Woensdag 29 augustus bracht Tweede Kamerlid Rens Raemakers een werkbezoek aan Gouda. Het werkbezoek stond in het teken van de transformatie in de jeugdzorg, de participatie van jongeren hierbij en de relatie tussen veiligheid en zorg.
Het bezoek werd inhoudelijk begeleid door JSO (www.jso.nl) uit Gouda. JSO is een organisatie met een passie voor participatie, zowel in het zorgdomein als bijvoorbeeld in de omgevingswet. Ze ondersteunen ondermeer Horizon Jeugdzorg bij het vormgeven van de transformatie in de jeugdzorg.
Om de praktijk van de zorgtransformatie beter te begrijpen neemt Horizon ons mee in hun project Gezin totaal, dat zij in Rotterdam vorm geven. Dat project werkt aan een veilige omgeving voor kwetsbare kinderen, waar mogelijk samen met ouders, gericht op een snelle terugkeer naar een vertrouwde en veilige situatie. Dat klinkt logisch, maar er zitten ook veel haken en ogen aan zo’n traject. Wat doe je bijvoorbeeld als ouders niet mee willen werken? Er is geen wettelijke basis om die medewerking af te dwingen en dat kan het resultaat van deze innovatieve werkwijze sterk beïnvloeden.
In het tweede deel van deze ochtend staan de ervaringsdeskundigen van ExpEx centraal. Vanuit Horizon wordt eerst ingegaan op de praktijk van het werken met jongeren tussen de 17 en 21 jaar. Wat in het verleden vooral frustratie opleverde waren de situaties, waarin een jongere dan na alle ondersteuning en hulp, toch nog onvoldoende in staat bleek te zijn om helemaal zelfstandig overeind te blijven. Jongeren uit de jeugdhulp gaven ook al jaren aan dat zij behoefte hebben aan contact met jongeren die hetzelfde hebben meegemaakt als zij. Ervaringsdeskundigen die het gevoel geven dat zij niet de enige zijn die vervelende dingen hebben meegemaakt, en die een goed voorbeeld en een bron van hoop kunnen zijn (zie de website van ExpEx voor meer informatie: www.expex.nl). Vanuit die behoefte hebben jongeren die uit de jeugdzorg kwamen, samen met bijvoorbeeld de Goudse stichting Kernkracht, die ervaringsdeskundigen bijeengebracht en georganiseerd. Inmiddels zijn de ervaringsdeskundigen uitgegroeid tot een belangrijke schakel tussen Horizon hulpverleners en jongeren.
In het derde en laatste deel van de ochtend stond de vraag centraal of het gewenst is om kinderen vanaf 12 jaar onder het strafrecht te laten vallen. In de landelijke politiek wordt daarover gesproken naar aanleiding van een rapport van de RSJ (Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming). In dat rapport stelt de RSJ dat het gewenst is om de leeftijd van kinderen die vallen onder het strafrecht te verhogen naar 14, liefst 16 jaar. Het gesprek was een zoektocht naar de balans tussen aan de ene kant de genoegdoening die de maatschappij vraagt bij (zware) criminaliteit bij jongeren en aan de andere kant de feiten die uitwijzen dat een vrijheidsontneming bij jongeren weinig bijdraagt aan hun ontplooiing tot waardevolle burgers van de samenleving. Aangezien er weinig steun in de Tweede Kamer lijkt te zijn voor het verhogen van de leeftijd, zoals voorgesteld door de RSJ, blijkt de belangrijkste vraag te zijn hoe kan je binnen het bestaande systeem schakels inbouwen die er beter in slagen om die ontplooiing wel tot stand te laten komen.
Egbert Jan Kuijlaars