Poliflw

Zo’n tweederde van de Ierse kiezers stemde vorige week in een referendum voor legalisering van abortus. De meeste Nederlandse reacties die ik voorbij zag komen, wekten de stellige indruk dat Ierland een grote stap voorwaarts heeft gezet in de gang der beschaving. Op Twitter las ik vooral vreugde en euforie. De filmpjes over Ierse vrouwen die speciaal uit de diaspora naar Ierland waren gekomen om te kunnen stemmen voor de bevrijding van de vrouwen in hun moederland waren meestal ‘ontroerend’. Het werd me weer eens duidelijk dat in onze contreien abortus niet eens meer een dilemma is. Abortus is een heilig recht en het lijkt soms zelfs een taboe geworden om er kritische kanttekeningen bij te plaatsen. En toch ga ik dat doen. Ook de NOS deed verslag van de campagne voorafgaand aan het Ierse referendum. Maar het item was minstens zo veelzeggend over Nederland als over de Ierse verhoudingen. In het item vertelde eerst een vrouw dat ze in verwachting was geweest van een ernstig gehandicapt kind dat spoedig na de geboorte zou sterven, maar dat het verboden was haar zwangerschap af te breken. Na dit schrijnende verhaal kwam een oudere vrouw op straat aan het woord die volstond met de mededeling dat ze christen was en dus tegen abortus. In de Nederlandse kijk op de zaak heeft de vrouw die een abortus wil daar een goede reden voor en alleen een premoderne gelovige haalt het nog in haar hoofd dat die vrouw te beletten. Dit item was een bevestiging van ons overzichtelijke wereldbeeld. Verder nadenken was niet nodig en tweederde van de Ieren bevestigde daarna ook nog eens ons gelijk. Toch ergerde dat item me. Allereerst verbaast het voorbeeld me, omdat ik zelf geen christelijke ethicus ken die in het genoemde geval een vrouw zou adviseren haar hopeloze zwangerschap ten koste van alles uit te dragen. Om helemaal nog maar te zwijgen van het in de Ierse pro-choice campagne gebruikte voorbeeld van een vrouw die vanwege een geweigerde abortus zelfs was overleden. Nog een keer, ik ken geen christelijke ethicus die in zo’n situatie een vrouw zou laten sterven. Een grotere reden voor mijn ergernis is dat de tegenstelling in het item buitengewoon simplistisch was. Alsof elke abortus alleen maar het voorkomen van verdriet is. En alsof bezwaren ertegen alleen maar voortkomen uit religieuze regels en een religieuze overtuiging waarin die regels belangrijker zijn dan de medemens. Jezus zou wel raad weten met dat soort religieuze overtuigingen.. De belangrijkste reden voor mijn gemengde gevoelens bij de Nederlandse euforie is dat de uitslag van het Ierse referendum de weg baant voor hele andere soorten abortussen dan de in het NOS-item genoemde. In ons land vinden jaarlijks ruim 30.000 abortussen plaats en als reden wordt in bijna de helft van de gevallen financiën genoemd. Andere belangrijke redenen zijn het gebrek aan geschikte woonruimte en het feit dat de partner het kind niet wil. Kortom, het merendeel van abortussen in Nederland vindt plaats als gevolg van omstandigheden waar wij heel goed wat aan zouden kunnen doen. We kunnen aankomende moeders helpen met geld, met woonruimte en we kunnen ook familieleden ondersteunen. Als we het willen. Daar komt bij dat in een derde van de gevallen een abortus een herhaalde ingreep is. Daar is een goed gesprek over anticonceptie nodig en ook daar is hulp meer dan gewenst. En we kunnen die verlenen, als we het maar willen. Daarom is het niet meer dan terecht dat het kabinet 53 miljoen euro uittrekt voor preventie van en ondersteuning en zorg bij onbedoelde zwangerschap. Abortus is ook geen gewone medische ingreep. Het is voor veel vrouwen een fysiek en mentaal belastende behandeling en het is daarbij het beëindigen van beginnend leven, van een soms al kloppend hartje. Ik schrijf dit niet op om al mentaal belaste vrouwen nog zwaarder te belasten. Ik schrijf het op omdat dit de beladen werkelijkheid is. Met enige schroom dus. Hoezeer we dit beginnende leven ook kunnen reduceren tot ‘een vruchtje’ of ‘een klompje cellen’, het is in veel gevallen meer dan dat. En dat maakt een abortus op z’n minst een dilemma. Een pijnlijke, ethisch beladen keus tussen de wil van de moeder en het leven van het kind, tussen het zelfbeschikkingsrecht van de een en de waarde van het beginnende leven van de ander. Wat je ethische overtuiging ook is, we zouden elkaar toch altijd moeten kunnen vinden in een ruimhartig aanbod van hulp aan vrouwen met een ongewenste zwangerschap, zodat materiële zaken als geld en woonruimte geen belemmering zijn voor een keus om een nog ongeboren kind geboren te laten worden. En wat je keuze bij dit buitengewoon indringende ethische dilemma ook is, er past in ieder geval geen euforie bij. Foto: HH | Niall Carson