Poliflw

Tienduizenden Nederlanders zijn door de Belastingdienst onterecht beschuldigd van fraude. De toeslagenaffaire, waarbij ouders onterecht werden weggezet als fraudeur met kinderopvangtoeslag, blijkt nog véél groter. Ook tienduizenden andere mensen die hun belastingaangifte deden kwamen automatisch en onterecht als fraudeur in het systeem te staan.

De beerput bij de Belastingdienst is nog altijd niet helemaal open. De verantwoordelijken kunnen nog steeds ergens anders een mooi baantje vinden, terwijl de levens van duizenden mensen vernield werden in een heksenjacht. Het is tijd voor een menselijke Belastingdienst en eerlijke politiek. Steun onze actie om de belastingdienstaffaire op te lossen!

De Handelingen van 21 december 2010 lezen weliswaar niet als een spannend jongensboek maar het zou voor senatoren, staatsrechtgeleerden en politieke journalisten wel verplichte lectuur moeten zijn. De casus was dat de Eerste Kamer na de algemene beschouwingen een motie (32.500 I) had aangenomen tegen verhoging van de btw op podiumkunsten. Die verhoging stond wel in het wetsvoorstel Belastingplan, dat door een meerderheid van de Tweede Kamer was geaccordeerd. De Eerste Kamer oordeelde desalniettemin – als Kamer van heroverweging – dat de aangezegde btw-verhoging voor de cultuursector in de gegeven omstandigheden niet passend was.

Bij de behandeling van het Belastingplan in de Eerste Kamer deelde staatssecretaris van Financiën Frans Weekers (VVD) mee dat hij ‘klem zat’ tussen twee Kamers en derhalve niet bij machte was de aangenomen motie uit te voeren. Daarop verzocht ik – namens alle fractievoorzitters – om een derde termijn, in aanwezigheid van de premier Mark Rutte (toen nog van Rutte I). Zover hoefde het niet te komen omdat de staatssecretaris zijn ‘nieuwe doctrine’ – na intensief overleg met premier Rutte – na enkele uren terugtrok en meedeelde hoe hij alsnog uitvoering zou gaan geven aan de aangenomen motie.

Kabinet respecteerde eigenstandige positie Eerste Kamer

D66-woordvoerder Hans Engels, zelf staatsrechtgeleerde, concludeerde daarop ‘dat ik met vreugde vaststel dat het kabinet uiteindelijk de eigenstandige positie en verantwoordelijkheid van de Eerste Kamer respecteert. Dat getuigt van constitutioneel bewustzijn en van respect voor de politieke behoorlijkheid. Het is wel jammer dat de Eerste Kamer daarvoor tot het uiterste heeft moeten gaan’. (Engels lichtte toe dat, als de regering bij haar eerdere standpunt in het debat gebleven was, de fractie van D66 – net als veel andere fracties – tegen het Belastingplan 2011 zou hebben gestemd).

De verantwoordelijkheid werkt in de richting van beide Kamers

PvdA-woordvoerder Frans Leijnse concludeerde: ‘Deze regering heeft een eigen verantwoordelijkheid. Die verantwoordelijkheid werkt in de richting van beide Kamers gelijk. In beide Kamers moet de regering volledig verantwoordelijk voor haar eigen gedrag optreden. Verwijzingen naar hetgeen in de andere Kamer plaatsvindt, zijn daarbij in beginsel niet aan de orde.’

En VVD-woordvoerder Ger Biermans concludeerde: ‘Wij zijn verheugd dat het kabinet de eigenstandige rol van deze Kamer heeft bevestigd, misschien moet ik vandaag zeggen: herbevestigd’.

Wij hebben een eigen relatie met de regering

Nadat de staatssecretaris, in overleg met de premier, ‘de oude doctrine’ in ere had hersteld, trok ik, opnieuw namens alle fractievoorzitters, het verzoek om een derde termijn in. Ik vatte het resultaat van het debat als volgt samen: ‘Nu staat vast dat als deze Kamer iets vraagt, de regering niet naar de overkant hoeft te lopen om te vragen of het mag. Wij hebben een eigen relatie met de regering. De regering besluit dan zelf. Als het erop aan komt, respecteert de regering de wens van deze Kamer’.

In dit debat in 2010 hebben Eerste Kamer en regering invulling gegeven aan de ongeschreven regels die in het verkeer tussen regering en parlement betamen. Dat was echt historisch: een Kamer die pal stond voor haar positie en de regering die uiteindelijk die positie niet terzijde schoof maar herbevestigde. En een constitutionele ordening die bewees oud maar effectief te zijn.

De minister dient niet naar de andere Kamer te wijzen

De geschiedenis van 2010 leert hoe van confrontatie tot compromis gekomen kan worden. Nu minister Ollongren beweert, als staatssecretaris Weekers  in 2010, ‘klem’ te zitten tussen twee Kamers, zegt de heersende doctrine dat dit argument niet valide is, niet constitutioneel. De minister heeft, ook nu, een eigenstandige relatie met de Eerste Kamer en dient niet naar de andere Kamer te wijzen.

Ook met die andere Kamer heeft de minister een eigenstandige relatie – en het is aan haar om beide relaties ‘constitutioneel bewustzijn’ te tonen. In 2010 werd aangetoond dat dat kan. Wellicht is het wijs dat de minister samen met de premier de Handelingen van 21 december 2010 nog eens even naleest?

Tiny Kox, SP-fractievoorzitter in de Eerste Kamer

Het ministerie van Financiën heeft aangifte gedaan tegen ambtenaren die een grote rol speelden in de toeslagenaffaire. Volgens SP-Kamerlid Renske Leijten is het meer dan terecht dat er aangifte wordt gedaan, maar moet de beerput helemaal open: ‘Iedereen moet kunnen vertrouwen op de overheid. De beerput moet helemaal open, want er zijn ook nog politiek verantwoordelijken. Volgens de SP moet er daarom óók een parlementaire enquête komen naar de toeslagenaffaire.’

De toeslagenaffaire is dus nog niet opgelost, want nog steeds zijn er veel vragen te beantwoorden. En nog steeds zijn er mensen die meer wisten, maar de waarheid toedekten. Met een parlementaire enquête kan de Tweede Kamer zelf onderzoek doen, door alle stukken te eisen en door mensen onder ede te horen. Leijten: ‘Deze aangiftes zijn een eerste stap, maar er is echt meer nodig. Alleen dan kan er gewerkt geworden aan een Belastingdienst die er is om de samenleving te dienen. Een Belastingdienst die morele integriteit hoog in het vaandel heeft en waar ook de eigen medewerkers trots op kunnen zijn.’

Het is tijd voor eerlijke politiek! Sluit je nu aan bij onze beweging en word nu Vriend voor Rechtvaardigheid!

De Belastingdienst gebruikte zeker tot 2015 de tweede nationaliteit van mensen om te selecteren wie wel en wie niet gecontroleerd zou worden, zo blijkt uit een rapport dat naar de Tweede Kamer is gestuurd.

Leijten: 'Het is pure discriminatie om op basis van iemands nationaliteit aan selectie te doen. Dat moet op basis van bewijs of een redelijk vermoeden. Al tijden vragen wij om helderheid hierover en telkens werd verwezen naar onderzoek naar etnisch profileren van de Autoriteit Persoonsgegevens terwijl de Belastingdienst dit allang wist. Het is onbeschrijfelijk dat volksvertegenwoordigers al bijna een jaar lang geen goede antwoorden krijgen en dat de mededeling nu is weggemoffeld ergens in een rapport.'

Eerder stelde Leijten voor dat Tweede Kamerleden zelf een groot onderzoek gaan doen middels een parlementaire enquête naar de toeslagenaffaire: 'Het feit dat we nog steeds niet alle informatie krijgen en er telkens weer achter aan moeten gaan en extra moeten vragen, sterkt mij echt in de overtuiging dat we dit zélf moeten gaan onderzoeken. Dan kunnen we, desnoods met hulp van de politie, alle stukken zelf halen en mensen onder ede verhoren.'

Vorig jaar vroeg Leijten of er sprake is van etnisch profileren. Minister Hoekstra gaf toen aan dat zoiets absoluut ongewenst is en dat er onderzoek zou worden gedaan. Leijten: 'We zijn zeker drie onderzoeken verder, twee van de commissie Donner en één van de Auditdienst Rijk. Al die onderzoeken wijzen een beetje in de richting, maar er kwam nooit duidelijk naar boven dat de tweede nationaliteit gebruikt werd bij risicoselectie van het Belastingonderdeel Toeslagen. Nu staat er doodleuk dat er in de hele Belastingdienst onderzoek is gedaan naar het gebruik ervan en dat het uit alle risicomodellen en risicoselectie is gehaald. Waar het voorkwam, hoe lang en met welke reden dit ooit te rechtvaardigen was, zijn allemaal zaken die onbeantwoord blijven. Sterker nog, wij vroegen de risicomodellen op, maar die weigert het ministerie tot nu toe te geven aan de Tweede Kamer.'

Het steekt Leijten dat er wederom sprake is van wegmoffelen van cruciale informatie waar de Tweede Kamer al langer naar vraagt. 'De nieuwe staatssecretarissen beloofden beterschap. Er komt een groot onderzoek naar het gebruik van nog meer zwarte lijsten. Er is dus heel wat aan de hand. Het is een bittere misser dat de Kamer niet actief geïnformeerd is over het onderzoek naar het gebruik van de tweede nationaliteit binnen de gehele Belastingdienst. Ik wil dat wij alle informatie nu heel snel krijgen.'

Leijten stelt voor om de risicomodellen en de selectieregels openbaar te maken: 'Dan kan iedereen meekijken en zien of er geen onwettige zaken gebeuren. De selectie zou zelfs verbeterd kunnen worden omdat we zicht krijgen op wat mogelijk gemist wordt. Voor onderdelen – aftrekposten of toeslagen – die erg gevoelig zijn voor misbruik of fraude moet gelden dat het bij de bron wordt aangepakt.'

Onterecht werden duizenden ouders door de Belastingdienst beschuldigd van fraude met kinderopvangtoeslag. De afdeling bij de Belastingdienst die de heksenjacht op de ouders opende werkte met 'targets', blijkt uit onderzoek van journalisten van Trouw en RTL. Er moesten koste wat het kost mensen gepakt worden op fraude. SP-Kamerlid Renske Leijten: 'Dit is niet veel meer dan een ordinair 'bonnenquotum', zoals we die ooit bij de politie hebben gezien. Doelen behalen zonder dat de waarheid en rechtvaardigheid voorop stonden. Dit quotum kwam van de top. Zowel van de Belastingdienst zelf als van het kabinet. Rutte en de staatssecretaris voor de Belastingdienst hebben wat uit te leggen.'

Beetje bij beetje gaat de beerput rond de toeslagenaffaire open. Volgens Leijten is een parlementaire enquête nodig om alles boven tafel te krijgen. 'Steeds weer krijgen we een beetje informatie. Steeds weer moet de nieuwe staatssecretaris die verantwoordelijk is voor de Belastingdienst excuses aanbieden of uitleg geven. De pleister moet van deze stinkende wond gerukt worden en dat kan alleen als alle informatie opgevraagd kan worden en mensen onder ede gehoord kunnen worden.'

De commissie Donner, aangesteld om advies te geven aan het kabinet over compensatie voor de toeslagenaffaire noemde deze praktijk van de Belastingdienst 'morele corruptie'. Het geld dat werd binnengehaald door ouders onterecht te beschuldigen werd namelijk gebruikt om deze afdeling van fraudebestrijding te financieren. Zo konden er steeds meer ouders onterecht beschuldigd worden. Leijten heeft inmiddels vragen gesteld aan het kabinet.

De uitbraak van het coronavirus in Nederland grijpt diep in in onze levens: natuurlijk als u ziek wordt of iemand in uw omgeving ziek wordt, als u werkt in de gezondheidszorg, maar ook als u uw bedrijf stil ziet vallen of u thuis moet werken met ook de kinderen thuis. Of als u uw huur of hypotheek niet meer kunt betalen. Het is ingrijpend om te moeten blijven werken in situaties die gevaarlijk kunnen zijn. De zorgen zijn begrijpelijk en de roep om oplossingen ook.

De regering neemt maatregelen, maar kan niet alles weten of overzien. Wij ook niet. Daarom willen we weten hoe het met u gaat en of er dingen zijn waar u tegenaan loopt, met werk, met school, met uw financiële situatie. Of komt u in de knel met het betalen van uw woonlasten? Laat het ons weten.

Uw ervaringen en die van anderen zorgen ervoor dat wij een goed beeld hebben van de gevolgen van de coronacrisis en waar mensen nu tegenaan lopen. Dan zijn onze volksvertegenwoordigers goed geïnformeerd en kunnen we beter ons werk doen om onze samenleving door de crisis heen te brengen. Laat u ons weten hoe het met u gaat?

Uiteraard kunt u erop rekenen dat we uw informatie veilig bewaren. Informatie gebruiken we alleen anoniem en niet herleidbaar naar personen.

Duizenden ouders werden onterecht door de Belastingdienst beschuldigd van fraude met kinderopvangtoeslag. Er werd een commissie ingesteld die onderzoek heeft gedaan naar compensatie voor ouders die slachtoffer zijn geworden van de heksenjacht. Donderdag kwam de commissie Donner met een advies voor het kabinet. SP-Kamerlid noemt het advies ontluisterend en teleurstellend: 'Deze commissie zou de menselijkheid terugbrengen bij de Belastingdienst. In plaats daarvan worden ouders dieper in een juridisch moeras gejaagd. Er wordt geen moreel oordeel geveld. Er is niet met ouders gesproken. De commissie Donner komt ook niet met een groots gebaar, in plaats daarvan wordt er een veel te kleine groep mensen een beetje geholpen. Duizenden hebben nog steeds geen antwoorden en zitten nog altijd in onzekerheid.'

Leijten is blij dat 1800 ouders nu geholpen worden, maar dat is nog niet genoeg. De bal ligt nu bij het kabinet en de minister-president: 'Het is nu aan minister-president Mark Rutte om wel medemenselijkheid te tonen en om niet als jurist te werk te gaan. Iedereen die onterecht door de Belastingdienst is beschuldigd van fraude met kinderopvangtoeslag moet ruimhartig gecompenseerd worden voor de diepe ellende waar ze jarenlang in zijn gestort.'

Het zijn ook roerige tijden voor mensen die werken bij de Belastingdienst. De toeslagenaffaire is heftig en heeft geleid tot veel debat, nieuwe bestuurders, nieuwe staatssecretarissen en een voorstel voor reorganisatie. Dit debat wordt gevoerd over de hoofden van de medewerkers van de Belastingdienst heen. De SP lanceerde daarom een enquête om van de medewerkers van de Belastingdienst zelf te horen wat zij vinden over hoe het gaat bij de Belastingdienst.

Ben je medewerker bij de Belastingdienst? Vul dan hier de enquête in!

Het zijn roerige tijden voor mensen die werken bij de Belastingdienst. De toeslagenaffaire is heftig en heeft geleid tot veel debat, nieuwe bestuurders, nieuwe staatssecretarissen en een voorstel voor reorganisatie. Dit debat wordt gevoerd over de hoofden van de medewerkers van de Belastingdienst heen. SP-Kamerlid Renske Leijten lanceert daarom donderdag een enquête om van de medewerkers van de Belastingdienst zelf te horen wat zij vinden over hoe het gaat bij de Belastingdienst. Uniek, want een Kamerlid dat een onderzoek doet onder ambtenaren van de Belastingdienst? Dat is nog niet eerder voorgekomen.

Leijten: ‘Ja, het is ongebruikelijk dat een volksvertegenwoordiger een ambtenaar vragen stelt over zijn of haar werk. Ministers en staatssecretarissen vonden dat tot nu toe altijd ‘not done’, dat moest via hen. Hoog tijd om die ongeschreven regel uit het raam te gooien. Medewerkers van de Belastingdienst hebben ook gewoon vrijheid van meningsuiting. Deze enquête is een poging om de kloof die er is tussen de werkvloer en de politieke leiding te verkleinen. Het is niet bedoeld om ‘af te rekenen’, maar om te gaan bouwen aan een Belastingdienst om trots op te zijn.’

Duizenden ouders werden door de Belastingdienst onterecht beschuldigd van fraude met kinderopvangtoeslag. Ook binnen de Belastingdienst stonden er klokkenluiders op die de heksenjacht op ouders niet konden verkroppen. Zij werden onder druk gezet om niet naar buiten te treden. Andere medewerkers durfden uit angst voor represailles zich niet uit te spreken. Leijten: ‘Er moet een nieuwe cultuur komen binnen de Belastingdienst. Fouten moeten direct aangepakt worden. Mensen die misstanden melden moeten serieus worden genomen. Deze enquête  moet een eerste stap daartoe zijn.’

De gegevens uit de enquête zullen worden verwerkt en het rapport zal worden aangeboden aan de nieuwe staatssecretaris. Zo kan hij goed rekenschap geven van de opdracht die hij heeft. Gegevens worden door ons uiteraard vertrouwelijk behandeld.

Ben je medewerker bij de Belastingdienst? Vul dan hier de enquête in!

Duizenden ouders werden onterecht door de Belastingdienst beschuldigd van fraude met kinderopvangtoeslag. Nu blijkt dat deze ouders slachtoffer zijn geworden door een kafkaësk computersysteem van de Belastingdienst. Zo moesten ouders informatie aanleveren om aan te tonen dat ze wel recht hebben op kinderopvangtoeslag, maar met die opgestuurde informatie werd niks gedaan. Daarop werden ouders automatisch en onterecht door het systeem als fraudeur bestempeld. SP-Kamerlid Renske Leijten: 'Duizenden ouders moesten tienduizenden euro's terugbetalen, zonder dat er bewezen is dat ze frauderen. Nu blijkt er al ruim een jaar een vernietigend intern rapport te liggen over het fraudesysteem van de Belastingdienst. Dit rapport werd achtergehouden. Steeds weer krijgen we een beetje informatie over de toeslagenaffaire, maar het is nu echt tijd dat de hele beerput open gaat. Er moet een parlementaire enquête komen!'

De Fraude Signalering Voorziening (FSV) zoals het computersysteem van de Belastingdienst heet, werd intern onderzocht. De conclusies liegen er niet om: het systeem zette mensen zonder onderzoek op een zwarte lijst, bewijs was niet nodig om als fraudeur te boeken te komen staan, 5000 Belastingdienstmedewerkers konden bij alle gegevens en het was onmogelijk om uit het systeem te komen. 'Fraude moet je altijd aanpakken, maar dat moet wel op basis van gedegen onderzoek en feiten. Nu was een vermoeden al genoeg om als fraudeur bestempeld te worden. Dit is angstaanjagend. Donderdag is de stekker uit dit systeem getrokken, maar dat had een jaar geleden moeten gebeuren.'

Uit dossiers die gedupeerde ouders hebben ontvangen, na de gezamenlijke actie bij de Belastingdienst op 11 november, kwamen de eerste signalen dat de Belastingdienst dit computersysteem gebruikt. 'Zelf betitelt de Belastingdienst dit systeem als risicovol. De kans op stigmatisering en het effect van een zwarte lijst bestond, maar vervolgens blijven ze het systeem doodleuk gebruiken. Dit laat echt zien dat de Tweede Kamer zelf onderzoek moeten gaan doen, want de verandering bij de Belastingdienst gaat niet vanzelf komen.'

Het is tijd voor rechtvaardigheid! Sluit je aan bij onze beweging en word hier Vriend voor rechtvaardigheid!

Ondanks dat keer op keer is aangetoond hoe groot de problemen zijn, hoe onrechtvaardig deze mensen zijn behandeld en hoe erg de praktijken van de Afdeling Toeslagen van de Belastingdienst, is het antwoord van de regering dat gewacht moet worden op een uitspraak van de Commissie Donner. En er komt er wéér een reorganisatie van de Belastingdienst. De gedupeerden worden nog steeds bestookt met deurwaarders en krijgen geen toeslagen terwijl die toeslagen vaak meer dan de helft van hun inkomen zijn.

Wat zal er bij de Belastingdienst moeten gebeuren?

Het is tijd dat er schoon schip wordt gemaakt. Gedupeerde ouders moeten gecompenseerd worden, ook voor de schade die zij hebben ondervonden van het handelen van de Belastingdienst en er mag niet meer altijd tegengestribbeld worden door de juristen van de Belastingdienst. Daarnaast moet het toeslagenstelsel veranderen. Kinderopvang moet fors goedkoper of gratis, en je inkomen moet voldoende zijn om je huur van te betalen. Voordat we met een reorganisatie beginnen zal er eerst echt goed onderzoek gedaan moeten worden. Dat moet wat de SP betreft via een parlementaire enquête. Dan kunnen we de onderste steen boven krijgen door gegevens op te eisen die we nu nog steeds niet krijgen. Ook kunnen we dan mensen onder ede horen.

Komt er een reorganisatie? Dan moet vooral geluisterd worden naar de mensen die het werk doen binnen de Belastingdienst, als inspecteur, deurwaarder of aan de Belastingtelefoon. Zij zien en weten waar het mis gaat, maar zij worden al jaren niet gehoord door de top van de Belastingdienst. Al komen er 10 nieuwe hoge bestuurders en staatssecretarissen, als zij niet naar de werkvloer luisteren en die serieus gaan nemen, sneuvelen die nieuwe toplui ook binnen de kortste keren!

En de ambtenaren die bij de top van de Belastingdienst werkten? Krijgen die nu een nieuwe hoge functie ergens anders of worden die ook aangepakt?

De hoogste ambtenaren die er een potje van hebben gemaakt krijgen ondertussen gewoon een nieuw baantje zodat ze in de luwte hun naam kunnen zuiveren, maar er wordt nog steeds niet geluisterd naar de mensen die bij de Belastingdienst het werk uitvoeren en al jaren roepen dat het fout gaat. Hoge ambtenaren die er een zooitje van maken mogen niet zomaar weggepromoveerd of –gerouleerd worden en moeten net als iedereen op hun functioneren worden beoordeeld. De baantjescarrousel moet stoppen. Ambtenaren die bewust de wet aan hun laars hebben gelapt moeten strafrechtelijk vervolgd worden.

Maar ja, daarmee zijn de ouders ook nog niet geholpen.

Het allerbelangrijkste is nu dat deze nachtmerrie van duizenden ouders stopt. Rutte en Hoekstra kunnen er nu al voor zorgen dat de Belastingdienst deze ouders niet meer achterna zit. Ze kunnen zelfs al een voorschot geven op de terugbetaling van de duizenden euro's die deze ouders onterecht terug moeten betalen. Alles moet gedaan worden om deze ouders én hun kinderen direct uit de brand te helpen. Aan tranen hebben deze ouders niks, er moet gehandeld worden.