Poliflw

Algemene beschouwingen programmabegroting 2024.

Inleiding.

Voor ons ligt de programmabegroting 2024. Na bestudering van deze begroting concludeert de fractie AWB dat deze inhoudelijk nauwelijks afwijkt van de programmabegroting 2023. Wederom een beleidsarme begroting die voortborduurt op bestaand beleid. De eerlijkheid gebied ons te zeggen dat er voor nieuw beleid ook onvoldoende financiële middelen voorhanden zijn. Als fractievoorzitter zou ik dan ook de in 2023 uitgesproken algemene beschouwingen opnieuw voor het voetlicht kunnen brengen. Dat gaan we echter niet doen omdat dit tekort doet aan onze volksvertegenwoordigende rol en aan de taak waar wij in het algemeen belang voor staan.

Onroerende Zaak Belastingen.

Op 4 juli heeft de gemeenteraad de kaders voor de begroting 2024 vastgesteld. Daarin is uitgegaan van een verhoging van de OZB met 10%. Ook heeft het college de vrijheid gekregen om bij eventuele negatieve saldi de begroting 2024 en de meerjarenraming 2025- 2027 geheel sluitend te maken door het verder verhogen van de inkomsten uit de OZB.

AWB heeft daar niet mee ingestemd omdat onze inwoners aanhoudend minder geld in hun portemonnee overhouden om de boodschappen en vaste lasten te kunnen betalen. Door stijgende geldzorgen zijn onze inwoners in toenemende mate niet meer in staat om volwaardig in onze samenleving mee te doen. Wij hebben nadrukkelijk verzocht om bij tegenvallende financiële middelen de tering naar de nering te zetten door te bezuinigingen op de lopende programma’s en/of door het uitstellen van de uitvoering van voorgenomen projecten. AWB wil dan ook voorkomen dat nog meer inwoners in geldzorgen geraken. De jaarlijkse ongehoorde stijging van de OZB treft niet alleen de huiseigenaren, maar ook de huurders, die de lokale belastingen doorgerekend zien in o.a. de huurprijs.

Het resultaat van de door de raad vastgestelde kaders komt kort gezegd neer op het voorstel om de OZB in 2024 wederom fors te verhogen en wel met 15 %. Ondertussen is ook de landelijke politiek overtuigd van het feit dat een op de vijf burgers moeite heeft met het betalen van de vaste lasten. En dat is in Waalre niet anders. Het woord bestaanszekerheid doemt opeens in alle verkiezingsprogramma’s op. Wij roepen de landelijke partijen in onze gemeenteraad dan ook op “Doe er iets aan” en voorkom dat de positieve effecten van de gelden die, naar we hopen, door het Rijk worden uitgetrokken om geldzorgen te bestrijden lokaal door het verhogen van de OZB teniet worden gedaan. Toon ook jullie sociaal gezicht.

Wij waarschuwen al jaren voor groots en meeslepend nieuw beleid en blijven van mening dat de gemeente haar burgers niet kan blijven plukken. AWB blijft dan ook aandringen op bezuinigingen, en/of daar waar het kan het uitstellen en versoberen van de uitvoering van voorgenomen werkzaamheden. Maar ook op de noodzaak om nog reëler te begroten.

Bij gebrek aan financiële middelen zullen we keuzes moeten maken, zonder te tornen aan regionaal gemaakte afspraken, zoals onze bijdrage aan “Knoop XL” de herontwikkeling rond het station in Eindhoven. In de hoop dat ook de bereikbaarheid van het station met het openbaar vervoer vanuit Waalre daardoor wordt verbeterd. De herontwikkeling achten we verder van belang voor het verlagen van de druk op de regionale woningmarkt.

Hoewel de uitgaven in het sociaal domein de pan uitreizen blijven we van mening dat diegenen die de zorg echt nodig hebben die ook moeten blijven krijgen. Dat geldt met name ook voor de jeugdzorg. Wat AWB betreft zetten we nog meer in op preventie. Wel willen we veel meer inzicht in de effecten van onze investeringen in het sociaal domein.

AWB maakt zich zorgen over de toenemende druk op onze voorzieningen en woningmarkt en ziet reikhalzend uit naar de bouw van veel meer sociale huur en betaalbare koopwoningen voor jongeren, starters en ouderen. Zoals reeds eerder door ons vermeld is de tijd dat de woningbouw als een verdienmodel kan worden gebruikt voorbij. Iedereen heeft recht op huisvesting en de overheid is daarvoor primair verantwoordelijk.

Wij zijn blij met het feit dat ASML gaat helpen met de bouw van betaalbare woningen voor niet eigen medewerkers. De bouwprojecten die ASML steunt moeten minimaal voor 70% uit betaalbare woningen bestaan. Ik breng daarbij in herinnering dat AWB streeft naar 50% en de meerderheid van deze raad genoegen neemt met 30%. Het zou dan ook fijn zijn als ook in Waalre ASML een woningbouwproject zou willen steunen.

In dat kader vindt AWB het dan ook bijzonder jammer dat de bouw van tijdelijke wooneenheden op het Boerenbondterrein, waarvan de plannen met verve zijn gepresenteerd en verdedigd, geen doorgang vindt.

Verder willen wij er nogmaals voor pleiten om sociale huur- en koopwoningen, gelet op de schaarste aan deze woningen, niet voor een bepaalde termijn van bijvoorbeeld 15 jaren, doch voor onbepaalde termijn als sociale huur- en koopwoningen in stand te houden en dat op een afdoende wijze te regelen.

Verder zouden wij graag zien dat anterieure overeenkomsten, die het college sluit voor de vaststelling van een exploitatieplan voor de ontwikkeling van een woningbouwproject worden gesloten onder voorbehoud van wijziging c.q. aanvulling door de gemeenteraad.

Zonneweide Achtereind.

Voorzitter, bij de vaststelling van het ontwikkelperspectief Buitengebied Aalst hebben wij een amendement ingediend om de locatie op het Achtereind ten behoeve van de grootschalige opwek van duurzame (zonne)energie te laten vervallen.

Op grond van ons verkiezingsprogramma is er op het grondgebied van Waalre geen plaats voor locaties voor het grootschalig opwekken van zonne- en windenergie, maar wel voor kleinschalige locaties, mits deze locaties bij onze inwoners op draagvlak kunnen rekenen en deze geen onomkeerbare nadelige gevolgen hebben voor de gezondheid en leefomgeving van mens en dier en voor de natuur en het landschap.

Wij zijn dan ook bijzonder blij te lezen dat het kabinet nu ingrijpt en tot de conclusie komt dat er nog zo ongelofelijk veel ruimte op daken is, dat het doodzonde is om landbouwgrond te verspillen aan zonnevelden. ”Eerst daken en gevels, dan onbenutte terreinen in bebouwd gebied (bijvoorbeeld parkeerplaatsen of stortplaatsen), dan onbenutte terreinen in landelijk gebied (bijvoorbeeld stroken langs de snelweg), en als laatste pas landbouw- en natuurgronden. Gelet op het vorenstaande lijkt het AWB meer dan gewenst om de voorgenomen aanleg van een zonneweide op het Achtereind opnieuw tegen het licht te houden.

Traverse Noord, Heikantstraat en de Driehoek.

Voor de herinrichting van de Heikantstraat is een krediet van € 4 miljoen benodigd. Wat AWB betreft zouden wij deze herinrichting 10 jaren willen uitstellen en de levensduur door onderhoudswerkzaamheden, conform de aanpak van de Onze Lieve Vrouwe Dijk, willen verlengen. Het benodigde krediet kan daarmee komen te vervallen. De vrijkomende lasten kunnen deels worden ingezet voor het minder verhogen van de OZB en voor het opvullen van mogelijke tekorten op de begrotingen van de komende jaren. Na de termijn van 10 jaren wil AWB de herinrichting van de Heikantstraat tot het hoogst noodzakelijke beperken. Dat betekent o.a. dat de bomen, die het wegprofiel nu al smaller doen lijken en verkeersremmend werken, blijven staan. Het bestaande wegprofiel kan dan worden gehandhaafd. De met deze sobere uitvoering gemoeide kosten zullen aanzienlijk lager zijn dan € 4 miljoen.

Amendementen.

Voorzitter, AWB zou graag zien dat de voorgenomen verhoging van de OZB wordt beperkt tot de inflatiecorrectie van 6% en heeft daarbij gezocht naar ombuigingen die dit in 2024 mogelijk zouden moeten maken. Wij hebben daartoe een vijftal amendementen voorbereid met een gezamenlijke ombuiging van € 388.000,00.

Het betreft de volgende ombuigingen:

De geraamde inkomsten toeristenbelasting met € 25.000,00 te verhogen (voordeel

€ 25.000,00);

Het eenmalig budget voor het actualiseren van het beheersplan bossen ten bedrage van

€ 34.000,00 door te schuiven naar 2025 of later (voordeel € 34.000,00):

Het eenmalig budget voor het opstellen van een nieuw instrumentarium grondbeleid ten bedrage van € 40.000,00 door te schuiven naar 2025 of later (voordeel € 40.000,00);

de capaciteitsuitbreiding regio vooralsnog niet invullen (voordeel € 100.000,00) en

De financiële ruimte op basis van de septembercirculaire ten bedrage van € 189.000,00 niet toe te voegen/te onttrekken aan de post onvoorzien, doch eveneens in te zetten om de verhoging van de OZB te verminderen (voordeel € 189.000,00);

Verder dienen wij nog een amendement in, zonder financiële consequenties, tot wijziging van het bepaalde in lid 1 van het voorgenomen concept besluit, waarbij de strekking van het besluit, zoals het hoort, wordt beperkt tot het vaststellen van de Programmabegroting 2024.

Voorzitter, ondanks het feit dat dit college moeite heeft met het jaarlijks sluitend maken van de begroting is Waalre met een bedrag van in totaal ruim € 31 miljoen aan reserves en voorzieningen verre van armlastig en financieel gezien dan ook toekomstbestendig.

Wij zijn dan ook blij met de steun voor ons voorstel om gevolg te geven aan de oproep van zowel de provincie als van de VNG om reëel te begroten en bij gebrek aan inkomsten voor 2026 een niet sluitende begroting aan te bieden. Daarmee duidelijk een signaal af te geven dat door de bezuinigingen van het Rijk de gemeenten er niet meer in slagen om hun begrotingen sluitend te maken. Wat AWB betreft hoeft dit zich niet te beperken tot de begroting 2026, doch zonodig ook voor 2025.

Wij zien uw reactie op onze algemene beschouwingen en op de door ons ingediende amendementen met belangstelling tegemoet.

Fractie Aalst Waalre Belang,

Jo Claessen, fractievoorzitter.

In de raadsvergadering van 24 januari is ons amendement voor Waalre noord fase 3 met unanieme steun aangenomen! Waar gaat het om: ruimte kun je maar 1 keer uitgeven, gronden die als bestemming wonen krijgen, kun je nooit meer ergens anders voor gebruiken. Bijvoorbeeld voor uitbreiding van het bedrijvenpark ’t Broek, natuur, energie etc. ZW14 wil daarom voor de gebieden die extra toegevoegd zijn aan de plannen voor Waalre noord fase 3, dat er bij de stedenbouwkundige scenario’s wel rekening gehouden wordt met flexibiliteit voor de toekomst. Daarbij kun je denken aan tijdelijke huizen, zoals die ook in Helmond gebouwd worden op dit moment:

Modulaire en duurzame woningen aan Telkesveld – Brainport Smart District

Algemeen.

In de aanbiedingsbrief schrijft het college “Duidelijk is dat er de komende tijd veel onzekerheden blijven aan onze inkomsten- én uitgavenkant. Wij leggen u daarom de begroting voor 2023 ter vaststelling voor, inclusief een OZB-verhoging”.

Voor 2023 is bovendien het accres van het gemeentefonds, als gevolg van de loon- en prijscompensatie, 400 miljoen euro hoger dan waar dit voorjaar nog vanuit werd gegaan.

Met betrekking tot de voorgestelde OZB-verhoging van 10% in 2023 vragen wij ons dan ook af waarom die verhoging nodig is en waarop deze is gebaseerd en wachten het antwoord met belangstelling af.

Onderwijs.

AWB hecht aan een goede huisvesting van ons basisonderwijs. Wij zijn dan ook blij met de afronding en vaststelling van het Integraal huisvestingsplan (IHP) inclusief de haalbaarheidsonderzoeken in 2023. Evenals met de start van de bouwplannen voor de nieuwe duurzame basisschool in Waalre-dorp, de realisatie van de tijdelijke huisvesting bij de Wilderen en de afronding van de interne verbouwing van de Brede School Ekenrooi.

Sport, cultuur en recreatie.

Wij hechten aan een deugdelijke exploitatie van de sporthallen in het belang van alle gebruikers. De inkoopprocedure die moet leiden tot een overeenkomst met de exploitant die vanaf 1 augustus 2023 de sporthallen ’t Hazzo en de Pracht gaat exploiteren, dient dan ook te zijn gericht op de exploitatie van deze sporthallen in de volle omvang ten dienste van de gebruikers.

Cultuuraanjager.

Het college heeft aangegeven dat de organisatie van de viering “100 jaar Waalre” niet tot de taak van de cultuuraanjager behoort. We horen graag van het college hoe de organisatie van een gezamenlijke manifestatie door deze cultuuraanjager in 2023 daarmee valt te rijmen. De gemeenteraad heeft immers € 110.000,00 uitgetrokken voor een projectleider. Graag horen wij van het college wie nu, wat doet.

Lokale omroep.

AWB verzoekt het college om voordat er een nieuw contract met een lokale omroep wordt gesloten de huidige lokale omroep 040 te evalueren en de uitkomsten met de raad te delen.

Sociaal Domein.

De lasten binnen het sociaal domein bedragen bijna € 15 miljoen. Dit is circa 36% van de totale begroting.  Voor dat geld willen wij o.a. dat iedereen kan meedoen en dat waar nodig kwalitatief goede zorg wordt geleverd. Het abonnementstarief leidt echter tot een toename van de zorgvraag o.a. doordat ook inwoners die de zorg en/of voorzieningen zelf goed kunnen betalen een beroep doen op zorggelden. Ook bij doorverwijzing naar specialisten dient in eerste instantie veel beter te worden gekeken naar de onderliggende oorzaak van de (psychische) klachten. In de praktijk blijkt dat psychische klachten vaak worden veroorzaakt door schulden en/of armoede. Door de oorzaak aan te pakken kan dure specialistische zorg worden voorkomen en kunnen de kosten worden beperkt.

Minimabeleid.

AWB is blij met de door ons al lang bepleite aandacht voor huishoudens die door stapeling van kortingen op toelagen en verhoging van energie- en kosten van levensonderhoud  in de problemen komen. Wij willen van het college vernemen hoe het die aandacht gaat vertalen in concrete maatregelen. Het extra verhogen van de lokale lasten valt hiermee in ieder geval niet te rijmen.

Visie gemeenschapshuizen.

AWB vindt het van belang dat er gestart wordt met een inventarisatie van de bestaande capaciteit aan mogelijkheden tot ontmoeten in de kerkdorpen Aalst en Waalre alvorens een integrale visie wordt ontwikkeld. Vervolgens dient te worden gekeken naar de vraag naar ontmoetingsruimten in beide kerkdorpen en dient vraag en aanbod met elkaar te worden vergeleken en daar waar nodig structureel te worden aangepast.

Volksgezondheid en milieu.

AWB verzoekt het college te willen aangeven op welke wijze het aardgasvrij maken van woningen en gebouwen voor 2050 alsmede het verduurzamen van gebouwen in 2030 in zijn werk gaat en op  welke wijze het college de burgers daarbij concreet gaat helpen.

Ontwikkeling buitengebied.

Zoals bekend is AWB tegen de aanleg van zonneweiden voor het grootschalig opwekken van energie in ons waardevol buitengebied. Wij zien het als een industriële laag die geen kwaliteit toevoegt, doch daaraan alleen afbreuk doet. Los daarvan vragen wij ons af in hoeverre een kleine zonneweide spoort met het grootschalig opwekken van energie.

Wat AWB betreft zijn er voldoende alternatieven voor het opwekken van zonne-energie, zoals panelen op daken, op reststroken en op de geluidschermen langs de snelwegen. Aan  de realisering van een zonneweide binnen het zoekgebied op het Achtereind zullen wij dan ook geen medewerking verlenen.

Verder willen wij van het college horen op welke wijze inwoners die moeite hebben met het betalen van de energierekening in 2023 concreet worden ondersteund.

Transitie in de landbouw.

De transitie in de landbouw is één van de belangrijke opgaven waar we voor staan. Die transitie moet leiden tot een beter milieu, meer natuur en een waardevoller landschap. De  aanwezige beekdalen en bossen die al jarenlang feitelijk de ecologische en  groene hoofdstructuur binnen ons landschap vormen en de daaraan grenzende (landbouw)gronden behoeven wat AWB betreft versterking en geen verdere aantasting.

Wij  roepen het college op om te onderzoeken  hoe met lokale  stakeholders en regionale partijen coalities kunnen worden gesloten. Met als doel om binnen het kader van versterking van de bestaande natuur- en landschapswaarden ambities te formuleren die een gezamenlijk belang dienen. Wij dienen een daartoe strekkende motie in (1).

Wonen en bouwen.

De vraag naar betaalbare woningen is groot. Naast de versnelling  van woningbouwontwikkelingen op regionaal niveau wil de landelijke overheid dat er tot en met 2030, 900.000 woningen worden gebouwd. Minstens 250.000 woningen dienen sociale huurwoningen te zijn (minder dan € 750,00 huur per maand en 350.000 betaalbare woningen met een maandhuur minder dan € 1.000,00 of een koopprijs onder de  € 335.000,00. Uiteindelijk dient 30% van de hele woningvoorraad te bestaan uit sociale woningen. Voor Waalre betekent dit werk aan de winkel.

AWB houdt dan ook onverkort vast aan het verkiezingsprogramma waarin wij hebben aangegeven dat, in deze overspannen woningmarkt, 50% van alle te bouwen woningen in Waalre dient te worden gerealiseerd in de (betaalbare) sociale huur- en/of koopsector. Temeer omdat dit past in de hiervoor genoemde doelstelling van de landelijke overheid. Wij dienen daartoe een motie in (2).

Binnenstedelijk bouwen kan daarbij helpen. Voordelen hiervan zijn:

herstructurering van de bebouwde kom;

wonen dichtbij de voorzieningen en

het beperken van het gemotoriseerd verkeer.

Dit uiteraard in samenspraak met burgers. Deze burgerparticipatie moet wat ons betreft meer zijn dan een informatieavond voor omwonenden over een min of meer uitgewerkt plan. Daartoe dienen in de anterieure overeenkomsten met ontwikkelaars inhoudelijke bepalingen te worden opgenomen over het niveau van participatie met omwonenden. AWB dient een daartoe strekkende motie in (3).

De Visie op Goed Wonen en de Woonnotitie dienen op korte termijn, voordat nieuwbouwplannen, zoals Waalre-noord, fase 3,  worden ontwikkeld, te worden geëvalueerd en aangepast om aan te sluiten bij de actuele stand van zaken op de woningmarkt. En bij  de laatste inzichten en visies op o.a. ‘woon-zorg-combinaties”. Ook denken wij daarbij aan CPO-projecten, maatschappelijke projectontwikkeling, het toevoegen van collectieve voorzieningen  en het in erfpacht uitgeven van bouwgrond.

Voor onze jeugd die in Waalre wil blijven wonen dienen versneld betaalbare woningen beschikbaar te komen. Met de realisering van tiny houses aan de Meester Slootsweg en op het Boerenbondterrein dient vaart te worden gemaakt.

Bij de herijking van het grondbeleid en de nota kostenverhaal dienen we ons te focussen op de vraag in hoeverre financiële bijdragen mogelijk zijn voor landschap, infrastructuur, natuur, stedelijke herontwikkeling, recreatie en sociale woningbouw, bij gewenste ruimtelijke ontwikkelingen van (particuliere)initiatiefnemers. Wij dienen een daartoe strekkende motie in (5).

De realisering van de bouwplannen voor het nieuwe verpleegtehuis ’t Laar en voor de renovatie van de aangrenzende woonblokken en voor de renovatie van het verpleegtehuis De Hoevenakkers dienen wat AWB betreft te worden versneld.

Lokale heffingen.

OZB

Naar aanleiding van de september circulaire stelt het college voor om de OZB voor de periode 2O23 t/m 2026 jaarlijks te verhogen met 10%. Dit ondanks het feit dat het saldo van de begroting na verwerking van de circulaire in 2023 € 576.000,00 bedraagt en in de daarop volgende jaren oploopt tot € 991.000,00 in 2026. Het college kiest er echter  voor om jaarlijks de vrije reserve op te hogen met €  350.000,00 in plaats van de OZB verder te verlagen. AWB acht dit onnodig en is van mening dat met het jaarlijks toevoegen van het positief rekeningsaldo aan de vrije reserve kan worden volstaan.

Afvalstoffenheffing.

Naast de verhoging van de OZB  stijgen de gemiddelde tarieven voor de afvalstoffenheffing met 12% ten opzichte van 2022. Dit vanwege de meerkosten van diftar en de invoering daarvan maar ook vanwege de hoge inflatie. Nu de invoering is uitgesteld dient in dezen tenminste een herberekening plaats te vinden. Verder dienen de burgers ook rekening te houden met een geringe verhoging van de rioolheffing.

AWB stemt niet in met de verhoging van zowel de OZB als met de afvalstoffenheffing. Onze burgers hebben te maken met sterk gestegen kosten voor het levensonderhoud en de energiekosten. Het vrij besteedbaar inkomen van huishoudens met een  modaal  en middeninkomen wordt hierdoor geminimaliseerd. Het kabinet wringt zich in alle bochten om de burgers voor de gestegen kosten te compenseren en hen zo voor het vervallen in armoede te behoeden. Wij achten het onbegrijpelijk dat de overheid die het dichtste bij de burgers staat door het verhogen van de lokale lasten deze broodnodige compensatie teniet doet en de burgers alsnog in grote problemen brengt.

AWB vindt dan ook dat de lokale heffingen OZB en Afvalstoffenheffing op het niveau van 2022 dienen te worden gehandhaafd en dat de uitgaven van de gemeente daarop dienen te worden afgestemd. Mede gelet op het feit dat er geen sprake meer is van een ravijnjaar acht AWB het zeker in deze tijd, waarin een deel van onze burgers het water tot aan de lippen staat niet nodig en niet gerechtvaardigd, om de lokale lasten te verhogen. Indien er onverhoeds na 2027 als gevolg van de herijking van het Gemeentefonds toch tekorten gaan ontstaan zullen wij voor de dekking daarvan bij het Rijk moeten zijn en niet bij onze inwoners. Wij dienen met betrekking tot de lokale heffingen dan ook een amendement in en bij handhaving van de voorgenomen stijging van genoemde lokale lasten zullen wij niet instemmen met de voorliggende programmabegroting.

De Fractie Aalst Waalre Belang.

8 november 2022.

Stem 21 maart D66 Waalre - Michiel Roelofs #Oogvooriedereen https://waalre.d66.nl/2018/01/01/goed-wonen-en-fijn-leven-waalre/

Goed wonen en fijn leven in Waalre - D66 Waalre

‘Ik wil betaalbaar wonen meer handen en voeten geven. Dit geldt voor huurwoningen en koopwoningen. Zowel nieuwe als bestaande woningen moeten betaalbaar blijven. Na verhuizing moet een betaalbare woning ook voor de volgende bewoners betaalbaar blijven. ...

‘Werken aan betaalbaar wonen en een goede leefomgeving voor iedereen in Waalre’ Michiel Roelofs https://waalre.d66.nl/2018/01/01/goed-wonen-en-fijn-leven-waalre/

Goed wonen en fijn leven in Waalre - D66 Waalre

‘Ik wil betaalbaar wonen meer handen en voeten geven. Dit geldt voor huurwoningen en koopwoningen. Zowel nieuwe als bestaande woningen moeten betaalbaar blijven. Na verhuizing moet een betaalbare woning ook voor de volgende bewoners betaalbaar blijven. ...