Poliflw

CDA wil dat starters sneller in aanmerking komen voor een hypotheek en dus een eigen woning, en de mogelijkheden daarvoor worden versoepeld. Kamerlid Julius Terpstra stelt daarom voor dat starters die al langere tijd bewijzen een hoge huurlast te kunnen betalen, eerder een hypotheek kunnen krijgen van banken. Hij wil dat de minister daar zo snel mogelijk met de AFM, NIBUD en banken over om de tafel gaat. Kamerlid Julius Terpstra: “Starters hebben momenteel nauwelijks kans op een eigen woning. Dat komt door het grote woningtekort, waardoor veel extra gebouwd moet worden. Maar ook omdat zij vaak niet in aanmerking komen voor een hypotheek. Terwijl ze soms jarenlang iedere maand een forse huur betalen, in plaats van aflossen. Dat is water naar de zee dragen. Ik vind dat starters meer kansen verdienen, ook omdat zij daardoor op langere termijn een vermogen kunnen opbouwen.” BLG Wonen startte eerder al een pilot om te kijken hoe starters met een huurdersverklaring sneller in aanmerking kunnen komen voor een hypotheek. Volgens Terpstra is het belangrijk dat de minister zelf ook de mogelijkheden onderzoekt en deze zo snel mogelijk aan de Kamer voorlegt. Zodat starters op een verantwoorde manier geholpen kunnen worden. Terpstra: “Natuurlijk kun je een starter geen onverantwoord hoge hypotheek aanbieden, en zijn bepaalde voorwaarden nodig. Maar er is nu sprake van een scheve situatie, terwijl de overheid een plicht heeft om te zorgen voor een eerlijke volkshuisvesting. Starters komen er nu niet aan te pas. Een eigen woning is een stabiele basis. Als zij meer ruimte krijgen, zorgt dat op andere plekken ook voor doorstroming.”

Starters op de woningmarkt zouden voor de aankoop van hun eerste huis niet afhankelijk moeten zijn van rijke ouders. Toch blijkt uit onderzoek dat van de starters die de afgelopen vijf jaar een huis kochten, ruim een derde extra geld nodig heeft. Veruit de meesten klopten daarvoor bij hun ouders aan. Het gat tussen de huizenprijzen en de leencapaciteit van starters wordt steeds groter. Over dit probleem heeft CDA-woordvoerder Erik Ronnes mondelinge vragen gesteld aan minister Ollongren, tijdens het wekelijkse vragenuurtje op dinsdagmiddag.Ronnes: “Het kopen van een eerste huis wordt steeds moeilijker, vooral voor starters. Maar je zult toevallig ouders hebben die je financieel niet kunnen helpen. Dan sta je als starter helemaal achteraan in de rij van een heleboel woningzoekenden. De kinderen van ouders met een middeninkomen of zelfs nog minder hebben het nakijken.” Starters zouden volgens Ronnes niet afhankelijk moeten zijn van rijke ouders. Hij pleitte ervoor om betaalbare woningen bij te bouwen, specifiek voor deze groep.Minister Ollongren was het volledig eens met Ronnes. Er moet volgens haar inderdaad gebouwd worden, waarbij zij een cruciale rol ziet weggelegd voor de gemeenten, want die gaan over de grond. Juist nu er vlak na de verkiezingen allerlei nieuwe colleges worden gevormd, roept zij de nieuwe gemeentebesturen op om de bouw van woningen absolute topprioriteit te geven.Ook op het gebied van voorlichting over hypotheken kan er het nodige verbeterd worden, aldus Ronnes. Hij wilde graag weten hoe het staat met de uitvoering van een CDA-motie om de reële mogelijkheden voor hypotheekverlening voor starters op een rij te zetten. De minister gaf aan hiermee bezig te zijn. Diverse gemeenten bieden volgens haar al startersleningen aan via het stimuleringsfonds. Op verzoek van Ronnes zegde ze tot slot toe om met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting in gesprek te gaan, om te kijken welke aanvullende stappen er nog meer mogelijk zijn.

De gemeenteraadsverkiezingen zijn achter de rug. De afgelopen weken gingen honderden D66’ers in heel Zuid-Holland de straat op om de kiezer te overtuigen. Dat is gelukt; zilver in plaats van goud maar nog altijd een podiumplek. Uiteraard feliciteert de fractie van D66 Zuid-Holland onze nieuwe raadsleden. Wij zien uit naar de samenwerking!  

Als er één thema is dat in de gemeenteraadsverkiezingen veel aandacht kreeg, is dat wonen. Hoe zorgen gemeenten er voor dat iedereen een betaalbaar huis kan vinden? De provincie bouwt uiteraard geen huizen, maar is wel medeverantwoordelijk voor het bepalen waar nieuwe huizen komen en wat voor huizen dat moeten zijn.

Coördinerende rol De coördineren rol van de provincie Zuid-Holland in het woondossier is lang terughoudend ingevuld. Deze collegeperiode is dat anders geweest. De druk op de woningmarkt is hoog, en het wordt steeds moeilijker voor Zuid-Hollanders om een betaalbare en passende woning te vinden. De provincie heeft daarom aan de gemeenten gevraagd om regionaal veel meer af te stemmen waar welke woningen komen. Er moet zowel een regionale woonvisie worden opgesteld, als een woningbouwprogramma. In de woonvisie leggen de gemeenten in een regio uit welke ontwikkeling op de woningmarkt zij verwachten en hoe zij daarmee om wil-len gaan. Hoeveel sociale woningbouw is nodig en hoe wordt die verdeeld over de gemeenten? Hoe wordt er voor gezorgd dat er duurzamere huizen komen? En hoe wordt bijvoorbeeld omgegaan met de huisvesting voor statushouders? Het woningbouwprogramma bevat vervolgens de concrete bouwplannen per locatie: hoeveel huizen worden waar gebouwd?

De provincie bestudeert de plannen van de gemeenten vervolgens in detail. Zo wordt onder meer gekeken of gemeenten niet te veel willen bouwen: in gebieden waar de bevolking in de nabije toekomst zou kunnen krimpen, zoals in de Alblasserwaard-Vijfherenlanden, zijn minder nieuwe huizen nodig. Anders staan ze over een paar jaar weer leeg, en dat zou zonde zijn. In andere gebieden, met name langs de as Leiden – Den Haag – Rotterdam – Dordrecht, zijn juist veel meer huizen nodig en voldoet het woningbouwprogramma nog niet aan de verwachte behoefte. In zo’n geval gaat de provincie samen met gemeenten op zoek naar nieuwe locaties waar woningen kunnen worden gebouwd. Het liefst binnen de bestaande bebouwingsgrenzen, maar als het niet anders kan ook daarbuiten. Daarbij wordt ook gekeken waar leegstaande kantoren omgebouwd kunnen worden naar woningen. De belangrijkste toets van de provincie, is echter of er wel de juiste woningen worden gebouwd. Gemeenten bouwen het liefst dure, vrijstaande huizen, omdat dat het meeste geld oplevert. Maar er moeten ook betaalbare woningen bijkomen, zowel sociale huur- als voordelige koopwoningen. En dan moet er ook nog voor gezorgd worden, dat goedkope en dure woningen een beetje eerlijk worden verdeeld, zodat gemengde wijken ontstaan en gemeenten diverse inwoners krijgen.

Wat doet D66? Volkshuisvesting is eigenlijk hele ouderwetse politiek. Van bovenaf wordt bepaald wat er lokaal kan en mag gebeuren. Dat past niet helemaal bij D66, maar soms is het onvermijdelijk. De woningmarkt zit op dit moment helemaal op slot. Er worden te weinig huizen gebouwd en alle scheefwoners zorgen ervoor dat er onvoldoende doorstroom is op de woningmarkt. Ons doel, een betaalbare en passende woning voor iedereen, is nog lang niet bereikt. Een beetje sturing vanuit de overheid is dus onvermijdelijk.

De traditioneel linkse partijen (SP, PvdA en GroenLinks) zetten tot nu toe in de Staten vooral in op meer sociale woningbouw. In hun ogen zit het grootste probleem bij een gebrek aan sociale woningbouw. D66 ziet dat anders: door het scheefwonen aan te pakken komen er meer sociale huurwoningen beschikbaar zonder het aantal te vergroten. Tijdens de woondebatten in het afgelopen jaar hebben wij daarom de volgende punten ingebracht:

Er moet weer doorstroming op de woningmarkt komen en scheefwonen moet worden teruggedrongen. Dat betekent dat zowel mensen die te weinig voor hun huis betalen, als mensen die meer betalen voor een huis dan eigenlijk verantwoord is (bijvoorbeeld om-dat goedkope huizen niet beschikbaar zijn) kunnen verhuizen naar een passende woning. Maar dat lukt alleen als er goed wordt bijgebouwd: meer betaalbare huurwoningen, zeker net boven de grens van sociale huur, en meer goedkope koopwoningen, bijvoorbeeld voor starters op de woningmarkt. Zo creëer je ruimte voor mensen om door te stromen naar een ander huis en komen andere woningen beschikbaar voor andere groepen. Lasten en lusten moeten eerlijk worden verdeeld tussen gemeenten. Het mag niet zo zijn dat een grote stad als Rotterdam alle sociale woningbouw in een regio voor zijn rekening moet nemen, en dat de omliggende gemeenten zich alleen maar richten op dure woningen. Nieuwe woningen die vanaf nu worden gebouwd, moeten duurzame woningen in duurzame wijken zijn. Nieuwbouw zou geen gasaansluiting meer moeten krijgen en goed worden geïsoleerd, en in wijken moet voldoende ruimte zijn om regenwater op te vangen.

Verdere verstedelijking Tussen 2010 en 2030 zijn 230.000 woningen nodig in Zuid-Holland. Daarvan zijn er tot nu toe 80.000 gebouwd. Daarbij zijn complexiteit van verstedelijking (de steden zijn al behoorlijk volgebouwd) en woningnood uitdagingen. De provincie heeft in de Nota Verstedelijking verwoord hoe ze deze uitdagingen aan wil gaan. Binnenkort gaat de provincie hierover ver-der in gesprek met bestuur, wetenschap en marktpartijen. De input die wordt opgehaald zal medio 2018 aan de Staten worden voorgelegd

Wat kan de provincie doen? De instrumenten die de provincie heeft zijn: ruimtelijk beleid, financieel instrumentarium, arrangementen (samenspel van instrumenten en schaalniveau) en kennis. De provincie kan haar rol pakken door het wegnemen van knelpunten, het sneller uitwerken van de voor-waarden voor nieuwe woonwijken en door zich niet te richten op het verdelen, maar op het verwezenlijken van de kwantitatieve en kwalitatieve woningbouwopgave. Bijvoorbeeld door deze te koppelen aan maatschappelijke opgaven (energietransitie, klimaatadaptatie, next economy (meer gedigitaliseerd), demografische ontwikkelingen zoals vergrijzing en immigratie).

D66 Zuid-Holland wil verantwoordelijkheid nemen als serieuze samenwerkingspartner van gemeenten. Dat betekent inzien dat keuzes nodig zijn. Wanneer die keuzes gemeente en gebied overstijgend zijn betekent dat ook een actievere en een meer sturende rol van de provincie.

Paul Breitbarth Janelle Bade