Poliflw

Er gaat wat gebeuren. Daar ben ik van overtuigd. Afgelopen twee dagen debatteerden we van de ochtend tot de avond in de Tweede Kamer over de plannen van het kabinet. Het is mij duidelijk: ons land moet eerlijker. En het kan. Een grote SP is nodig om ervoor te zorgen dat het ook echt gaat gebeuren.

“Corona raakt ons allemaal”, sprak de koning op Prinsjesdag. En daar heeft hij gelijk in. Maar zeker niet iedereen even hard. De coronacrisis legt een vergrootglas op de ongelijkheid die we in de samenleving al zagen: een onzeker inkomen, de hoge werkdruk in de zorg, moeite hebben om rond te komen omdat de huur steeds verder stijgt. Deze problemen kenden we al, maar ze zijn door de coronacrisis nog groter geworden.

Vorig jaar hoorden we al dat partijen steeds meer terug kwamen op de gedachte dat het overlaten aan de markt, bijvoorbeeld van onze zorg en woningen, alles beter zou maken. De SP heeft daar nooit in geloofd, maar andere partijen, van de PvdA tot de PVV, hebben Mark Rutte geholpen om dit idee uit te voeren. En nu komen ze daar allemaal van terug. Het lijkt alsof de coronacrisis dat in een stroomversnelling heeft gebracht.

Maar gaat er nu vanzelf wat veranderen? Nee. Dat zullen we samen voor elkaar moeten krijgen.

Het einde van het neoliberalisme is in zicht. Dat is goed nieuws, want daarmee komt er meer ruimte voor onze ideeën, voor een eerlijke samenleving waarin onze zorg gebaseerd is op samenwerking in plaats van concurrentie, waarin een huis is om in te wonen en niet om rijk van te worden, waarin we omkijken naar elkaar, naar onze natuur en milieu en waarin de economie werkt voor iedereen en niet slechts voor een enkeling.

Maar gaat er nu vanzelf wat veranderen? Nee. Dat zullen we samen voor elkaar moeten krijgen. Ondanks de mooie woorden kiest het kabinet er nog steeds voor om weer twee miljard cadeau te doen aan de grote bedrijven in plaats van dat geld te gebruiken voor een eerlijke beloning voor onze zorgverleners. Daarom is een grote SP nodig om ervoor te zorgen dat er niet alleen verandering komt in woorden, maar vooral ook in daden.

You must have JavaScript enabled to use this form.

Ja, ik wil op de hoogte blijven van belangrijk nieuws en acties van de SP en Lilian Marijnissen.

SP presenteert vandaag samen met GroenLinks en de PvdA een alternatief voor de plannen van dit kabinet voor 2021. Met deze keuzes laten we zien dat het eerlijker kan. We stellen onder meer voor om flink te investeren in de waardering voor medewerkers in de publieke sector, zoals de zorg en het onderwijs. Ook laten we zien dat de huren omlaag kunnen, en zetten we in op het bouwen van huizen en op het behoud van werk. Met de alternatieve keuzes stijgt de zorgpremie niet en kunnen we de ondersteuning voor mensen die door de coronacrisis hun inkomen zijn verloren uitbreiden.

Lilian Marijnissen: ‘Om samen uit de crisis te komen, zijn andere keuzes nodig en samen met GroenLinks en PvdA laten we zien dat dat kan. Niet weer belastingvoordelen voor bedrijven die veel winst maken of onze omgeving vervuilen, maar hen hun eerlijke deel aan belasting laten betalen. Dat geld kunnen we dan investeren in wat voor de samenleving belangrijk is: een eerlijke beloning en het aanpakken van de werkdruk voor mensen in de vitale beroepen zoals onze zorgverleners en lagere huren. Het moet eerlijker en we laten zien dat dat ook kan.’

De plannen zijn doorgerekend door het Centraal Planbureau. We betalen dit onder meer door het door het kabinet voorgenomen belastingcadeau voor bedrijven (BIK) niet door te laten gaan. Ook willen we de hoogste inkomens en grote vermogens zwaarder belasten en de vervuilende industrie hun eerlijke deel laten betalen.

Dinsdag 1 september gaat de Kamer direct aan de slag met de behandeling van de referendumwet. Die avond zal ik plaatsnemen in ‘vak K’ om deze wet te verdedigen. Dat referendum, dat hebben we nou toch wel gehad, hoor ik sommigen van u denken. Nee, de discussie over het referendum is juist in volle gang en de vooruitzichten voor deze wet zijn goed.

In 2017 heb ik in de Kamer al eens een wet voor een referendum verdedigd, maar die was destijds kansloos. Drie jaar later is de situatie heel anders. In steeds meer partijen groeit de steun voor een bindend correctief referendum. In alle stilte lijkt zich een revolutie te voltrekken. 35 jaar discussie over het referendum lijkt eindelijk tot iets moois te leiden. Dinsdagavond begint om 19:00 uur het debat, dan gaan alle partij hun vragen stellen die ik later deze maand zal beantwoorden. Hopelijk kunnen we deze maand nog stemmen.

U kiest de Tweede Kamerleden om in uw naam debatten te voeren, de regering te controleren en wetten goed te keuren. Dat is de kern van onze ‘vertegenwoordigde’ democratie. Het correctief referendum is een ‘directe’ vorm van inspraak, waarbij mensen zélf een uitspraak doen, los van het parlement. Lange tijd hoorde je het argument dat het referendum als een vorm van ‘directe’ democratie in strijd zou zijn met de parlementaire democratie - een argument dat ook door premier Rutte werd gebruikt. Dit werd onhoudbaar na het rapport van een staatscommissie onder leiding van Johan Remkes, die onderzoek deed naar ons parlementaire stelsel. Die commissie beval het referendum juist aan als een mogelijkheid om ons parlementaire systeem te versterken. Een opvatting die ook de Raad van State nu deelt.

De discussie over het referendum begon in de jaren zeventig, toen met name hoog opgeleide mensen méér invloed wilden op de politieke besluitvorming. Een staatscommissie Biesheuvel deed in 1985 een voorstel voor een bindend correctief referendum, dat is 35 jaar geleden. Een voorstel van het kabinet Kok strandde in 1999 op het allerlaatste moment in de senaat. Een tweede wet haalde door gebrek aan steun van het kabinet Balkenende in 2004 de eindstreep evenmin. De discussie over het referendum ging echter door. Op initiatief van GroenLinks, PvdA en D66 werd een nieuwe wet gemaakt, die in 2013 door de Tweede Kamer en in 2014 door de senaat werd aangenomen. De SP mocht aan dit initiatief destijds niet deelnemen. Daarna moest ik toezien hoe slecht de partijen met dit voorstel omgingen.

De democratie gedijt niet op angst, maar is gebouwd op vertrouwen.

Om een bindend referendum mogelijk te maken moet de Grondwet worden aangepast. Dat moet in twee etappes. Vóór de verkiezingen moeten de Tweede en Eerste Kamer de wijziging van de Grondwet die ik nu heb ingediend goedkeuren. Na de verkiezingen moet deze wet opnieuw worden behandeld (en dan met tweederde meerderheid worden aangenomen). De vorige keer ging dat mis, omdat GroenLinks, PvdA en D66 weigerden om hun eigen wet opnieuw in te dienen. Waarna ik dat maar zélf heb gedaan. Bij een deel van de achterban van deze partijen was het referendum ineens niet meer zo populair. Bij andere groepen groeide echter het enthousiasme voor dit middel om de gekozen politici te kunnen corrigeren. Nu lijken deze partijen toch weer terug op hun oude standpunt en is wél zicht op een meerderheid.

Alle partijen zullen dinsdag nog vragen hebben, vooral over de voorwaarden voor het houden van een referendum. Ofwel over de ‘drempels’, zoals het aantal handtekeningen dat moet worden opgehaald en wanneer de uitslag geldig is. Die discussie is belangrijk en de staatscommissie Remkes heeft ook hier goede suggesties voor gedaan. Maar dit zijn kwesties van uitvoering die niet in de Grondwet thuishoren, maar in een ‘uitvoeringswet’. Die kan niet nu, maar pas ná de verkiezingen worden aangenomen, samen met de ‘tweede lezing’ van deze Grondwetswijziging. Nu moeten partijen de principiële keuze maken of zij vóór of tégen een correctief referendum zijn. Nu moeten Kamerleden aangeven of zij bereid zijn om zich wél of niet te laten corrigeren door de bevolking die zij vertegenwoordigen. Of zij wél of geen versterking willen van onze democratie.

Met een bindend correctief referendum geven wij mensen de mogelijkheid om ons terug te fluiten, op het moment dat zij vinden dat wij in de Kamer ons werk niet goed doen. De democratie gedijt niet op angst, maar is gebouwd op vertrouwen. Kamerleden vragen de kiezers: ‘vertrouw ons’. Maar durven wij ook te zeggen: ‘corrigeer ons’? Dit referendum past goed bij onze democratie, het is een belangrijke aanvulling op het werk van het parlement. Het heeft lang genoeg geduurd, al 35 jaar. Het is nu tijd om eindelijk ‘ja’ te zeggen.

Ronald van Raak, SP-Kamerlid

You must have JavaScript enabled to use this form.

Ja, ik wil op de hoogte blijven van belangrijk nieuws en acties van de SP en Lilian Marijnissen.

Door De Redactie op 17 juni 2020 Delen  

Onder moeilijke omstandigheden zijn ze hun werk blijven doen. In de ziekenhuizen, verpleeghuizen, in de zorg thuis en op tal van andere plekken. Er was terecht bewondering en applaus vanuit het hele land. Politieke partijen spraken hun waardering uit. Hoe kan het dan dat slechts enkele weken later de coalitiepartijen keer op keer tegen het voorstel voor meer waardering voor zorgmedewerkers stemmen? Een overzicht:

Wat vraagt de motie?

De motie van PvdA en SP ‘verzoekt de regering om met een plan te komen voor structurele waardering voor zorgverleners, waarin betere arbeidsvoorwaarden en een beter salaris kunnen worden gerealiseerd’.

De motie is nu twee keer in stemming geweest. Beide keren was het een gelijkspel: de gehele oppositie was voor, D66, ChristenUnie, VVD en CDA stemden tegen.

Waarom stemt D66 tegen?

Op hun eigen twitteraccount schrijft D66: “de motie kost echter veel geld, maar ze (de indieners, red) zeggen niet waar dat van betaald moet worden. Alleen gratis geld bestaat niet”.

En klopt dat? 

De motie vraagt de regering om een plan te maken voor betere arbeidsvoorwaarden. De financiering maakt daar natuurlijk onderdeel van uit. In de gezamenlijke tegenbegroting hebben PvdA en SP meerdere voorstellen gedaan. Een optie is bijvoorbeeld om de kabinetsplannen om de winstbelasting voor grote bedrijven te verlagen te schrappen, dat levert veel geld op. Maar andere manieren zijn ook mogelijk. Het is een politieke keuze of je zorgmedewerkers meer waardering wil geven.

Waarom stemt de ChristenUnie tegen? 

Op christenunie.nl schrijft Kamerlid Carla Dik-Faber: “in ons land is het niet de regering die bepaalt hoeveel zorgverleners verdienen, maar laten we de hoogte van de salarissen over aan het gesprek tussen werkgevers en werknemers” .

En klopt dat?

Nee. Natuurlijk worden cao’s afgesproken door werkgevers en werknemers samen. Maar bij het onderwijs, de zorg en de politie wordt het budget dat beschikbaar is bepaald door de overheid. Het bedrag dat het ministerie beschikbaar stelt (de OVA-ruimte in beleidstermen) is voor 2020 fors minder dan in 2018 en 2019. Als de ChristenUnie voor de motie stemt kan de regering een plan maken waarin de salarisruimte wordt uitgebreid. Daarmee komt voor werkgevers en werknemers meer geld beschikbaar, zodat zij samen afspraken kunnen maken over de betere arbeidsvoorwaarden.

Volgens de coalitie gaat de overheid niet over de salarissen in de zorg. Maar júíst de overheid kan meer geld beschikbaar stellen voor de waardering die hard nodig is.

Waarom stemt het CDA tegen? 

CDA-minister Hugo de Jonge heeft in het debat gezegd dat hij tegen het voorstel is omdat er geen dekking is en omdat er al gesproken wordt over arbeidsvoorwaarden in de zorg. “Er zijn ook al mooie cao's afgesloten, bijvoorbeeld in de ziekenhuiszorg.” Kamerlid Joba van den Berg schreef op twitter iets vergelijkbaars.

En klopt dat? 

De motie vraagt juist om een plan met een dekking. En daar zijn ook voorstellen voor. Dat erover gesproken wordt zegt niks over de uitkomst. De motie vraagt de minister juist actief te zorgen voor betere arbeidsvoorwaarden en salaris. Als de Tweede Kamer dus voor stemt, dan betekent het dat het kabinet ook moet zorgen dat er meer waardering voor de medewerkers in de zorg er ook echt komt.

Er is voor de coronacrisis inderdaad een nieuwe cao afgesloten, met daarin loonsverhoging voor medewerkers. Dat is ook niet meer dan terecht. Het budget dat het kabinet ter beschikking stelt (de OVA-ruimte) is echter minder dan wat er in die cao is afgesproken.

Daarnaast zijn er nog steeds grote tekorten aan personeel in de zorg, waardoor de werkdruk erg hoog is. Er moeten daarom echt medewerkers bij. Als we zorgpersoneel zeggen te waarderen, dan moet er echt boter bij de vis. Er moet een plan komen voor structureel meer waardering voor de mensen in de zorg. Precies waar de motie van PvdA en SP om vraagt.

Nou ja zeg. @christenunie @D66 @VVD en @cdavandaag, ik dacht toch dat we de zorgverleners structureel meer dan applaus gingen geven? RT voor het opnieuw in stemming komt, voor meer structurele, financiële waardering voor de mensen in de zorg. pic.twitter.com/v3TAwGB6ht

Waarom stemt de VVD tegen?

Voor zover we weten heeft de VVD zich hierover nog niet uitgesproken. Maar ze hebben al wel twee keer op rij tegen gestemd.

Hoe nu verder?

Op dinsdag 23 juni komt de motie van Lodewijk Asscher en Lilian Marijnissen voor de allerlaatste keer in stemming. Eén Kamerlid van de coalitie kan het verschil al maken.

Lodewijk Asscher

Heb je een vraag of wil je iets aan ons kwijt? Whatsapp ons.

Groet, Lodewijk

Whatsapp

Lodewijk Asscher

Heb je een vraag of wil je iets aan ons kwijt? Whatsapp ons.

Groet, Lodewijk

Whatsapp

Het kabinet zag het niet zitten, maar vandaag is door de Tweede Kamer toch het voorstel van de SP en PvdA aangenomen om onafhankelijk advies te vragen over de lessen die we nu al kunnen leren van de aanpak in de coronacrisis. De gekozen strategie van het kabinet roept namelijk niet alleen bij de Tweede Kamer veel vragen op, maar ook bij wetenschappers. Het is dus belangrijk dat er nu al goed gekeken wordt wat er beter kan. Zodat we straks beter voorbereid zijn, als er mogelijk een tweede coronagolf komt.

Lilian Marijnissen: ‘Het is belangrijk dat we leren van de corona-aanpak tot nu toe. Wat is er misgegaan en hoe kunnen we zorgverleners en patiënten beter beschermen? Zo kunnen we beter voorbereid zijn op een tweede golf. Het is daarom heel goed dat de Tweede Kamer ons voorstel met de PvdA tóch gesteund heeft.’

You must have JavaScript enabled to use this form.

Ja, ik wil op de hoogte blijven van belangrijk nieuws en acties van de SP en Lilian Marijnissen.

Vandaag hebben VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie nogmaals het voorstel van de SP en PvdA voor meer structurele waardering voor zorgverleners geblokkeerd. Lilian Marijnissen: 'Dit is een klap in het gezicht van alle zorgverleners. Voor hen is tijdens de coronacrisis zo hard geapplaudisseerd. Maar de waardering voor onze zorgverleners mag niet alleen bij een applaus en een bonus blijven.'

Zorgverleners verdienen een structureel betere waardering. Vandaag werd het tijdens de stemmingen wederom een gelijkspel. De coalitiepartijen krijgen dus nóg een kans om het voorstel te steunen. Mochten ze een betere waardering voor de zorg nog steeds blokkeren, dan zal de SP bij de behandeling van de Voorjaarsnota, begin juli, voorstellen dat de regering meer geld uittrekt voor het salaris van zorgverleners. Dit zullen we doen door een amendement in te dienen om de OVA-ruimte te verhogen. De OVA-ruimte is de Overheidsbijdrage in de Arbeidskostenontwikkeling in de zorg en op deze manier kan de overheid dus zorgen voor meer ruimte voor salarisverhoging van onze zorgverleners.

De SP lanceerde eerder de petitie ‘Onze zorg verdient meer dan alleen applaus’. Deze petitie werd al bijna 50 duizend keer ondertekend. Veel mensen hebben zich de afgelopen dagen achter de petitie geschaard en zich uitgesproken voor een betere en structurele waardering voor zorgverleners.

Het kabinetsplan om grote bedrijven volgend jaar een nieuwe jaarlijkse korting van 2,4 miljard te geven op de winstbelasting moet van tafel. Dat is onze boodschap, samen met PvdA en GroenLinks. 'Afgelopen weken deed ik avonden door het hele land met mensen die in de zorg, het onderwijs en bij de politie werken. Het is duidelijk, de nood is hoog en investeringen zijn daar keihard nodig voor onze samenleving', zegt Lilian Marijnissen.

Het is een duidelijke keuze voor het kabinet: kiest Rutte voor nog meer kadootjes voor de grote bedrijven of wordt er gekozen voor de mensen die in Nederland het werk doen? Dat is de duidelijke boodschap die we vanavond samen met PvdA en GroenLinks hebben afgegeven.

'Zijn we het nu opeens overal over eens? Nee natuurlijk niet. Dat hoeft ook niet. Waar we het wel over eens zijn is dat er andere keuzes nodig en mogelijk zijn. Zodat grote bedrijven hun eerlijke deel betalen en er miljarden vrij komen om te investeren in de samenleving: om het eigen risico aan te pakken, betaalbare huizen te bouwen en te investeren in goed onderwijs.'

Het kabinetsplan om grote bedrijven volgend jaar een nieuwe jaarlijkse korting van 2,4 miljard te geven op de winstbelasting moet van tafel. Dat is onze boodschap, samen met PvdA en GroenLinks. 'Afgelopen weken deed ik avonden door het hele land met mensen die in de zorg, het onderwijs en bij de politie werken. Het is duidelijk, de nood is hoog en investeringen zijn daar keihard nodig voor onze samenleving', zegt Lilian Marijnissen.

Het is een duidelijke keuze voor het kabinet: kiest Rutte voor nog meer kadootjes voor de grote bedrijven of wordt er gekozen voor de mensen die in Nederland het werk doen? Dat is de duidelijke boodschap die we vanavond samen met PvdA en GroenLinks hebben afgegeven.

'Zijn we het nu opeens overal over eens? Nee natuurlijk niet. Dat hoeft ook niet. Waar we het wel over eens zijn is dat er andere keuzes nodig en mogelijk zijn. Zodat grote bedrijven hun eerlijke deel betalen en er miljarden vrij komen om te investeren in de samenleving: om het eigen risico aan te pakken, betaalbare huizen te bouwen en te investeren in goed onderwijs.'

Hoera, ze zijn er een beetje achter gekomen, de ‘marktwerking’ in de sociale huursector heeft geleid tot een nieuwe woningnood en onbetaalbare huren. Er komt voor de sociale huursector een miljard euro (over tien jaar, dus maar 100 miljoen per jaar!) beschikbaar voor vermindering op de verhuurdersbelasting als woningcorporaties woningen bouwen met een huurprijs onder de laagste aftoppingsgrens in de huurtoeslag (607,46 euro in 2019). De verhuurderheffing gaat overigens gewoon door. Voor 2023 is de verwachte opbrengst, bijna twee miljard euro. Ofwel: huurders blijven over een periode van 10 jaar circa 20 miljard meebetalen aan belasting op sociale huurwoningen en ‘krijgen’ er 1 terug. Een wel heel treurig klein super dun sigaartje uit eigen doos.

Even terug in de tijd. Zo’n 25 jaar gelden, onder het eerste kabinet Kok (PvdA, VVD en D66), werd de sociale huursector ‘verzelfstandigt’. Dit breekpunt in de geschiedenis van de sociale volkshuisvesting begon onder kabinet Lubbers met de Nota Volkshuisvesting in de Jaren Negentig, ook wel genoemd ‘operatie-Heerma’(vader van de huidige CDA-fractievoorzitter).

De naoorlogse woningnood zou opgelost zijn, was de redenering. De overheid was niet meer nodig. Gemeentelijke woningbedrijven werden overgedaan aan woningcorporaties. Artikel 22,  van de grondwet ‘Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid’ kon wel met een stevige korrel zout genomen worden. Als kersvers Kamerlid heb ik dat toen (1996) in en buiten de Kamer fel bestreden en waarschuwde dat woningcorporaties zo gedwongen werden om als commerciële woningbedrijven te gaan opereren. Dat de woningzoekenden en huurders de dupe zouden zijn. En zo is het treurig genoeg ook gegaan. Topsalarissen voor directeuren (gelukkig niet allemaal), miljarden verliezen door beleggen in obligaties, investeringen in verliesgevende projecten die niets met volkshuisvesting te maken hadden, massale sloop en verkoop van sociale huurwoningen en alsmaar stijgende huurprijzen.

Het enige positieve is dat de woningnood en de onbetaalbaarheid van huren erkend worden en de overheid weer een klein beetje zijn financiële verantwoordelijkheid voor de volkshuisvesting lijkt te nemen.

In 2013 werd de verhuurderheffing over de WOZ-waarde van sociale huurwoningen ingevoerd (particuliere verhuurders gaan vrijuit!). Een belasting dus op de ‘marktwaarde’ op huurwoningen van corporaties die alleen tot uitdrukking komt wanneer ze verkocht zouden worden. Maar dan zijn het geen sociale huurwoningen meer. Het is dus feitelijk een ordinaire belasting op huren. Sociale huurwoningen hebben geen ‘marktwaarde’, maar alleen een gebruikswaarde als huisvesting. Zo was onze sociale huursector tot voor 25 jaar geleden opgebouwd, met financiële steun van de overheid.

Het Sociaal en Cultureel Planbureau zegt over de huidige situatie (gegevens over 2018); ‘Ongeveer een derde van de Nederlandse huishoudens woont in een corporatiewoning. Dit aantal nam het afgelopen decennium af, doordat de woningcorporaties meer woningen verkochten of sloopten dan er bijgebouwd werd. Terwijl het aantal corporatiewoningen afnam, nam het relatieve aantal huurders met een laag inkomen toe’. Toch geen misselijke constatering van het planbureau. Voor de verzelfstandiging woonden meer dan 50% in een huurwoning met in verhouding nog betaalbare huren.

Het enige positieve is dat de woningnood en de onbetaalbaarheid van huren een beetje erkent worden en dat de overheid weer een heel klein beetje zijn financiële verantwoordelijkheid voor de volkshuisvesting lijkt te nemen. Lilian Marijnissen zei terecht dat alleen bouwen niet genoeg is om de wooncrisis te beteugelen. Woningzoekenden hebben niets aan gesubsidieerde huizen die niemand kan betalen. Ze wil de huren voor vijf jaar bevriezen en vindt dat de prijs voor nieuw gebouwde woningen verplicht betaalbaar moet zijn. Er zal nog veel strijd nodig zijn willen we de Volkshuisvesting weer sociaal kunnen noemen. Doe eens normaal en sociaal zou ik zeggen, stop de sloper en verhuurdersheffing en bouw betaalbare huurwoningen. De overheid moet zijn grondwettelijke plicht  weer oppakken; ‘Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid’. En dus ook de financiële zorg en betaalbaarheid!

Het is tijd voor rechtvaardigheid! Ben je nog geen vriend voor rechtvaardigheid? Sluit je dan nu aan!