Poliflw

FANTOOMGROEI; Waarom we steeds harder werken voor steeds minder - Sander Heijne en Hendrik Noten

Sinds de jaren tachtig zijn bedrijfswinsten geëxplodeerd. Helaas kun je dat van de lonen en pensioenen niet zeggen; ze houden nauwelijks de inflatie bij. Vitale sectoren als zorg, onderwijs, controlerende instanties, politie enzovoort zijn uitgehold en verarmd. Hoe is dit zo gekomen? Waarom accepteren we dat en hoe komen we hieruit?

Extreme en/of populistische partijen hebben geen echt antwoord; ze wijzen meestal naar zondebokken. Middenpartijen hebben evenmin een antwoord. Alsof onze zorgen al niet groot genoeg zijn fietst er een virus dwars door ons economisch kaartenhuis en hangt ons ook nog de klimaatverandering boven ons hoofd.

De industrie heeft de laatste veertig jaar de nettowinst naar de CEO’s en eigenaren (aandeelhouders) doen toevloeien. Bovendien werd winstmaximalisatie bereikt via belastingontwijking, door lonen van personeel laag te houden, ontwikkelings- en onderzoekskosten te verminderen, eigen aandelen in te kopen (zelfs met geleend geld), monopoliseren van de markt, uitknijpen van leveranciers, uitknijpen van zzp’ers, zo klein mogelijke voorraden aanhouden, lobbyen tegen milieumaatregelen, enzovoort, enzovoort. Dit boek zoekt een oplossing in de richting van een nieuwe index in plaats van het bruto binnenlands product (BBP). In deze index moeten geen inkomsten worden opgenomen die schadelijk zijn voor de maatschappij (wapenhandel…) en natuur (CO2 …). Het is absurd dat wapenhandel en andere schadelijke activiteiten en rampen een positieve bijdrage aan het BBP geven! Ook de honderden kolencentrales die in aanbouw zijn in de VS, China en India tellen positief mee bij het BBP. Het BBP is ontworpen in de dertiger jaren om een oorlogseconomie vaart te geven in de Verenigde Staten! Het heeft met de nodige wettelijke beperkingen gefunctioneerd tot eind jaren zeventig. Dat het BBP moet toenemen is een krankzinnige kijk op de economie; dit leidt tot uitputting van de aarde met alle gevolgen van dien. Bedrijven hebben ook steeds minder binding met de rest van de maatschappij en ze wensen nauwelijks mee te betalen aan de rotzooi die zelf veroorzaken, laat staan dat ze zonder staatsdwang willen meewerken aan de transitie naar een betere wereld.

Er moet een nieuw verhaal geschreven worden. Dit boek hoopt een aanzet te zijn voor een andere kijk op welvaart en welzijn. Het boek eindigt met voorbeelden van pioniers met een nieuw verhaal uit Italië, de VS en Denemarken.

Donderdagavond 18 juni was er het tweede GroenLinks online-Gesprek over keuzes voor- en na Corona. Na Het Gesprek op 4 juni met Kees Vendrik, over vooral de mondiale en nationale aspecten van de corona crisis richtten we ons nu op de regio. Met gastsprekers Engbert Breuker – lid van het Break Out Team, Jasper Been – Raadslid en Melissa van Hoorn - Statenlid. Gespreksleider Hans Paul Klijnsma.

Zo'n dertig mensen bezochten wederom deze online bijeenkomst en luisterden vol aandacht naar de aanwezige sprekers. Om te beginnen Engbert Breuker die als sociaal ondernemer gedreven is in het grijpen van kansen om kwetsbare sectoren in de samenleving sterker te maken als mede kwetsbaren sterker te maken. Volgens Engbert delen we het leven in op 3 niveaus: op micro, meso en macro niveau, het dorp/de stad, de organisatie en de wereld. Hij stelt dat wij allemaal reële keuzes hebben als we op zoek gaan naar mogelijkheden tot verandering. Zelfs wereldvrede is haalbaar in 2025 wanneer je van onderaf de verbinding weet te leggen met het meso en macro niveau.

Op microniveau, zoals Engbert in zijn eigen dorp Den Andel met al zijn dorpsgenoten realiseerde kan je alles tot stand brengen wat er nodig is om de gemeenschap te zelfvoorzien: lokale voedselstromen, eigen energievoorziening, kunst& cultuur, hergebruik van afval, eigen boeren, eigen dorpshuis etc.

Op meso niveau ligt de kracht in samenwerking: voor de eigen plastic voorziening in Den Andel werd samenwerking gezocht met de wijk Selwerd en zo ontstaat al snel verbinding en dus verandering. Corona heeft een enorme kans laten zien, economie is voor het eerst in de geschiedenis ondergeschikt gemaakt aan gezondheid. Het is vreemd dat goede producten duur zijn en slechte producten goedkoop, we moeten daarom meer toe naar sociaal ondernemerschap. Niet de aardappelen invliegen terwijl we er hier bovenop zitten.

Op macroniveau zullen we toe moeten naar een intelligente break out, de vraag is of voor iedereen dezelfde regels nodig zijn of dat er regio’s gecreëerd kunnen worden met verschillende aanpak. Er zal een bottum up beweging op gang moeten worden gebracht die een economische transformatie kan bewerkstelligen. Hierbij hanteert Engbert drie uitgangspunten:

Beweging van onderop Absoluut onvoorwaardelijk basisinkomen transformatie naar wat goed is goedkoop maken en wat slecht is duur maken. Jasper

Jasper Been zet zich als raadslid in om in de Gemeente Groningen nu de juiste beslissingen te nemen waar deze crisis om vraagt. Met het miljoenentekort waar de Gemeente al jaren tegen aankijkt is er het risico dat er flink bezuinigd gaat worden. GroenLinks wil juist nu het tegenoverstelde doen en de buffers aanspreken door investeringen in de stad te doen en te zorgen voor mensen die financieel in de problemen zijn gekomen. Waar heb je anders buffers voor als je ze niet gebruikt als het zo nodig is als nu? We moeten alles op alles zetten om bedrijven en instellingen die dreigen om te vallen overeind te houden. Geld moet blijven circuleren in de lokale economie: dat wat lokaal wordt uitgegeven mag niet worden onttrokken aan lokale ondernemers. Thuisbezorgd heeft bv gouden tijden, maar met een zeer ruime afdracht door de lokale ondernemer verdwijnt een groot deel van de verdiensten naar het hoofdkantoor elders in de wereld. Ook investeert de Gemeente miljoenen in de openbare ruimte, waar vooral eigenaren van vastgoed van profiteren. Hier is beleidsverandering nodig. Daarom wil GL lokale initiatieven blijven ondersteunen met subsidie.

Melissa

Melissa van Hoorn voegt vanuit de Provincie toe dat ook hier gezocht wordt naar aansluiting bij de kansen die nu voorliggen. Uitgangspunt is dat net als de natuur, ook de economie meer gemaakt en gevormd kan worden. Er wordt stevig ingezet op circulaire economie en productie in de eigen omgeving. Het moment is er nu voor een ommezwaai en het stimuleren van de regio. Ook wordt er ingezet op een inclusief aannamebeleid bij bedrijven in diezelfde regio. Een veilig inkomen is nodig om de brede welvaart die de provincie voorstaat te bevorderen. Groningen als energieprovincie werkt hierin samen met het bedrijfsleven en kan lokale accenten leggen. Mensen moeten meerwaarde zien en effect van hun eigen gedrag.

In de discussie die ontstaat komen ook de zorg voor kinderen met achterstanden, onderschatting van de achterstand en armoede aan bod. Natuurlijk ligt hier een opdracht voor de politiek maar Engbert Breuker bepleit ook dat mensen vaak heel goed weten wat ze nodig hebben en mensen in de buurt actief kunnen meezoeken naar waar het fout gaat. Jasper Been meldt dat de Gemeente individuele initiatieven uit de samenleving zo mogelijk ondersteunt. Armoede is niet zomaar op te lossen maar zorgen voor meer eigen regie en de menselijke maat is van belang.

Engbert Breuker brengt het Basisinkomen in, vanuit gevoeligheid misschien beter bestaansminimum te noemen. Binnen GroenLinks staat genoemde basisinkomen nog ter discussie. Wellicht goed voor een volgend thema in de serie Het Gesprek. Na de vakantie hopelijk een vervolg op de start van een succesvolle serie Gesprekken over thema’s die ons aangaan.

“Niets is zo moeilijk als voorspellen, zeker als het om de toekomst gaat”, zegt een klassiek Chinees spreekwoord.

Maar als je niet duidelijk bent, wordt het nog moeilijker dan het al is. En dat is wat in de afgelopen raad gebeurde. Een volstrekt onduidelijk stuk, maar we mochten als raad wel "ja" zeggen op het inhuren van een nader te bepalen extern bureau waarvoor we reeds voor de Omgevingsvisie gereserveerde € 100.000 mochten gebruiken. En als dat niet genoeg zou zijn, dan mocht het best wat meer kosten, aldus het stuk.

GroenLinks heeft aangegeven gezien alle onduidelijkheden geen "ja" op dit voorstel te kunnen zeggen. Portefeuillehouder Jan Seton heeft het voorstel daarna heel verstandig schielijk van de raadsagenda gehaald. We gaan nu met zijn allen eerst proberen duidelijkheid te krijgen in een informele bijpraatsessie. We praten wat af, ook digitaal!

 

Klik hieronder op de link om het document te lezen! Als u begrijpt waar het over gaat, mag u het zeggen!

Op 4 juni gaf Kees Vendrik, senator voor GroenLinks en hoofdeconoom bij de Triodosbank een inleiding over kansen voor onze economie in het postcorona tijdperk. Hiervoor was een online meeting via Jitsi georganiseerd.

Onder aanvoering van Hans Paul Klijnsma en raadslid Jan Visser hield Kees een vlammend betoog over de oorzaken en gevolgen van de crisis. Ontbossing, intensieve landbouw, handel in wilde dieren, toenemend gebruik van antibiotica, het moest een keer leiden tot het overspringen van een onbekende ziekte van dieren op mensen. Het maakt ineens heel zichtbaar hoe kwetsbaar ontwikkelingslanden als nieuwe speler op de wereldmarkt zijn, zonder buffers en afhankelijk van slechts een paar sectoren. Ook wordt duidelijker wat het effect is van het vrijhandelsregime waarbij grote concerns kunnen onderhandelen over steeds lagere tarieven. De crisis laat twee uiterste en verontrustende gezichten zien; competitie tegenover solidariteit, statelijke controle tegenover internationale samenwerking, gecontroleerde migratie tegenover gesloten grenzen.

Kees gaf aan welke economische kansen nu gegrepen moeten worden om ons leven er wellicht zelfs gelukkiger op te maken. Aan bedrijven moeten duurzame condities worden gesteld en grote ondernemingen blijken daar zeker toe bereid te zijn. Wat vaak in de weg zit in de korte-termijn-winstverwachting van aandeelhouders. Het bedrijfsleven zal zich daarom van binnenuit moeten veranderen.

Ook GroenLinks zal in haar verkiezingsprogramma een aantal belangrijke thema’s stevig neer moeten zetten. In de hyperflexibele arbeidsmarkt is het thema Werk en Inkomen van groot belang. Verder zal de overheid actief moeten gaan optreden in Green Deal investeringen. De ecologische crisis moet worden aangepakt en ongelijkheid moet worden verminderd.

De 33 aanwezigen reageerden volop via de chat. Gesprekspunten waren onder andere de rol van de banken en van wereldleiders als Trump in deze crisis, het aandeelhouderskapitalisme en de rol die bijvoorbeeld de pensioenfondsen hierin kunnen vervullen, de belasting of bescherming van kapitaal versus belasting of bescherming van arbeid.

GroenLinks steunt het idee van de Europese Commissie om EU-landen geld te lenen voor het betalen van werkloosheidsuitkeringen. Vandaag liet Commissievoorzitter Ursula von der Leyen weten dat de Europese Commissie komt met een voorstel voor werktijdverkorting om ervoor te zorgen mensen hun baan niet verliezen door de economische gevolgen van het coronavirus. 

GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “Dit voorstel moet snel worden omgezet in daden. Het kan niet zo zijn dat in deze crisis die landen als Italië en Spanje zeer hard raakt, EU-landen als Nederland Europese solidariteit blijven blokkeren.”

Eickhout benadrukt dat het voorstel slechts de eerste stap is in het tegengaan van de economische gevolgen: “De nationale crisispakketten van landen als Italië en Spanje zijn vele malen kleiner dan die van bijvoorbeeld Duitsland en Nederland. We moeten voorkomen dat corona leidt tot een gespleten unie met landen die langdurig in economische malaise belanden: dat is in niemands belang. Deze crisis vereist meer Europese gezamenlijke actie."

GroenLinks steunt het idee van de Europese Commissie om EU-landen geld te lenen voor het betalen van werkloosheidsuitkeringen. Vandaag liet Commissievoorzitter Ursula von der Leyen weten dat de Europese Commissie komt met een voorstel voor werktijdverkorting om ervoor te zorgen mensen hun baan niet verliezen door de economische gevolgen van het coronavirus. 

GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “Dit voorstel moet snel worden omgezet in daden. Het kan niet zo zijn dat in deze crisis die landen als Italië en Spanje zeer hard raakt, EU-landen als Nederland Europese solidariteit blijven blokkeren.”

Eickhout benadrukt dat het voorstel slechts de eerste stap is in het tegengaan van de economische gevolgen: “De nationale crisispakketten van landen als Italië en Spanje zijn vele malen kleiner dan die van bijvoorbeeld Duitsland en Nederland. We moeten voorkomen dat corona leidt tot een gespleten unie met landen die langdurig in economische malaise belanden: dat is in niemands belang. Deze crisis vereist meer Europese gezamenlijke actie."

GroenLinks steunt het idee van de Europese Commissie om EU-landen geld te lenen voor het betalen van werkloosheidsuitkeringen. Vandaag liet Commissievoorzitter Ursula von der Leyen weten dat de Europese Commissie komt met een voorstel voor werktijdverkorting om ervoor te zorgen mensen hun baan niet verliezen door de economische gevolgen van het coronavirus. 

GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “Dit voorstel moet snel worden omgezet in daden. Het kan niet zo zijn dat in deze crisis die landen als Italië en Spanje zeer hard raakt, EU-landen als Nederland Europese solidariteit blijven blokkeren.”

Eickhout benadrukt dat het voorstel slechts de eerste stap is in het tegengaan van de economische gevolgen: “De nationale crisispakketten van landen als Italië en Spanje zijn vele malen kleiner dan die van bijvoorbeeld Duitsland en Nederland. We moeten voorkomen dat corona leidt tot een gespleten unie met landen die langdurig in economische malaise belanden: dat is in niemands belang. Deze crisis vereist meer Europese gezamenlijke actie."

GroenLinks steunt het idee van de Europese Commissie om EU-landen geld te lenen voor het betalen van werkloosheidsuitkeringen. Vandaag liet Commissievoorzitter Ursula von der Leyen weten dat de Europese Commissie komt met een voorstel voor werktijdverkorting om ervoor te zorgen mensen hun baan niet verliezen door de economische gevolgen van het coronavirus. 

GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “Dit voorstel moet snel worden omgezet in daden. Het kan niet zo zijn dat in deze crisis die landen als Italië en Spanje zeer hard raakt, EU-landen als Nederland Europese solidariteit blijven blokkeren.”

Eickhout benadrukt dat het voorstel slechts de eerste stap is in het tegengaan van de economische gevolgen: “De nationale crisispakketten van landen als Italië en Spanje zijn vele malen kleiner dan die van bijvoorbeeld Duitsland en Nederland. We moeten voorkomen dat corona leidt tot een gespleten unie met landen die langdurig in economische malaise belanden: dat is in niemands belang. Deze crisis vereist meer Europese gezamenlijke actie."

GroenLinks steunt het idee van de Europese Commissie om EU-landen geld te lenen voor het betalen van werkloosheidsuitkeringen. Vandaag liet Commissievoorzitter Ursula von der Leyen weten dat de Europese Commissie komt met een voorstel voor werktijdverkorting om ervoor te zorgen mensen hun baan niet verliezen door de economische gevolgen van het coronavirus. 

GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “Dit voorstel moet snel worden omgezet in daden. Het kan niet zo zijn dat in deze crisis die landen als Italië en Spanje zeer hard raakt, EU-landen als Nederland Europese solidariteit blijven blokkeren.”

Eickhout benadrukt dat het voorstel slechts de eerste stap is in het tegengaan van de economische gevolgen: “De nationale crisispakketten van landen als Italië en Spanje zijn vele malen kleiner dan die van bijvoorbeeld Duitsland en Nederland. We moeten voorkomen dat corona leidt tot een gespleten unie met landen die langdurig in economische malaise belanden: dat is in niemands belang. Deze crisis vereist meer Europese gezamenlijke actie."

GroenLinks steunt het idee van de Europese Commissie om EU-landen geld te lenen voor het betalen van werkloosheidsuitkeringen. Vandaag liet Commissievoorzitter Ursula von der Leyen weten dat de Europese Commissie komt met een voorstel voor werktijdverkorting om ervoor te zorgen mensen hun baan niet verliezen door de economische gevolgen van het coronavirus. 

GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “Dit voorstel moet snel worden omgezet in daden. Het kan niet zo zijn dat in deze crisis die landen als Italië en Spanje zeer hard raakt, EU-landen als Nederland Europese solidariteit blijven blokkeren.”

Eickhout benadrukt dat het voorstel slechts de eerste stap is in het tegengaan van de economische gevolgen: “De nationale crisispakketten van landen als Italië en Spanje zijn vele malen kleiner dan die van bijvoorbeeld Duitsland en Nederland. We moeten voorkomen dat corona leidt tot een gespleten unie met landen die langdurig in economische malaise belanden: dat is in niemands belang. Deze crisis vereist meer Europese gezamenlijke actie."