Poliflw

Bewoners verdienen meer inspraak en een sterkere positie ten opzichte van de gemeente en projectontwikkelaars tijdens participatietrajecten. Nu wordt er maar weinig gedaan met de inspraak van inwoners. Daarom diende Partij Sleutelstad vier voorstellen in bij de handreiking ‘Samenwerken met de stad’, waarin het nieuwe participatiebeleid van de gemeente wordt vastgelegd.

Voor Partij Sleutelstad staat het vergroten van de inspraak en zeggenschap van alle Leidenaren voorop. Dat betekent dat de gemeente steeds in open dialoog met de samenleving moet staan, dat beleid en besluiten in overleg met omwonenden, ondernemers en andere belanghebbenden worden genomen en dat Leidenaren via referenda en volksinitiatieven desgewenst het laatste woord hebben.

De afgelopen jaren is het regelmatig fout gegaan bij participatie en inspraak. Met de inbreng van inwoners wordt vaak maar weinig gedaan. In veel gevallen staat de uitkomst eigenlijk al vast. Bij sommige projecten werden afspraken geschonden en stelde de gemeente zich onbetrouwbaar op. Het leidde tot enorme onvrede in de stad over participatie. Voor de gemeenteraad reden om het college op te roepen een handelingsperspectief op te stellen voor participatie.

Handreiking participatie

De handreiking die dit opleverde – met uitgangspunten als ‘gelijk speelveld’, ‘inclusieve participatie’ en ‘regie bij de gemeente’ – is inhoudelijk mooi, maar staat wel haaks op de praktijk bij veel participatietrajecten – zoals onlangs nog bij het Energiepark en de Prinsessenbuurt. Ondanks de mooie uitgangspunten zal dit vermoedelijk niet snel veranderen. Twee fundamentele problemen die ten grondslag liggen van een groot deel van de problemen veranderen niet:

Een gelijk speelveld ontbreekt veelal: bewoners moeten opboksen tegen projectontwikkelaars en economische belangenorganisaties met diepe zakken, een informatievoorsprong en een stevige machtspositie (bijvoorbeeld als grondeigenaar). Bij bouwplannen organiseren de ontwikkelaars ook nog eens zelf de participatie, terwijl zij een commercieel eigenbelang hebben. Bewoners zijn aangewezen op hun vrije avond, hun eigen contacten en expertise, en eventueel wat eigen geld. Dat allemaal naast hun baan en privéleven.

Lijvige coalitieakkoorden, dikke beleidskaders en ontwerp-besluiten laten weinig ruimte om nog reële invloed uit te oefenen. Het college houdt hier rigide aan vast als deze botsen met wensen van inwoners (maar als projectontwikkelaars iets anders willen, kan dat opeens wel). De uitkomst over wezenlijke zaken staat daarmee al grotendeels vast. De invloed van burgers smoort daarmee in beleid en bureaucratie. Wat resteert is participatie over de wipkip.

Versterk positie bewoners

Participatie in Leiden zal pas echt verbeteren, als de positie van inwoners versterkt wordt. Het uitgangspunt ‘gelijk speelveld’ uit de handreiking dient concrete invulling te krijgen. Partij Sleutelstad diende daarvoor drie voorstellen in:

De regie over participatie bij bouwplannen moet weer bij de gemeente worden belegd en niet bij projectontwikkelaars. Ontwikkelaars hebben een commercieel eigenbelang bij een bouwplan en zijn niet neutraal. Van een evenwichtige belangenafweging is dan geen sprake. Een voorstel om de gemeentelijke regie te versterken werd aangenomen.

Bij grote gebiedsontwikkelingen dienen georganiseerde bewoners onder bepaalde voorwaarden een subsidie krijgen waarmee zij zich van ondersteuning kunnen voorzien. Dat stelt hen beter in staat om met serieuze, constructieve alternatieven te komen. Deze regeling kan gefinancierd worden door de leges die projectontwikkelaars moeten betalen voor een omgevingsvergunning bij projecten met een bouwsom van ten minste 2,5 miljoen te verhogen.

Er moet een mogelijkheid komen voor onafhankelijke arbitrage en/of mediation als de gemeente zich naar het oordeel van bewoners zich niet houdt aan afspraken of informatie achterhoudt. Dit als alternatief voor zware, gejuridiseerde procedures die nu gelden, zoals beroep- en bezwaarprocedures. Beter is om plooien in een vroeg stadium glad te strijken.

In de commissievergadering bracht Partij Sleutelstad daarnaast ook het discussiepunt in om relevante stakeholders ook al bij het opstellen van de probleemanalyse en -definitiefase te betrekken.

Niet alles hoeft op het stadhuis besloten te worden

Wijkbewoners weten het beste wat goed is voor hun wijk. Niet alles moet op het stadhuis besloten worden. De gemeente zou juist moeten durven om vaker beslissingsrecht over te dragen aan wijkbewoners bij onderwerpen die primair een buurt raken. We dienden een motie in om in die gevallen in beginsel te kiezen voor de hoogste participatieniveau’s (coproductie en meebeslissen).

De gemeente gaat onderzoeken hoe zij meer regie kan krijgen op de participatie bij bouwplannen. Dit naar aanleiding van een motie van Partij Sleutelstad en de SP. In de vorige raadstermijn is de organisatie van participatie overgedragen aan projectontwikkelaars, die een commercieel eigenbelang (zoveel mogelijk winst) hebben. Onder hun regie loopt participatie bij bouwplannen voortdurend op de klippen.

Bij het debat over het coalitieakkoord diende Partij Sleutelstad ook al een voorstel in om het participatiebeleid bij bouwplannen op de schop te nemen. Ook toen al vanwege de tekort schietende participatie bij bouwplannen. Dat is sindsdien niet veranderd. Dieptepunten waren de Watergeuskade en Park De Zwijger. Destijds kreeg ons voorstel steun van zes partijen, maar dat was onvoldoende voor een meerderheid.

Bij de behandeling van de handreiking ‘Samenwerken met de stad’ diende Partij Sleutelstad samen met de SP opnieuw een voorstel in over dit punt, waarin het college de opdracht krijgt om te onderzoeken hoe we meer regie kunnen krijgen op de participatie bij bouwplannen. Een meerderheid stemde in met dit voorstel.

Partij Sleutelstad heeft afgelopen donderdag tegen het toestaan van religieuze symbolen bij Leidse boa’s gestemd. PvdA en GroenLinks hadden een motie ingediend die dat toestaat. Wat de fractie betreft dient het Boa-uniform – net als bij de politie – religieus neutraal te blijven. De motie lijkt daarnaast vooral te zijn ingediend om een politiek-ideologische strijd met het nieuwe kabinet aan te wakkeren in plaats van om een probleem op te lossen en is daarmee een voorbeeld van identiteitspolitiek. Een meerderheid stemde echter voor het voorstel.

Duo-raadslid Ron Derogee: “Uniform betekent gelijkvorming en geeft dus aan dat alle dragers dezelfde kleding dragen. Het doel van een uniform is herkenning: Mensen kunnen zien bij welk bedrijf een persoon hoort en welke rang die persoon heeft. Het uniform maakt iedereen gelijk. Het zorgt ervoor dat elk individu – ongeacht achtergrond, ras, sociale klasse of leeftijd – onderdeel wordt van een groep, vechtend voor dezelfde doelen. Partij Sleutelstad deelt de zorgen van de BOA-bond. De BOA-bond ziet wel degelijk risico’s. Derogee: “Als je iemand een boete geeft, moet je niet willen dat de burger denkt: jij bent niet neutraal. Je pakt alleen mij aan. Die gedachte mag niet opkomen. En daarvoor hebben wij dat uniform. Je moet die neutraliteit op voorhand uitstralen.”

Derogee vraagt zich ook af waar de grens wordt gelegd: “Leiden is een inclusieve stad met veel verschillende achtergronden en vele nationaliteiten die allemaal hun eigen geloofsovertuiging hebben. Waar wordt dan de grens getrokken als men zichtbaar uiting wil geven aan haar of zijn geloof? Blijft bij een keppel, een hoofdoek en een kruisje? En zo ja, wie sluiten we dan uit?”

Er is op dit moment ook geen vraag naar het toestaan van religieuze symbolen. Burgemeester Peter van de Velden liet weten dat er nog nooit een handhaver of sollicitant hier behoefte aan heeft gehad. Uit een rondgang bij steden die dit wel toestaan, is hier ook nog geen animo voor geweest. Inmiddels is ook duidelijk geworden dat het rijk het verbod op religieuze symbolen bij BOA’s landelijk gaat vastleggen. Toch willen PvdA en GroenLinks het voorstel doorduwen. Het lijkt hun vooral om een statement te gaan.

Fractievoorzitter Thijs Vos legde in de raad een stemverklaring af: “Dit is cynische politiek. PvdA en GroenLinks offeren de scheiding van kerk en staat en goed werkgeverschap op het altaar van de identiteitspolitiek. Niet om een probleem op te lossen, maar om een politiek-ideologische strijd met de rijksoverheid te voeren. Wij stemmen tegen.”

GroenLinks, PvdA, PvdD, één D66’er, een SvL’er en een SP’er stemden voor. Partij Sleutelstad, VVD, CDA, CU, vijf D66’ers en een SVL’er stemden tegen. Met 20 stemmen haalde de motie net een meerderheid. Of de motie ook daadwerkelijk geimplenteerd gaat worden blijft onduidelijk met het aanstaande verbod. De burgemeester vond het geen goed werkgeverschap om religieuze symbolen eerst toe te staan en daarna weer te verbieden.

Thijs Vos is raadslid en fractievoorzitter van Partij Sleutelstad.

Thijs Vos is raadslid en fractievoorzitter van Partij Sleutelstad.

Het gaat grotendeels om tweekamerappartementen, maar er komen ook driekamerappartementen. Het is nog niet bekend hoe deze woningen over het sociale en middensegment verdeeld worden. Vaak zien we dat in het sociale segment alleen hele kleine woningen worden toegevoegd. Op verzoek van Partij Sleutelstad gaat het college er bij Ons Doel op aandringen dat een deel van de driekamerappartementen als sociale huur wordt verhoord. Ook onder meerpersoonshuishoudens is er immers veel behoefte aan sociale huur.

Thijs Vos is raadslid en fractievoorzitter van Partij Sleutelstad.

Op maandag 15 april om 19.30 uur organiseert de fractie een politiek café in De Vergulde Kruik (Haarlemmerstraat 22) over het onderwerp bewonersparticipatie bij bouwplannen. Leden van Partij Sleutelstad, wijkorganisaties en belangstellende Leidenaren zijn van harte welkom. Voor deelnemers staat een drankje klaar. Aanmelden is niet verplicht maar wel gewenst en kan door een berichtje te sturen naar bestuur@partijsleutelstad.nl.

Leiden bouwt de komende jaren 8.800 woningen bij. Dat heeft gevolgen voor de omgeving, de voorzieningen en de bereikbaarheid. Op het stadhuis zijn er nu veel bouwplannen in de maak. Hoe zorgen we ervoor dat bewoners echte invloed op deze plannen hebben?

De afgelopen jaren hebben we gezien hoe het niet moet. Bijvoorbeeld met bewoners die door projectontwikkelaars werden gepasseerd of met participatietrajecten die in rechtszaken eindigden. Welke lessen kunnen we daaruit trekken? Hoe kan het beter? Daarover gaan we graag met jullie in gesprek. Tijdens het politiek café vertellen Bart Hendriks (bewonerscomité S.O.S. Mors) en Anton van den Beukel (burgerinitiatief Heel Noord, Één Tuin) over hun ervaringen met bouwprojecten in de Lage Mors en Leiden Noord. De lessen uit het politiek café nemen we mee bij de bespreking van het nieuwe Handelingsperspectief Participatie dat later deze maand in de gemeenteraad wordt besproken.

Hopelijk tot ziens op 15 april!

Slopen zonder de afgesproken 70%-draagvlak, cancellen van de externe adviseur van de bewonerscommissie, huurders inzage ontzeggen in de bouwkundige rapporten van hun te slopen woningen. De Leidse gemeenteraad keek ernaar en stak vervolgens geen poot uit. Amendementen en moties om er wat aan te doen werden weggestemd door GroenLinks, PvdA en VVD. Partij Sleutelstad heeft daarom tegen de sloop-nieuwbouwplannen in de Prinsessenbuurt gestemd.

Jarenlang – mogelijk zelfs decennia – heeft corporatie De Sleutels het onderhoud van woningen in de Prinsessenbuurt verwaarloosd. Veel bewoners kampen met ernstige tot onleefbare schimmel- en vochtoverlast. Huurders die problemen meldden werden van het kastje naar de muur gestuurd. Inmiddels is de staat van veel woningen zo slecht dat de Sleutels de renovatiekosten te duur vindt geworden. Dus wil zij de hele buurt slopen om er (midden)hoogbouw terug laten keren.

Alsof de schimmel- en vochtoverlast nog niet genoeg was, is er tijdens het maken van de sloop-nieuwbouwplannen op schandalige wijze met de bewoners omgegaan. Zij werden tot 2023 nog warm gehouden met renovatieplannen, maar inmiddels is duidelijk geworden dat de Sleutels al in 2018 heeft gekozen voor sloop. Daarover valt niet meer te praten. Ondanks dat in het Leids sociaal statuut afgesproken is dat er alleen 70% draagvlak gesloopt kan worden, wil de Sleutels ook bij een negatieve uitslag de sloop doorzetten. Met steun van bouwwethouder Julius Terpstra, die in 2022 nog campagne voerde met de leus “Baas in eigen buurt”.

Bewonerscommissie tegengewerkt

Huurders van de Prinsessenbuurt hebben een bewonerscommissie opgericht om mee te denken over de sloop-nieuwbouwplannen. Met hun inbreng is weinig gedaan. Sterker nog: Zij worden door de Sleutels op allerlei manieren tegengewerkt. Op grond van het sociaal statuut hebben bewonerscommissies recht om zich – op kosten van de corporatie – te laten ondersteunen door een externe deskundige. De Sleutels weigert de ondersteuner van de bewonerscommissie te erkennen en schendt daarmee het sociaal statuut. De reden: Hij was ooit in een vroeg stadium betrokken bij burgerinitiatief Heel Noord, Één Tuin (dat door de gemeente en corporaties gecancelled is). Saillant is dat hij als zzp’er wel nog gewoon opdrachten uitvoert voor de gemeente.

Verder werd de bewoners en raad inzage in de bouwkundige rapporten geweigerd. Die inzage volgt pas nu de gemeenteraad het principebesluit voor sloop heeft aangenomen en slechts onder begeleiding van de Sleutels. De bewoners mogen de rapporten niet aan bouwkundige experts voorleggen.

Zeggenschap teruggeven

In het raadsdebat was teruggeven van zeggenschap aan de bewoners en het herstellen van hun rechten de inzet van Partij Sleutelstad. Daarom dienden we de volgende voorstellen in:

Partij Sleutelstad, SP, ChristenUnie, Partij voor de Dieren en soms D66 kozen de kant van de bewoners. Andere partijen spraken wel harde woorden in de commissievergadering, maar lieten de bewoners vallen toen het er echt op aankwam. Alleen de motie om de draagvlakmeting door een onafhankelijke partij te organiseren haalde een meerderheid.

Partij Sleutelstad heeft daarom tegen het sloop-nieuwbouwplan gestemd. Fractievoorzitter Thijs Vos: “Er zijn momenten dat je je schaamt als raadslid. Dit is zo’n moment. De poorten worden opgezet voor het onder dwang slopen van woningen. De bewoners zijn op 100-0 achterstand gezet. Wij hebben geen vertrouwen in dit proces.”

Het stadsbestuur en corporatie De Sleutels zouden er zoveel mogelijk aan moeten doen om te faciliteren dat mensen kunnen terugkeren naar de Prinsessenbuurt als de Sleutels die wijk gaat slopen. Praktische en financiële barrières staan dat vaak in de weg. Partij Sleutelstad sprong in de bres voor deze volkswijk en haar inwoners. Ons voorstel haalde het helaas net niet.

De Sleutels en de gemeente willen de woningen in de Prinsessenbuurt slopen en vervangen door (midden)hoogbouw. De staat van de woningen is belabberd tot onleefbaar, maar de bewoners vormen een hechte gemeenschap en voelen zich met elkaar verbonden. Door de sloopkogel dreigt de ziel uit de wijk te verdwijnen. De Sleutels en de gemeente moeten zich maximaal inspannen voor behoud / terugkeer van de sociale cohesie.

Die sociale cohesie wordt niet zozeer gevormd door de stenen, maar vooral door de mensen. Zij vormen samen een gemeenschap. Veel bewoners willen na de sloop-nieuwbouw dan ook in hun wijk blijven of terugkeren (ondanks het eerdere leed). In de praktijk staan tussen deze wens en terugkeer veel praktische en financiële barrières. Veel mensen zien op tegen een dubbele verhuizing. De verhuizing terug wordt ook niet vergoed en ook niet beschermd door stadsvernieuwingsurgentie. Een deel van de bewoners kan het zich financieel überhaupt niet veroorloven.

Het is daarom van groot belang dat zulke barrières zoveel mogelijk worden geslecht, zodat bewoners die willen terugkeren, ook kunnen terugkeren. Bijvoorbeeld door bij een dubbele verhuizing ook een dubbele verhuisvergoeding uit te keren en door gefaseerd te bouwen. Partij Sleutelstad en D66 riepen daartoe op in een gezamenlijke motie.

Ander onderdeel van de motie is de oproep om bewoners actief te betrekken bij het ontwerp van de nieuwbouw. Een belangrijke wens vanuit de wijk is dat er niet alleen hoogbouw (nu staan er eengezinswoningen), maar ook een aantal eengezinswoningen met tuin terug te laten keren. Om aan die wens tegemoet te komen hebben we samen met het CDA een amendement ingediend om een rijtje eengezinswoningen terug te laten keren.

Zowel de motie als het amendement werden helaas niet aangenomen.