DE VERKIEZINGEN VOOR DE GEMEENTERAAD ’S-HERTOGENBOSCH
De gemeente ’s-Hertogenbosch moet “geregeerd” worden. Dit regeren gebeurt door het gemeentebestuur. Nederland is een democratie. Dat wil zeggen dat de mensen zelf mogen beslissen wie er regeert en hoe er wordt geregeerd. Het tegenovergestelde van een democratie is een dictatuur. In een dictatuur regeert een dictator, die niet naar de mensen luistert. In een land wat democratisch geregeerd wordt luistert de regering naar wat de mensen willen. Uiteraard kan niet iedereen zijn zin krijgen maar wel mag iedereen zijn mening geven. Omdat we niet allemaal kunnen regeren kiezen we mensen die namens ons gaan regeren.
Verkiezingen 2018
Om de vier jaar zijn er verkiezingen voor de Gemeenteraad. Alle mensen met stemrecht mogen dan iemand aanwijzen die namens hen meepraat over het bestuur in de Gemeente ’s-Hertogenbosch. Iedere Nederlander vanaf 18 jaar heeft stemrecht. Je mag dan stemmen bij vier soorten verkiezingen: Tweede Kamer, Gemeenteraad, Europees Parlement en Provinciale Staten. Je bent niet verplicht om te gaan stemmen en je kunt je stemrecht ook kwijtraken. Als je binnen drie jaar twee keer door de rechter bent veroordeeld of als je in de gevangenis zit mag je niet meer stemmen. Na de Tweede Wereldoorlog raakten veel mensen hun stemrecht kwijt, omdat ze de vijand hadden geholpen. Wie geen Nederlander is, maar wel vijf jaar of langer in Nederland woont en een geldige verblijfsvergunning heeft, mag ook stemmen.
In die periode voor de gemeenteraadsverkiezingen hebben de politieke partijen het heel druk. Een politieke partij is een groep mensen die ongeveer hetzelfde denken over het besturen van het gemeente of een land. De ideeën van zo’n partij staan hun partijprogramma. Ze maken een kandidatenlijst en proberen zoveel mogelijk aandacht te krijgen voor hun ideeën. Op de kandidatenlijst van een partij staan alle mensen waar je op kunt stemmen. Ze voeren campagne. De lijsttrekkers laten folders en posters maken met hun foto en naam erop.
Op 21 maart 2018 zijn de verkiezingen voor de Gemeenteraad. De Gemeenteraad is het bestuur van de Gemeente. In de Gemeenteraad zitten gewone mensen uit de gemeente ’s-Hertogenbosch die gekozen zijn om vier jaar lang de gemeente te besturen. De raadsleden horen bij een politieke partij. Mensen die namens de gemeenteraad de hele dag de gemeente besturen zijn de wethouders. Onze gemeente heeft 39 raadszetels in de gemeenteraadszaal. De raadsvergaderingen zijn hier in deze raadszaal en worden één keer per zes weken gehouden. Dan wordt er gepraat over de nieuwe plannen en wordt er ook gekeken of de “oude” plannen nog wel goed zijn. De raadsleden kijken dus ook of het besturen goed gebeurt.
Stemmen en volmacht
Uw stempas voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 ontvangt u rond 2 maart. Met die kaart nodigt het gemeentebestuur de mensen uit om te komen stemmen. Alleen degene wiens naam erop staat mag komen stemmen en er staat ook op waar je kunt gaan stemmen. Toch kan u nu al iemand anders machtigen om voor u te stemmen. Bijvoorbeeld omdat u door ziekte of vakantie niet in de gelegenheid bent om zelf naar een stembureau te komen. Dit noemen we een volmacht. Uiterlijk 16 maart 2018 moet het formulier voor de volmacht ingevuld bij de gemeente binnen zijn. U kunt ook nog iemand machtigen wanneer u uw stempas ontvangt. Het verschil is dat u dan zelf de achterzijde van de stempas moet invullen.
Een kiezer mag ten hoogste twee volmachtstemmen uitbrengen. Een kiezer kan, na ontvangst van zijn stempas, tot en met de dag der stemming, een andere kiezer machtigen voor hem/haar te stemmen door de stempas aan die kiezer over te dragen. Deze overdracht mag niet in het stemlokaal plaatsvinden. De kiezer kan voor ontvangst van zijn stempas digitaal of schriftelijk een machtiging verlenen. Op de stempas moet dan aan de achterzijde de naam, het adres en de woonplaats van degene die voor hem/haar gaat stemmen worden ingevuld en beiden moeten hun handtekening plaatsen. Ook moet een kopie van het identiteitsbewijs van de volmachtgever overgelegd worden.
De leden van het stembureau moeten leren wat ze moeten doen op de dag van de verkiezingen. Bijvoorbeeld wanneer een kiezer geen geldig legitimatiebewijs bij zich heeft omdat het verlopen is moet het stembureau weten dat er wel mag worden gestemd, mits het identiteitsbewijs niet langer dan 5 jaar is verlopen.
Ook dienen zij te weten dat wanneer TV73 met een camera binnenkomt er gefilmd mag worden, mits de kiezer op dat moment daarvoor toestemming geeft.
Tevens dient men te weten dat de kiezer mag worden geholpen bij het invullen van het stembiljet wanneer men bijvoorbeeld de Nederlandse taal niet machtig is of iets niet begrijpt. Degenen die ondersteuning biedt dient dan buiten het stemhokje te staan achter de kiezer.
Eén dag voor de verkiezingen worden de stemlokalen ingericht en als alles op zijn plaats staat, kunnen de verkiezingen beginnen.
‘s Morgens vroeg om 07.30 uur gaan de deuren van het stemlokaal open en sluiten om 21.00 uur (behalve op het station, daar is het stembureau geopend vanaf 06.00 uur).
De oproepkaart moet worden ingeleverd bij het stembureau en in ruil daarvoor krijg je een stembiljet waarop de namen staan van de mensen die je kunt kiezen. Je kunt een hokje rood maken bij de naam van degene die jij wilt kiezen. Deze stemming is geheim. Dat betekent niet dat het stiekem gebeurt, maar dat je aan niemand hoeft te vertellen wie jij gekozen hebt. De stembureau´s houden precies bij hoeveel mensen er gestemd hebben. De regering vindt het belangrijk dat zoveel mogelijk mensen komen stemmen. Daarom wordt er veel reclame gemaakt voor de verkiezingen. Als ´s avonds het stemlokaal sluit, moeten de leden van het stembureau de stemmen gaan tellen en dat is veel werk. De uitslagen worden doorgegeven aan het hoofdstembureau in het Gemeentehuis. Op 23 maart om 10.00 uur komt het hoofdstembureau in een openbare zitting bijeen om van iedere lijst vast te stellen het aantal op iedere kandidaat uitgebrachte stemmen en de som van deze aantallen. Eerst wordt de kiesdeler vastgesteld. De kiesdeler is het quotiënt van het totaal aantal uitgebrachte geldige stemmen gedeeld door het aantal zetels. Het totaal op de lijsten uitgebrachte stemmen gedeeld door de kiesdeler geeft het aantal aan de groepering toegewezen zetels. Niet iedere partij heeft evenveel stemmen gekregen en krijgt dus ook niet evenveel zetels.
Zetels en coalitie
Het woord zetel betekent letterlijk: stoel. Als jij een zetel hebt in de gemeenteraad, betekent dat dus gewoon dat je in de gemeenteraad zit.
Nu is bekend hoeveel zetels elke politieke partij heeft. De groep mensen in de raad die bijvoorbeeld bij de Bossche Volks Partij hoort, noemen we de Bossche VolksPartij fractie. Fractie is een ander woord voor een gedeelte. De voorzitter van zo’n fractie is de fractievoorzitter. Soms heeft een partij de meerderheid maar als dat niet zo is gaat men coalities maken. Een coalitie is een samenwerking tussen twee of meer partijen. Om goed te kunnen regeren moet je minstens de helft van alle zetels hebben. De fractievoorzitter gaat met de fractieleden overleggen wie de wethouder moet worden.
Wethouder
Een wethouder helpt de burgemeester bij het besturen van de gemeente. Je kunt een wethouder een beetje vergelijken met een minister. Hij verantwoordelijk voor één onderdeel: bijvoorbeeld financiën of onderwijs. De wethouders en de burgemeester vormen samen het college van Burgemeester en Wethouders (College van B&W) en hebben de dagelijkse leiding van de gemeente. Zij besturen de gemeente zoals ze hebben afgesproken met de gemeenteraad.
Burgemeester
Een burgemeester is een man of vrouw die aan het hoofd staat van een gemeentebestuur. Je zou kunnen zeggen dat de burgemeester de baas is van de Gemeente. Bij haar werk krijgt zij hulp van de wethouders. De burgemeester leidt de vergaderingen van de gemeenteraad. Een burgemeester krijgt haar baan van de koning. Zij mag zes jaar haar werk doen. Na die zes jaar kan zij nog een keer zes jaar burgemeester zijn. Als teken van waardigheid draagt de burgemeester soms een ambtsketen.
Joep Gersjes (Bossche VolksPartij)