De rechtsstaat in Nederland is toe aan een APK. Dit stelt GroenLinks-Tweede Kamerlid Kathalijne Buitenweg vandaag in een overleg in de Tweede Kamer. De onafhankelijkheid en kwaliteit  van de rechtspraak zijn onvoldoende gewaarborgd voor de lange termijn.  Er moet een onderzoek volgen naar de staat van de rechtsstaat in Nederland, aldus Buitenweg. Dit zou bijvoorbeeld de Venice Commission van de Raad van Europa kunnen doen.

Buitenweg: “Nederland heeft snel z’n mond vol van de rechtsstaat in andere landen. Maar we moeten onszelf ook eens goed laten doorlichten. De rechterlijke macht is hier van hoog niveau. Maar we hebben haar organisatie verwaarloosd en onafhankelijkheid verzwakt. Het is van belang dat te herstellen.”

De rechtspraak is in Nederland georganiseerd als uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Dit maakt dat de rechtspraak niet gelijkwaardig kan werken ten opzichte van de wetgevende en uitvoerend macht.

Kijk alleen al naar de wijze van financiering. De begroting van de rechtspraak maakt onderdeel uit van die van het ministerie. Als de minister krap bij kas zit, komt de financiering van de rechtspraak in de knel. Dit heeft gevolgen voor de tijd die rechters kunnen uittrekken voor een zaak, of voor het aantal zaken dat ze kunnen behandelen.

Ook in de bedrijfsvoering is de onafhankelijkheid niet geborgd. Buitenweg: “Als buffer tussen de rechters en de minister is in 2002 de Raad voor de rechtspraak opgericht. Maar wie bepaalt de samenstelling van de Raad? De minister.” GroenLinks vraagt om een onafhankelijk onderzoek. “Soms is een blik naar buiten nodig om te zien hoe we er in Nederland voor staan. Zie het als een APK voor de rechtsstaat.”