Onze reactie op de algemene beschouwingen

Geplaatst door Els Stouthamer op 16 november 2018 in Algemeen | 0 reacties

Voorzitter, geacht college, beste raadscollega’s, mensen op de tribune en mensen die aan het TV scherm gekluisterd zitten

Vandaag is het ultieme moment om als raad met het nieuwe college van gedachten te wisselen over het te voeren beleid en de plannen voor de komende jaren. Normaliter vindt het debat hierover plaats in een algemene voorbeschouwing op de begroting bij de zogenoemde zomernota. Een geschikter moment, omdat dan de begroting nog niet is dichtgetimmerd en de kans op een zinvol debat over aanpassingen groter is.

Nu dreigt er een debat voor de bühne te ontstaan, waarvan lijkt dat de uitkomst al vaststaat. Maar ik laat me verrassen.

Van onze kant houd ik het daarom bij enkele bespiegelingen. Bij de concrete besluitvorming over verdere plannen laten wij onze stem wel gericht horen.

Dat de leesbaarheid van dit soort rapporten niet best is, heeft Gewoon Nijmegen al vaker aangegeven. Een motie hierover is al eerder unaniem door de raad aangenomen, maar daarna als ‘afgedaan’ afgevoerd. Die had wat mijn fractie betreft nog steeds moeten gelden.

Want voorzitter, ik moet als volksvertegenwoordiger wèl aan mijn achterban kunnen uitleggen wat het beleid voor hen persoonlijk betekent.

Want als inwoner wil je toch graag weten wat er nou concreet op je afkomt de komende jaren. Je wilt als zorg- of hulpbehoeftige, als starter op de woningmarkt, als ondernemer, als werkzoekende, als bijstandsmoeder, als wijkbewoner, als voetganger, fietser of autorijder, als student, als roker of als pro of contra Zwarte Piet toch wel graag weten waar je aan toe bent.

Dat kan de gemiddelde inwoner, en dat ben ik ook als raadslid, niet gemakkelijk aflezen uit het rapport. En als het college, zoals in de begroting staat, werk wil maken van papierloos werken, schaf dan in ieder geval de papieren versie van de begroting, de jaarrekening en de tussenbalans in kilogoed papier af. Dat is ook beter voor het milieu.

Voor Gewoon Nijmegen is het voorgaande reden om anders naar de begroting te kijken dan gebruikelijk. Wij zijn als kleine fractie nauwelijks in staat om een paar honderd pagina’s te lezen, te beoordelen op inhoud en dit in negentien minuten van zinnig commentaar te voorzien. Wij beperken ons hier tot een paar voor ons belangrijke onderwerpen.

Dat brengt mij bij de essentie van het raadswerk voor onze partij. Jo Jansen, mijn illustere voorganger, heeft het in een eerdere beschouwing simpel uitgelegd. Het gaat Gewoon Nijmegen er vooral om dat onze inwoners, inwonersgroepen en ondernemers in onze stad gewoon eens een keer blij worden van de beslissingen die deze raad neemt. En een goed gevoel krijgen als ze horen dat hun centjes goed worden besteed. En dat ze begrijpen wat er met hun centen gedaan wordt.

Dat ze er blij van worden als ze merken dat ze in een stad wonen waar iedereen erbij hoort. Waar ze goed voor hun gezin kunnen zorgen in een prettige leef- en woonomgeving en waar aandacht is voor de specifieke pijnpunten in iedere wijk. Waar een ontspannen sfeer heerst en waar inwoners niet geteisterd worden door crimineel gedrag van anderen. Waar in alle wijken ruimte en geld is voor de eigen ideeën. Waar ze niet in armoede hoeven leven en goede zorg of hulp krijgen als ze dit nodig hebben.

Waar voortdurend attentie is voor kwetsbare groepen jong en oud, werkend of werkloos. Waar werk gemaakt wordt van passende woonruimte voor starters en middengroepen.

Waar ondernemers een grote mate van vrijheid genieten en niet verstikken in de regeldruk die van bovenop wordt opgelegd.

Maar iedereen moet ook begrijpen dat wij als raad voor moeilijke opgaven staan en dat onze beschikbare middelen beperkt zijn. Dan gaat het dus om het maken van keuzes, want het geld kan maar één keer uitgegeven worden en ons reservepotje voor mindere tijden is niet echt gevuld.

Wij hebben in de voorliggende begroting gezocht naar de gemaakte keuzes waar onze inwoners en ondernemers echt blij van worden of tevreden over zijn. Wij kunnen in de wirwar van tekst en financiële doorrekeningen nauwelijks echte directe blijmakers ontdekken die voor alle Nijmegenaren gelden.

Wel enigszins teleurstellende en soms onrust zaaiende plannen. Slechts voor inwoners en inwonersgroepen die heel dicht bij de louter groene en duurzame werkelijkheid staan is er plaats voor blijheid en tevredenheid.

De cruciale vraag die wij ons steeds weer zouden moeten stellen is ‘of wij in staat zijn om ons te verplaatsen in onze inwoner die net even anders is geaard dan de aard van de eigen politieke parochie’.

Kunnen we de ontevredenheid en onrust bij onze inwoners voelen die we zelf niet ervaren. En kunnen we dan los van onze eigen mening er ook zijn om die ontevredenheid te temperen en de onrust waar mogelijk weg te nemen. En er niet van weglopen of wegkijken. Daar heb ik, als ik deze begroting lees, wel wat twijfels over.

Daar moest ik aan denken toen ik uit de pers vernam dat de burgemeester het Handvest voor Compassie tekende. Waarmee wij ons scharen in de rij van zogenoemde Compassionate City’s. Een netwerk van steden in meer dan 50 landen die compassie als richtingaanwijzer wil hanteren bij het ontwikkelen van nieuw beleid.

In Nederland is Nijmegen daarmee de 6e stad die zich zo mag noemen. Dus nu zijn we een Green en Compassionate Capital. Over de eerste, ‘de green-one’, raken we niet uitgepraat, maar over deze laatste wordt met geen woord gerept in de begroting die nu voorligt. Vreemd toch?

Maar als je de begroting leest, is er zo op het eerste oog voldoende compassie. Maar dan is het wel de vraag wat we onder compassie verstaan en wat ermee bedoeld wordt bij het tekenen van het Handvest.

Gaat het bij compassie dan alleen om mensen die niet in staat zijn om zelf de kost te verdienen. Een gebrekkige gezondheid hebben of financieel in zwaar zitten. Of zij die weinig of geen steun ondervinden van familie en vrienden of zelfs verstoten zijn door hun omgeving. Is compassie dan een vorm van medelijden?

Wij hopen van niet, want medelijden heeft iets neerbuigends en betuttelend en leidt vaak alleen tot ‘pleister erop en kusje erop’, waarna we vervolgens wegkijken.

Natuurlijk vindt gewoon nijmegen compassie zeker op zijn plaats als het gaat om de zogenoemde zwakkeren in de samenleving.

Maar bovenal geldt compassie voor ons ook met degenen die zich ongelukkig of ontevreden voelen in de Nijmeegse samenleving. Terwijl zij misschien niet direct getypeerd kunnen worden als de zwakkeren.

Vanuit die gedachte vragen wij ons af hoeveel compassie onze raad werkelijk heeft en hoeveel compassie deze begroting uitstraalt. En dan bedoel ik niet de louter groene en duurzame compassie. En of deze de toets der kritiek kan doorstaan als we het Handvest en onze eigen waarden als uitgangspunt nemen.

Een voorbeeld hoe het niet moet, wil ik u niet onthouden.

Laatst bezocht ik een bijeenkomst van raadsleden met jongeren die onder de hulp van jeugdzorg vallen. Boeiend en leerzaam. De openheid die deze jongeren gaven over hun persoonlijke situatie verbaasde en ontroerde mij. Jongeren die nauwelijks compassie voelen van hun omgeving voor de vervolgstappen die ze willen zetten in hun leven. Jongeren die merken dat ze verketterd worden in pogingen om zelfstandig woonruimte te vinden.

Als raadslid zit je dan in een spagaat omdat je zou willen dat je iets voor deze jongeren zou kunnen betekenen, maar tegelijkertijd voel je je, zeker als kleine fractie, onmachtig.

Daarom vind ik het beschamend dat slechts vier partijen deelnamen aan dit gesprek, want wellicht hadden we samen dan wel een vuist van compassie kunnen maken. De coalitie, uitgezonderd de SP, blonk uit in afwezigheid. Het tijdstip is wellicht niet goed gekozen, maar van alle partijen zag ik op die middag collega’s rondlopen, die kennelijk andere prioriteiten hadden! Hoezo compassie voor onze jongeren. ‘een krappe pleister erop, zelfs geen kusje’, ik bedoel maar!

Als we deze begroting lezen, dan komen wij tot de conclusie dat er toch wel elementen te vinden zijn waar compassie voor onze inwoners een rol speelt. Niet alles is zogezegd kommer en kwel, maar op onderdelen kan het wel een onsje beter.

Wij beperken ons hier tot die paar programmaonderdelen waar compassie een plek heeft of zou moeten krijgen. Meer tijd heb ik ook gewoon niet.

Compassie en veiligheid gaan hand in hand. Als we kijken naar het programma veiligheid dan kan mijn fractie niet anders dan tevreden zijn. Dat betekent niet dat de veiligheidsrisico’s zijn uitgebannen en dat het veiligheidsgevoel bij onze inwoners optimaal is.

Feiten en gevoel zijn sowieso weerbarstig. Of anders gezegd, het is soms de vraag of het in Nijmegen veilig is of dat men er zich veilig voelt? Soms is het gevoel dusdanig belangrijk dat je daar direct op in moet spelen. En dat gebeurt.

Mijn fractie heeft er alle vertrouwen in dat onze veiligheidspartners, de politie en de toezichthouders, de brandweer, de ambulancediensten en de GHOR, hun stinkende best doen om onze stad veilig te houden en onze inwoners zoveel mogelijk een veilig gevoel te geven.

Wel zijn wij geschrokken van de laatste persberichten waarbij werd aangegeven dat onze politie kampt met ernstige overbelasting. In dat opzicht is het niet zo gek dat het politiebureau in het weekend wordt gesloten. Dienders die duimen draaien en onzinnig papierwerk doen, kunnen hun spaarzame tijd wel beter op straat gebruiken.

Misschien is het een idee om onze toezichthouders meer bevoegdheden te geven voor sommige politietaken, zodat deze enigszins worden ontlast. Wat qua prioriteit zwaarder is, moet zwaarder wegen. Veiligheid of parkeeroverlast.

Daarbij spreekt mijn fractie uit dat zij ook vierkant staat achter de harde besluiten die onze burgemeester node nam op momenten dat het spannend werd, zoals onlangs bij de sluiting van horecabedrijven.

En ook de visie dat allerlei onzinnige regels het organiseren van een prachtig evenement, zoals de Vierdaagse, in de weg staat, vinden wij niet onredelijk. Wij vertrouwen erop dat veiligheidsrisico’s zorgvuldig worden gewogen.

De voorstellen die met een uitgelijnd veiligheidsplan voor 2019 zijn vastgelegd, omarmt mijn fractie nadrukkelijk. De ontwikkelingen op thema’s als ondermijning, cybercrime, drugscriminaliteit en criminaliteit in zijn algemeenheid gaan snel. Daarop wordt met het plan scherp ingespeeld.

Compassie sluit zeker ook aan bij het programma welzijn en zorg. Natuurlijk moet het sociaal domein betaalbaar blijven, maar, zoals gezegd, het gaat daarbij wel om keuzes de je maakt.

Het college geeft met deze begroting eenzijdig aan dat de opgaven op het gebied van duurzaamheid, klimaatbeheersing en groene economie belangrijker zijn dan de zorg en hulp op maat voor onze inwoners. Voorzitter dat kan toch niet waar zijn en dat mag niet waar zijn.

Ook wij willen de enorme rekening van klimaatverandering en duurzaamheid die open staat niet volledig doorschuiven naar volgende generaties. Maar wij vinden niet dat alles daarvoor moet wijken. We leven tenslotte ook in het nu.

Een citaat uit de begroting: Dit betekent dat we voor ouderen, volwassenen met een beperking en voor de jeugdhulp de zorg verder gaan omvormen naar een lichtere, kortdurende en goedkopere ondersteuning zoveel mogelijk in de thuissituatie. We streven er dan naar dat minder huishoudens een beroep doen op gemeentelijke regelingen op de verschillende leefgebieden. Dat is toch niet te verdedigen tijdens een verjaardagsfeestje.

‘Doen wat nodig is op zorggebied’ is daarbij het credo van het college. En hier valt de spreker stil. Weg zorg op maat, maar maak je verder maar niet druk, want we zijn wel Green Capital. ‘Pleister erop en kusje erop’.

Dit betekent dus eigenlijk dat we noodzakelijk geld voor welzijn, zorg en hulpverlening onder het motto van efficiency inleveren, maar daarvoor in de plaats wel talloze miljoenen uitgeven aan de Green Capital. Niet met een pleister erop, maar met een duur strikje erom. De hulpbehoevende medemens krijgt met compassie dus de groene rekening gepresenteerd.

Daardoor dreigt er in Nijmegen een tweedeling te ontstaan tussen enerzijds de in de wandelgangen zogenoemde groene golf die na de verkiezingen hun kans schoon ziet. En anderzijds de groep gewone en hardwerkende mensen die de zorg voor ouder of kind zien afvlakken en extra lasten en kosten in het vooruitzicht zien gesteld, door allerlei nog niet nader genoemde ‘van het gas af’ maatregelen

En dat, zo zeggen deskundigen, terwijl haast, als het gaat om kosten vretende klimaatmaatregelen, niet echt nodig is. Want het is nog onduidelijk welke technische hoogstandjes er in de komende jaren nog ontwikkeld worden. Deze zouden wel eens effectiever kunnen zijn dan de vage plannen die nu in de steigers staan.

Hetzelfde geldt ook voor ons fietsbeleid. Gistermorgen werd ik door mijn vrouw, overigens zelf een fervent en actief fietser en wandelaar, gezondheidsfreak en duurzaamheidsdoener, gevraagd of wij als raad gek geworden zijn om twee- en een halve ton te investeren in een nieuwe fietsovergang. Terwijl je door even een paar honderd meter om te rijden ook je weg prima kunt vervolgen.

Eerst hebben jullie voor veel geld de Goffert omgebouwd tot een fietsracebaan waar je als argeloze voetganger niet uit de voeten kunt zonder gevaar voor eigen leven. En nou dit weer, zo beet ze mij toe, met liefde dat nou weer wel.

Even heel even dacht ik dat ik de wethouder niet goed had begrepen, maar bij nacontrole kon ik mijn vrouw met enig cynisme vertellen dat haar twee en een halve ton onjuist is. Het is twee en een half miljoen. Over haar daarop volgende reactie ga ik hier niet verder uitweiden.

Wel geeft zij aan dat eerst maar eens gekeken moet worden naar de onveilige verkeersplekken in Nijmegen voor alle weggebruikers.

Je moet maar eens ’s-morgens met de trein gaan, als fietsen, auto’s en bussen je tegemoet komen tijdens je loopje naar het station. Waar vanuit de andere kant uit het struikgewas forenzen en studenten je in drommen tegemoet komen. Wie indertijd die verkeerssituatie, kennelijk vanachter de tekentafel, heeft bedacht, heeft er helemaal niks van begrepen. Maar dit krijgt in de toekomst wel aandacht, gaf ik aan als verdediging.

Daarom zal mijn fractie dit onzalige fietsplan zeker niet ondersteunen. Wij vinden het van groter belang dat echt onveilige verkeerssituaties opgelost worden.

In dat opzicht gaan we inhoudelijk mee met de beide amendementen van de VVD over een eerst te verbeteren doorstroming van de S100. Dat vinden wij nu belangrijker dan een vroegtijdig besluit over versmalling van de Graafseweg.

Ook het inwisselen van de genoemde fietsovergang voor het aanpakken van onveilige verkeerssituaties ondersteunen wij. Met dien verstande dat wij ook tevreden zijn als het college toezegt dat in de plaats daarvan onderzoek wordt gedaan naar onveilige en stroperige verkeerssituaties. Op basis waarvan dan een actieplan wordt uitgewerkt. De kritische situatie aan het Keizer Karelplein en allerlei andere doorstroomwegen is daar een voorbeeld van.

Als het gaat om compassie dan geldt dat op zijn minst ook voor onze ondernemers. Elke ondernemer, vooral de voor onze stad belangrijke MKB-ondernemer, krijgt langzamerhand puistjes van de regeldruk die hem veel tijd en geld kost en evenveel frustratie oplevert. En dat terwijl dit onderwerp al jaren op de agenda staat. Maar er verandert kennelijk weinig. Dat is ook niet weg te poetsen met de voorgestelde korting op de OZB. Ik daag het college uit om eens als ‘undercoverboss’ een willekeurige vergunning aan te vragen. Ik ben ervan overtuigd dat u de schellen van de ogen vallen.

Tenslotte nog een laatste punt. En dan sluit ik af voorzitter. Laten we hopen dat dit college de titel van Stad met Compassie net zo waarmaakt als de titel van Groene Stad.

We weten dat er nogal wat mensen zijn die iedere cent om moeten draaien om het hoofd boven water te houden. Daar moet meer aandacht voor zijn. Alleen een korting voor minima op gemeentelijke voorzieningen en een verwijzing naar de voedselbank en kledingbank is niet genoeg. Het is al in en in triest dat mensen daar gebruik van moeten maken.

Wij vinden het belangrijk dat wij de handen ineen slaan samen met externe partijen die compassie hoog in het vaandel hebben staan.

Om samen te bewerkstelligen dat ook andere niet gemeentelijke diensten en voorzieningen voor minima bereikbaar zijn. Wij hebben daar een motie voor uitgeschreven die al onder uw aandacht is gebracht.

Dit was het voorzitter. (zie motie over compassie)