Vorige week dinsdag werd de begroting voor 2010 besproken. In grote lijnen bespreekt de raad dan waar het budget aan uitgegeven zou moeten worden. In het voorjaar van 2020 worden dan meer specifieke zaken besproken. Hieronder de tekst die Hans van Gemert, de fractievoorzitter van de SP inbracht.
Mocht u de hele vergadering willen terugluisteren dan kan dat hier.
Algemene beschouwing begroting 2020 Raadsvergadering 5 november 2019
Voorzitter, vandaag bespreken we de programmabegroting voor 2020, inclusief een sluitende meerjarenbegroting tot 2023. Een begroting die gepresenteerd wordt met de woorden “Met Lef en Durf richting de Toekomst”. Dit klinkt de SP goed in de oren maar bij mooie woorden horen ook daden.
Voorzitter, een langetermijnvisie hebben en handhaven vraagt tegenwoordig om lef. Steeds vaker lijkt het er op alsof de waan van de dag regeert. Hoe vaak vervloeken we de huidige politiek niet met “hadden ze dat niet eerder kunnen bedenken” waarvan het huidige tekort aan personeel in de zorg nog maar 1 van de vele schrijnende voorbeelden is. Wij zijn dan ook blij dat we in Helmond oog hebben voor de lange termijn. Een koers ingezet hebben om duurzaam, structureel en toekomstbestendig beleid te maken.
Voorzitter, al vanaf de vorige periode pleiten wij voor “werken volgens de bedoeling”. Zeker in het Sociaal Domein is dit cruciaal en volgens ons valt of staat hier alles mee. Ook hebben wij de afgelopen jaren gepleit voor onthokking en ontschotting in het Sociaal Domein. Voor integraal beleid gestoeld op samenwerking ipv concurrentie. En, voorzitter, ook dit vraagt om lef en durf. Het vraagt om lef en durf om echt te transformeren en om oude gewoontes en werkwijzen los te laten, te experimenteren, niet bang te zijn om een keer te falen maar om al doende te leren. Het verschil durven te maken door mensen boven systemen te plaatsen. En alhoewel wij beseffen dat dit vraagt om een cultuuromslag met de nodige tijd, zien wij tot onze grote vreugde dat dit geland is in de organisatie en de bewustwording groeit. We zijn er nog niet en ook de transformatie zal pas over vele jaren echt gerealiseerd zijn, maar we hebben een stevige basis neergezet, waar we net zoals de voorgaande jaren, weer met nieuwe ontwikkelingen aan verder blijven bouwen. Het is te hopen dat ook Den Haag eindelijk gaat inzien dat goed werk tijd nodig heeft maar ook om voldoende investeringen vraagt.
Voorzitter, met het opzetten van het Stadsleerbedrijf is er destijds ook lef getoond. En volgens ons is het Stadsleerbedrijf het ultieme voorbeeld van “werken volgens de bedoeling” gebleken. Bij het Stadsleerbedrijf wordt geregeld wat mensen nodig hebben, ze hoeven zich niet te schikken naar reguliere werkprocessen en deelname is op vrijwillige basis. Samen met de menselijke benadering en oprechte aandacht en interesse in mensen maakt dit het Stadsleerbedrijf tot een succes. Wij zijn dan ook blij dat we goed begrepen hebben dat bij de pilot “Iedereen mag meedoen” deze unieke werkwijze ook ingezet wordt voor mensen tot 30% loonwaarde, waarmee een langgekoesterde wens van de SP in vervulling gaat.
Voorzitter, maar over de pilot voor maatschappelijke baan zijn wij iets minder enthousiast. Wij vragen ons af op welke manier dit bijdraagt aan een duurzame aanpak met serieuze kansen voor mensen in een uitkering om ook echt vooruit te komen. Krijgen ze hierdoor de kans om uit een uitkering te komen of is het doel om aan het werk te zijn met een bijstandsuitkering met een kleine aanvulling? Oftewel worden dit tweederangs arbeidskrachten zonder rechten en perspectief? Hiermee gaan we toch hopelijk niet weer terug naar de Melkert-banen? Wij horen graag van de wethouder wat deze pilot nu precies beoogt.
Voorzitter, een doelgroep die ook niet alleen mee moet kunnen doen, maar ook vooruit moet kunnen komen zijn de statushouders. Ook hierbij toont het Stadsleerbedrijf zijn grote waarde. Het toont ons een succesvolle aanpak waarbij statushouders leren te participeren in de samenleving, extra taalles krijgen en voorbereid worden op het arbeidsproces. Wat ons betreft lopen we hiermee al vooruit op de nieuwe Wet inburgering en hoeven we het wiel straks niet opnieuw uit te vinden. Hoe denkt de wethouder hierover?
Voorzitter, om een hardnekkig probleem als armoede aan te willen pakken met als motto “Op naar een armoedevrij Helmond” heb je ook lef nodig. Sinds de twee Armoedeconferenties gehouden in 2015 en 2017 is er al veel in gang gezet, doorontwikkeld en verbeterd. Maar zoals wij ook al aangaven in de CIE van vorige week, is het doorbreken van generatiearmoede cruciaal, bij de bestrijding van armoede. Willen we de kinderen van nu, een toekomst op een armoedevrij leven bieden, dan moeten we vandaag beginnen. De SP wil daarom graag dat de succesvolle en effectieve aanpak “Sterk uit armoede”, die ontwikkeld en uitgevoerd is in Groningen, óók in Helmond geïmplementeerd wordt. Een aanpak waarbij opgeleide en betaalde ervaringsdeskundigen een cruciale rol vervullen. De wethouder heeft hierop in de CIE positief gereageerd. Maar voorzitter, tijdens de begrotingsbehandeling van 2019 hebben wij dit ook aangekaart en ook toen was de wethouder positief en bereidt om hier naar te kijken. We stonden toen nog aan het begin van de Kadernota Sociaal Domein met daarin de aanpak van armoede en schulden. Inmiddels is er een jaar verstreken en de armoederegisseur is ondertussen een feit. Daarom roepen wij de wethouder nu op om niet langer te blijven kijken maar om daadwerkelijk, samen met de armoederegisseur, te gaan onderzoeken hoe deze aanpak in Helmond geïmplementeerd kan worden. En kan de wethouder ons dan ook vandaag de garantie geven dat hij hiermee aan de slag zal gaan?
Voorzitter, onze kinderen hebben niet alleen recht op een armoedevrije toekomst maar ook op een duurzame en leefbare toekomst. Wij omarmen dan ook de ambities die Helmond op dit gebied heeft. Maar tegelijkertijd maken wij ons ook zorgen of deze ambities ook voor iedereen beschikbaar, haalbaar en betaalbaar zullen zijn. De SP is van mening dat dit de startpositie behoort te zijn. En zoals wij uit de reactie van de wethouder, in de CIE van vorige week, konden opmaken ,deelt zij onze mening.
Voorzitter, een armoedevrije, leefbare en duurzame toekomst raakt ook de Global Goals die wij ondersteunen. Wij zijn blij dat er stevig ingezet wordt op de uitvoering hiervan. Maar bij de steun voor San Macros willen wij vandaag een kanttekening plaatsen. Omdat wij als gemeente een stedenband hebben met Nicaragua en lid zijn van het Landelijk Beraad Stedenbanden Nederland-Nicaragua (LBSNN) willen wij de wethouder graag het volgende voorleggen. De Steungroep Nicaragua maakt zich grote zorgen over het intern functioneren en de inhoudelijke opstelling van de LBSNN. Maar ook de politieke opstelling van het LBSNN baart hen grote zorgen. Ondanks het feit dat mensenrechtenorganisaties als Amnesty International en Human Rights Watch vernietigende rapporten hebben uitgebracht over de mensenrechtenschendingen door de Nicaraguaanse overheid, neemt het LBSNN - in lijn met de Nicaraguaanse regering- een dubieuze middenpositie in. De Steungroep Nicaragua is dan ook van menig dat een opstelling van ‘business as usual’ vanuit het huidige stedenbandperspectief in de huidige situatie politiek en moreel laakbaar is. De steungroep pleit niet voor stopzetting van alle hulp aan Nicaragua, maar wel voor het verbreken van de samenwerking met die autoriteiten die bloed aan hun handen hebben en naar hun eigen achterban goede sier maken met humanitaire steun vanuit het buitenland. De SP deelt de mening van de Steungroep en vraagt de wethouder dan ook om gehoor te geven aan hun oproep om te evalueren bij welke projecten en programma’s onze stedenband in Nicaragua betrokken is, wie de samenwerkingspartners zijn en wie daar profijt van hebben. Daarnaast vragen zij om bij de LBSNN volledige opening van zaken te vragen voor wat betreft haar concrete projecten en programma’s, inclusief financiële onderbouwing, en haar beleidsvoornemens voor de komende periode. En de Steungroep Nicaragua te informeren over de initiatieven van uw kant en het effect daarvan. Is de wethouder daartoe bereidt?
Voorzitter, naast ambities met lef en durf is zeker ook een dosis realisme nodig. Realisme voor een verantwoord, solide financieel beleid. In tegenstelling tot het Rijk zijn gemeenten verplicht een sluitende begroting te presenteren. En in Helmond is dat ook deze keer weer gelukt. Wel met de nodige creativiteit en flexibiliteit maar gelukkig heeft dit bij ons nog niet geleid tot ongewenste bezuinigingen zoals we die wel al bij andere gemeenten kunnen zien. Gemeenten die ongewild de keuze moeten maken om bijvoorbeeld de bibliotheek te moeten sluiten. Waar de SP al voor waarschuwde bij de decentralisaties is dan ook waarheid gebleken. De taken zijn destijds over de schutting gegooid. Te snel en met bezuinigingen, ipv met de broodnodige investeringen. Maar daar is het niet bij gebleven, door de zogeheten trap op, trap af, methode te hanteren blijft het Rijk de gemeenten met onvoorziene kortingen confronteren. Dit belemmerd gemeenten niet alleen om het gevraagde beleid fatsoenlijk uit te kunnen voeren maar maakt het steeds meer gemeenten ook onmogelijk om een meerjarige, sluitende begroting af te kunnen sluiten. Wij hebben de verantwoordelijke wethouders al vaker opgeroepen om zich te laten horen in Den Haag en ondertussen heeft ook de Tweede Kamer zich hierover uitgesproken. Middels een unaniem aangenomen motie verzoeken zij de regering om samen met de VNG te onderzoeken met welke aanpassingen van de trap-op-trap-afsystematiek gemeenten meer zekerheid kunnen krijgen, en hiertoe voor het einde van het jaar met voorstellen te komen.
Voorzitter, de SP herkent zich in de voorliggende begroting gepresenteerd met de woorden “Met Lef en Durf richting de Toekomst”. Als we nu de balans opmaken zien we dat het niet alleen bij mooie woorden is gebleven de afgelopen jaren. Er is daadwerkelijk lef en durf getoond. Wij hebben er dan ook het volste vertrouwen in dat dit voor de toekomst niet anders zal zijn. De koers die we eigenlijk in de vorige periode al ingezet hebben, zetten we voort met de nodige nieuwe ontwikkelingen, we blijven in beweging. En de SP beweegt de komende jaren weer graag mee!
SP Fractie Helmond.
