Poliflw

De rechtsstaat is de laatste maanden volop in het nieuws. In de EU bestaan terecht grote zorgen over ontwikkelingen in Polen, Hongarije en Roemenië, waar zittende regeringen de rechtsstaat bewust uithollen. Ook in Nederland heeft de rechtstaat continu aandacht nodig.

Voor D66 is een sterke, toekomstbestendige rechtsstaat een cruciale voorwaarde voor een vrij leven. Alleen  met een sterke rechtsstaat is het individu verzekerd van bescherming, indien de overheid of iemand anders inbreuk maakt op die vrijheid. Het is dan wel noodzakelijk dat de rechtsstaat goed functioneert en iedereen ook echt toegang heeft tot het recht. Daar wringt de schoen. Ook in Nederland is toegang tot het recht niet altijd verzekerd. En in de rechtspraak zijn er verschillende flinke problemen.

Voor D66 vormden deze kwesties aanleiding om in 2018 veel aandacht te besteden aan toegang tot het recht. Omdat we vinden dat zoveel mogelijk mensen het gevoel moet hebben: die rechtspraak is er ook voor ons. Je opleiding, je portemonnee, of je afkomst mogen hierop niet van invloed zijn. We hebben ons het afgelopen jaar op een aantal thema’s ingezet.

1. Spreekuurrechters en begrijpelijke taal

In de zomer hebben we een actieplan gepubliceerd, waarin we pleiten voor het voortzetten en uitbreiden van laagdrempelige vormen van rechtspraak, zoals de spreekuurrechter. Door een spreekuurrechter worden problemen snel, efficiënt en goedkoop opgelost. De spreekuurrechter lost bijvoorbeeld eenvoudig buren-, arbeids- en huurzaken snel en makkelijk op. Ook aan de begrijpelijkheid van rechterlijke vonnissen moet worden gewerkt. Complexe wetten, ingewikkelde vonnissen en moeilijke vaktaal scheppen wantrouwen. D66 wil dat uitspraken van rechters in begrijpelijke, heldere taal worden gepubliceerd, zodat zoveel mogelijk mensen snappen wat er staat. In het actieplan wordt daarnaast aandacht besteed aan diversiteit binnen de rechterlijke macht, en aan de selectie en opleiding van toekomstige rechters.

2. Toegangskaartje tot de rechtszaal omlaag

De toegang tot het recht kent echter meer aspecten. De hoogte van griffierechten, de kosten om een zaak te starten bij de rechter, is daarvan een voorbeeld. In een opiniestuk in het Financiële Dagblad pleitten D66-kamerlid Maarten Groothuizen en CDA-kamerlid Chris van Dam voor een verlaging van de griffierechten in handelszaken met een klein belang. Dat een kleine ondernemer 476 euro griffierecht moet betalen om een vordering tussen de 500 en 1500 euro te verhalen, is een forse beperking van de toegang tot het recht. Het Kabinet heeft dat gelukkig ook ingezien en komt met maatregelen om de griffierechten voor kleine vorderingen aan te passen. Bij kleine vorderingen dalen de griffierechten fors. Bij hogere vorderingen wordt het griffierecht wat hoger.

3.Hoge schikkingen toetsen door rechter

Een ander punt waar we kritisch op zijn, zijn de hoge schikkingen die het Openbaar Ministerie (OM) treft met grote bedrijven die een strafbaar feit hebben gepleegd. De schikking van maar liefst 775 miljoen euro met ING trok in 2018 terecht veel aandacht. D66 vindt dat dit soort hoge schikkingen achteraf moeten kunnen worden getoetst door een rechter. Een schikking kan een geschikt instrument zijn om in strafzaken tegen bedrijven een gedragsverandering af te dwingen. Schikkingen kennen vaak allerlei voorwaarden waarin bedrijven moeten voldoen om toekomstig strafbare feiten te voorkomen. Dat is verstandig. Maar voorkomen moet worden dat de indruk ontstaat dat bedrijven anders worden behandeld dan burgers. Daarom is het goed als een rechter achteraf de schikking toetst en kan controleren of het bewijs solide is, de omvang van de schikking in een redelijke verhouding staat tot het gepleegde feit, en of bestuurders van het bedrijf er niet te makkelijk vanaf komen Daarom diende D66 samen met de SP een motie in die door de Tweede Kamer is aangenomen. Het kabinet heeft daarop inmiddels aangekondigd de mogelijkheid tot het toetsen van een hoge schikking op te gaan nemen in de wet.

4. Financiering en bestuursstructuur rechtspraak op de schop

Daarnaast speelt er een aantal problemen in de rechtspraak die, onder meer, te maken hebben met de manier van financiering. De rechtspraak wordt nu  voor 95% gefinancierd op basis van zogenoemde productfinanciering. Dat betekent een vaste vergoeding per zaak. Die outputfinanciering is doorgeschoten. Door dalende zaaksaantallen, blijft er nu steeds minder geld over voor innovatie en vernieuwing in de rechtspraak. Terwijl dat wel hard nodig is: de rechtspraak moet bij de tijd blijven. D66 pleit er daarom voor het financieringssysteem op de schop te nemen. Het Kabinet heeft aangegeven daartoe bereid te zijn en gaat in de eerste helft van 2019 praten met de rechtspraak.

Een tweede vraagstuk in de rechtspraak is de bestuursstructuur. Sinds de invoering van de nieuwe Wet op Rechterlijke Organisatie in 2002 en de herziening van de gerechtelijke kaart in 2013 hebben veel rechters het idee dat er een kloof is ontstaan tussen het management en de werkvloer. D66 vindt dat onwenselijk. Samen met de SP hebben we daarom voorstellen gedaan om de invloed van rechters op hun bestuurders te vergroten en de kloof tussen de werkvloer en het bestuur in de rechtspraak te versterken.

Tot slot: Minister Dekker voor Rechtsbescherming heeft zijn plannen bekendgemaakt voor het nieuwe stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand. Gesubsidieerde rechtsbijstand is er voor mensen die een advocaat of mediator niet kunnen betalen. Afhankelijk van je inkomen wordt een deel van de kosten door de overheid vergoed. Belangrijk vindt D66, want iedereen moet toegang hebben tot het recht, juist ook mensen met een kleine portemonnee. De problemen in de gesubsidieerde rechtsbijstand zijn fors. Veel sociaal-advocaten werken de helft van hun tijd gratis, doordat de forfaitaire bedragen niet meer in een redelijke verhouding staan tot de werkelijke werkzaamheden. Er is sprake van een langdurig gebrek aan onderhoud.

Dat er nu een plan is, is een eerste stap. Het belangrijkste voor D66 is dat ook mensen met een laag inkomen verzekerd zijn van rechtsbijstand, op álle rechtsgebieden. Die garantie hebben we in ieder geval gekregen. Veel andere zaken zijn nog onduidelijk. Denk aan het verhogen van de vergoeding van sociale advocaten, hoeveel gaat die omhoog en wanneer? Hoe komen de rechtshulppakketten er in het nieuwe systeem precies uit te zien? Willen en kunnen de sociale advocaten die pakketten aanbieden? En hoe gaan die pakketten de mensen helpen? Dat zal allemaal nog moeten blijken. De minister heeft dus nog veel werk te doen en zal ook hard moeten gaan werken aan het herstel van vertrouwen, met name bij de advocatuur. De concrete uitwerking van de plannen en de gevolgen voor mensen in de praktijk zullen we dus kritisch volgen en waar nodig bijsturen.

D66 blijft ook de komende periode kritisch kijken naar de toegankelijkheid van het recht. Daarbij horen we graag ook jouw mening. Voor vragen, suggesties en/of opmerkingen: neem contact met ons op via Max Ruesen, e-mail: m.ruesen@tweedekamer.nl

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

Een mens kan niet vrij zijn zonder recht. Daarom is de rechtsstaat al sinds de oprichting van D66 onze prioriteit. Onze vrijheid mag alleen door de staat ingeperkt worden, om onze veiligheid te beschermen. We moeten er daarbij wel op kunnen vertrouwen dat de staat zijn macht niet misbruikt. Die macht is nooit vanzelfsprekend en moet altijd kritisch worden gecontroleerd en gebaseerd zijn op principes als rechtszekerheid. Zonder een goed functionerende rechtsstaat en democratie bestaat vrijheid niet. Daarom verdedigt D66 de rechtsstatelijke waarden en de democratie in Nederland hartstochtelijk en streven wij ze na in de rest van de wereld.

Gisteravond vond in het Student Hotel de Algemene Ledenvergadering van het CDA Rotterdam plaats. Het enige dat nog voller was dan de agenda was de zaal, die zo vol was dat sommigen de vergadering vanaf de gang moesten volgen.Naast de presentatie van het jaarverslag en de financiële stand van zaken werd er afscheid genomen van Turan Yazir. Na een veelbewogen raadsperiode heeft hij besloten zich niet herkiesbaar te stellen voor de gemeenteraad. Namens de gehele afdeling werd Turan bedankt voor zijn inzet voor de stad en voor onze partij.Vervolgens was het de beurt aan onze onderhandelaar Sven de Langen omde leden namens de fractie te informeren over het dinsdag gepresenteerde coalitieakkoord. Samen met de fracties van VVD, D66, GroenLinks, PvdA en ChristenUnie-SGP heeft de CDA-fractie een akkoord gesloten dat veel positieve punten voor de stad bevat en rijk bedeeld is met herkenbare CDA-punten. Tweede Kamerlid Chris van Dam sprak naar aanleiding hiervan de verwachting uit dat het CDA ook de komende jaren het cement tussen de stenen kan zijn in de nieuwe coalitie.Nieuwe bestuursledenEen ander belangrijk agendapunt van deze ALV was de verkiezing van een aantal nieuwe bestuursleden, onder wie een nieuwe voorzitter. Dat betekent onvermijdelijk ook het afscheid van een aantal bestuursleden. Jaco van Velden en Antoinette Roetgerink werden bedankt voor hun inzet voor de afdeling. Gelukkig blijven ze zeer actief binnen het CDA Rotterdam als gebiedscommissieleden in respectievelijk IJsselmonde en Prins Alexander.Er werd uitgebreid stilgestaan bij de voorzitterswissel. Zo nam kandidaat-voorzitter John Kuijt de leden uitgebreid mee in zijn ideeën en plannen voor de afdeling de komende jaren. Hij werd per acclamatie verkozen als nieuwe voorzitter van het CDA Rotterdam. Hetzelfde geldt voor de kandidaat-bestuursleden Nahida Bom, Roelof Care, Conny Castelein, Marcella van der Heijde, Willem Jellema en Rozemarijn Westerlaken.Tot slot werd stilgestaan bij het afscheid van vertrekkend voorzitter Aart Dekkers, die zich de afgelopen vier jaar voor onze afdeling heeft ingezet. We willen Aart ook hartelijk bedanken voor zijn werk en zijn blij dat hij ook in het vervolg actief bij onze afdeling betrokken blijft!Het nieuwe afdelingsbestuur bestaat uit: John Kuijt (voorzitter)Rozemarijn Westerlaken (secretaris)Niels Tuijn (penningmeester)Nahida BomRoelof CareConny CasteleinMarcella van der HeijdeWillem JellemaTaco de JongsteAntoine van den OeverChristine Zandberg

Het CDA blijft tegenstander van de initiatiefwet van D66 om majesteitsschennis uit het Wetboek van Strafrecht te schrappen. De initiatiefwet, die vandaag werd behandeld in de Tweede Kamer, behelst het afschaffen van een apart artikel voor het beledigen van de Koning. Het CDA is groot voorstander van het Koningshuis en heeft gepoogd D66 te weerhouden dit voorstel zo te behandelen. Tweede Kamerlid (CDA) Chris van Dam: ‘’Als CDA zien wij de Koning als wezenlijk instituut in onze democratische rechtsstaat. En juist dat rechtvaardigt dat er in ons wetboek sprake blijft van een afzonderlijke strafbaarstelling van het beledigen van de Koning.’’ Van Dam pleitte in zijn eerste termijn al tegen het voorstel van D66 die naar aanleiding van het debat met de Tweede Kamer besloot om het initiatiefvoorstel aan te passen en op sommige punten te verzwakken. Waar de Koning in het eerste voorstel zelf op de fiets aangifte zou moeten doen, is daar in het tweede voorstel geen sprake meer van. Van Dam pleitte deze ochtend in het bijzonder voor gemeenteraadsleden die door het voorstel van D66 niet langer extra beschermd worden door de wet. In het debat vroeg hij Verhoeven naar de mogelijkheid om ook deze groep extra te blijven beschermen. ‘’Maar mogen en kunnen wij die norm ook stellen voor gemeenteraadsleden. Mensen die niet fulltime, als beroepspoliticus in het verre Den Haag, maar lokaal, dichtbij de ondermijning, dichtbij de rauwe emotie van burgers, niet afgeschermd door beveiliging en voorlichters, hun werk moeten doen.’’ Voor het CDA is het behoud van majesteitsschennis in het Wetboek van Strafrecht een belangrijke aangelegenheid. In een tijd waarin het lijkt dat we ‘’alles maar mogen zeggen’’ is het belangrijk om niet te vergeten dat met de vrijheid van meningsuiting ook verantwoordelijkheid gepaard gaat. ‘’Als je morrelt aan de wijze waarop ons staatshoofd beschermd wordt tegen beledigingen en aantijgingen, morrel je aan de wijze waarop instituten in onze rechtsstaat beschermd worden.’’ aldus van Dam.

Het CDA wil voorkomen dat onze Koning in de toekomst zelf aangifte en klacht moet doen bij het politiebureau als iemand hem beledigt. Als het aan D66 ligt gaat dat namelijk wel gebeuren. D66 vindt dat de Koning niet zozeer meer als staatshoofd, maar meer als ‘bekende Nederlander’ gezien moet worden. Zij willen – mede vanwege Europese regelgeving – dat majesteitsschennis als afzonderlijk strafbaar feit wordt geschrapt uit onze strafwet. Het CDA is daar faliekant tegen. CDA Twee Kamerlid Chris van Dam: ‘We hebben het wel over de Koning, onze Koning die zichzelf niet kan verdedigen in het publieke debat. Daarom moet het beledigen van onze Koning als apart delict blijven bestaan en moet absoluut voorkomen worden dat de Koning zelf aangifte en klacht moet gaan doen. Laat die beslissing, zoals nu, bij de officier van justitie’, aldus Van Dam. Niet alleen wil het CDA dat de Koning wordt beschermd. Ook wil het CDA de extra bescherming (strengere straf, geen klacht-vereiste) voor mensen die als publieke dienstverlener werken, handhaven zoals het nu is. D66 wil dat alleen handhaven voor mensen die formeel ambtenaar zijn. Dat zou betekenen dat de conducteur in dienst van NV Nederlandse Spoorwegen weer zelf aangifte en klacht moet gaan doen en beledigen van een conducteur niet strenger bestraft wordt. Van Dam: ‘Als mensen gaan wij fatsoenlijk met elkaar om. Beledigen is strafbaar voor iedereen. Maar we moeten niet vergeten dat er mensen vanuit hun functie vaak zeer ernstig en heel naar worden beledigd. Juist zij die opkomen voor de belangen van anderen vanuit hun functie. Wij moeten ervoor zorgen dat dit ook streng wordt aangepakt en zeker in het geval van de Koning want hij kan zichzelf niet verdedigen.’ Diederik Boomsma, lijsttrekker van CDA Amsterdam, opende de petitie ´Beledigen is niet normaal!´. Steun zijn petitie en teken mee: www.CDA.nl/petitie.