Poliflw

Mijn eerste kennismaking met burgerparticipatie in Doetinchem was in 2009, naar aanleiding van een dodelijk ongeluk. Een 17-jarige scholier van het Rietveld stak met haar scooter vanuit de Leerinkstraat de Haareweg over en kwam in botsing met een passerende vrachtauto die haar geen voorrang verleende. De emoties in de buurt liepen hoog op. Er brak nog net geen volksopstand uit. Het kruispunt stond bekend als één van de gevaarlijkste verkeerspunten en er waren al jaren klachten over.

Voor het college was het dodelijke ongeluk aanleiding voor een omvangrijk verkeersproject, waar alle buurtbewoners en relevante organisaties bij betrokken waren. Ik vertegenwoordigde destijds één van de basisscholen. Kosten nog moeite zijn bespaard om iedereen te betrekken en vergaande invloed te geven tijdens het proces. Dat betekende niet dat je met alles je zin kreeg. Dat kan ook helemaal niet. Maar elke voorstel van iedere individuele bewoner, tot bewonersorganisaties, scholen, ziekenhuis, brandweer en politie werd door de gemeente minutieus beantwoord, waarom een voorstel wel of niet gehonoreerd werd en het hele proces was vanaf het begin tot het eind volledig transparant. Tot de laatste komma na te lezen.

Iets wat ik als uitermate frustrerend ervaarde, waren de bemoeienissen van de gemeenteraad achteraf. Met de ambtenaren van het gemeentehuis hadden we maandenlang een intensief proces doorlopen. Er was heel veel kennis en ervaring opgedaan. Over de voorstellen was goed nagedacht. En nu gingen een stel raadsleden hier de eindbeslissing over nemen? Zeg ik nu jaren later, hier in de raadszaal, zelf raadslid.

Er zijn de afgelopen jaren meerdere succesvolle projecten geweest waar burgers nauw bij betrokken zijn. Het Aanvalsplan Binnenstad onder de bezielende leiding van wethouder Lambrechts is zo’n voorbeeld. Wat ons betreft, één van de meest betrokken wethouders als het om burgerparticipatie gaat.

Burgerparticipatie raakt het hart van onze democratie. Juist daarom is het zo belangrijk dat er een gelijk speelveld is voor al onze inwoners. Spelregels die niet alleen gelden voor bewoners, maar ook voor de gemeente. Behalve dat bewoners moeten weten wat hun plichten zijn, moeten ze ook weten wat hun rechten zijn. Wat mogen ze van hun gemeente verwachten. Wat investeert die? Waar kunnen bewoners, in welke mate invloed op uit oefenen wanneer het om hun buurt gaat? Of dit nu om verkeer, het onderhoud van woningen, overlast, speelvoorzieningen of het onderhoud van groen gaat, doet er niet toe. Die spelregels bevorderen het vertrouwen in de overheid. De bewoner weet waar ie aan toe is.

Spelregels zijn bijvoorbeeld; Interactie met bewoners vroeg in het proces. Richt je op het mobiliseren van alle belanghebbende partijen. Dit is voor GroenLinks essentieel. Bij de ene buurt zal je hier meer moeite voor moeten doen, dan de andere.

Het plan is aanpasbaar met hetgeen buurtbewoners en gemeente gezamenlijk overeenkomen te doen. Succes wordt afgemeten aan het bereiken van maximale overeenstemming tussen alle partijen.

De wethouder heeft GroenLinks toegezegd dat er een handleiding komt waarbij helder omschreven staat wat de spelregels zijn, ook voor de gemeente. Zo weten ook bewoners waar ze aan toe zijn met de gemeente.

De gemeente Doetinchem staat er financieel niet goed voor. Er zijn twee hoofdoorzaken. Net als in de overige gemeenten zijn er grote tekorten in de zorg. In mei hebben we beduidend minder geld gekregen van het rijk.

●De eerste reden is dat Doetinchem net als vrijwel elke andere gemeente in Nederland stijgende miljoenentekorten heeft op de zorg. In 2013 werd al door jeugdzorg Nederland gewaarschuwd dat de continuïteit, beschikbaarheid en kwaliteit voor jeugdzorg in gevaar is. Bij de overgang van de jeugdzorg naar de gemeente, vond een bezuiniging plaats, oplopend tot maar liefst 30%. Er was geen overgangsregime, er is herhaaldelijk gewaarschuwd voor frictiekosten, faillissementen en grote personeelstekorten. Maar de staatssecretaris was horende doof en ziende blind. Helaas zijn de waarschuwingen uitgekomen. Er komen nu tegemoetkomingen vanuit het rijk, maar dat is niet genoeg en het zijn geen structurele oplossingen.

●De tweede reden is dat we bij de meicirculaire beduidend minder geld gekregen hebben van het rijk. Ook dat laatste geldt voor veel gemeenten. Ruim 11 miljard ligt er op de planken, het gaat economisch goed met Nederland, jammer dat veel mensen in Nederland dat niet merken en dat laatste geldt ook voor veel gemeenten, waaronder Doetinchem. Het is niet voor niets dat een groot deel van Nederland momenteel staakt. 

De tekorten betekenen hoe dan ook, dat de gemeenteraad beslissingen moet gaan nemen, die we geen van allen leuk vinden. Bezuinigen moeten we. Niemand zit er op te wachten om een artikel 12 gemeente te worden. Dan sta je als gemeente onder direct toezicht van de provincie en heb je niets meer in te brengen. Tegelijkertijd willen we zoveel mogelijk wél realiseren, tegen zo laag mogelijke kosten.

Tijdens verkennende debatten, hebben we aangegeven waar onze voorkeuren liggen en wat volgens ons anders kan. GroenLinks heeft daarbij de nadruk gelegd op de zorg, armoedebestrijding, diversiteitsbeleid, duurzaamheid, biodiversiteit en milieu.

Gezien de hoogte van de tekorten snappen we heel goed, dat naar elke gemeentelijke opdracht gekeken wordt. De bezuinigingen zijn redelijk evenwichtig verdeeld over de verschillende thema’s die in het coalitie akkoord staan. Het gaat dus overal pijn doen. En uiteraard is het zo, dat de ene bezuiniging voor ons pijnlijker is dan een andere. Toen we destijds onze handtekening onder het coalitie-akkoord zetten was er een commitment. Dat is nu niet anders, ook in mindere tijden.

De risico’s blijven onverminderd. Net als in de rest van het land stijgt de vraag naar jeugdzorg. De achterliggende gedachte was, dat de gemeenten beter instaat zijn om mensen te bereiken. De lokale overheden gingen hier voortvarend mee aan de slag en zie hier het verhaal blijkt te kloppen. De vraag neemt toe. Niet lang geleden mopperde een zorgbestuurder tegen mij over de zorgverzekeraar. Je doet je best kwalitatief zo goed mogelijke zorg te verlenen. Je wordt beloond doordat mensen voor jou kiezen en vervolgens zegt de zorgverzekeraar jammer dan, maar er is een limiet. Je mag best meer zorg verlenen, maar dat betaal je dan maar uit eigen zak. Iets vergelijkbaars is er momenteel met de gemeenten aan de hand. En dan hebben we het nog niet gehad over de omgevingswet waar extra kosten mee zijn gemoeid, of de maximale eigen bijdrage van 17,50 ongeacht inkomen of draagkracht voor de wmo. Cadeautje van het rijk. Dat laatste heeft iets van een man die voor zijn vrouw een bosje bloemen meeneemt en de buurman de rekening laat betalen.

Het moment na de kadernota, toen de meicirculaire van het rijk kwam hebben wij niet lichtvaardig opgepakt. En wat ons betreft blijft het deze coalitieperiode bij dit ene moment. Liever nu in één keer door die zure appel heen, waarbij we keuzes maken voor de langere termijn. Bezuinigen moeten we. Volgend jaar bij de begroting, wanneer daadwerkelijk blijkt dat de financiële situatie van Doetinchem zich positief ontwikkelt dan kunnen bezuinigingen deels worden teruggedraaid. Die belofte van de wethouder van financiën is voor GroenLinks voldoende.

In Doetinchem werkt de gemeente samen met woningbouwvereniging Sité en bewoners, om sociale huurwoningen energiezuinig te maken en groene energie op te wekken.  In de wijk Noord zijn meerdere straten waar elk huis zonnepanelen op het dak heeft. De besparingen op de energierekening zijn dusdanig, dat mensen geld overhouden in hun portemonnee.

Duurzaamheid is voor GroenLinks een speerpunt. De komende jaren moet de gemeente besparen. Natuurlijk vinden we het pijnlijk dat ook hier op bezuinigd wordt. Maar alleszins redelijk vergeleken bij de overige beleidsterreinen. En er staat eindelijk extra menskracht tegenover. Sinds de begroting van 2018 vragen we hier al om. Budget is essentieel, maar als je onvoldoende mensen hebt om het uit te voeren, gebeurt er alsnog weinig.

Kom je in de wijk Noord, dan zie je dat complete straten met sociale huurwoningen rond het Zadelhoffplein, waaronder de Themansstraat, zonnepanelen op het dak hebben. Het zou mooi zijn als de gemeente in samenwerking met de scholen, ook de schoolgebouwen onderhanden gaat nemen. Wat ons betreft valt er op duurzaamheid nog een forse inhaalslag te maken en we zullen dit dan ook nauwlettend blijven volgen.

In september organiseerde het bestuur van GroenLinks Doetinchem een thema-café over de regionale samenwerking van de Regio Achterhoek. Ruim een jaar geleden is er gekozen voor een nieuwe vorm van samenwerken en tijdens het thema-café werd zowel de structuur als het democratische gehalte van deze samenwerking besproken.

De gemeente Doetinchem werkt op verschillende vlakken samen met andere gemeenten. Op het ruimtelijk-economische vlak werken we samen met zes andere gemeenten in de gemeenschappelijke regeling Regio Achterhoek. Naast de traditionele gemeenschappelijke regeling met een algemeen bestuur en een dagelijks bestuur (bestaande uit wethouders en burgemeesters) heeft de Regio Achterhoek ook een nieuwe vorm van samenwerken ontwikkeld door maatschappelijke organisaties, ondernemers en gemeenteraadsleden hierbij te betrekken. Visie, beleid en de uitvoering van projecten worden besproken aan zes verschillende thema-tafels. Zij leggen hun ideeën voor aan een Achterhoek board bestaande uit wethouders, een gedeputeerde van de provincie en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en ondernemersverenigingen. De Achterhoek board stelt vervolgens een visie op en keurt jaarplannen goed. Tot slot heeft de Achterhoek raad nog het laatste woord over de visie, de jaarplannen en de samenstelling van de board. In de Achterhoek raad zit één gemeenteraadslid per fractie. Dit raadslid vertegenwoordigt het aantal zetels dat zijn/haar fractie in de gemeenteraad heeft.

Ik zit namens GroenLinks Doetinchem in de Achterhoek Raad en mocht tijdens het thema-café mijn werkzaamheden toelichten. Bijzonder aan de Achterhoek Raad vind ik dat ik rekening moet houden met de verschillende belangen die ik als raadslid vertegenwoordig: GroenLinks Doetinchem, de gemeente Doetinchem en GroenLinks in de Achterhoek. Dit vergt verschillende overleggen en verschillende afwegingen. Ik ervaar het als zeer positief om met mijn GroenLinks collega’s uit Bronckhorst, Berkelland en Winterswijk te kunnen overleggen over verschillende onderwerpen en samen onze stem te laten horen tijdens de raadsvergaderingen. Dit is een mooie aanvulling op het werk in de gemeenteraad en vergroot wat mij betreft juist het democratisch gehalte van de regionale samenwerking. Wel is het goed om bij de volgende verkiezingscampagne voor de gemeenteraad de kiezers goed te informeren. Zij moeten weten welke rol raadsleden hebben in de Achterhoek raad en wat onze visie is op de verschillende regionale uitdagingen.

Tot slot wil ik nog benoemen dat de uiteindelijke besluitvorming altijd plaats vindt in de individuele gemeenteraden. De invloed van de Achterhoek board en de Achterhoek raad reikt daarmee nooit verder dan die van de direct gekozen volksvertegenwoordigers. Samen staan we sterker en daarom vindt GroenLinks het goed om regionale samenwerking zo goed mogelijk te organiseren en hier meerdere relevante partijen bij te betrekken.

In meer dan veertig gemeenten in ons land wapperde op 25 september j.l. de Global Goals-vlag; het was op die dag vier jaar geleden dat de duurzame ontwikkelingsdoelen door de Verenigde Naties zijn aangenomen. Over de hele wereld werden activiteiten georganiseerd.

Gemeenten spelen een voortrekkersrol in het realiseren van de Global Goals; bijna zeventig gemeenten maken werk van het behalen van deze doelen, waaraan Nederland zich heeft gecommitteerd. 

Onze eigen gemeente Doetinchem staat weliswaar als Global Goals-gemeente aangemerkt bij de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten), maar is dat helaas nog niet. Dit zou te maken hebben gehad met een personele wisseling in onze ambelijke organisatie, die precies viel op het moment dat de keuze om GGG te worden voorlag.

Wij gaven aan dat voor onze inwoners de prachtige intenties en acties van duurzaamheid niet altijd even zichtbaar zijn en hoe mooi het zou zijn geweest als ook wíj op 25 september deze kleurrijke vlag, met álle zeventien duurzaamheidsdoelen erop afgebeeld, hadden kunnen hijsen in het kielzog van ons - nota bene - jubilerende stadhuis!

Bijzonder gelukkig zijn we met de toezegging van onze burgemeester die, naar aanleiding van de vraag van GroenLinks tijdens het vragenhalfuur van 26 september over de afwezigheid van de Global Goals-vlag, met het college in gesprek zal gaan over de mogelijkheid om alsnog GGG te worden.

85

De gemeente Doetinchem staat er financieel niet goed voor. Er zijn door het college twee scenario’s geschetst als we niets doen; Één oplopend tot 12,5 miljoen en de ander tot zo’n kleine 19 miljoen euro in de komende paar jaren. De tekorten hebben twee belangrijke oorzaken.

●De eerste reden is dat Doetinchem net als vrijwel elke andere gemeente in Nederland stijgende miljoenentekorten heeft op de zorg. Als gevolg van de tekorten in de jeugdzorg heeft de Vereniging Nederlandse Gemeenten een brandbrief gestuurd naar het rijk.

●De tweede reden is dat we dit jaar beduidend minder geld krijgen vanuit het rijk. Ook dat laatste geldt helaas voor veel gemeenten. Daarom is op 18 juli een voorstel aangenomen door de hele gemeenteraad, om een oproep te doen aan het rijk meer geld beschikbaar te stellen.

De tekorten betekenen hoe dan ook, dat de gemeenteraad beslissingen moet gaan nemen, die we geen van allen leuk vinden. Tegelijkertijd willen we zoveel mogelijk wél realiseren, tegen zo laag mogelijke kosten.

Tijdens verkennende debatten, hebben we aangegeven waar onze voorkeuren liggen en wat volgens ons anders kan. GroenLinks heeft daarbij de nadruk gelegd op de zorg, jeugdzorg, armoedebestrijding en diversiteitsbeleid. We hebben duurzaamheid, biodiversiteit en aanpassing aan het veranderende klimaat eveneens als speerpunten benoemd.

Zorg

Voor GroenLinks betekent dit, dat de basisvoorzieningen voor onze inwoners, zeker voor degenen die dit het hardste nodig hebben op peil blijven. Een voorbeeld van zo’n basisvoorziening is de huishoudelijke zorg. De huishoudelijke medewerkers zijn vaak de eersten die signaleren, wanneer het dreigt mis te gaan. Belangrijk werk voor veelal oudere en kwetsbare inwoners, waardoor ons ook nog eens veel duurdere zorg wordt bespaard.

Jeugdzorg

Recent schreef de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten een brandbrief over de jeugdzorg, waarbij gemeenten dreigen de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg terug te leggen bij de landelijke overheid. Deze brief geeft aan, hoe schrijnend de tekorten op de jeugdzorg zijn. Van de vraag ‘wat willen we voor onze jeugdige inwoners’, verschuift het accent steeds meer naar kostenbeheersing door middel van een bedrijfsmatige aanpak, waarbij marktpartijen, inkoopprocedures, prestatiecontracten, kwantificering van de output en doelmatigheidswinsten sleutelbegrippen zijn. Jeugdzorgmedewerkers worden geconfronteerd met veel administratieve lasten. Het gaat af van kostbare tijd die eigenlijk voor kinderen en hun verzorgers is bedoeld. Efficiëntie kan nog wel eens leiden tot een tunnelvisie. De weerbarstige en rommelige dagelijkse werkelijkheid laat zich niet zo makkelijk vangen door systeemdenken. GroenLinks vindt dat de overheid meer vertrouwen moet stellen in de professionaliteit van de mensen die het werk doen. Zij weten als geen ander, wat er aan zorg nodig is. Als neveneffect zou juist dit ook de weg kunnen zijn naar kostenbeheersing.

Armoedebestrijding

Als je geen geld hebt, houdt alles op. Geen geld, betekent geen huur, gas, water en licht kunnen betalen, ziektekosten, oplopende schulden, uithuiszetting, kortom het raakt de bestaanszekerheid van jou en je gezin. Al het andere is onbegonnen werk, als de basis niet op orde is. Gelukkig hebben we dit in Doetinchem goed geregeld, een belangrijk uitgangspunt voor GroenLinks. Doetinchem kent een stevig armoedebeleid met behoorlijk wat financiële mogelijkheden voor inwoners. Er zijn meerdere zinvolle projecten. Een voorbeeld waar we als GroenLinks echt blij van worden, is het project energie-armoede. Besparing op milieu wat ook nog eens goed is voor de portemonnee van mensen, die het toch al niet breed hebben. Helaas leven niet alleen uitkeringsgerechtenden maar ook werkenden in toenemende mate in Nederland, onder de armoedegrens. GroenLinks vindt het belangrijk, dat het armoedebeleid in Doetinchem op peil blijft.

Diversiteitsbeleid

Met de toenemende polarisatie in ons land ziet GroenLinks de uitvoeringsagenda diversiteitsbeleid onverkort als urgent. Laten we als gemeente Doetinchem in samenwerking met onze partners en inwoners een krachtig signaal afgeven, dat we artikel 1 van de grondwet in onze gemeente uiterst serieus nemen.

Duurzaamheid

Duurzaamheid is voor GroenLinks een speerpunt. Zowel het besparen als opwekken van duurzame energie. Wat ons betreft blijven we volop inzetten op verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. Ook wat betreft bet de overgang naar een circulaire economie. Er hoeft echt geen geld naar allerlei extra loketten. Als je investeert doe dat in concrete maatregelen die zichtbaar resultaat opleveren. Die zichtbaarheid is naar de inwoners ook essentieel. Goed voorbeeld doet volgen.

Aanpassing aan het veranderende klimaat

Klimaatadaptie wordt met de klimaatverandering steeds urgenter. De Achterhoek is één van de droogste regio’s van Nederland. Dat vraagt om vergaande aanpassingen op het gebied van wateropvang en hittestress. Bomen en groen leveren veel positieve effecten op. Ze beperken de opwarming van de stad, zorgen voor een betere waterhuishouding en dragen bij aan een betere luchtkwaliteit. Recente onderzoeken tonen aan dat bomen de co2-concentratie in de atmosfeer voor een belangrijk deel laten dalen.

Biodiversiteit

Het is mooi om te zien dat terughoudend maaibeleid een positieve uitwerking heeft op biodiversiteit. Bermen krijgen een nostalgische aanblik met klaprozen, korenbloemen en margrieten. Niet alleen wordt onze gemeente er fraaier van, maar het is ook goed voor de bijen, hommels en vlinders. Wat GroenLinks betreft hoe meer hoe beter. Ook zijn we blij met acties als de gratis bomenverstrekking voor bewoners en tegel eruit, plant erin.

Niet geheel onverwacht waarschijnlijk. GroenLinks is minder enthousiast over doorontwikkeling van bedrijvenparken tegen hoge bedragen. We investeren liever in fietspaden dan in nieuwe autowegen. In tijden van schaarste hebben we liever dat het geld rechtstreeks naar organisaties en verenigingen gaat, dan naar allerlei overkoepelende voorzieningen.