tafel. Een paar honderd kinderen en hun ouders, die hier al jaren zijn en hun plek hebben gevonden, kregen het prachtige bericht dat ze mochten blijven.

Ik herinner me nog goed hoe Joël Voordewind en ik op de late avond dat dit besluit viel op het Plein in Den Haag afscheid namen. ‘Het gaat gewoon lukken!’, zeiden we tegen elkaar. Zo mooi voor al die kinderen die we eerder persoonlijk hadden bezocht en tegen wie we hadden moeten zeggen dat het bij de onderhandelingen over het Regeerakkoord niet was gelukt. En nu ging deze deur opeens zomaar open.

In 2019 ging ook het Kindgebonden Budget omhoog, kwam er extra geld voor onderwijs, konden we de strijd tegen gedwongen prostitutie intensiveren, is er veel extra geld vrijgemaakt voor kringlooplandbouw en natuurherstel, ging de zorgtoeslag voor mensen met een krappe beurs omhoog, zetten duizenden jongeren zich via Maatschappelijke Diensttijd in voor hun naasten, ging Jos Douma als de Nederlandse ambassadeur voor Godsdienstvrijheid aan de slag, hebben we verder werk kunnen maken van ‘Waardig Ouder Worden’ en onze inzet voor onze ouderen. Ondertussen is de werkgelegenheid hoger dan ooit en vieren we binnenkort dat we alweer 75 jaar een vrij land zijn. Jullie begrijpen het, we blijven onze zegeningen tellen.

Het was het ook het jaar van het veelbesproken Klimaatakkoord. We hebben als fractie steeds ingezet op verlaging van de uitstoot van broeikasgassen, op schonere lucht, schone energie en op betere zorg voor de Schepping. Tegelijk zorgde het concept-Klimaatakkoord bij veel mensen voor veel onrust. Is het wel betaalbaar voor mensen zoals ik? Is het wel een eerlijk akkoord? Doet Nederland dit alleen of trekken we met andere landen op in Europa?

Begrijpelijke vragen die ons als fractie aanmoedigden er een groen, sociaal en rechtvaardig akkoord te maken. En volgens mij is dat behoorlijk gelukt. De lasten voor grote, vervuilende bedrijven gaan omhoog en de energiebelasting voor burgers gaat komend jaar omlaag. En Europa volgt nu het voorbeeld van Nederland en werkt aan een Green Deal voor ons continent. Die inzet past ons omdat we waardige rentmeesters willen zijn en Gods schepping goed willen doorgeven aan onze kinderen.

En toch.. Als ik er hier alleen maar een goed-nieuws-show van zou maken, zou ik dit jaar geen recht doen. Want 2019 is ook het jaar van de onvrede geweest. Onze Carola Schouten heeft zich twee keer verantwoord tegenover een vol Malieveld, er was de ingeramde deur van het Provinciehuis in Groningen, blokkades door boeren, onze Arie Slob had intensief overleg met stakende leraren en per mail en social media lieten veel mensen van zich horen. En we hebben hen gehoord..

Ik zou dolgraag iedereen die bezorgd of ontevreden is persoonlijk gerust kunnen stellen, maar ik kan dat niet. We zouden ons politieke werk graag foutloos en tot volle tevredenheid van alles en iedereen doen. Maar ook dat zal niet gaan. We zijn beperkte mensen en als politici ontkomen we niet aan onmogelijke keuzes en ontsnappen we niet aan de dilemma’s waarvan je ’s nachts wakker ligt. We doen ons werk met hart en ziel en misschien merkt u daar ook wel iets van. Juist ook als het middenin een stikstofcrisis soms heel pittig is.

Het is hartverwarmend hoeveel van jullie ons laten weten dat jullie bidden voor Carola, Arie, Paul en voor ons als Eerste en Tweede Kamerfracties. Zoals pas die man die, toen ik in een stoet andere treinreizigers de trap van station Amersfoort omhoogliep, me op de schouder tikte en zei: ‘Ik heb echt veel respect voor uw werk en ik bid voor jullie.’ En weg was hij.

Tegelijk zijn er ook mensen die minder respect voor ons hebben. Ook dat is een realiteit. En het is zelfs waar dat we soms ook de plank misslaan en het misschien wel beter hadden kunnen doen dan we gedaan hebben.

In onze familietraditie – en misschien ook wel in die van jullie – beëindigen we het jaar altijd met het lezen van Psalm 90. Ook aan het eind van het bewogen jaar 2019 zijn het deze oude, machtige woorden van Mozes die overblijven en waarmee we alles van het afgelopen jaar in de handen leggen van onze genadige God die de dingen kan laten meewerken ten goede:

Laat ons uw genade zien, Heer, onze God.

Het werk van onze handen, bevestig dat.

Ik ben ontzettend dankbaar voor de rol die onze prachtige partij mag vervullen in ons geseculariseerde land, voor de aanwas van nieuwe leden. Ik ben zo blij met al die jongere en oudere mensen die zich inzetten voor de vrede van hun stad en hun dorp. Voor een samenleving met aandacht voor elkaar.

Komend jaar zal – Deo Volente en als het kabinet missionair blijft – het laatste volle kalenderjaar van deze tijdelijke coalitie zijn. We zetten ons als ChristenUnie opnieuw met hart en ziel in voor rechtvaardig beleid, maar kijken ook nadrukkelijk naar de verkiezingen van 2021 en maken daarvoor alweer volop nieuwe plannen. Voor de liefhebbers heb ik daar ook in het essay ‘De Verloren Zoon en het verhaal van Nederland’ over geschreven.

Over die nieuwe plannen en m’n essay ga ik ook graag het gesprek met jullie aan. Met een nieuwe toer (www.christenunie.nl/ingesprek) hoop ik opnieuw al onze mooie provincies te bezoeken en ook bij u in de buurt door te praten over onze politieke keuzes van nu en onze dromen voor de volgende periode. Ik hoop velen van jullie daar te ontmoeten en ben benieuwd naar jullie opvattingen!

Dank voor jullie meeleven, jullie steun, feedback, gebeden. Ik wens jullie een veilige jaarwisseling toe en een gezegend 2020!

Wie Martine kende weet waarom. Als Martine een ruimte in kwam, dan kwam er een dosis hoopvolle energie binnen. Confronterend was het soms haast, hoeveel levenskracht deze dame uitstraalde. ‘Wat moeten we anders dan het goede te blijven zoeken?’ was haar nuchtere reactie als je haar ernaar vroeg.

In 2006 stond Martine voor het eerst op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. Als jonge dertiger had ze toen al naam gemaakt als medeoprichter van A Rocha en Time To Turn. In 2007 promoveerde ze op het denken over duurzaamheid in religieuze gemeenschappen. Een duurzame levensstijl, rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid, daar ging ze voor. Dat velen haar inzet waardeerden bleek wel uit de ruim tweeduizend voorkeurstemmen die ze kreeg.

In september 2009 trad Martine toe tot het Curatorium van haar Wetenschappelijk Instituut. In de reeks ‘kernwaarden van de ChristenUnie’, nam zij de verantwoordelijkheid op zich voor het thema duurzaamheid. Ze liet zich daar kritisch uit over de term ‘rentmeesterschap’; dat klonk haar iets teveel als ‘passen op de tent’. Liever sprak zij van een duurzame ontwikkeling, die ervan uitging dat er mogen genieten van het genoeg dat Gods schepping ons biedt. Haar inzet was voluit christelijksociaal: verduurzaming kan alleen maar plaatsvinden door draagvlak en daadkracht in de hele samenleving. Dat onderstreepte ze nog eens toen ze nog dit voorjaar de Groenlezing 'Duurzaam radicaliseren' uitsprak.

Ze combineerde het werk voor het WI steeds met een politieke inzet. In 2010 trok ze in de campagne op met Carola Schouten. Over het samen optrekken van de twee jonge vrouwen kon Martine achteraf met veel vuur vertellen. Ze onderstreepte vaak hoe belangrijk het was om ruimte te geven aan verschillende stijlen in de politiek, ook als het de verschillen tussen mannen en vrouwen betrof. Ze behaalde overigens twee keer zoveel stemmen dan de dame boven haar op de kieslijst, al zou ze dat er zelf nooit bij zeggen.

Martine werd voorzitter van de lokale afdeling in Vianen en leidde het duurzaamheidsnetwerk van de ChristenUnie. Voor het Wetenschappelijk Instituut waren haar wortels in de politieke en maatschappelijke praktijk – gecombineerd met haar snelle analyses – van onmisbare waarde.

In juni 2016 liet ze ons weten ongeneeslijk ziek te zijn. Ze was net aangetreden als hoofdredacteur van onze kwartaaluitgave. Ze presenteerde een vernieuwde vormgeving en de nieuwe titel Groen: een verwijzing naar de naamgever van ons instituut; maar voor Martine zat er toch een duurzame knipoog bij.

In september 2019 was ze voor het laatst in ons midden; precies tien jaar na haar aantreden moesten we afscheid van haar nemen. Haar persoon en leven zijn en blijven voor ons een bron van inspiratie.

Wouter Beekers, directeur WI ChristenUnie

De Groenlezing 'Duurzaam radicaliseren' is op film opgenomen. U vindt de lezing op ons YouTube-kanaal.

Door Carla Dik-Faber op 9 oktober 2019 om 06:09

‘Maatschappelijke diensttijd op boerderij’

Jongeren die meedoen aan de maatschappelijke diensttijd (MDT) moeten die behalve in de zorg en bij defensie ook op de boerderij kunnen doen. Mede daarmee moeten we de kloof tussen boer en burger te lijf gaan.

Het lijkt steeds minder vanzelfsprekend dat mensen weten waar hun eten vandaan komt. Ook volgens de boeren die vorige week naar Den Haag kwamen om te protesteren, is de kloof tussen boeren en burgers groeiende.

De MDT is mede bedoeld om jongeren in contact te laten komen met mensen die ze anders misschien nooit zouden spreken. Door jongeren de kans te geven om hun MDT op de boerderij in te vullen, doen ze een onvergetelijke ervaring op, dragen ze een steentje bij aan de voedselproductie in ons land én verkleinen we de kloof tussen platteland en de rest van Nederland. Zeker voor jongeren die ver van het platteland opgroeien, is dit een uitgelezen kans. Dat is winst voor hen én voor de samenleving.

De landbouw zit momenteel nog niet in het aanbod van de MDT, maar ik wil dat dat verandert.

Start MDT

De maatschappelijke diensttijd (MDT) gaat na een proefperiode sinds de zomer van 2018 in februari 2020 officieel van start. Onze eigen staatssecretaris Paul Blokhuis werkt de MDT nu uit, terwijl ik het voorstel om ook landbouw onderdeel te maken van de MDT vandaag doe in het debat over de landbouwbegroting van onze eigen minister Carola Schouten. De maatschappelijke diensttijd komt voort uit de verkiezingsprogramma’s van ChristenUnie en CDA en is daarna breder omarmd in de Tweede Kamer.

Door Piet Adema op 7 juni 2019 om 12:25

Hoe de ChristenUnie (al dan niet) samenwerkt met andere partijen

Onder het logo van de ChristenUnie staat sinds een aantal jaar de slogan ‘Geef geloof een stem’. Een mooie, heldere boodschap die slaat op wat we als partij zijn en wat we willen doen. We zijn een christelijke partij, sociaal bewogen en willen dat in de politiek handen en voeten geven. We willen een geloofwaardige en waardevolle bijdrage leveren aan de samenleving. Christelijk en relevant zijn.

Daar werken we iedere dag hard aan. Met vijf zetels in de Tweede Kamer. Sinds kort vier zetels in de Eerste. Twee ministers, één staatssecretaris, één eigen Europarlementariër. In meer provincies dan ooit zijn we in beeld om bestuursverantwoordelijkheid te dragen en lokaal hebben we meer wethouders dan ooit.

Iedere dag gaan al onze vertegenwoordigers op landelijk, provinciaal en lokaal niveau naar hun werk om in de politiek, in onze democratie, onze idealen stapje voor stapje dichterbij te brengen. Dienstbaar aan dorp of stad, provincie of land, dienstbaar aan onze samenleving.

Verantwoordelijkheid

Om dat te kunnen doen, is het nodig om bereid te zijn om verantwoordelijkheid te nemen. Is het ook nodig om open te staan voor samenwerking. Omdat we zelf immers nergens een meerderheid hebben en – nog veel belangrijker – we in een democratie leven. Juist in een tijd waarin tegenstellingen toenemen, zoeken wij de maatschappelijke vrede. Ook in samenwerking met anderen.

En dus sluiten we als ChristenUnie nooit op voorhand andere partijen uit van samenwerking. We zijn tegen een cordon sanitaire voor welke partij dan ook. Dat zei onze partijleider Gert-Jan Segers nog expliciet op de avond van de Provinciale Statenverkiezingen: ‘Voor samenwerking kijken we naar links en kijken we naar rechts. Zetels winnen, betekent ook: verantwoordelijkheid nemen’.

Verschillen en overeenkomsten

Dat zeggen we natuurlijk wel in de wetenschap dat geen enkele partij dezelfde is als de ChristenUnie. Dat er met die partijen dus altijd verschillen zijn in idealen, in plannen, in wat we willen bereiken. Het is daarin geen geheim dat de afstand tot die verschillende partijen niet in alle gevallen hetzelfde is. De SGP staat inhoudelijk op veel onderdelen dichterbij dan bijvoorbeeld Forum voor Democratie. En onze samenlevingsvisie komt meer overeen met het CDA dan met D66.

Maar belangrijker dan te weten waar andere partijen staan, is te weten waar je zelf staat. Wij, als ChristenUnie, willen werk maken van een hoopvolle toekomst voor onze kinderen - onder meer door een ambitieus klimaatbeleid, we willen bouwen aan een samenleving waarin elk leven waardevol is, waarin we omzien naar elkaar en waarin we tegenstellingen verkleinen. En we willen opkomen voor vrijheid en veiligheid, hier en elders in de wereld. In welke rol dan ook, in welke mogelijke samenwerking dan ook, zijn die idealen leidend.

Vormen van samenwerking

Dat uitgangspunt maakt dat de manier waarop we met elkaar samenwerken van plaatst tot plaats, van partij tot partij en van keer tot keer verschilt. Met de ene partij zit je een keer in een coalitie, met afspraken voor de komende paar jaar. Met een andere partij doe je eens of vaker samen voorstellen, vanuit oppositie of coalitie. Beide vormen van samenwerking zijn in principe mogelijk met alle partijen.

Soms gaat samenwerking verder. Dan vorm je met een andere partij een gezamenlijke fractie - wat met name in Europa speelt - of kom je in verkiezingstijd met een gezamenlijke kandidatenlijst. Deze laatste twee zijn de meest intensieve vormen van samenwerking die we kennen en waarbij er dus ook echt veel gezamenlijke grond moet zijn om dit met een andere partij te kunnen doen. Dat doen we weleens met de SGP, die, net als wij, politiek wil bedrijven bij een open Bijbel.

Terwijl het geen verrassing is dat deze vorm van samenwerking bijvoorbeeld in Europa níet voor de hand ligt met Forum voor Democratie, die Nederland uit de EU wil. Net zomin als we in één fractie zouden kunnen zitten met D66, die juist veel te veel van Europa verwacht en ook op andere punten ver van ons af staat.

Er is geen vast draaiboek hoe we op welk niveau, op welk moment en op welke manier we omgaan met welke partij. Iedere keer opnieuw maken onze volksvertegenwoordigers de afweging hoe we geloofwaardig onze idealen dichterbij kunnen brengen.

Open en eerlijk

Als je het gesprek met andere partijen over samenwerking aangaat, kan het ‘lukken’ en dan kan het dus daadwerkelijk tot samenwerking in enigerlei vorm komen, als die samenwerking bijdraagt aan het geloofwaardig verder bouwen aan onze idealen.

Maar óf het lukt, weet je van tevoren niet. Twee jaar geleden hebben Gert-Jan Segers en Carola Schouten bij de coalitieonderhandelingen heel moeilijke gesprekken gehad. Bijvoorbeeld met D66 over medische ethiek, waarmee de verschillen op dat onderwerp levensgroot zijn. Gert-Jan en Carola zijn aan tafel gaan zitten in de wetenschap dat het kon lukken en dat het kon mislukken. Dat het alleen kon lukken als we over medische ethiek en over al die andere onderwerpen heel heldere afspraken konden maken. Dat het alleen kon lukken als we er vervolgens van op aan kunnen dat de andere partij die afspraken tijdens de coalitieperiode ook zal respecteren.

Toen, twee jaar geleden, is dat gelukt. Het kabinet maakt werk van Waardig Ouder Worden. We zetten alles op alles om te voorkómen dat mensen hun leven als voltooid ervaren. Dat zijn belangrijke resultaten voor de ChristenUnie.

Maar zo niet, dan moet je ook daar open en eerlijk over zijn: dan kan het ook mislukken en kun je concluderen dat er te veel in de weg staat om op dat moment, op die plek met die partij of partijen samen te werken. Zo ging dat ook in Zuid-Holland, waar we om tafel zijn gegaan samen met de SGP, maar ook met Forum voor Democratie, VVD en CDA.

Ook onze mensen in Zuid-Holland zijn dat gesprek aangegaan in de wetenschap dat het kon lukken en dat het kon mislukken. Deze week werden de gesprekken afgebroken. De ChristenUnie Zuid-Holland besloot, ook in nauw contact met betrokken ChristenUnie-leden en ChristenUnie-stemmers, dat zij niet genoeg vertrouwen hebben in een gemeenschappelijke basis en de stabiliteit van deze mogelijke coalitie. Terwijl dat vertrouwen wel nodig is om samen te kunnen werken aan het verkleinen van kloven in onze samenleving.

Dat zijn soms ingewikkelde besluiten. Maar ik ben trots op onze vertegenwoordigers, op ieder niveau, die hier hun tijd, energie en denkkracht in stoppen. Zij maken deze afwegingen op hun niveau, vanuit onze christelijk-sociale idealen. Omdat zij hoe dan ook, waar dan ook, geloof een stem geven. Omdat ze vinden dat ze, dat wij als ChristenUnie, een hoopvolle boodschap hebben voor ons land, voor onze samenleving. En die boodschap, die mag gehoord worden.

Piet Adema is partijvoorzitter van de ChristenUnie