Bestuurlijke verhoudingen verstoord
Dat schrijft de minister in antwoord op Kamervragen van D66-Kamerleden Monica den Boer en Rens Raemakers. Op verzoek van de minister heeft de Limburgse commissaris van de Koning Theo Bovens haar via een ambtsbericht geïnformeerd over de aanleiding en achtergronden van het vertrek van de burgemeester. ‘De bestuurlijke verhoudingen binnen het college van burgemeester en wethouders zijn verstoord, zoveel is duidelijk. De burgemeester heeft uiteindelijk ook zelf hierin aanleiding gezien om ontslag te verzoeken’, schrijft Ollongren.
Geen rol of bevoegdheid vertrouwenscommissie
De minister wijst er ook op dat er in deze aangelegenheid geen formele rol of bevoegdheid van de vertrouwenscommissie is weggelegd. Die is er alleen bij de benoeming en herbenoeming van een burgemeester. ‘In de praktijk is in veel gemeenten, zo ook in Gennep, een semipermanente vertrouwenscommissie, belast met het voeren van periodieke klankbordgesprekken met de burgemeester. De wet biedt die ruimte.’ Van ontslag in de zin van artikel 61b van de Gemeentewet, verstoorde verhouding tussen de burgemeester en de raad, gevolgd door een aanbeveling tot ontslag van de burgemeester, is in dit geval geen sprake, concludeert Ollongren.
Stelsel bepaalt geheimhouding
Met het oog op het vertrouwen van de burger in het openbaar bestuur moet maximale duidelijkheid worden gegeven over het ontslag van een burgemeester, maar wel met inachtneming van die zaken waarbij op grond van artikel 61b van de Gemeentewet geheimhouding rust, doceert Ollongren. ‘Dat de gemeenteraad in die gevallen over meer informatie beschikt dan het publiek, vloeit logischerwijze voort uit het stelsel.’ De burgemeester opereert in een lokaal-politieke context. Hoewel hij een onafhankelijke en onpartijdige positie inneemt, is hij voor zijn functioneren feitelijk afhankelijk van de raad, en afgeleid het college, schrijft de minister. ‘Uiteindelijk moet een burgemeester ook zelf het gevoel hebben dat hij zijn functie met gezag kan vervullen. Dat was hier niet langer het geval, er was naar het oordeel van alle betrokkenen sprake van een onwerkbare situatie.’
Gesprek met CvdK's
Over de rol van de commissaris van de Koning in dit soort situaties, als hoeder van de gemeentelijke integriteit, wijst Ollongren formeel op de wettelijke taak van de CvdK om toe te zien op een ordelijk verloop van de procedure met betrekking tot het ontslag van een burgemeester en dat deze kan adviseren en bemiddelen als er bestuurlijke problemen zijn en de bestuurlijke integriteit van een gemeente in het geding is. ‘Een en ander laat echter onverlet dat een burgemeester zelf de overtuiging moet hebben dat hij nog in voldoende mate kan functioneren.’ Ollongren ziet geen aanleiding voor nader onderzoek. ‘Wel zal ik naar aanleiding van de casus Gennep de thematiek met de commissarissen van de Koning bespreken.’