Algemene beschouwingen bij
- Begroting 2017 - MJP - 2e Berap - 1e Begrotingswijziging 2017
Begroting 2017
Geacht college, leden van de gemeenteraad, ambtelijke organisatie en belangstellenden.
Vandaag bespreken wij de begroting voor 2017 zoals die door het college is aangeboden.
De begroting raakt de bevolking van Ommen in de volle breedte. De bewoners, instellingen, verenigingen, bedrijven en organisaties zijn allen betrokken bij financiële veranderingen. Of ze nu positief of negatief zijn, ze hebben er mee te maken. De eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat de begroting zoals die nu gepresenteerd is, voor buitenstaanders niet te lezen is. Ruim 160 pagina’s. Natuurlijk zal bijvoorbeeld een vereniging of bedrijf zoeken naar hun eigen hoofdstuk, maar wat een begroting juist interessant maakt is de integrale afweging. Burgerparticipatie en integraal werken zijn de begrippen waarlangs wij tegenwoordig alles willen oppakken. Dan is een begroting in de huidige vorm onvoldoende. Wel goed als ondersteunend stuk voor de vakmensen en ingewijden, maar niet voor derden die begrip voor de keuzes moeten kunnen hebben. Eerder wezen wij u op het voorbeeld van Zaandam. Vraag: Hoe gaat u dit voor het komende jaar oppakken?
De begroting is de vertaling van de uitkomsten van de kadernota 2017. De financiële situatie van de gemeente en de noodzakelijke grote investeringen zoals onderwijs en sporthal geven ons marginaal ruimte voor andere wensen. In uw begroting in een oogopslag is goed te zien wat de effecten van de kadernota zijn op de begroting. Ook heeft u in de bijlagen nu goed de verklaring opgenomen waarom u bepaalde bezuinigingsmogelijkheden wel in beeld heb gebracht, maar niet heeft overgenomen. Wij kunnen ons hier vooralsnog in vinden, maar een aantal zaken zullen wij nauwgezet volgen. Een goed voorbeeld daarvan is de combinatiefunctionaris waarvan u aangeeft dat hij preventieve effecten heeft. Daarnaast vragen wij ons nog steeds af of wij wel goed gebruik maken van de kracht van onze samenleving en bestaande structuren op investeringen rond evenementen beleid, muziekonderwijs, cultuureducatie, promotie en marketing. Wij verwachten daar meer informatie over het komende jaar. Vraag: Kunt u ons dit toezeggen?
Gelukkig is de septembercirculaire ons goedgezind, maar geeft geen reden tot juichen. De aankomende Tweede Kamer verkiezingen zijn een risico en ook een aantal verwachte baten zijn absoluut niet zeker. Door de toelichting van BMC op onze begroting werd de raad geattendeerd op een ongewoon verschijnsel, namelijk een jaarrekening die tekorten geeft ten opzichte van de begroting, terwijl dit landelijk meestal andersom is. Het gaf wat verwarring op het moment waarop de spreker aangaf dat het ook als een compliment gezien kan worden. Immers vaak wordt de overheid verweten te royaal te begroten. Kortom we hebben baat bij een goede en realistische begroting. Als er dan in de 2e Berap staat dat er niet goed geraamd is voor wat betreft het aantal belastingplichtigen komt ons het woord compliment weer vreemd voor. Inmiddels is het u op zijn minst duidelijk waar het als een compliment gezien moet worden en waar het een omissie betreft. Vraag: Kunt u aangeven op welke posten u de meeste begrotingsrisico ’s voorziet en wanneer zijn alle data voldoende op orde om missers zoals het aantal belastingplichtigen te vermijden?
De door u aangegeven structurele en incidentele investeringen voor de volgende posten zijn voor ons nog steeds niet direct noodzakelijk :
De formatie vergunningverlening kan wat ons betreft opgevangen worden binnen de BOH. Er zijn nog boventalligen en binnen de afdeling zijn zeker werkzaamheden te verrichten die niet altijd specifieke kennis vragen of snel zijn aan te leren. Wij denken bijvoorbeeld aan administratieve afhandelingen die nu waarschijnlijk door de specialist zelf gedaan worden. Hiermee compenseer je de opbrengst van de leges ten opzichte van personele kosten en kun je voor kleine bouwaanvragen toch laag in de leges gaan zitten. Vraag: kunt u ons aangeven of u ons voorstel heeft bekeken en wat de reden is waarom u dit niet heeft overgenomen?
Bij de kadernota stelden wij reeds het volgende. Wij gaan ervan uit dat er ruimte zit in de uitvoering actieplan centrum met ondernemers. Wat gaat er niet goed als daar jaarlijks €20.000 minder aan wordt besteed? Vraag: Kunt u alsnog duidelijkheid hierover geven? Wij wijzen u nogmaals op de mogelijkheid om inkomsten te genereren door de verkoop van bedrijventerreinen en woningbouwkavels over te laten aan een samenwerkingsverband van onze makelaars. Verkopen is hun vak. Vraag: Kunt u ons aangeven wat uw bezwaren zijn en of u een andere vorm van samenwerken voor ogen heeft?
De fractie van de VVD is van mening dat belastingen noodzakelijk zijn om de goede voorzieningen in Ommen te kunnen blijven houden. Dit maakt Ommen een aantrekkelijke en geschikte gemeente om te wonen, te werken en te recreëren. Wel moeten de lasten in verhouding zijn.
Wij missen nog steeds het beter en sneller faciliteren van (toeristische)ondernemers bij hun ontwikkelwensen (waardoor zij sneller kunnen inspelen op de wensen van de klanten) Dit genereert inkomsten. De sectoren hebben u al meerdere malen mogelijkheden aangereikt. wij vinden dit nog steeds niet terug bij de doelstellingen en de prestaties. Vraag: Gaat u dit het komende jaar oppakken?
Eerder gaven wij al aan dat wij geen grote moeite hebben met het gezamenlijk betalen voor onze voorzieningen. In vergelijking met omringende gemeenten zit Ommen nu met de OZB laag. Ommen €103,10 , Dalfsen €112,90, Hardenberg €120,40 en gemiddeld in Overijssel €137,30 per ton taxatiewaarde . Dat zegt echter nog niets over de totale lastendruk. Wij gaven bij de kadernota aan u de ruimte te willen geven voor een geringe verhoging van de OZB, mits wij met de totale lastendruk niet boven de gemiddelde lastendruk van het Vechtdal uit komen. In het hoofdstuk lokale heffingen heeft u onder het kopje woonlasten en lastendruk ons inzicht gegeven over de plaats die Ommen inneemt qua lastendruk. Zowel landelijk als regionaal. Sinds 2016 telt Nederland volgens het CBS 390 gemeenten. Zoals u het nu aanbiedt lijkt het op de trainer die tegen zijn team zegt; Super dat jullie 8e werden, terwijl er 10 mee deden. Vraag: Kunt u uitleggen wat u bedoelt met de zin op blz. 101: Hiermee staat onze gemeente op plaats 235 van de gemeenten met de laagste woonlasten in Nederland? Waarbij u zelfs aangeeft dat dat er 396 zijn ( in de tabel noemt u 393!!) . Wat is de lijst met duurste gemeenten ?
Meermalen vroeg de VVD om een beter overzicht van de kostenverdeling afvalstoffen heffing. Het verbaast ons dat er nog steeds een beeld bestaat dat het beter scheiden meer kosten geeft en daarmee alleen een , ons door de gemeente en ondersteund door de voorlichting van de ROVA, wel voorgehouden werd. In de toelichting op pagina 35 geeft u wel uitleg over het succes , maar nog steeds niet wat dat onze burgers financieel bracht of gaat brengen. U praat alleen nog over het op een aanvaardbaar peil houden van de kosten. Steeds werd voorgehouden dat juist het restafval de kosten doet stijgen. Als dat dus blijkbaar met 59% is afgenomen, dan moet dat iets met de tarieven doen. Wij vinden de toelichting nog steeds onvoldoende. Vraag: Hoe gaat u dit nu eens oppakken?
In het vaststellingsbesluit vraagt u in te stemmen met mutaties die geld opleveren. Goed beschouwd een opvallende vraag. Wie kan daar nu tegen zijn? Wij zoemen in op extra bouwleges Vlierlanden. Mooi dat de verkoop goed gaat en gezien de Primos gegevens een reële aanname. Wij zien graag binnenkort alle kostenposten die toegerekend worden aan de ontwikkelingen van de Vlierlanden. Vraag: Kunt u ons die op korte termijn aanleveren?
Wij constateren dat het ook uw voorkeur is de jeugdhulp niet langer in het huidige groot verband te organiseren en er een voorkeur bestaat om de BVO (bedrijfsvoering organisatie) te verlaten. Vechtdal breed heeft in principe onze voorkeur. Wij verzoeken u dan ook dringend om het project voor deze wijziging met spoed op te pakken om dit vanaf 1 januari 2018 een feit te laten zijn. Vraag: Kunt u dat toezeggen?
Binnen de zorg meldt u mee- en tegenvallers. Onduidelijk is nog wat op korte- en middellange termijn de kosten daadwerkelijk zijn.
Een goede en heldere monitoring binnen de zorg is onontbeerlijk. Het ons aangereikte dikke pakket met gegevens van zowel Hardenberg en Ommen geeft dan wel een scala aan informatie maar mist de monitoring voor de raad van Ommen. Veel feiten staan omschreven maar niet wat er verwacht werd en voor welk bedrag. Wij missen ook de doorkijk naar de toekomst. Graag in bv. “1 oog opslag “die informatie zodat de raad van Ommen meer effectief betrokken wordt. Vraag: Pakt u dit op?
Labelen van gelden heeft niet onze voorkeur. Wij geloven in de door ons vastgestelde beleidsnotities en gaan ervan uit dat dit ook het standpunt van het college in de begrotingscyclus is. Wijzigingen in beleid en in het beschikbaar stellen van de, bij het beleid horende middelen, zullen altijd eerst naar de raad moeten.
Aandacht is besteed aan het armoede beleid. Dit betrof met name armoede bij kinderen. Wij vragen ook beleid op het voorkomen en bestrijden van armoede voor volwassenen en vooral voor ouderen. Vraag: Wanneer kunnen wij hier meer concrete voorstellen verwachten?
Algemeen: wij zijn nog niet tevreden over alle indicatoren zoals die opgenomen zijn. U gaf dat zelf eerder ook al aan. Vraag : Wanneer heeft u ze op orde?
Wij ondersteunen uw voorstellen met betrekking tot algemene reserve conform de uitgangspunten van de begrotingsdoctrine.
MJP
Een lastig dossier de grondexploitaties. U presenteert ons een helder overzicht en duidelijke risico’s. Nogmaals wijzen wij u op de mogelijkheid onze maatschappelijke professionals in te zetten voor de verkoop, maar ook voor de feeling rondom de prijsontwikkeling. Het verbaast ons overigens dat u spreekt over indicatieve grondprijzen, terwijl u wel aangeeft dat u de grondprijzen voor 2017 ongewijzigd laat. Vraag: Als u de grondprijzen ongewijzigd laat, waarom gebruikt dan toch de term indicatief? Vraag: Eerder vroegen wij u ons vaker dan bij de 2 Berap momenten, op de hoogte te houden van de ontwikkelingen? Hoe gaat u dat vorm geven?
2e Berap
Wij zijn akkoord met uw voorstel om een aantal budgetten, die vastgesteld zijn door de raad in 2016 te laten vrijvallen en weer beschikbaar te stellen in 2017. Verdeeldienst: Wij verbazen ons over een nadelig effect bij de problemen met de koelinstallatie. Vraag: Valt dit niet onder de garantie? Voorzieningen: Wederom komt u met een noodzakelijke vervanging/investering van het zwembad in de Carrousel. Vraag: Bestaat er eigenlijk wel een fatsoenlijk onderhoudsprogramma met een kostenraming?
1e Begrotingswijziging 2017
Gered door de gong. Zo voelt de september circulaire, maar nog erg onzeker en de komende Tweede Kamer verkiezingen zijn zeker geen garantie voor de meerjarige lijn die u nu heeft uitgezet. Voorzichtigheid is geboden. Onder de kop volkshuisvesting geeft u aan een budget voor 2017 van €10.000 te reserveren oplopend tot €40.000 in 2020. Wij missen hier de onderbouwing. Mede gezien de vraag over de Vlierlanden waarover wij nog vragen hadden betreffende de toegerekende kosten.
Vraag: wanneer krijgen wij de onderbouwing?
Onder de kop omgevingswet geeft u aan totaal €80.000 nodig te hebben met betrekking tot de implementatie van de omgevingswet. Vraag: In hoeverre maakt u gebruik van de gratis diensten van de VNG? Zij bieden dit aan als u dit in samenhang met buurgemeenten oppakt. Onder de kop kindplein meldt u een voordeel van €200.000. Zelf heeft u al regelmatig aangegeven dat langer wachten met bouwen van onder andere de sporthal, gevolgen heeft voor de kosten. Inmiddels bereiken ons berichten dat de tarieven op de markt sterk stijgen. Vraag: Hoe voorziet u in dit risico?
Tot zover de bijdrage van de fractie van de VVD in eerste termijn.
Ilona Lagas Rinie Schunselaar-Henning