Hoorzitting. Leden van de commissie, en de insprekers met hun hoofdpunten
Deelnemers van de vaste Kamercommissie, van links naar rechts:
Nevin Özütok (GroenLinks)
Albert van den Bosch (VVD)
Martin Bosma (PVV) voorzitter
Griffier Frank Hendrickx
Harry van der Molen (CDA)
Monica den Boer (D66)
Roelof Bisschop (SGP)
De totale vergadering is te volgen op:
https://www.tweedekamer.nl/nieuws/kamernieuws/hoorzitting-over-samenvoeging-gemeenten-groningen-haren-en-ten-boer
De commissie bevraagt de deelnemers kritisch over hun standpunten. Uit de vragen blijkt dat men het dossier goed heeft doorgenomen. De citaten in dit verslag zijn naar beste weten weergegeven, maar niet letterlijk. U kunt de opname er zelf op nakijken.
De agenda met de bijbehorende tijd op de band.
0:45 Start van de bijeenkomst – welkom – voorstellen van de deelnemers.
0:47:40 Gedeputeerde Patrick Brouns van de Provincie, verantwoordelijk voor het hele dossier en het onderwerp herindeling. Brouns vertelt over het lange proces dat in 2005 begonnen is. Haren zelf heeft meermalen onderzoek gedaan naar de eigen kracht en geconcludeerd dat deze versterkt moet worden om de toekomst met zwaardere taken voor een gemeente aan te kunnen. Toch is uiteindelijk besloten tot zelfstandigheid. Commissie: “waarom de democratie negeren?”. Gezien de neergelegde feiten en goedkeuring van de Raad van State moet de commissie nu zelf wegen vindt Brouns. Een lichte fusie zou wenselijk zijn omdat dat €900.000 minder duur is dan een zware fusie, geld waarvoor betere bestemmingen te bedenken zijn.
0:48:00 Peter den Oudste, burgemeester van Groningen, over hoe wordt gewerkt om democratie op kleine schaal vorm te geven + groene omgeving. Aanrader!
Den Oudste vertelt over het prima contact tussen Groningen en Ten Boer. Hij respecteert de strijd van Haren voor zelfstandigheid, maar “denk a.u.b. wél mee! Het rumoer uit de zaal laat zien dat de wond steeds dieper wordt. De stad bestaat niet alleen uit bouw, maar heeft een groot landelijk gebied (beschrijving in herindelingsontwerp).” De commissie wil weten wat Groningen nu op dat punt voor beleid voert. Den Oudste vertelt over het wijkbeleid en structuur, over managers ook voor het buitengebied, het open houden van loketten, gebiedsregiseurs. Samen in fusie werkt beter dan via gemeenschappelijke regelingen. “Groningen werkt met Haren professioneel goed samen. We blijven een goede buur (ook bij een ander besluit), maar Haren moet wel willen. Praten met iemand namens Haren, omdat Haren zelf niet wil praten is niet ideaal.”De commissie wil weten hoe het zit met de verstedelijking van Haren als het bij Groningen komt. Den Oudst geeft aan dat er in Groningen voldoende bouwlocaties zijn en dat het zowel in Harens als in Gronings belang is om de tussenruimte niet te vernielen; daarvoor wordt 100% wederzijdse inspanning gevraagd.
1:11 Frank de Vries, burgemeester van Ten Boer. Goed samengaan met Groningen, ook wat betreft behoud van het landelijke. Ten Boer heeft haast met het definitieve besluit en wil het graag zo eenvoudig mogelijk (lichte fusie). De samenwerking is erg goed bevallen en fusie is beter dan al die gemeenschappelijke regelingen. Met Haren is er het gemeenschappelijk belang van de zorg voor het platteland. De stad kan ook leren van de kleinschaligheid. met Groningen kon ook zeggenschap geregeld worden. Steun ivm de aardbevingsproblematiek is van belang.
1:18 Dorpsbelangen Ten Post (Ten Boer) – Johan Pleizier. Dankzij de gebiedsregisseur is er contact met de bevolking gebleven. Intensieve medewerking en steun in verband met het aardbevingsprobleem. Wel even uitkijken dat regels van bestemmingsplannen van de stad niet automatisch in het landelijk gebied gekopieerd worden. Plezier pleit voor meer inzet van Haren. En voor het behouden van de gebiedsregisseur.
1:23 Vereniging Dorpsbelangen Garmerwolde – Nynke Kloppenburg. Gaat prima met Groningen en benadrukt wat daarvoor belangrijk is en behouden moet blijven namelijk de groene buffer tussen Garmerwolde en Groningen, de school, de voorzieningen en de zorg voor het uitgebreide vrijwilligerswerk. Dat geldt ook voor de andere kernen in Ten Boer. Belangrijk is goede informatie en voldoende vertegenwoordigd zijn in de gemeenteraad en vertrouwen.
1:33:30 Ondernemend Haren – Jos van Stratum. Niet perse tegen samengaan met Groningen, maar wel zorgen over sterke lastenverhoging. Commissie:”En de belangrijke andere punten in Groningen als zorg, cultuur, welzijn?”. “Ja, daar zijn wij niet van.”
1:43 Jongerenraad Haren – Freek van den Berg. Is voor zelfstandig Haren. “Maar je geniet alle mogelijkheden van Groningen? RUG, Eurosonic, uitgaan?”. ‘Ja maar ik ben hier niet individueel, maar spreek namens alle jeugd en die is te jong voor deze Groningse activiteiten’. Moet het dus doen met het Harense vertier. Commissie wil weten hoe de jeugdraad zich informeert. De jeugdraad informeert zich 1x in de 6 weken dmv gesprek met de wethouder; dan wordt nagegaan in hoeverre doelen van de jeugdraad en B&W gehaald zijn.
1:52 Platform ‘Handen af van Haren’ – Jelle Landstra. Vraag uit commissie: is handen af wel toereiken? Verwarring want spreker geeft toe dat later zelfstandigheid misschien niet meer mogelijk is en dat dan alsnog Tynaarlo in beeld kan komen. Commissie wil een duidelijke keuze horen voor samengaan of zelfstandig blijven.
2:03:30 Burgercomité Haren – Gustaaf Biezeveld. Is boos, fulmineert als van ouds en strooit weer met rechtelijke procedures. Het Burgercomité Haren heeft aangifte gedaan tegen de provincie Groningen vanwege “valsheid in geschriften…De provincie heeft haar onjuiste handelen in het herindelingsadvies verdoezeld door een onwaar en onvolledig beeld te geven van de gevolgde procedure. Een overheid die valsheid in geschrifte pleegt, schendt de rechtsstaat en ondermijnt het vertrouwen van de burgers”. Zijn stellingen zijn ruim voldoende bekend bij de commissie. Niet bekend is waarom hij zo tegen Groningen is en wat er in zijn hart leeft. “Zeg het nou eens gewoon!”. Het helpt niet.
2:20 Platform ‘Kansrijk Haren’ – René Valkema. Hij wordt vooral doorgevraagd over de keus voor Tynaarlo en waarom daar later van afgezien werd.
2:30 Milieuadviesraad Haren (MAR) – dhr van de Post. Licht toe het belang en de ruimtelijke kwaliteit van de landschappen tussen Groningen en Assen. Er zijn 6 verschillende landschappen te onderscheiden. Karakteristieken als o.a. zandwegen. Bijzonder is vervolgens de grote bijdrage die bewoners vrijwillig leveren aan zorg en behoud. Dat is geen vanzelfsprekendheid. Die burgerkracht mag niet door fusie afnemen. Het herindelingsplan moet hier op worden aangevuld.
2:34 Martijn Lanjouw namens de ondernemingsraad van de Gemeente Haren. Spreekt zich niet uit voor of tegen herindeling maar dringt aan op een besluit op korte termijn. De werkdruk is erg hoog, veel collega’s lopen weg. Nog een onderzoek naar een derde optie is niet gewenst.
2:37:30 Raad van de gemeente Haren– Marjan Bachman-Mulder namens de coalitie CDA en D66. Ze beschrijft de bijzondere kwaliteiten van Haren. De commissie vraagt wat de oorzaak is geweest van het opstappen van GVH uit de coalitie. “Verschil in methode, niet in doel”.
2:47:13 Raad van de gemeente Haren – Ietje Jacobs-Setz namens de VVD, PvdA. GroenLinks en CU oftewel de oppostie.
Wij zijn voorstander van een fusie met G-H-TB. Fusie of zelfstandig is het punt niet. Wij zijn hartstochtelijk voorstander van een gemeente zijn waar het aantrekkelijk wonen, werken, ondernemen en recreëren is, een gemeente waar plaats is voor iedereen, arm of rijk, jong of oud.
Daarbij hoort een visie op de toekomst, welke ambities hebben we, welke uitdagingen gaan we aan, welke mogelijkheden zijn er om de eigen organisatie te versterken. Als we hierna kijken kunnen wij niet anders dan constateren dat een zelfstandige gemeente Haren onvoldoende in staat is om de uitdagingen van de toekomst aan te kunnen.
Als wij dan kijken naar de mogelijkheden van de nieuwe gemeente dan zien wij een positief beeld van een gezamenlijke toekomst in de bestuursovereenkomst: die maken niet alleen een fusie voor Haren verteerbaar, maar bieden zelfs een uitzicht op dat wij zelf niet meer kunnen bereiken. Wat Haren allemaal zelf niet meer doet en kan is voldoende beschreven in onze schriftelijke zienswijze. De bestuursovereenkomst biedt uitzicht op behoud van de kleinschaligheid. Op versterking van ons kwetsbare landschap, dat u vandaag hebt kunnen bewonderen.
Ook spreekt de bestuursovereenkomst over behoud van de eigen identiteit van de afzonderlijke dorpen, met dorpsraden, wijkwethouders en -ambtenaren. Haren heeft zelf niet eens een dorpenbeleid, geen dorpsvisies. De gemeenten hebben in het bestuursakkoord afgesproken dat deze er alsnog kunnen komen.
Voorzieningen staan in Haren onder druk; met de professionele ondersteuning van een groot ambtenarenkorps met veel kennis wordt het eenvoudiger om deze in stand te houden en vrijwilligers te ondersteunen. In plaats van de boel over te laten aan vrijwilligers, is juist de samenwerking met professionals een kans die Haren niet moet laten lopen. De huidige voorzieningen voor sport en cultuur kunnen door de opschaling worden behouden; Haren bezuinigt hierop.
Komen we bij de hamvraag: is een fusie noodzakelijk?
Ons antwoord is helder, herindelen is geen wens maar een noodzaak
Wij vragen ons af of er in een zelfstandige gemeente Haren plaats is voor iedereen, met een overheid die inwoners en ondernemers kan stimuleren en faciliteren en daarnaast de noodzakelijke zorg kan verlenen als het nodig is.
Wij denken dat de nieuwe gemeente de meest duurzame oplossing biedt, dan maakt Haren onderdeel uit van een krachtige gemeente die kansen biedt voor ontwikkelingen, investeringen en doorgroeimogelijkheden.
2:51:40 B&W gemeente Haren – Michiel Verbeek, wethouder. Wil na kritische vragen over bestuurskracht en genoemde problemen wel wat problemen zien, maar het is allemaal tzt op te lossen.
3:05:30 Namens Ver.Omwonenden Luchthaven Eelde (VOLE) – Jan Wittenberg over het tussengebied/groene long, over de bescherming van dat gebied.
3:09:50 Burgerinitiatief Noordelijke Hondsrug – Harm Assies, oud wethouder Tynaarlo over sterk landelijk gebied tussen Aa en Groningen.
3:13 Burgemeester Marcel Thijsen van de gemeente Tynaarlo. Sprak en spreekt zich uit voor samenwerking maar weigert zich door Haren onder druk te laten zetten om her in te delen. “Herindeling moet een zorgvuldig proces zijn met onze inwoners, met draagvlak… Haren heeft verder laten weten dat het zelf alles in huis heeft, dus is onze conclusie dat er in fusie geen meerwaarde is. Samenwerking is prima (die is er ook) en die staat niet ter discussie, maar niet als voorbode voor een fusietraject. Daar wordt niet naar toe gewerkt. 3x geprobeerd, 3x mislukt.
3:20 Mevr. Sandra Korthuis, namens de voormalige visitatiecommissie die 5 jaar geleden “Bestuurlijke toekomst Groningen” opstelde. Een inhoudelijke analyse op een voorstel om 6 nieuwe Groninger gemeenten op te richten ipv de 23 nu. De voorgenomen verzwaring van taken kan alleen door robuuste gemeenten worden uitgevoerd. Bestuurskrachtige gemeenten mbt werkgelegenheid, infrastructuur, bereikbaarheid, veiligheidsrol in de regio. De eigenheid van de gemeenten moet geen geweld worden aangedaan. Op vraag van de SGP kan geconcludeerd worden dat grensoverschreiding (Tynaarlo) niet als een open mogelijkheid in de beschouwing is meegenomen, niet is gestimuleerd. Een dergelijke constructie zou veel extra tijd kosten. Bovendien hebben nog Haren, nog Tynaarlo gevraagd naar zo’n onderzoek.
Haar ervaring is dat het samengaan van stad en platteland een hele goede combinatie is. Belangrijk is de keuze die gedaan wordt voor gemeenteambtenaren.
3:29 Afsluiting
Het verslag van deze bijeenkomst zal rond 30 januari op de site van de Tweede Kamer gepubliceerd worden. Maart/april wordt besluit in de Tweede Kamer verwacht.
Het bericht Hoorzitting op 19 januari 2018 verscheen eerst op PvdA Haren.
