Poliflw

Politiek café Zout stopt met de maandelijkse programmering en gaat ‘pop-up’ op de momenten dat bekende gasten zich aandienen en Oss hunkert naar politiek spektakel in een bomvolle Groene Engel.

De bron van authentieke kritische denkers uit politiek, cultuur, wetenschap en sport die belangeloos aan het debat willen deelnemen, droogt langzaam op. In de gemeenteraad geeft het lokale politieke debat zelden meer aanleiding om in Zout op scherp te worden gezet. Voor het Zout-team is dat reden om na twintig jaar af te stappen van een periodieke programmering. Wij zijn veel dank verschuldigd aan onze vrijwilligers, (gast)interviewers, (gast)columnisten, gasten, ons publiek, de Groene Engel en ook aan de lokale pers waarvan wij veel waardering ontvangen hebben. Mits de corona-maatregelen het toelaten ligt er in het najaar een eerste pop-up editie met Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib in het verschiet.

Inmiddels al weer twintig jaar geleden werd door de SP het initiatief genomen voor politiek café Zout in Oss. We zijn gestart in het café van de Groene Engel, dat al snel te klein bleek met als vervolg verhuizing naar de grote zaal van het cultuurpodium. Doel was een levendig politiek debat brengen in een ontspannen sfeer, al was de sfeer ook regelmatig om te snijden. Ook werd ruimte geboden voor cultuur, wetenschap, sport en een vrolijke noot in cabaret en quiz. Columns waren er van onze vaste columnisten Theo van Duren, Jan Ulijn, afgewisseld met een lange rij van gastcolumnisten, waaronder Rene van der Lee, Martin Jan van Mourik, Tom Brocks en Wouter ter Haar. Veel (lokale) muzikanten traden er op - de eerste jaren de Osse bluesman Joop van Orsouw- met als trouwe programmeur Henk Sterken. Willeke Berendsen sloot het programma 20 jaar lang af met het Zout-slotlied, met teksten van Johan Berendsen.

Presentator Stijn Steenbakkers was de laatste reeks van jaren het gezicht van Zout. Als gastinterviewers ontvingen we Hans van Leeuwen, Rene van der Lee, John Jansen van Galen, Jan Tromp, Max van Weezel, Leonard Ornstein, Wim van de Donk, Tony van der Meulen, Peet Kappen, Bart Nolles, Özcan Akyol, Lilian Marijnissen en Wouke van Scherrenburg .

Achter de schermen werkte een team van tientallen vrijwilligers om bijna 200 edities van Zout voor het voetlicht te brengen. Een redactieteam met (de laatste jaren) Renier van de Giessen, Jurgen Pigmans, Marianne Aartsen, Johan Berendsen en Jules Iding. Een technisch team met Wim van Dorst, Jan van der Doelen, Jacques Bloks, Willie Bloks, Ans Rasing, Christa Kolman, Loes van Schaijk en het team van de Groene Engel. De mannen van OpenWebcast onder leiding van Marc van den Berg brachten het programma bij vele duizenden belangstellenden in de huiskamer.

In die twintig jaar hebben we, door overlijden, met diep verdriet afscheid moeten nemen van trouwe medewerkers. Van initiatiefnemer en presentator Leo Steenbakkers, van initiatiefnemer en floormanager Paul Peters en van zijn vrouw Elly Schuurmans, en van de columnist in de beginjaren, Henk de Bruijn.

In 20 jaar hebben we ruim 25.000 bezoekers ontvangen en zo’n 1500 gasten aan de Zout-tafel gehad; ministers, staatssecretarissen, Kamerleden, Europarlementariërs, provinciale en gemeentelijke bestuurders en raadsleden. Daarnaast wetenschappers, geestelijken, journalisten, programmamakers, schrijvers, dichters, muzikanten, toneelspelers, cabaretiers, filmmakers, sporters. Onder hen niet de minsten zoals minister-president Mark Rutte, Jan Terlouw, Herman Tjeenk Willink, Jan Pronk, Dries van Agt, Klaas de Vries, Pieter Winsemius, priester/dichter Huub Oosterhuis, bisschop Gerard de Korte. Programmamakers als Sven Kockelmann, Antoinette Hertsenberg, Coen Verbraak, Jort Kelder, Jan Slagter, Frits Wester, Marcel van Dam. Wetenschappers als Maarten van Rossem, Herman Pleij, Arnold Heertje en Micha de Winter. Muzikanten zoals Thé Lau, Harry Muskee, Armand, Gerard van Maasakkers.

En niet te vergeten onze spraakmakende Prem Radhakishun die Zout van meet af aan in zijn hart heeft gesloten.

Namens Zout, 

mede-initiatiefnemer Jules Iding.

Maandag debatteerden Tweede Kamerleden en Europarlementariërs gezamenlijk over de Staat van de Europese Unie. Eickhout wil van premier Mark Rutte weten waarom de Nederlandse regering dwarsligt bij voorstellen om te voorkomen dat Europese burgers bij een volgende crisis weer te rekening gepresenteerd krijgen. Dit is zijn analyse over de staat van de Europese Unie in Nederland.

Het is tien jaar geleden dat de financiële crisis in de Verenigde Staten begon. Na een periode van groei stortte de economie keihard in, met grote menselijke gevolgen. Werkloosheid, armoede, onzekerheid, politieke spanningen in Europa.

Inmiddels zien de economische groeicijfers er rooskleurig uit en trekt ook de werkgelegenheid aan. De economie krabbelt op na een lange periode van crisis. Toch zijn er kanttekeningen te plaatsen bij de groeicijfers.

Niet voor alle Europeanen

Ten eerste: het economisch herstel bereikt lang niet alle Europeanen.

De eurozone bereikte qua omvang van de economie in 2016 weer het niveau van voor de crisis. Maar kijken we naar armoedecijfers van Eurostat, dan zien we dat er in de eurozone 5,8 miljoen mensen meer die in armoede leven dan voor de crisis.

De werkgelegenheid stijgt, maar ook het aantal Europeanen dat tegen hun wil een tijdelijk contract of een nul-uren-contract heeft. Het percentage jongeren dat geen baan heeft en geen opleiding volgt, is hoger dan in 2008.

Buitengewoon beleid

Ten tweede: het herstel is in grote mate te danken aan een buitengewoon monetair beleid.

De rente staat op nul procent en de Europese Centrale Bank (ECB) heeft ongekende hoeveelheden obligaties opgekocht. De ECB moest handelen omdat de politiek het naliet of te traag was. Het is maar zeer de vraag of de ECB bij een volgende klap nog genoeg mogelijkheden heeft om de economie te stabiliseren.

Ten derde: De groeicijfers van nu zeggen weinig over het vermogen van de eurozone om een nieuwe crisis te voorkomen, of om een nieuwe schok te doorstaan zonder dezelfde sociale ellende die we in de eurocrisis hebben gezien in grote delen van de unie.

Momentum

Er is een momentum om het bouwwerk van de eurozone te versterken. Er ligt een routekaart van de Europese Commissie. De Franse president Emmanuel Macron wil de eurozone schokbestendig maken en optreden tegen sociale dumping. Het eerste hoofdstuk van het Duitse coalitieakkoord bevat een agenda voor een rechtvaardig Europa van gelijke kansen. Duitsland en Frankrijk hebben aangekondigd samen het voortouw te willen nemen.

In de Tweede Kamer en in het Nederlandse kabinet wordt er vaak argwanend gekeken naar deze ontwikkelingen. Het is Nederland goed recht om een eigen lijn te trekken, maar trekt Nederland niet aan de verkeerde kant? De regering wil door met de euro, maar staat op de rem bij vrijwel alle mogelijke voorstellen om de muntunie stabieler en socialer te maken.

Moet de ECB, waarop geen enkel parlement controle kan uitoefenen, dan straks opnieuw de kastanjes uit het vuur zal halen als een euroland in de problemen komt?

Is de eurozone in staat is om de klap op te vangen als de markten het vertrouwen verliezen in - pak hem beet - Italië? Is het verantwoord om alle discussies over een versterking van de eurozone te blokkeren?

Dr. No

Wopke Hoeksta, de Nederlandse minister van Financiën stuurde samen met een paar kleine noordelijke euro en niet-eurolanden een brief waaraan hij de bijnaam Dr. No heeft te danken.

In plaats van aan te haken bij nieuwe Duits-Franse initiatieven voor een stabielere en crisisbestendige eurozone, lijkt de strategie van Nederland om Duitsland op de lijn van oud-minister Schäuble te krijgen: grote spaaroverschotten, meer vrijhandel, meer interne markt en bovenal bezuinigen om het stabiliteitspact te respecteren.

Natuurwet

“Het eigen huis op orde” noemt de regering het. Maar het is precies dit beleid, dat de onzekerheid van Europanen heeft vergroot. Het is het beleid dat de politieke verhoudingen tussen noord en zuid op scherp heeft gezet.

Wat nog wel het meest aan stoort, is de manier waarop de premier dit beleid verkoopt alsof het een natuurwet is.

Het is een economisch beleid toegesneden op multinationals die nauwelijks belasting afdragen. Meer markt en snijden in de sociale zekerheid en de publieke sector. Het is dit rechtse recept dat als alternatiefloos wordt gepresenteerd, waardoor burgers zich afkeren van de EU.

Lage staatsschuld

In zijn speech in Berlijn beweerde de premier dat landen met een lage staatsschuld goed voorbereid zijn op de volgende crisis. Maar Spanje en Ierland hadden voor de crisis een staatsschuld van ver beneden de zestig procent van het BBP en moesten daarna toch bij het noodfonds aankloppen. Waarom ziet deze regering de staatsschuld als grote boeman? En is het een goed vooruitzicht als overheden opnieuw inspringen voor private schulden?

Gezonde langer termijn overheidsfinanciën zijn belangrijk, maar het was het de uit de klauwen gewassen financiële sector, de oververhitting van de huizenmarkt, een overschot aan krediet die onder andere Spanje en Ierland deden ontsporen.

Gereguleerde interne markt

Dan het andere stokpaardje van de regering: de interne markt. Die kan ons welvaart brengen, zeker. Maar alleen onder voorwaarde dat die goed gereguleerd is. Door alleen te concentreren op het wegnemen van barrières maken we dezelfde fout als in de jaren voorafgaand aan de crisis. Toen konden kredieten op steeds verder gedereguleerde markten ongeremd naar Zuid-Europa vloeien en financiële producten alsmaar complexer en gevaarlijker worden. Het liberaliseren van het dienstenverkeer heeft bovendien voor sociale spanningen gezorgd, onder andere in de transportsector.

Verdere verdieping van de interne markt kan alleen als dit leidt tot een verbetering van de sociale situatie. Niet voor niets stemde het Europees Parlement vorige week het controversiële voorstel voor de e-card voor diensten weg.

Belasting op techbedrijven

“Het huis op orde” betekent wat mij betreft dat de eurolanden garanderen dat gewone mensen nooit meer de prijs betalen voor onverantwoorde risico’s die in de financiële sector genomen worden.

“Het huis op orde” betekent wat mij betreft dat de EU-lidstaten eindelijk in staat worden gesteld om de grootste bedrijven fatsoenlijk belasting te laten betalen. Zorg dat de race naar de bodem bij vennootschapsbelasting gestaakt wordt. Dat er met een Europese grondslag niet langer met winsten geschoven kan worden.

Onder andere Frankrijk wil vaart maken met een Europese aanpak voor een belasting op de grote techbedrijven. Bij het debat over de Europese Raad bespeurde was er bij de minister-president weinig enthousiasme over de nieuwe voorstellen van de Europese Commissie. Ik zie het gevaar dat Apple, Facebook, Google nog jarenlang vrijwel geen belasting afdragen als we moeten wachten totdat er in G20 of OESO-verband overeenstemming.

Nog niet stormbestendig

De economische groeicijfers mogen ons geen zand in de ogen strooien. De eurozone is nog niet stormbestendig en presteert te mager op sociaal vlak. Tien jaar na de crisis is het hoog tijd om dat aan te pakken. Niet alleen met de zeven dwergen uit het noorden maar met al onze bondgenoten in Europa.