Poliflw

Dinsdag 1 september gaat de Kamer direct aan de slag met de behandeling van de referendumwet. Die avond zal ik plaatsnemen in ‘vak K’ om deze wet te verdedigen. Dat referendum, dat hebben we nou toch wel gehad, hoor ik sommigen van u denken. Nee, de discussie over het referendum is juist in volle gang en de vooruitzichten voor deze wet zijn goed.

In 2017 heb ik in de Kamer al eens een wet voor een referendum verdedigd, maar die was destijds kansloos. Drie jaar later is de situatie heel anders. In steeds meer partijen groeit de steun voor een bindend correctief referendum. In alle stilte lijkt zich een revolutie te voltrekken. 35 jaar discussie over het referendum lijkt eindelijk tot iets moois te leiden. Dinsdagavond begint om 19:00 uur het debat, dan gaan alle partij hun vragen stellen die ik later deze maand zal beantwoorden. Hopelijk kunnen we deze maand nog stemmen.

U kiest de Tweede Kamerleden om in uw naam debatten te voeren, de regering te controleren en wetten goed te keuren. Dat is de kern van onze ‘vertegenwoordigde’ democratie. Het correctief referendum is een ‘directe’ vorm van inspraak, waarbij mensen zélf een uitspraak doen, los van het parlement. Lange tijd hoorde je het argument dat het referendum als een vorm van ‘directe’ democratie in strijd zou zijn met de parlementaire democratie - een argument dat ook door premier Rutte werd gebruikt. Dit werd onhoudbaar na het rapport van een staatscommissie onder leiding van Johan Remkes, die onderzoek deed naar ons parlementaire stelsel. Die commissie beval het referendum juist aan als een mogelijkheid om ons parlementaire systeem te versterken. Een opvatting die ook de Raad van State nu deelt.

De discussie over het referendum begon in de jaren zeventig, toen met name hoog opgeleide mensen méér invloed wilden op de politieke besluitvorming. Een staatscommissie Biesheuvel deed in 1985 een voorstel voor een bindend correctief referendum, dat is 35 jaar geleden. Een voorstel van het kabinet Kok strandde in 1999 op het allerlaatste moment in de senaat. Een tweede wet haalde door gebrek aan steun van het kabinet Balkenende in 2004 de eindstreep evenmin. De discussie over het referendum ging echter door. Op initiatief van GroenLinks, PvdA en D66 werd een nieuwe wet gemaakt, die in 2013 door de Tweede Kamer en in 2014 door de senaat werd aangenomen. De SP mocht aan dit initiatief destijds niet deelnemen. Daarna moest ik toezien hoe slecht de partijen met dit voorstel omgingen.

De democratie gedijt niet op angst, maar is gebouwd op vertrouwen.

Om een bindend referendum mogelijk te maken moet de Grondwet worden aangepast. Dat moet in twee etappes. Vóór de verkiezingen moeten de Tweede en Eerste Kamer de wijziging van de Grondwet die ik nu heb ingediend goedkeuren. Na de verkiezingen moet deze wet opnieuw worden behandeld (en dan met tweederde meerderheid worden aangenomen). De vorige keer ging dat mis, omdat GroenLinks, PvdA en D66 weigerden om hun eigen wet opnieuw in te dienen. Waarna ik dat maar zélf heb gedaan. Bij een deel van de achterban van deze partijen was het referendum ineens niet meer zo populair. Bij andere groepen groeide echter het enthousiasme voor dit middel om de gekozen politici te kunnen corrigeren. Nu lijken deze partijen toch weer terug op hun oude standpunt en is wél zicht op een meerderheid.

Alle partijen zullen dinsdag nog vragen hebben, vooral over de voorwaarden voor het houden van een referendum. Ofwel over de ‘drempels’, zoals het aantal handtekeningen dat moet worden opgehaald en wanneer de uitslag geldig is. Die discussie is belangrijk en de staatscommissie Remkes heeft ook hier goede suggesties voor gedaan. Maar dit zijn kwesties van uitvoering die niet in de Grondwet thuishoren, maar in een ‘uitvoeringswet’. Die kan niet nu, maar pas ná de verkiezingen worden aangenomen, samen met de ‘tweede lezing’ van deze Grondwetswijziging. Nu moeten partijen de principiële keuze maken of zij vóór of tégen een correctief referendum zijn. Nu moeten Kamerleden aangeven of zij bereid zijn om zich wél of niet te laten corrigeren door de bevolking die zij vertegenwoordigen. Of zij wél of geen versterking willen van onze democratie.

Met een bindend correctief referendum geven wij mensen de mogelijkheid om ons terug te fluiten, op het moment dat zij vinden dat wij in de Kamer ons werk niet goed doen. De democratie gedijt niet op angst, maar is gebouwd op vertrouwen. Kamerleden vragen de kiezers: ‘vertrouw ons’. Maar durven wij ook te zeggen: ‘corrigeer ons’? Dit referendum past goed bij onze democratie, het is een belangrijke aanvulling op het werk van het parlement. Het heeft lang genoeg geduurd, al 35 jaar. Het is nu tijd om eindelijk ‘ja’ te zeggen.

Ronald van Raak, SP-Kamerlid

You must have JavaScript enabled to use this form.

Ja, ik wil op de hoogte blijven van belangrijk nieuws en acties van de SP en Lilian Marijnissen.

SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen is teleurgesteld over de zojuist gepresenteerde ‘geleerde lessen’ door het kabinet van de corona-aanpak in de verpleeghuizen. Marijnissen deed samen met D66 het voorstel om lessen te leren van hoe het de verpleeghuizen is vergaan. De resultaten daarvan zijn vandaag door het kabinet gepresenteerd. ‘Veel organisaties zijn betrokken, maar ik vind het een gemiste kans dat zorgverleners niet zelf direct betrokken zijn. Het is belangrijk dat we naar de werkvloer luisteren’, aldus Marijnissen. De aangenomen motie verzocht hier wel toe.

Persoonlijke beschermingsmiddelen

De lessen zijn opgesteld om bij een eventuele tweede piek van het coronavirus, bewoners en personeel beter te kunnen beschermen. Marijnissen vindt dat minister de Jonge meer moet doen voor de bescherming van zorgverleners en bewoners, zeker gezien dit ontzettend mis is gegaan afgelopen periode. Veel zorgverleners kampten met tekorten aan persoonlijke beschermingsmaterialen en zorgverleners en ouderen raakten hierdoor besmet met het coronavirus. Ondanks dat zorgverleners vaak de noodklok hebben geluid en de SP hier vrijwel elk Kamerdebat aandacht voor heeft gevraagd, hebben veel zorgverleners onveilig moeten werken. Marijnissen: ‘Als er een tweede golf komt moeten we zorgen dat alles op orde is in de verpleeghuizen. Daarom moeten persoonlijke beschermingsmiddelen ook preventief ingezet kunnen worden en niet alleen bij vermoedens van mogelijke besmettingen.’

Dat de richtlijnen van het RIVM voor beschermingsmiddelen zo streng zijn is Marijnissen een doorn in het oog. ‘Uit nieuw onderzoek blijkt dat zorgverleners en ouderen mogelijk onnodig ziek zijn geworden omdat beschermingsmiddelen door zorgverleners niet preventief mochten worden gebruikt. Het RIVM en het kabinet vond dit niet nodig en niet verstandig. Dit is een grote fout geweest. Zorgverleners hebben hier zo vaak op aangedrongen. Wij hebben in de Tweede Kamer er vaak op gewezen dat de richtlijnen in de praktijk tekort schoten. Maar er werd niet naar geluisterd. Het is heel pijnlijk om nu dan uit onderzoek te lezen dat dit mogelijk inderdaad tot extra besmettingen en doden heeft geleid.’ Dit moet daarom bij een mogelijke tweede golf echt anders: ‘We moeten onze zorgverleners goed beschermen, en ook de mensen voor wie zij zorgen,’ aldus Marijnissen.

Verder schrijft het kabinet over de grote waardering voor de inzet van het zorgpersoneel gedurende de coronacrisis. Marijnissen: ‘Onze zorgverleners verdienen een structureel betere waardering dan ze nu krijgen. Het mag niet alleen bij een bonus en applaus blijven. Helaas blokkeren de coalitiepartijen die betere waardering nog steeds. De SP is daarom een petitie gestart en organiseert op zaterdag 5 september een grote actie.’

De discussie in de Tweede Kamer afgelopen woensdag over racisme, dat Nederlanders met een migratieachtergrond de weg verspert naar een goedbetaalde baan en een fatsoenlijk huis, had meer weg van een ordinaire burenruzie in plaats van een inhoudelijk politiek dispuut. Terwijl alle ingrediënten voorhanden waren voor een volgende stap in het nationale racismedebat mondde het Kamerdebat een week voor de zomerstop uit in ruzie en gescheld. Partijen vlogen vooral elkaar verbaal in de haren. Allerlei onderwerpen werden erbij gehaald en persoonlijke kwesties werden weer actueel. Oud zeer tussen de PvdA en de partij DENK, die werd opgericht door oud-PvdA-Kamerleden, werd uitgevochten en verschillende fractievoorzitters botsten hard met PVV-leider Geert Wilders wegens zijn felle betoog. Grof taalgebruik Gesterkt door de uitspraken van de premier, die erkende dat racisme in Nederland net zo goed een systemisch probleem is, vroegen D66, PvdA en GroenLinks een debat aan. Een hardere aanpak van discriminatie door uitzendbureaus, een verbod op etnisch profileren en excuses voor het eigen slavernijverleden: met minder zouden zij geen genoegen nemen. En dan was het ook nog Keti Koti, de viering van de afschaffing van de slavernij in 1863. Alle ingrediënten dus voor een goede gedachtenwisseling. Maar al binnen het half uur was duidelijk dat het debat niet aan de hoge verwachtingen ging voldoen. De discussie ontaardde in een aaneenschakeling van oprispingen van oud zeer, beledigingen en grof taalgebruik. Bij vlagen ging het geruzie over in triviaal gescheld. Klaver noemde Wilders een idioot. Andersom was de Groen Linkser een politieke hooligan, met partijgenoten die vroeger communistische massamoordenaars steunden. De scheldgrage PVV-leider liet vervolgens niet na te zeggen dat er na het coronavirus een hysterisch discriminatievirus over de wereld gaat. Beschonken komkommer Hoewel onaanvaardbaar en zelfs verwerpelijk, was het origineelst met de pretentieuze coterie in ’s lands vergaderzaal Farid Azarkan, de fractievoorzitter van DENK, die SP-leider Lilian Marijnissen een beschonken komkommer noemde. Benieuwd of dit aforisme in de Handelingen (woordelijke verslaglegging) blijft staan. Klaver bracht vervolgens in herinnering dat Asscher als minister geen excuses voor de slavernij had aangeboden. Farid Azarkan noemde het verhaal van Asscher een goedkope babbeltruc, omdat de PvdA enkele DENK-moties tegen discriminatie niet had gesteund. Hij haalde ook uitspraken uit het verleden aan van PvdA-kopstukken over Marokkanen. Het ontlokte een woedende tegenaanval van Asscher, die een tirade afstak over de video’s waarin DENK kritiek uitte op Kamerleden met een Turkse achtergrond. De inbreng van Kees van der Staaij (SGP) aan het Kamerdebat was nog het meest veelzeggend. Voor hem is het uitgangspunt helder: alle mensen zijn naar Gods evenbeeld geschapen. Racisme is daarom uit den boze. We zijn immers allemaal van dezelfde lap gescheurd. Het is maar dat u het weet. Geen excuses Vanwege de vrees voor polarisering zag de premier niets in het aanbieden van excuses voor de Nederlandse rol in de slavernij en de slavenhandel. Eerder betuigde de Nederlandse staat wel zijn diepe spijt en berouw. Dat gaat niet voor iedereen ver genoeg, erkende hij. Maar voor anderen zouden excuses juist weer te ver gaan. ‘Kun je mensen die vandaag leven verantwoordelijk houden voor het verre verleden?’, vroeg hij zich af. Volgens de premier zouden excuses meer polariseren, dan dat ze mensen zouden samenbrengen omdat het aanbieden daarvan ook op tegenstand stuit. ‘Als ik het zal doen, voor wie doe ik het dan, aan wie bied ik ze dan aan? En hoe ver moeten we dan teruggaan? Tegelijkertijd, erkennen dat dat niet usance is in de wereld om dat wel te doen. Om al die redenen hebben we het niet gedaan’, aldus de premier. Het kabinet-Rutte II betuigde eerder diepe spijt en berouw voor het slavernijverleden, en dat vindt de premier voldoende. Wel is hij voorstander van een herdenkingsjaar over slavernij in 2023. In dat jaar is het 150 jaar geleden dat Nederland een eind maakte aan slavernij. Voortdurend punt van discussie Slavernij gebeurde honderden jaren geleden. Niemand die nu leeft, heeft daar direct verantwoordelijkheid voor. Schaamte en schuld is totaal niet nodig Maar waar men als samenleving wel verantwoordelijkheid voor heeft, is je te informeren over wat zich heeft afgespeeld. Je kunt niet de glorieuze kant van de geschiedenis vieren zonder dat je er rekenschap van geeft dat die niet voor alle mensen gold. Zoals ook de nieuwe Canon weer aantoont, is de omgang met het Nederlands verleden een voortdurend punt van discussie, dat evenveel zegt over hoe wij over onze gezamenlijke identiteit denken als over het verleden. Het Rijksmuseum werd bij heropening in 2013 gemunt als museum van Nationale Geschiedenis en nam de beslissing om kunst en geschiedenis voor het eerst integraal te laten zien. Zeven jaar geleden was dat nog vanuit het perspectief van het glorieuze Holland, de koopmansgeest; nu is het tijd voor gedeeld verleden. Dat maakt de functie gevoelig: die moet zich constant verhouden tot de gepolariseerde actualiteit.

Vandaag heeft de partijraad van de SP Lilian Marijnissen met overgrote meerderheid gekozen als  lijsttrekker voor de komende Tweede Kamerverkiezingen. De kandidatencommissie van de SP beschrijft Lilian als aansprekend en inspirerend. ‘Lilian is voor ons de vrouw die onze partij moet blijven leiden: de natuurlijke aanvoerder van onze kandidatenlijst op weg naar de verkiezingen en in de jaren daarna’, aldus de commissie.

Marijnissen ziet dat nu het moment is voor sociale verandering: ‘Het nieuwe normaal is het nieuwe sociaal. De coronacrisis laat ons nog maar eens zien wat daadwerkelijk van waarde is: samenwerken in plaats van concurrentie, naar elkaar om kijken in plaats van pakken wat je pakken kan. Maar ook waar de kwetsbaarheden van onze samenleving en economie zitten: de grote onzekerheid voor veel mensen in werk en inkomen door slechte contracten.’ Marijnissen is optimistisch over de toekomst:  ‘We zien steeds meer partijen die afscheid lijken te nemen van het neoliberalisme. De tijd van het doorgeslagen marktdenken lijkt voorbij. Om ervoor te zorgen dat het niet alleen bij woorden blijft, maar er ook echt wat verandert, is een grote SP nodig. Meer dan ooit lijken andere partijen onze ideeën over te nemen. Dat biedt kansen. De SP is nodig voor echte verandering, voor het nieuwe sociaal’, zegt Marijnissen.

Op de SP-partijraad, waar ze werd geïnterviewd door Roel Maalderink, benadrukte Marijnissen dat een fundamentele herwaardering van de publieke sector nodig is. Onze zorgverleners, docenten en politiemensen verdienen meer waardering en zeggenschap over hun werk. Marijnissen: ‘De SP zal hierin vooropgaan en na de zomer een initiatief starten om alle partijen, mensen en organisaties in Nederland die dit willen te bundelen om dat wat van ons allemaal is te herwaarderen. Al voor de coronacrisis waren onze zorgverleners, docenten en politiemensen in actie. Goede zorg, onderwijs en een veilige buurt moet voor iedereen bereikbaar zijn, niet alleen voor mensen met een dikkere portemonnee. We moeten van tweedeling naar samenleving.’

Als voorbeeld noemt Marijnissen de waardering van zorgverleners. Marijnissen: ‘Onze zorgverleners verdienen meer dan alleen applaus. Afgelopen dagen hebben velen zich hiervoor uitgesproken. Onze petitie is inmiddels ruim 60.000 keer ondertekend, vakbonden en anderen zijn steunacties begonnen en maandag komen we met een oproep samen met prominente Nederlanders aan VVD, CDA, D66 en ChristenUnie om aanstaande dinsdag voor ons voorstel te stemmen. Het is een klap in het gezicht van de zorg als de coalitiepartijen aanstaande dinsdag weer tegen zouden stemmen.’ Komende dinsdag zal gestemd worden over het voorstel om zorgverleners structureel beter te belonen. De afgelopen twee weken eindigde de stemming over dit voorstel in gelijkspel.

Door De Redactie op 17 juni 2020 Delen  

Onder moeilijke omstandigheden zijn ze hun werk blijven doen. In de ziekenhuizen, verpleeghuizen, in de zorg thuis en op tal van andere plekken. Er was terecht bewondering en applaus vanuit het hele land. Politieke partijen spraken hun waardering uit. Hoe kan het dan dat slechts enkele weken later de coalitiepartijen keer op keer tegen het voorstel voor meer waardering voor zorgmedewerkers stemmen? Een overzicht:

Wat vraagt de motie?

De motie van PvdA en SP ‘verzoekt de regering om met een plan te komen voor structurele waardering voor zorgverleners, waarin betere arbeidsvoorwaarden en een beter salaris kunnen worden gerealiseerd’.

De motie is nu twee keer in stemming geweest. Beide keren was het een gelijkspel: de gehele oppositie was voor, D66, ChristenUnie, VVD en CDA stemden tegen.

Waarom stemt D66 tegen?

Op hun eigen twitteraccount schrijft D66: “de motie kost echter veel geld, maar ze (de indieners, red) zeggen niet waar dat van betaald moet worden. Alleen gratis geld bestaat niet”.

En klopt dat? 

De motie vraagt de regering om een plan te maken voor betere arbeidsvoorwaarden. De financiering maakt daar natuurlijk onderdeel van uit. In de gezamenlijke tegenbegroting hebben PvdA en SP meerdere voorstellen gedaan. Een optie is bijvoorbeeld om de kabinetsplannen om de winstbelasting voor grote bedrijven te verlagen te schrappen, dat levert veel geld op. Maar andere manieren zijn ook mogelijk. Het is een politieke keuze of je zorgmedewerkers meer waardering wil geven.

Waarom stemt de ChristenUnie tegen? 

Op christenunie.nl schrijft Kamerlid Carla Dik-Faber: “in ons land is het niet de regering die bepaalt hoeveel zorgverleners verdienen, maar laten we de hoogte van de salarissen over aan het gesprek tussen werkgevers en werknemers” .

En klopt dat?

Nee. Natuurlijk worden cao’s afgesproken door werkgevers en werknemers samen. Maar bij het onderwijs, de zorg en de politie wordt het budget dat beschikbaar is bepaald door de overheid. Het bedrag dat het ministerie beschikbaar stelt (de OVA-ruimte in beleidstermen) is voor 2020 fors minder dan in 2018 en 2019. Als de ChristenUnie voor de motie stemt kan de regering een plan maken waarin de salarisruimte wordt uitgebreid. Daarmee komt voor werkgevers en werknemers meer geld beschikbaar, zodat zij samen afspraken kunnen maken over de betere arbeidsvoorwaarden.

Volgens de coalitie gaat de overheid niet over de salarissen in de zorg. Maar júíst de overheid kan meer geld beschikbaar stellen voor de waardering die hard nodig is.

Waarom stemt het CDA tegen? 

CDA-minister Hugo de Jonge heeft in het debat gezegd dat hij tegen het voorstel is omdat er geen dekking is en omdat er al gesproken wordt over arbeidsvoorwaarden in de zorg. “Er zijn ook al mooie cao's afgesloten, bijvoorbeeld in de ziekenhuiszorg.” Kamerlid Joba van den Berg schreef op twitter iets vergelijkbaars.

En klopt dat? 

De motie vraagt juist om een plan met een dekking. En daar zijn ook voorstellen voor. Dat erover gesproken wordt zegt niks over de uitkomst. De motie vraagt de minister juist actief te zorgen voor betere arbeidsvoorwaarden en salaris. Als de Tweede Kamer dus voor stemt, dan betekent het dat het kabinet ook moet zorgen dat er meer waardering voor de medewerkers in de zorg er ook echt komt.

Er is voor de coronacrisis inderdaad een nieuwe cao afgesloten, met daarin loonsverhoging voor medewerkers. Dat is ook niet meer dan terecht. Het budget dat het kabinet ter beschikking stelt (de OVA-ruimte) is echter minder dan wat er in die cao is afgesproken.

Daarnaast zijn er nog steeds grote tekorten aan personeel in de zorg, waardoor de werkdruk erg hoog is. Er moeten daarom echt medewerkers bij. Als we zorgpersoneel zeggen te waarderen, dan moet er echt boter bij de vis. Er moet een plan komen voor structureel meer waardering voor de mensen in de zorg. Precies waar de motie van PvdA en SP om vraagt.

Nou ja zeg. @christenunie @D66 @VVD en @cdavandaag, ik dacht toch dat we de zorgverleners structureel meer dan applaus gingen geven? RT voor het opnieuw in stemming komt, voor meer structurele, financiële waardering voor de mensen in de zorg. pic.twitter.com/v3TAwGB6ht

Waarom stemt de VVD tegen?

Voor zover we weten heeft de VVD zich hierover nog niet uitgesproken. Maar ze hebben al wel twee keer op rij tegen gestemd.

Hoe nu verder?

Op dinsdag 23 juni komt de motie van Lodewijk Asscher en Lilian Marijnissen voor de allerlaatste keer in stemming. Eén Kamerlid van de coalitie kan het verschil al maken.

Lodewijk Asscher

Heb je een vraag of wil je iets aan ons kwijt? Whatsapp ons.

Groet, Lodewijk

Whatsapp

Lodewijk Asscher

Heb je een vraag of wil je iets aan ons kwijt? Whatsapp ons.

Groet, Lodewijk

Whatsapp

Vandaag hebben VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie nogmaals het voorstel van de SP en PvdA voor meer structurele waardering voor zorgverleners geblokkeerd. Lilian Marijnissen: 'Dit is een klap in het gezicht van alle zorgverleners. Voor hen is tijdens de coronacrisis zo hard geapplaudisseerd. Maar de waardering voor onze zorgverleners mag niet alleen bij een applaus en een bonus blijven.'

Zorgverleners verdienen een structureel betere waardering. Vandaag werd het tijdens de stemmingen wederom een gelijkspel. De coalitiepartijen krijgen dus nóg een kans om het voorstel te steunen. Mochten ze een betere waardering voor de zorg nog steeds blokkeren, dan zal de SP bij de behandeling van de Voorjaarsnota, begin juli, voorstellen dat de regering meer geld uittrekt voor het salaris van zorgverleners. Dit zullen we doen door een amendement in te dienen om de OVA-ruimte te verhogen. De OVA-ruimte is de Overheidsbijdrage in de Arbeidskostenontwikkeling in de zorg en op deze manier kan de overheid dus zorgen voor meer ruimte voor salarisverhoging van onze zorgverleners.

De SP lanceerde eerder de petitie ‘Onze zorg verdient meer dan alleen applaus’. Deze petitie werd al bijna 50 duizend keer ondertekend. Veel mensen hebben zich de afgelopen dagen achter de petitie geschaard en zich uitgesproken voor een betere en structurele waardering voor zorgverleners.