Poliflw

Voorzitter, voor ons ligt een stuk waarin we worden gevraagd wederom een besluit te nemen over de herindeling, een besluit dat we eigenlijk in maart al hebben genomen.

Feitelijk zou ik kort kunnen zijn en hetgeen mijn fractie in maart heeft betoogd als herhaald en ingelast kunnen beschouwen. Immers er is in feite weinig veranderd. Het kan geen verrassing zijn dat naburige gemeenten omstreeks april op ons verzoek hun raadsbesluit van maart hebben heroverwogen en bevestigd, zoals van een zich zelf respecterende raad kan worden verwacht. Ook nu valt niet veel anders te verwachten immers in de tussentijd is er in essentie weinig gebeurd. De stap om de raden nu meer nadrukkelijk bij het proces te betrekken is nog steeds niet gezet.

Bij de rol van de heer van Geel als procesbegeleider plaatsen wij dan ook vraagtekens. Hij heeft zich niet onafhankelijke opgesteld. Zijn inzet was in lijn met de voorkeur van het  vorige college van GS en dat was de G7. Zijn opdracht als procesbegeleider was in onze perceptie wegen te zoeken om de onderscheiden gemeenten (en dan vooral raden) met elkaar in gesprek te brengen. Zijn brief d.d. 15 september weerspiegelt niets van dit alles. Feitelijk dringt hij er op aan om voor de G7 te kiezen, of anders de regie van het herindelingsdossier aan de provincie over te dragen.

De realiteit is een andere. Na de laatste verkiezingen zit er een ander provinciebestuur. Het nieuwe college van GS legt de primaire verantwoordelijkheid voor het herindelingsproces daar waar hij wettelijk ook behoord te liggen : bij de individuele gemeenten. Het moet van onderop. De tijd van de man met de zweep is voorbij.

De recente brief van het college van GS  aan PS geeft een dubbel signaal af. Enerzijds legt het college van GS het initiatief bij de gemeenten. Anderzijds wil het college van GS de drie havens in één gemeente en dat geeft uiteraard aanzienlijke beperkingen. Het is overigens maar de vraag of dit standpunt kan worden onderbouwd en hoe hard het in de praktijk is.

 Voorzitter, wij staan nog steeds achter het unaniem in deze raad in maart genomen besluit. De BMWE variant is geheel in lijn met de al bestaande vergaande vorm van samenwerking tussen deze vier gemeenten. Voor de burgernabijheid is deze variant nog acceptabel. Verdere opschaling met de DAL gemeenten dient geen enkel doel. Onze oriëntatie is de stad Groningen en niet Delfzijl en de burgernabijheid gaat in die variant geheel teloor. En daarbij laten we de problematiek van het ineenschuiven van zeven ambtelijke apparaten in een tijd waar slagkracht gewenst is maar buiten beschouwing. De VVD zal dan ook geen besluiten steunen die een opening naar de G7 variant bieden. De formulering in het voorstel van het college  “een variant waarvan tenminste Bedum, De Marne, Winsum en Eemsmond deel uitmaken”  gaat ons te ver. Hiermee opent u immers de weg naar de G7 variant.

In deze fase is het belangrijk de onderscheiden rollen van bestuurders en raden nog eens op een heldere wijze te benoemen. In het BSO was het de taak van  burgemeesters en secretarissen om voorbereidend werk te verrichten en de verschillende  mogelijkheden in kaart brengen. Veel is er inderdaad ook uitgezocht. Maar daar is het helaas niet bij gebleven. In dit gremium is door sommige leden, meer in het bijzonder een aantal burgemeesters,  politiek bedreven. Men wilde zich profileren en zijn visie opleggen aan anderen en zocht daartoe individueel de publiciteit.  Feitelijk verwarde men de rollen van bestuur en raad in ons duale stelsel. Dat was nadrukkelijk niet de rol van dit gezelschap en daar ging het dan ook mis. Als  voorbeeld kan  de rol van de voorzitter van de VGG, ook zijnde burgemeester van Appingedam dienen. Haar rol hebben wij als onzuiver ervaren, ze laadde de schijn op zich meer het belang van het provinciaal bestuur en zichzelf  te dienen dan dat van de betrokken gemeenten die zij officieel vertegenwoordigt.

Waar wij echt van zijn geschrokken is een onderzoek dat in opdracht van de burgemeesters van Bedum en Eemsmond is uitgevoerd door het bureau Frontin Pauw naar de effecten op de uitkering vanuit het gemeentefonds bij de onderscheiden herindelingsvarianten. Het rapport werd op 10 juli uitgebracht. De raad ontving het begin deze week en gelet het begeleidende schrijven van de secretaris ons college niet veel eerder. Het kan toch niet zo zijn dat dit rapport is achtergehouden omdat de conclusies beide burgemeesters (Bedum en Eemsmond) niet uitkwamen.

Voorzitter, gezien voorgaande kunnen wij niet anders concluderen dat het voorbereidend bestuurlijk traject  bepaald niet vlekkeloos is verlopen. Wat de VVD betreft is nu de politiek en zijn dus de raden aan zet (zoals de nieuwe burgemeester van Delfzijl al aangaf). Zij dienen nu de regie over  te nemen. Immers in die gremia vallen uiteindelijk ook de besluiten.

Wij staan onveranderd achter de BMWE variant, deze gemeenten zijn op ambtelijk en bestuurlijk niveau al zeer nauw verweven. In onze visie zijn nu de raden aan zet, dus laat de raden van deze vier gemeenten met elkaar in gesprek  gaan. Over de invulling is uiteraard discussie mogelijk. Ons advies is,  laat het via de presidia lopen. Als de raden daar voor kiezen kunnen ze uiteraard een begeleider inhuren, maar die dient onafhankelijk te zijn en geen relatie met de provincie te hebben.

Als BMWE niet lukt dan zijn er andere opties in beeld, onze inzet is en blijft voor een meer kleinschalige invulling. De G7 is en blijft voor de VVD een station te ver.

Voorzitter, we staan voor keuzes die aan het fundament van de inrichting van ons lokale bestel raken. Wat is het gewicht dat wij aan de lokale democratische instituties  toekennen. Dat is de vraag die we moeten beantwoorden!