Poliflw

GroenLinks is perplex over het voornemen van staatssecretaris Visser van defensie om het besluit over de voorgenomen verhuizing van de marinierskazerne van Doorn naar Vlissingen nóg verder voor zich uit te schuiven. Vorig jaar was het idee dat het besluit over de toekomst van de marinierskazerne in 2019 genomen zou worden. Maar in de defensiebegroting staat nu dat hierover pas in 2021 een besluit zal worden genomen.

GroenLiks-Tweede Kamerlid Isabelle Diks: "Dit kun je geen behoorlijk bestuur meer noemen. Zowel de gemeenten Vlissingen en Utrechtse Heuvelrug, als de betrokken provincies én de mariniers hebben recht op zekerheid over hun toekomst.”

Eerder vroeg Diks al aan de staatssecretaris om de verhuizing te heroverwegen, nadat bleek dat de verhuizing voor veel mariniers een reden was om de krijgsmacht te verlaten. Ook bleek de te bouwen kazerne in Vlissingen niet aan de eisen te voldoen, zowel qua functionaliteit als kosten. De staatssecretaris heeft de aanbesteding opgeschort om in overleg te treden met de medezeggenschapscommissie van de mariniers. Zodoende gaf ze afgelopen voorjaar nog aan dat de gunning uiterlijk 1 juli 2020 plaats zou vinden.

Wat GroenLinks betreft, wordt de aanbesteding nu definitief stopgezet. “De staatssecretaris laat dit proces maar dooretteren, met onzekerheid voor alle betrokken partijen als gevolg. Zelfs als ze nog tot overeenstemming met de medezeggenschap komt, blijft staan dat het een gebrekkige kazerne voor veel te veel geld op de verkeerde plek wordt. Hou er gewoon mee op, trek die pleister er maar snel af en bouw een innovatieve multipurpose kazerne in Vlissingen. Ik wil een staatssecretaris die daadkrachtig bestuurt en niet een die de hete aardappel doorschuift naar haar opvolger.”

GroenLinks wil dat de aanpak van seksisme vast onderwerp wordt in functioneringsgesprekken bij defensie. Leidinggevenden moeten voortaan altijd opvolging geven aan incidenten waarbij sprake is van uitsluiting, belediging en vernedering van vrouwen. Bij herhaling moet een straf worden opgelegd. In het opleidingstraject voor nieuwe rekruten moet daarom meer aandacht worden besteed aan seksisme en discriminatie. Dat stelt Diks woensdag voor in een Kamerdebat over defensiepersoneel.

Diks doet haar voorstellen naar aanleiding van het eerste jaarrapport van de Visitatiecommissie onder leiding van Gerdi Verbeet, die is ingesteld om het verbeteren van de fysieke en sociale veiligheid bij defensie te monitoren. In dat jaarrapport concludeert de commissie dat vrouwen vaak worden aangeduid als ‘het zwakke geslacht’, dat sommige eenheden openlijk aangeven liever geen vrouwen in de groep te hebben omdat het de groepsmentaliteit zou ondergraven, en dat men liever niet met vrouwen op patrouille wil. Ook kwam de commissie meerdere keren posters of zelfs emblemen van eenheden tegen waarop vrouwen als lustobject zijn afgebeeld.

Diks: “Wat GroenLinks betreft, is het tijd dat we een hele heldere boodschap afgeven aan iedereen bij defensie: in Nederland accepteren we geen seksisme, ook niet in de krijgsmacht. Soldaten in een eenheid moeten blind op elkaar kunnen vertrouwen: seksisme en andere vormen van uitsluiting ondermijnen de veiligheid en gebondenheid in een groep. Het is een strategische zwakte.”

Diks vraagt de bewindspersonen om leidinggevenden in de defensieorganisatie actief te laten handhaven op seksistische incidenten. Het onderwerp moet vervolgens in de jaarlijkse personeelsrapportage aan de Tweede Kamer worden meegenomen. Dan kan de Kamer bijhouden of het actief wordt opgepakt en er verbetering optreedt. Diks: “Het aanspreken op seksistische opmerkingen of handelingen gebeurt nog veel te weinig. Anders was de Visitatiecommissie niet zoveel openlijk seksisme tegengekomen. De politiek moet een duidelijke norm neerleggen en daar ook naar handelen.”

Daarnaast wil GroenLinks dat in het opleidingstraject het overbruggen van onderlinge verschillen centraal komt te staan. Het opleidingstraject is volgens de Visitatiecommissie te weinig met zijn tijd meegegaan. “Als we anno 2019 niet in staat zijn om goed functionerende teams te creëren die uit meer bestaan dan alleen maar witte mannen, dan kan defensie het komende eeuw wel schudden. We kampen nu al met een problematisch personeelstekort, en dat wordt op deze manier alleen maar erger,” aldus Diks. “Diversiteit moet de norm zijn, niet de uitzondering.”

De Tweede Kamer gaat strenger toezien op het herstel van de bedrijfsvoering bij defensie. Een voorstel hiertoe van GroenLinks is unaniem aangenomen. Door het Ministerie van Defensie zijn de afgelopen jaren meerdere trajecten, actieplannen en programma’s gestart om de veiligheid en zorg voor defensiepersoneel te verbeteren. Beter toezicht is hard nodig na een jaar van veiligheidsincidenten, slechte zorg voor het personeel en geklungel.

GroenLinks-Tweede Kamerlid Isabelle Diks: “Er moet zo snel mogelijk een einde komen aan de stroom incidenten en schandalen bij defensie. Daarom ben ik blij met de unanieme steun voor mijn voorstel. Daarmee houdt de Kamer scherper toezicht en dwingen we het ministerie om het overzicht en de regie over alle verbetertrajecten niet te verliezen.”

GroenLinks stelde eind oktober voor om het ministerie van Defensie onder verscherpt toezicht van de Tweede Kamer te plaatsen. Dit ‘Groot Project’ kreeg geen steun van de Kamer. Diks: “Mijn voorstel voor een Groot Project kwam blijkbaar nog te vroeg. De aangenomen motie is minder verstrekkend, maar wel een belangrijke stap in het verscherpen van het toezicht van de Kamer op de hersteltrajecten bij defensie. Mooi, dat hier nu een breed draagvlak voor is in de Kamer.”

Militairen die overwerken, onregelmatig werken, op uitzending of op trainingsmissie gaan moeten een fatsoenlijke vergoeding krijgen. Dit stelt GroenLinks-Tweede Kamerlid Isabelle Diks vandaag in een overleg. Het voorstel is noodzakelijk als blijk van waardering voor de militairen en om de personele bezetting bij defensie te versterken.

Diks: “Een militair krijgt op zaterdag ongeveer €3 euro per uur betaald - de helft van een 18-jarige vakkenvuller. Defensiepersoneel verdient niet alleen een betere werkgever, maar ook betere arbeidsvoorwaarden. GroenLinks doet vandaag een voorstel om voor defensie gereserveerd geld vrij te maken, zodat militairen fatsoenlijk betaald kunnen worden voor onregelmatig werk, overwerk, trainingen en uitzendingen.”

In de huidige krappe arbeidsmarkt kiezen steeds meer militairen voor een andere baan. Defensiepersoneel geeft aan dat de arbeidsvoorwaarden hierbij een belangrijke rol spelen.

Aanstaande dinsdag komt de staatssecretaris opnieuw bijeen met de bonden over de in oktober geklapte cao-onderhandelingen voor het defensiepersoneel. Het voorstel van Diks voor het verhogen van de toeslagen voor uitzending, training of werken op onregelmatige tijden komt bovenop eventuele afspraken over een nieuw cao.

Het geld voor het verhogen van de toeslagen kan volgens Diks van de reservering voor defensie op de begroting van het ministerie van financiën worden gehaald. Dit ministerie beheert het geld voor defensie in afwachting van nieuwe investeringsplannen van de krijgsmacht.

GroenLinks wil dat het ministerie van Defensie onder verscherpt toezicht komt te staan van de Tweede Kamer. Vanmiddag zal Kamerlid Isabelle Diks een voorstel hiertoe doen. Na een jaar van veiligheidsincidenten, slechte zorg voor het personeel en geklungel in de bedrijfsvoering blijkt dat Defensie niet in staat is de problemen alleen op te lossen. Volgens Diks moet de Kamer staatssecretaris Visser te hulp schieten.

Dankzij GroenLinks is er meer parlementaire controle op materieeluitgaven van Defensie. Een voorstel van Isabelle Diks met deze strekking is zojuist door de Tweede Kamer aangenomen. Voortaan wordt de Tweede Kamer bij zogenoemde “gemandateerde” uitgaven van meer dan 100 miljoen euro altijd geïnformeerd over de risico’s van het project en mogelijke alternatieven.

Tweede Kamerlid Isabelle Diks: “De komende jaren worden versneld miljarden geïnvesteerd in defensiematerieel. Een goede controle door de Tweede Kamer is daarom noodzakelijk.”

Een gemandateerd project is een materieelproject bij Defensie waarvan de besluitvorming plaatsvindt op ambtelijk niveau. Gewoonlijk hebben die projecten een omvang tussen de 25 en 100 miljoen euro. Mandatering is echter ook mogelijk in het geval van weinig riskante en politiek niet gevoelige investeringsprojecten met een grotere financiële omvang. Voorheen werd de Tweede Kamer in de eerste fase niet nader geïnformeerd over de risico’s en eventuele alternatieven.

GroenLinks vindt het wenselijk dat de Tweede Kamer ook in deze verkennende A-fase controle kan uitoefenen. Zo kost de vervanging van de 127mm-kanonnen op de LC-fregatten bijvoorbeeld meer dan 100 miljoen, terwijl nog onzeker is of dit wel een rendabele investering zal zijn. Diks: “Het is goed te constateren, dat een meerderheid in de Tweede Kamer het met GroenLinks eens is. Bij de uitgave van dergelijke grote bedragen hoort een verstevigde controle.”

GroenLinks Tweede Kamerlid Isabelle Diks wil van staatssecretaris Visser van defensie een financiële onderbouwing van de kosten van het heroverwegen van de nieuwe marinierskazerne in Vlissingen. Ook wil het Kamerlid van de staatssecretaris weten wat de mogelijkheden zijn om zowel de kazerne in Doorn in stand te houden, en een multidisciplinair complex in Vlissingen in te richten met functionaliteiten die in de rest van het land ontbreken. Diks heeft hiertoe nieuwe Kamervragen gesteld.

In reactie op de eerdere vragen van Diks over de leegloop bij het Korps Mariniers in verband met de verhuizing van de Van Braam Houckgeestkazerne in Doorn naar Vlissingen antwoordde de staatssecretaris afgelopen week dat defensie nog geen onomkeerbare stappen heeft genomen, maar dat annulering van het besluit waarschijnlijk tientallen miljoenen euro’s zou kosten. 

Diks: “De bouw van een nieuwe kazerne in Vlissingen kost meer dan honderd miljoen meer ten opzichte van wat het opknappen van de kazerne in Doorn zou hebben gekost, dus het lijkt mij belangrijk om heel precies te zijn. We kunnen in de Tweede Kamer het debat over de bouw van een kazerne niet voeren op basis van op bierviltjes berekende schattingen. Ik wil precieze cijfers van het ministerie, en niet alleen over wat annulering kost, maar ook wat het kost om met de huidige plannen door te gaan.”

Diks begrijpt dat het opnieuw oplaaien van de discussie over de marinierskazerne voor onrust zorgt bij provincies en gemeenten. 

“Het is echter wel beter om ten halve te keren dan ten hele te dwalen. GroenLinks wil een oplossing waar de mariniers en hun families, Zeeland en de Utrechtse Heuvelrug mee kunnen leven én waar defensie goed mee is gediend. Daarom vraag ik de staatssecretaris naar aangepaste scenario’s te kijken.” aldus Diks.

Op 17 mei spreekt de Kamercommissie Defensie op initiatief van Diks met de mariniers over hun zorgen.